Factsheet stedelijke economie 3 e kwartaal 217 Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek December 217
Kort samengevat Factsheet stedelijke economie De afdeling Onderzoek & Statistiek brengt ieder kwartaal een factsheet uit met de meest actuele feiten en ontwikkelingen over hoe de gemeente s-hertogenbosch 1 er economisch gezien voor staat. Daarin komen drie thema s aan bod: economie, arbeidsmarkt en inkomen en woningmarkt en vastgoed. De nieuwste cijfers laten zien dat: 1. De Nederlandse economie groeit met 3% Volgens de raming van het CBS is de Nederlandse economie in het 3 e kwartaal van 217 opnieuw sterk gegroeid, met 3% ten opzichte van een jaar eerder. Deze groei is breed gedragen: meer investeringen, meer uitvoer en meer consumptie. Ten opzichte van het 2 e kwartaal van 217 is de economie licht gegroeid, met,4%. Het vertrouwen van consumenten 2 komt in september 217 uit op +23, net als in juni 217. 2. Zowel het aantal bedrijven als de werkgelegenheid toeneemt De meest recente cijfers van het vestigingenregister 3 laten zien dat het aantal arbeidsplaatsen tussen april 215 en april 216 in s-hertogenbosch is toegenomen met 1.1 personen (1,2%) tot 96.65. In dezelfde periode is het aantal bedrijven eveneens toegenomen, tot 12.83. Dit is een stijging met 3,%. In Nederland is tussen april 215 en 216 het aantal werkzame personen met 1,1% toegenomen; het aantal bedrijven met 4,%. Nieuwe cijfers zijn begin 218 beschikbaar. 3. Het aantal niet werkende werkzoekenden daalt Eind september 217 zijn er in de gemeente s-hertogenbosch 6.312 niet werkende werkzoekenden. Dit betekent een daling van 848 personen (-12%) ten opzichte van juni 217. In diezelfde periode is ook het aantal WW-uitkeringen (-5%) en het aantal bijstandsuitkeringen (-3,2%) gedaald. Daarnaast zijn er in de regio Noordoost-Brabant in het 3 e kwartaal 217 meer nieuwe (+15%) en openstaande (+33%) vacatures 4 dan in hetzelfde kwartaal van het jaar ervoor. 4. De uitgifte van voedselpakketten Bij de Voedselbank zijn in de gemeente s-hertogenbosch 257 pakketten uitgegeven in de laatste week van september 217. In dezelfde periode van 216 waren dit 32 voedselpakketten (-2%). Ten opzichte van de laatste week van juni 217 bleef de uitgifte van pakketten vrij constant. 5. De krapte op de woningmarkt verder is toegenomen De huizenprijzen zijn verder toegenomen (tot boven het niveau van voor de crisis), maar het aantal woningverkopen stagneert vanwege krapte in het aanbod. Ten opzichte van een jaar geleden werd er 1,3% meer betaald voor een woning. De verkooptijd is bijna gehalveerd. Het aanbod aan bestaande koopwoningen bij NVM-Makelaars 5 is met 42% gedaald en er zijn 15% minder woningen verkocht. Verder zijn er in het 3 e kwartaal van 217 voor 26 woningen een bouwvergunning afgegeven en zijn 249 nieuwe woningen opgeleverd. 1 Per 1 januari 215 maken ook Nuland en Vinkel deel uit van de gemeente s-hertogenbosch. Hierdoor zijn de cijfers niet één op één vergelijkbaar met die van voorgaande jaren. In de figuren is dit grafisch weergegeven. 2 Het aantal deelnemers aan het Consumenten Conjunctuuronderzoek (CCO) van het CBS is de laatste jaren afgenomen. Om de kwaliteit te kunnen waarborgen, hanteert het CBS vanaf april 217 een nieuwe meetmethode. Alle cijfers zijn met terugwerkende kracht aangepast. De cijfers liggen op een hoger niveau dan eerst; de trend is echter hetzelfde gebleven. 3 Deze cijfers komen één maal per jaar beschikbaar. Begin 218 zijn nieuwe cijfers beschikbaar. 4 Het betreft ontdubbelde naar het landelijk CBS-totaal opgeschaalde kwartaalcijfers. De cijfers van het 3 e kwartaal 217 zijn nog niet beschikbaar. 5 Het marktaandeel van de NVM is ongeveer 7 á 8% van alle te koop staande woningen. De NVM-cijfers over het laatste kwartaal zijn altijd voorlopige cijfers. 2
