Gevoel in de lagere urinewegen



Vergelijkbare documenten
Urodynamicadag Workshop tracés ontleden en beknopte verslaggeving. Dr Anne-Françoise Spinoit & Mevr Inge Ragolle

Curves en cijfers in de diagnose van incontinentie. Frank Van der Aa Functionele en Reconstructieve Urologie Neuro-urologie

Michel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht. Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019

Dr. E. Verlinden Marjan Claes

Is er meerwaarde van urodynamica? (U d )

OAB, urodynamica en behandelingsmogelijkheden. De blaas de baas. Pieter M. Groenendijk Uroloog MC Haaglanden, Den Haag/Leidschendam

Sacrale neurostimulatie voor incontinentie. Week van de urologie Dr. M. Abasbassi

mw. dr. Willemijn Windt

Urine incontinentie bij de hond. Urine incontinentie bij de hond

Urineincontinentie bij vrouwen Dr. Peter De Wil, uroloog Kliniek Sint Jan. Ontmoetingsavond 4/4/2019 MCH Wezembeek

Laatste inzichten over medicatie bij LUTS. Bijscholing Kinderurotherapie 16 maart 2016 Marleen van den Heijkant FEAPU Wenen, Oostenrijk

Multiple Sclerose en urologie

ICS standaard: goed uitvoeren van urodynamisch onderzoek

Chapter 10. Samenvatting en conclusies

Reparatie van de vaginale prolaps. Dr Jochen Darras Uroloog AZ Damiaan

Incontinentie bij kinderen

kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie en plasgedrag Els De Deckere AZ Sint-Jan AV campus Brugge Blaastraining

Overactieve blaas en bekkenbodem bij MS

Incontinentie Praktische aanpak

Bekkenbodem Revalidatie. Dr. Pieter Theuniers Fysische Geneeskunde & Revalidatie

BBD: Bowel Bladder Dysfunction

Blaasvolume trainen, hoe doe je dat?

Summary & Samenvatting

Interuniversitaire cursus: Bijzondere bekwaamheid in de pelvische reëducatie en perinatale kinesitherapie. Thesis: Mictie problemen

Zindelijkheid voor urine en ontlasting bij kinderen

neurogene blaas Multidisciplinaire richtlijnen INITIËRENDE VERENIGING - Nederlandse Vereniging voor Urologie MANDATERENDE VERENIGINGEN/ORGANISATIES

Neuromodulatie en neurostimulatie in de urologie

MICTIESTOORNISSEN. Algemeen. Risicofactoren. Fysiologie

BEKKENBODEMFYSIOTHERAPIE: INDICATIES EN EFFECTEN. A.A.B. Lycklama à Nijeholt en P.J. Voorham-van der Zalm

Inhoud. Casus. Er gaat niets boven de Bekkenbodem! Gina Kemper MSPT BFT

Nederlandse Vereniging voor Urologie. Datum 2 mei 2016 Betreft Beoordeling oxybutynine blaasvloeistof. Geachte heer/mevrouw,

PATIËNTEN INFORMATIE. Behandeling van overactieve blaas met botox

27/04/2011. Continentiezorg Incontinentie is het ongewild verlies van urine. Revalidatie. Controle vanuit de hersenen. Externe sfincter relaxeert

Dr. Hilde Van Kerckhoven

Chapter 8. (in Dutch) neurogene blaas. Multidisciplinaire richtlijnen. neurogene blaas (in Dutch) Elaine Utomo (projectbegeleiding werkgroep)

Workshop/QUIZ richtlijnen

Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken.

Urine-incontinentie. Ph.E.V. Van Kerrebroeck en G. van Koeveringe. 5.2 Oorzaken en vormen van incontinentie 82

Radicale Prostatectomie. Incontinentie. na een. AZ Damiaan Oostende. Dr. Jochen Darras Dienst Urologie

Uw behandelend uroloog heeft u al uitleg gegeven. In deze folder kunt u alles nog eens rustig nalezen.

