De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen Platform Gezonde Voeding 0-4 jarigen Koen Joosten Kinderarts-intensivist Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis Rotterdam
Groente-inname 25 jaar geleden Kom eet je bie ba boe ba bord nu leeg
Tijdens de eerste 4 levensjaren Wordt er 3000 uur aan eten en drinken doorgebracht Wordt er > 1000-1300 kg, waarvan 750-1000 liter vloeistof ingenomen Wordt er > 750.000-1.000.000 Kcal geconsumeerd Iedere ouder wordt een expert Kinderen worden wat we ze te eten geven Voedsel is daarom emotie Het gaat over de ontwikkeling van het kind
Bevolking Nederland Jaar Bevolking Allochtoon Geboortes 2010 16.5 20% 181.000 2011 16.6 20% 180.000 2012 16.7 21% 173.000 2013 16.8 21% 169.000 2014 16.8 21% 174.000
0-4 jarigen: 700.000
gram per day Groeisnelheid 0-4 jarigen Speed of growth 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 0-4 yrs 10 Age (years) Teenagers Adult WHO Growth Standards, 2006
Gewicht van het brein
Groei, ontwikkeling en gezondheid in het vroege leven bepalen de latere gezondheid -9 m tot 48m effectiviteit ziekte gezondheid geboorte Groei en metabolisme Rijping maagdarmkanaal Hersen- en neuroontwikkeling Rijping immuunsysteem Smaakontwikkeling Leeftijd Stunting Allergie Overgewicht Coronaire hartziekten Diabetes Cognitieve achteruitgang Gezond leven
Meer voedingsstoffen nodig 4-7x meer nodig
Interactieve samenleving Overheid Media Kind en ouder Wetenschap Voorlichters Voedselproducent Gezondheidszorg Supermarkten
Hypes en media
K3
Kidsmarketing
De media Frequente consumentenpromotie van een niet onderbouwd gezondheidseffect werkt veel sterker dan een goede publicatie in een vakblad die het tegendeel beweert maar het publiek niet bereikt
De overheid
De overheid Programma s 0-4 jarigen??
Wetenschappelijke Raad Regeringsbeleid Maar wat gebeurt er werkelijk?
Bundeling van organisaties
De voorlichters Aanbevelingen moderne voeding
Meer voedingsstoffen nodig 4-7x meer nodig
Te veel eiwit en energie: toename overgewicht
Overgewicht en etniciteit Conclusie: Ethnische verschillen in de verschillen kunnen gedeeltelijk verklaard worden door het opleidingsnivo van moeder, overgewicht van ouders en vroege gewichtsverandering van de zuigeling Rossem van L et al BMC Public Health 2014
Vroeg overgewicht: later obese
Te veel suiker! Bij meisjes was een hogere inname van suikerhoudende dranken op de leeftijd van 13 maanden geassocieerd met een hogere BMI op de leeftijd van 2, 3, 4 en 6 jaar
Kinderopvang en vocht Water wordt veel minder gedronken dan zoete drankjes door kinderen tussen de 0 en 4 jaar Gemiddeld drinken peuters 2,3 glazen zoete dranken (=10 suikerklontjes) tegenover 1,1 glas water per dag Siroop en diksap worden het meest gedronken
Cariës Nationaal Kompas Volksgezondheid 2011 41% van 5-jarige kinderen heeft geen gaaf gebit 43% lagere SES 30% hogere SES Oorzaak: Achterblijven voedselresten Consumptie suikerhoudend voedsel
Meer voedingsstoffen nodig 4-7x meer nodig
Vit D tekort 30% van de 6 jarigen 55% van de niet-westerse kinderen 46% Vit D suppletie op lft 13 mnd!! Gevolgen: Rachitis/bontontkalking Vermoeidheid/lusteloosheid Spier- en/of gewrichtspijn Krampen en spiertrillingen Voortman T et al J Nutr 2015
IJzertekort 6 mnd- 3 jaar Lage prevalentie Flesvoeding Kinderdagopvang/crèche Hoge prevalentie Hoge inname koemelk 1 op de 5 peuters heeft een ijzertekort Gevolgen Moeheidsklachten Negatieve effecten op ontwikkeling gedrag, cognitie en motoriek Uijterschout L et al JPGN 2014