BBP NL: % volumemutaties [Bron: CBS] 6 jaar kwartaal 4 2 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217-2 -4-6 Index Consumentenvertrouwen NL [Bron: CBS] 4 3 2 1 j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n -1 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217-2 -3-4 -5 Index Arbeidsplaatsen [Bron: LISA] Index Aantal bedrijven [Bron: LISA] 13 2 125 12 115 11 Nederland 's-hertogenbosch 18 16 14 Nederland 's-hertogenbosch 15 12 1 1997 1999 21 23 25 27 29 211 213 215 1 1997 1999 21 23 25 27 29 211 213 215 Faillissementen NL [Bron: CBS] Hotelovernachtingen [Bron: afdeling Belastingen] 4. 7. 3. 6. 5. 2. 4. 3. 1. 2. 1. 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 3
Economie Nederlandse economie groeit verder De Nederlandse economie groeit door, al vier jaar op een rij. De laatste kwartalen is de groei sterk. Volgens de raming van het CBS is er in het 3 e kwartaal van 217 een groei van 3% ten opzichte van een jaar eerder. Deze groei is breed gedragen: meer investeringen, meer uitvoer en meer consumptie. Ten opzichte van het vorige kwartaal is de economie in het 3 e kwartaal 217 gegroeid met,4%. Consumentenvertrouwen blijft positief In Nederland bereikte het vertrouwen in 2 de hoogste stand ooit (+36). Het dieptepunt werd bereikt in 213 (-41). Het vertrouwen van consumenten 6 komt in september 217 uit op +23, net als in juni 217. Toename arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch Uit de meest recente cijfers van het vestigingenregister 7 blijkt dat tussen april 215 en april 216 het aantal arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch is toegenomen met 1.1 personen (1,2%) tot 96.65. De groei zien we vooral in de sectoren: gezondheids- en welzijnszorg (+37), advisering en onderzoek (+28) en horeca (+27). In Nederland is tussen 215 en 216 het aantal werkzame personen met 89.61 (1,1%) toegenomen. Tussen april 215 en april 216 is het aantal bedrijven in s-hertogenbosch toegenomen tot 12.83. Dit betekent een toename van 37 bedrijven (3,%). Hier zijn de drie sterkst groeiende sectoren advisering en onderzoek (+15), gezondheids- en welzijnszorg (+45) en bouwnijverheid (+4). Tussen 215 en 216 is in Nederland het aantal bedrijven toegenomen met 56.75 (4,%). Verdere afname faillissementen in Nederland In Nederland zijn er zo n 1.6 door een rechter uitgesproken faillissementen in het 3 e kwartaal van 217. Een jaar eerder waren dit er ongeveer 1.31 (-19%). Het aantal faillissementen ligt beneden het niveau van voor de crisis. Ten opzichte van het vorige kwartaal is het aantal faillissementen in het 3 e kwartaal van 217 gedaald met 11%. Aantal hotelovernachtingen blijft gelijk in s-hertogenbosch In het 2 e kwartaal van 217 zijn er 63.46 hotelovernachtingen in de gemeente s-hertogenbosch. Dit zijn ongeveer evenveel overnachtingen vergeleken met hetzelfde kwartaal van het jaar ervoor (63.82). De cijfers voor het 3 e kwartaal van 217 zijn nog niet bekend. 6 Het aantal deelnemers aan het Consumenten Conjunctuuronderzoek (CCO) van het CBS is de laatste jaren afgenomen. Om de kwaliteit te kunnen waarborgen, hanteert het CBS vanaf april 217 een nieuwe meetmethode. Alle cijfers zijn met terugwerkende kracht aangepast. De cijfers liggen op een hoger niveau dan eerst; de trend is echter hetzelfde gebleven. 7 Deze cijfers komen één maal per jaar beschikbaar. Begin 218 zijn nieuwe cijfers beschikbaar. 4
Niet werkende werkzoekenden [Bron: UWV Werkbedrijf] Vacatures Noordoost-Brabant [Bron: Jobfeed, bewerkt door UWV] 12. 16. 11. 1. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n 14. 12. 1. 8. 6. 4. 2. Nieuw Openstaand 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 216 217 WW-uitkeringen [Bron: UWV Werkbedrijf] Bijstandsuitkeringen [Bron: Weener XL] 5. 4. 3. 4.5 4. 3.5 3. BUIG Participatiewet 2. 2.5 1. 2. j f mam j j a s ond j fmam j j a s ond j fmam j j a s ond j f mam j j a s ond j f mam j j a s ond j fmam j j a s ond 212 213 214 215 216 217 1.5 j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 8 Naar dienstverleningsgroep 1.5 Uitkeringen Participatiewet naar leeftijd, 3e kwartaal 217 [Bron: Weener XL] 1377 3. Uitkeringen Participatiewet naar dienstverleningsgroep, 3e kwartaal 217 [Bron: Weener XL] 1.25 1. 75 692 756 88 2.5 2. 1.5 2.124 5 1. 