Acute aanpak en diagnostiek van urine retentie. Frank Van der Aa Functionele en reconstructieve Urologie Neuro-urologie

Behandeling van een overactieve blaas met Botox

Ongewild plassen. Pediatrisch Uro-Nefrologisch Centrum

Interstitial cystitis Bade, Jurjen Jacob

Interuniversitaire cursus bijzondere bekwaamheid in de pelvische reëducatie en de perinatale kinesitherapie

Evidentie van bekkenbodemtherapie bij urinaire urge en urge incontinentie

Inhoud. Urine incontinentie bij ernstige MS: zijn er nog opties? 1. Definitie 2. Diagnostiek 3. Behandeling 4. Casus

Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

Informatie. Botoxinjecties bij overactieve blaas

Bedplassen bij kinderen: Praktische aanpak. AZ Sint-Jan Brugge-Oostende Greet Pauwels

Het mictiedagboek. Meten van het drink- en plaspatroon van uw kind

De doeltreffendheid van niet-implanteerbare elektrotherapie als behandeling voor functionele blaasoveractiviteit bij kinderen

Behandeling van overactieve blaas met botox

Neuronal control of micturition Kuipers, Rutger

Behandeling van overactieve blaas met botox

Uw brief van Uw kenmerk Datum 5 februari 2008 Farmatec/FZ april 2008

UDO. Urodynamisch Onderzoek. Urologie

Nederlandse samenvatting

Uw behandelend uroloog heeft u al uitleg gegeven. In deze folder kunt u alles nog eens rustig nalezen.

Overactieve blaas. Begrijpen en behandelen

Urodynamisch onderzoek

Blaas disfunctie en behandeling botuline toxine in MS patienten. Dr Bertil Blok, uroloog

Verdiepingsmodule. Urineweginfecties: controleren of verwijzen? Urineweginfecties: controleren of verwijzen? 1. Toelichting

OVERACTIEVE BLAAS O.A.B. 14 april Dr. A. Breugelmans Diensthoofd Urologie RZ Heilig Hart Leuven

Urodynamisch onderzoek. Cystometrie-Drukmetingen

De cystectomie met. neo-blaas. Plan van aanpak voor de kinesitherapeut. Prof. Inge Geraerts

PowerPoint presentatie

Urine incontinentie bij kwetsbare ouderen

Doel Het voorkómen en vroegtijdig opsporen van mictie- en blaasproblemen rond de partus, en deze te behandelen.

Urineweg-infecties bij kinderen. Loes Tanja kinderarts

Anatomie van de bekkenbodem. Dr. Carine Petré, medische beeldvorming

38 HET URINE-INCONTINENTIE FORMULARIUM


Praktische urologie in de huisartspraktijk

Een overzicht van de parameters voor TENS bij kinderen met een OAB

Urine incontinentie bij vrouwen

Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut

De rol van urodynamische onderzoeken bij de selectie van patiënten voor sacrale

Natte ongelukjes bij kinderen

Onabotulinetoxine A 100 U bij idiopathishe overactieve blaas

Urodynamisch onderzoek urologie

Behandeling van een overactieve blaas met botox

CHAPTER 8. Samenvatting en conclusies (Summary and conclusions in Dutch)

Urge-incontinentie Marina Hovius, uroloog

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

BOTULINETOXINE IN DE BEHANDELING VAN NIET-NEUROGENE BLAASFUNCTIESTOORNISSEN BIJ VOLWASSENEN. Een literatuurstudie.

Urodynamisch onderzoek. Cystometrie-Drukmetingen

Multiple Sclerose en de blaas

INJECTIE VAN BOTULINETOXINE TYPE A IS EEN VEILIGE EN DOELTREFFENDE BEHANDELING VOOR KINDEREN MET BLAASSFINCTERSTOORNISSEN

MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN?

hoofdstuk :01 Pagina 187 Samenvatting voor niet-ingewijden

De overactieve blaas. Urologie

M.M.P. Willemsen 1. Embryologische fase. Toepassing van de bekkenanatomie. Mariska Willemsen MSPT De rol van de bekkenfysiotherapeut