Voeding op leeftijd 13 maanden Generation R studie Prospectieve cohortstudie, vanaf de zwangerschap Rotterdam, multi-ethnisch 3629 kinderen met voedingsdata op 13 maanden
Diet score voor 10 componenten 0-1 per component ratio inname/ aanbeveling Voorbeeld: Groenteaanbeveling = 100 g/d Groente-inname = 60 g/d Score voor groente = 60/100 = 0,6 Groente-inname = 200 g/d Score voor groente = 1 (niet 1,33) Voor snoep/snacks en frisdrank omgekeerde ratio Voorbeeld: suikerrijke dranken max 100 ml/d Inname 100 ml/d Score = 0 Inname = 75 ml/d Score = 0,25 Voortman J et al J Nutr 2014
Diet score in Generation R % kinderen met score 1 Groente 16,8 Fruit 38,4 Brood en ontbijtgranen 33,0 Rijst, pasta, aardappelen, en peulvruchten 12,2 Zuivel 14,2 Vlees, eieren, vleesvervangers 14,8 Vis 9,4 Oliën en vetten 3,1 Snoep en snacks 1,7 Suikerrijke dranken 15,0 Voortman J et al J Nutr 2014
Eet Compleet Test 2011-2014 -1526 peuters, van 199 KDV s -leeftijd 10 mnd - 4 jaar, gem 25 mnd -50% jongen -peuters verblijven gem 2,4 dagen/week op het KDV -inname 2 hele dagen op KDV gemeten 40% van de Nederlandse peuters gaat naar een officiële opvang
Groente-inname Eet-compleettest 1-4 jr 2014 Gem 59 gram 62% haalt aanbevolen hoeveelheid (50-100 gr) De groenteconsumptie is hoger bij peuters die een warme maaltijd krijgen op het KDV VCP 2006 Gem 38 gram 19% haalt aanbevolen hoeveelheid (50-100 gr)
Diet score : conclusies Relatie met sociodemografische en leefstijl factoren Kinderen met een hogere diet score:» Kregen vaker exclusief borstvoeding in de eerste 4 maanden» Kijken minder TV» Krijgen vaker vitamine D supplementen» Hebben vaker een moeder die gezond eet en niet rookt Alle variabelen zijn voor elkaar en voor andere sociodemografische factoren gecorrigeerd Voortman J et al J Nutr 2014
Groenteconsumptie 19-30 jarigen
Hoe verder: leefstijl SO die BBOFTT Slaapduur, voldoende slaap Opvoeding Borstvoeding Buitenspelen: vaker doen! Ontbijten: dagelijks! Frisdrank-Fruit: geef water en thee! Groenten en fruit maken vast onderdeel uit van maaltijden TV: geen TV op de slaapkamer en beperk beeldschermgebruik Tussendoortjes
Moestuin hype?
Conclusie De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen is op een aantal fronten zorgelijk door de toename van overgewicht enerzijds en anderzijds tekorten van o.a. Vitamine D en ijzer die ontstaan De adviezen van de Gezondheidsraad voor Vitamine D suppletie tot de leeftijd van 4 jaar dienen te worden opgevolgd Voor allochtone kinderen dient een heroverweging te komen aangaande het Vitamine D advies De inname van suikerhoudende dranken dienen sterk beperkt te worden want dit leidt tot overgewicht en cariës Er dient meer water gedronken te worden
Conclusie De groenteconsumptie bij de peuters is te laag en zou door eenvoudige maatregelen zoals het aanbieden van tussendoortjes van groente en van warme maaltijden op kinderdagverblijven verbetert kunnen worden Er dient per direct een vignet te komen voor gezonde kinderdagverblijven Als slogan in bushokjes zou geplakt moeten worden: Groenteconsumptie is de kapstok van een gezonde leefstijl De samenwerking tussen de zorgverleners en de groentesector dient verder geïntensiveerd te worden om te komen tot innovaties en een toename van de groenteconsumptie
Groente-inname Donderdag Pasta Pesto 175 gr Maandag Extra sla bij lunch Vrijdag Wortelen 150 gr Dinsdag Bimi 200 gr + tomaat Zaterdag Engeland Mached patotoes! Zondag Sperciebonen 150 gr
Niet jong geleerd!