784 25 72 16 43 66 34 72 39 67 5 188 373 424 11 85 42 74 18 t/m 3 jaar 31 t/m 4 jaar 41 t/m 5 jaar 51 t/m 65 jaar Instroom Bestand Uitstroom Werk & Poort Werk & Handhaving Werk & Ontwikkeling Werk & Participatie Instroom Bestand Uitstroom 14. 12. 1. 8. Klantcontacten Bureau Sociaal Raadslieden [Bron: M&WI] 212 213 214 215 216 217 5 4 3 Pakketten voedselbank [Bron: voedselbank] 6. 2 4. 2. jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 1 j f mam j j a s o n d j f mam j j a s o n d j f mam j j a s o n d j f mam j j a s o n d j f mam j j a s o n d 213 214 215 216 217 8 Werk & Poort is de eerste fase; het poortproces duurt maximaal 6 maanden. Daarna volgt overdacht naar één van de volgende dienstverleningsgroepen: Werk & Handhaving: voorbereiden op werk. Werk & Ontwikkeling: aan het werk, vooral de inzet van werkervaringsplaatsen. Werk & Participatie: klanten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt laten participeren. 5
Arbeidsmarkt en inkomen 9 Afname aantal niet werkende werkzoekenden Eind september 217 staan er 6.312 niet werkende werkzoekenden 1 (NWW ers) bij het UWV WERKbedrijf ingeschreven. Ten opzichte van juni 217 is het aantal NWW ers met 848 personen gedaald (-12%). Toename vacatures 11 in de regio In de regio Noordoost-Brabant zijn er in het 3 e kwartaal van 217 11.61 nieuwe vacatures. Dit zijn 1.545 vacatures meer (15%) dan een jaar eerder. Ook het aantal openstaande vacatures is gegroeid. In een jaar tijd is dit aantal met 2.32 toegenomen (+33%) tot 9.275 vacatures. Daling aantal WW-uitkeringen Eind september 217 zijn er 3.633 lopende WW-uitkeringen. Dit is een afname van zo n 19 uitkeringen (-5%) ten opzichte van juni 217. Uitgedrukt in een percentage van de beroepsbevolking is het aandeel mensen met een WW-uitkering in s-hertogenbosch 4,4% en in Nederland 3,9%. Afname aantal bijstandsuitkeringen Het totaal aantal uitkeringen BUIG 12 is in het 3 e kwartaal van 217 gedaald (-3,2%) ten opzichte van het 2 e kwartaal van 217, naar 3.935 uitkeringen eind september. In s-hertogenbosch is de daling sterker dan gemiddeld in andere gemeenten met dezelfde grootteklasse. 13 Voor het Aanvalsplan Werk wordt gekeken naar de lopende uitkeringen in het kader van de Participatiewet. 14 De stand is 3.75 op 1 oktober 217. In het 3 e kwartaal van 217 was de totale uitstroom (311) hoger dan de instroom (188). Wat betreft de Sociale Werkvoorziening (SW) is in het 3 e kwartaal van 217 sprake van een afname van 14,5 fte (16 personen) naar 853,3 fte (1.17 personen) eind september 217. Aantal klantcontacten Bureau Sociaal Raadslieden Het Bureau Sociaal Raadslieden helpt burgers door ze te ondersteunen bij het vinden van hun weg in de wet- en regelgeving. In het 3 e kwartaal van 217 waren er ongeveer 1.38 klantcontacten. Dit zijn opnieuw minder klantcontacten dan in dezelfde periode van de jaren ervoor. Deels heeft dit te maken met verminderde capaciteit. Andere redenen worden op dit moment nog onderzocht. Uitgifte van voedselpakketten In de laatste week van september 217 werden er 257 voedselpakketten uitgegeven. Dit betekent een daling ten opzichte van een jaar geleden (-2%). Vergeleken met juni 217 bleef de uitgifte van voedselpakketten vrij constant. 9 Per 1 januari 215 maken ook Nuland en Vinkel deel uit van de gemeente s-hertogenbosch. In de figuren is dit grafisch weergegeven. 1 Op verschillende momenten is er sprake van een trendbreuk. Vanaf oktober 213 worden mensen met een uitkering automatisch ingeschreven als niet werkend werkzoekend. Per januari 215 heeft het UWV WERKbedrijf de definitie NWW aangepast aan de nieuwe internationale definitie. Vanaf april 217 moeten mensen die geen uitkering aanvragen maar wel hun CV op Werk.nl plaatsen (en daarmee werkzoekende zijn), hun registratie zelf verlengen. Onderneemt diegene geen actie, dan wordt hij/zij uitgeschreven. Dit is waarschijnlijk de reden voor de abrupte daling in mei 217. 11 Het betreft ontdubbelde naar het landelijk CBS-totaal opgeschaalde kwartaalcijfers. De cijfers zijn doorgaans met een vertraging van ongeveer 11 weken beschikbaar. 12 Het totaal aantal uitkeringen BUIG bestaat uit: bijstandsuitkering (incl. inrichting), IOAW, IOAZ en Bbz starters. 13 Benchmark Werk & Inkomen Divosa. 14 Dit is het aantal uitkeringen BUIG, minus IOAW, IOAZ en Bbz Starters. 6