Oppervlakkig blaascarcinoom

Presentatie. ICCS 2006 Classificatie Urine-incontinentie bij kinderen. Kind is geen kleine volwassene. OAB Multifactorieel

Urodynamisch onderzoek urologie

Urologische verpleging in de thuiszorg. R. Pieters Verpleegkundig specialist urologie UZ Gent Voorzitter vzw Urobel

Aandachtspunten bij de verzorging van een zorgvrager met een verblijfskatheter. Bousery Patricia Docent KTA Brugge. Inleiding

Bekkenbodemproblematiek CASUSSCHETSEN

Behandelopties voor incontinentie na een prostaatkankeroperatie. K.C. van Dalen, uroloog 6 oktober 2015

Transcriptie:

Gevoel in de lagere urinewegen Van Meel Tom David MPhty PhD Najaarscongres Pelvired 1 december 2012 Parnasse-Deux Alice

Gevoelssensatie in de lagere urinewegen Sensatie van Blaasvulling Sensatie van niet Fysiologische Stimuli Sensatie van Plassen Pijn Urgentie

Afwijkend gevoel in de blaas Neurogeen Hyposensitiviteit Asensitiviteit Hypersensitiviteit Urgentie Hypersensitiviteit Normale sensatie van Vulling en Lediging Pijn Hypersensitiviteit Overactieve Blaas Pijnsyndroom

Anatomie van gevoel in de blaas

Neurofysiologie van gevoel in de blaas (efferent)

Neurofysiologie van gevoel in de blaas (afferent) N. Pelvinus N. Hypogastricus N. Pudendus Blaasvulling Ja Ja Neen Plasdrang Ja Waarschijnlijk Neen Sterke plasdrang Ja Waarschijnlijk niet Ja Pijn in de blaas Ja Ja Neen Pijn in de urethra Waarschijnlijk Neen Ja

Neurofysiologie van gevoel in de blaas Vulfase Mictiefase

Evaluatie van gevoel in de lagere urinewegen Urodynamica Sensatie door niet Fysiologische Stimuli Sensatie gerelateerde Mictiekaart Klinisch neurologisch onderzoek Beeldvorming hersenen

Afferent Blaasfunctie Informatie van vullingsgevoel First Sensation of Filling (FSF) First Desire to Void (FDV) Efferent Diurese Strong Desire (SDV). S2 S3 S4 Sensorisch Detrusor. Motorisch Urethrale Sfincter

Cystometrisch onderzoek van de blaas

Cystometrisch onderzoek van de blaas

Cystometrisch onderzoek van de blaas SDV FSF FDV P Ves P Abd P Ura P Det

Evaluatie van gevoel in de lagere urinewegen Urodynamica Sensatie door niet Fysiologische Stimuli Sensatie gerelateerde Mictiekaart Klinisch neurologisch onderzoek Beeldvorming hersenen

Sensatie-gerelateerde mictiekaart Bladder diary Frequency volume chart Micturition time chart Tijden van micties (24H) Geplaste volumes Incontinentie episodes Vocht inname Graad van urgentie Graad van incontinentie Opvangmateriaal

Evaluatie van gevoel in de lagere urinewegen Tijd Drinken Volume drank Mictie Geplast volume Blaas sensatie Urineverlies Graad van verlies Slaaponderbreking

Evaluatie van gevoel in de lagere urinewegen Urodynamica Sensatie door niet Fysiologische Stimuli Sensatie gerelateerde Mictiekaart Klinisch neurologisch onderzoek Beeldvorming hersenen

Klinisch neurologisch onderzoek

Klinisch neurologisch onderzoek (L2-S4)

Evaluatie van gevoel in de lagere urinewegen Urodynamica Sensatie door niet Fysiologische Stimuli Sensatie gerelateerde Mictiekaart Klinisch neurologisch onderzoek Beeldvorming hersenen

Hersenactiviteit betrokken bij gevoel in de lagere urinewegen

Hersenactiviteit betrokken bij gevoel in de lagere urinewegen Vulfase Mictiefase

Hersenactiviteit betrokken bij gevoel in de lagere urinewegen

Evaluatie van gevoel in de lagere urinewegen Urodynamica Sensatie door niet Fysiologische Stimuli Sensatie gerelateerde Mictiekaart Klinisch neurologisch onderzoek Beeldvorming hersenen

Gebruikte onderzoeksmethoden 1. Intravesicale ijswatertest (IWT) 2. Evaluatie van elektrische gevoelsdrempels in de blaas (EPT)

Intravesicale ijswatertest (IWT) Intravesicale instillatie van 60ml Urografine 30% van 4 C Intravesicale drukmeting tijdens de instillatie Herhaling tot 3 maal Test is positief indien er detrusorcontractie kan worden uitgelokt

Intravesicale ijswatertest (IWT) IWT NEGATIEF IWT POSITIEF

Repeated ice water tests and electrical perception threshold determination to detect a neurologic cause of detrusor overactivity Pabd cmh2o Pves cmh2o Pdet cmh2o Pura cmho Qura a ml/s 120 90 60 30 0 90 60 30 0 90 60 30 0 90 60 30 0 15 10 5 0 1 st Instillatie 2 de Instillatie 3 de Instillatie

Repeated ice water tests and electrical perception threshold determination to detect a neurologic cause of detrusor overactivity Pabd cmh2o Pves cmh2o Pdet cmh2o Pura cmho Qura a ml/s 120 90 60 30 0 90 60 30 0 90 60 30 0 90 60 30 0 15 10 5 0 Instillatie

Evaluatie van elektrische gevoelsdrempels in de blaas

Evaluatie van elektrische gevoelsdrempels in de blaas (EPT)

Gebruik van verschillende stimulatieparameters - Blokgolfstroom - Sinusstroom

Gebruik van verschillende stimulatieparameters - Bipolaire stimulatie - Monopolaire stimulatie

Onderzoek van de afferente bezenuwing in overactieve blaassyndroom patiënten Wyndaele J.J., Van Meel T.D., De Wachter S.: Detrusor overactivity. Does it represent a difference if patients feel the involuntary contractions? J Urol. 2004; 172 (5):1915-1918 Van Meel T.D., De Wachter S., Wyndaele J.J.: Repeated ice water tests and electrical perception threshold determination to detect a neurologic cause of detrusor overactivity. Urology 2007; 70(4): 772-776

20 ml Detrusor overactivity. Does it represent a difference if patients feel the involuntary contractions? Pura Voelen van DO Pves Niet voelen van DO Pabd Pdet Detrusor Overactiviteit (DO) Qura Vinf Time 1 min/div 0 100 200 300 400 500 600 ml

Detrusor overactivity. Does it represent a difference if patients feel the involuntary contractions? Prospectieve studie van 45 patiënten met detrusoroveractiviteit op cystometrie niet gekend neurogene en niet obstructieve Videourodynamica, IWT en EPT werden uitgevoerd Rapporteren van gevoel tijdens blaasvulling

Detrusor overactivity. Does it represent a difference if patients feel the involuntary contractions? Aantal DO contracties DO voelen 1.6 DO niet voelen 2.8 Volume eerste DO contractie 221 ml 100 ml Maximale cystometrische capaciteit 317 ml 233ml Volume indien urgentie 253 ml 143 ml

Detrusor overactivity. Does it represent a difference if patients feel the involuntary contractions? P= 0.0006 P= 0.0005 P= 0.0006

Detrusor overactivity. Does it represent a difference if patients feel the involuntary contractions? 92% 50%

The effect of intravesical oxybutynin on the ice water test and on electrical perception thresholds in patients with neurogenic detrusor overactivity 50 40 30 20 32,9 39,1 10 0 1,8 1,8 EPT arm VOOR Oxybutynine EPT Blaas NA Oxybutynine

Conclusies Toenemend belang van blaassensatie Belangrijke wijzigingen in pathologische omstandigheden Evaluatie is evidence-based (via non-invasieve en invasieve onderzoeken)

Vragen?