2. Te koop staande woningen [Bron: NVM] 25 Verkooptijd woningen [Bron: NVM] 1.5 1. 2 15 1 5 5 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 6 Verkochte woningen [Bron: NVM] 3. Transactieprijs woningen [Bron: NVM] 5 28. 4 26. 3 24. 2 22. 1 2. 18. 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 Prijsindex Prijsindex en transactieprijs per m 2 woningen [Bron: CBS en NVM) Transactieprijs m² 115 11 regio 's-hertogenbosch 2.4 2.3 15 2.2 1 95 9 85 Nederland 2.1 2. 1.9 8 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1.8 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 1. Opgeleverde nieuwbouwwoningen [Bron: SO/WGZ] 1. Bouwvergunningen nieuwbouwwoningen [Bron: BAG] 8 8 6 4 4e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal 6 4 4e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal 2 1e kwartaal 2 1e kwartaal 21 211 212 213 214 215 216 217 21 211 212 213 214 215 216 217 Leegstandspercentage kantoren [Bron: DTZ] 2 16 's-hertogenbosch Nederland 12 8 4 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 7
Woningmarkt en vastgoed Aanbod bestaande koopwoningen neemt opnieuw sterk af In het 3 e kwartaal van 217 staan er 473 woningen te koop bij NVM-Makelaars 15. Het aanbod bestaande koopwoningen is in één jaar tijd met 42% gedaald. Van alle woningtypen neemt het te koop staande aanbod van appartementen het sterkst af (-61%). Op dit moment is een kwart van de te koop staande woningen een appartement (een jaar eerder was dit 37%). Verdere prijsstijging en dalende verkoop De transactieprijs van de gemiddelde verkochte woning is in het 3 e kwartaal van 217 verder toegenomen tot 278.47. Dat is 1,3% meer dan een jaar geleden. Het prijsniveau ligt nu boven het niveau van voor de crisis. Volgens de transactieprijs per m² van de NVM 16 liggen de huizenprijzen sinds 214 hoger dan het jaar daarvoor. Sindsdien ontwikkelen de huizenprijzen in de regio s-hertogenbosch zich sterker dan gemiddeld in Nederland. 17 In het 3 e kwartaal van 217 werden er 414 woningen verkocht. Er zijn 15% minder woningen verkocht dan een jaar eerder. Dit is waarschijnlijk toe te schrijven aan het lage aantal te koop staande woningen. De verkooptijd van de gemiddeld verkochte woning is in een jaar tijd bijna gehalveerd. In het 3 e kwartaal van 217 kwam die uit op 31 dagen. Veel bouwvergunningen afgegeven In het 3 e kwartaal van 217 zijn er voor 26 woningen een bouwvergunning afgegeven. Dat zijn er meer dan in dezelfde periode van de jaren ervoor. Tot nu toe zijn er in de eerste negen maanden van 217 ongeveer 88 bouwvergunningen afgegeven. 18 Daarnaast zijn er in het 3 e kwartaal van 217 249 nieuwe woningen opgeleverd. Dit is vergelijkbaar met dezelfde periode van vorig jaar. In totaal gaat het om circa 57 nieuwe woningen in de eerste negen maanden van 217. Afname leegstand kantoorruimte Het leegstandspercentage van kantoren in de gemeente s-hertogenbosch is medio 217 gedaald: van 8,5% naar 7,5%. Landelijk gezien was er een afname van 14,1% naar 13,1%. Begin 218 zijn er nieuwe leegstandscijfers beschikbaar. 15 Het marktaandeel van de NVM is ongeveer 7 á 8% van alle te koop staande woningen. De NVM-cijfers over het laatste kwartaal zijn altijd voorlopige cijfers. 16 De prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS heeft sinds 213 geen cijfers meer beschikbaar op gemeenteniveau. Daarom wordt voor s-hertogenbosch de transactieactieprijs per m² van de NVM gebruikt. De NVM meet hierbij de regio s-hertogenbosch: Maasdriel, Zaltbommel, Boxtel, Haaren (Esch, Haaren, Helvoirt), s-hertogenbosch, Heusden (Haarsteeg, Heusden, Nieuwkuijk, Vlijmen), Schijndel, Sint-Michielsgestel en Vught. 17 Kijkend naar de prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS. Het meetmoment van het CBS is later in de tijd (inschrijven hypotheekakte) dan het meetmoment van de NVM. Verder gaan de cijfers van het CBS over álle koopwoningen. 18 Sinds 215 komen de gegevens over de bouwvergunningen uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). 8