Jaarplan 2016 (concept 6, dd. 15 oktober 2015) IVN District Limburg p/a Godsweerderstraat 2 6041 GH Roermond tel. 0475 38 64 60 fax. 0475 38 64 69 Website: www.ivn.nl/districtlimburg E-mail: mariannebonten@gmail.com Bank: NL57 INGB 0001 1688 14 Dit Jaarplan past in onze traditie om in te spelen op nieuwe en bestaande wensen van leden, afdelingen, regio s, de Provincie Limburg en inzicht te bieden in de uitwerking daarvan in onze plannen voor het komende jaar. Bij dit plan hebben wij ons gebaseerd op het meerjarenbeleid 2015-2019, wensen en opvattingen die wij gedeeld hebben met onze leden tijdens onze visiemiddag van 12 september jl., de ervaringen van dagelijks, algemeen bestuur en (districts)leden in 2015 en op gesprekken met de Provincie Limburg en de IVN Vestiging Limburg (tevens landelijke thema s). Missie Het IVN District Limburg ziet zoals voorheen- voor zichzelf een drieledige taak. Enerzijds als degene die een totaalbeeld heeft van alle IVN activiteiten in de hele provincie. Daarbij hoort het kartrekker zijn bij nieuwe of vernieuwende projecten, zoals de Landschapsgidsenopleidingen, het Heimansproject en het Ommetjesproject. Maar anderzijds ook het reageren op vragen of initiatieven en de erbij horende activiteiten van individuele districtsleden of afdelingen. Daarnaast stelt het zich tot taak om in te spelen op landelijke en provinciale IVN ontwikkelingen, daar waar dit zinvol is, voor de leden en afdelingen van het District Limburg. Daarmee wil het natuur verduurzamen in hoofden, harten en handen van Limburgers. Visie Onze landelijk gedefinieerde visie is: Het IVN laat je leren van de natuur en verrijkt daarmee je leven. Het laat je nadenken over je gedrag en motiveert tot milieubewust handelen. Dit willen wij realiseren door nauw aan te sluiten bij de beleving van mensen, uit te gaan van overdracht van kennis, vaardigheden en het creëren van positieve ervaringen. Naast het beleven van de natuur heeft ook het begrip duurzaamheid een nadrukkelijke plaats gekregen binnen het IVN en de wens om de educatie rond dit punt vorm te geven. Hierbij gaan wij ook terug naar de uitgangspunten van Brundtland: Is het ecologisch verantwoord? Is het economisch haalbaar? Is het ethisch en sociaal rechtvaardig? People, Planet, Profit (PPP). Onze wens om burgers te laten participeren (burgerparticipatie) proberen wij vorm te geven door daaraan de P van Plezier toe te voegen, omdat zo het geleerde beklijft en de kans groter is dat dit leidt tot de gewenste verankering. Uitgangspunten Het IVN District Limburg streeft ernaar om in 2016 haar districtsactiviteiten te realiseren: In een goede interne samenwerking tussen het district, de regio s en de afdelingen, waarbij het ingezette beleid naar meer regioverantwoordelijkheid wordt ondersteund, In een klimaat waarin de IVN-vrijwilligers zich gewaardeerd en op hun plaats voelen, 1
Door een goede samenwerking met het landelijk IVN, IVN vestiging Limburg en derden, Door verantwoordelijkheden zo dicht mogelijk bij de uitvoerende vrijwilliger te houden, Door scholing en bijscholing te bieden aan docenten, natuur- en landschapsgidsen en jeugdnatuurbegeleiders. Het IVN District Limburg werkt aan voornoemde uitgangspunten door het initiëren, faciliteren en incidenteel organiseren van activiteiten ten behoeve van haar 35 Limburgse IVN-afdelingen en de daarbij betrokken vrijwilligers. Hiervoor wordt ook aangesloten bij de thema s van het landelijke IVN en provinciale groene ontwikkelingen. Hiermee bereikten wij in 2014, samen met 35 afdelingen, ongeveer 75.000 deelnemers. De directe inzet in het veld bedroeg ongeveer 14.000 uren. Dat komt -zeer ruw geschat- neer op 70.000 uur inclusief voorbereiding, organisatie, communicatie en PR. Activiteiten Onze activiteiten hebben wij onder de volgende kopjes geordend. 1. Natuur- en landschapsgidsencursussen, bijscholing, cursusloket. 2. Activiteiten ten behoeve van jeugd- en jongeren, jeugdloket. 3. Activiteiten voor bijzondere doelgroepen. 4. Korte cursussen, studiedagen en workshops. 5. Communicatie en PR. 6. Ledenbeleid. 7. Visiedag / visievorming. 8. Excursieloket. 9. Samenwerkingsprojecten met derden. 10. Districtsactiviteiten. 1. Opleidingen Natuur- en landschapsgidsen, bijscholing, cursusloket. Natuurgidsen: vormen het hart van de IVN-organisatie. De opleiding daarvoor is zeer gedegen; de inhoud wordt bewaakt door het landelijk IVN Cursushuis. Ieder jaar zijn er in Limburg, één of meer, meesttijds regionaal georganiseerde IVN Natuurgidsencursussen. Deze leveren elk ongeveer 20 gidsen op. De Cursus Coaches adviseren de cursusteams van de te plannen en lopende cursussen. Het District verschaft een financiële bijdrage aan deze cursussen. Externe organisaties maken regelmatig gebruik van opgeleide IVN-gidsen. Landschapsgidsen: in het landschap speelt, naast de natuur, ook de invloed van mensen een belangrijke rol. Door het brede karakter van de opleiding, waarbij veel aandacht wordt besteed aan de invloeden van de mens op het landschap, zijn deze gidsen makkelijker voor kaderfuncties te interesseren. Deze gidsen bieden tijdens excursies een extra dimensie door hun aandacht voor de Limburgse cultuur en historie. Na twee succesvolle landschapsgidsencursussen in Zuid-Limburg is de opschaling naar Noord (2 cursussen) en Midden-Limburg gerealiseerd. In 2016 is de afronding van natuurgidsencursussen in de Westelijke Mijnstreek gepland, lopen de cursussen in Noord en Midden af en wordt ook de afronding van de landschapsgidsencursus in Zuid verwacht. Bijscholen en binden Het is van groot belang dat IVN-gidsen de kans krijgen ervaring op te doen. Uitwisseling van kennis met andere gidsen is daarom noodzakelijk. Op deze wijze worden verbeterpunten tijdig gesignaleerd en wordt aansluitende bijscholing daarop mogelijk. 2
Naast de waardevolle inhoud van onze bijscholing ligt er voor ons ook een belang bij binding van gidsen met elkaar en met IVN. Cursusloket: in 2016 willen wij een lijst samenstellen waarop docenten vermeld staan die ingezet kunnen worden ten behoeve van scholing en nascholing voor de IVN ers. 2. Activiteiten ten behoeve van jeugd- en jongeren, jeugdloket. Onder het motto: IVN zoekt de jeugd op willen wij meer jeugd en jongeren kennis laten maken met de natuur van Limburg. Wij zullen onze vrijwilligers stimuleren om ingangen bij scholen te zoeken. Het werk van de scholenwerkgroep Maasdorpen is daarbij een inspirerend voorbeeld. Als District willen wij ons vooral beperken tot het faciliteren van goede initiatieven waarbij de natuurbeleving van kinderen de maatstaf is. Dit zijn bijvoorbeeld: Jeugdbegeleiderscursussen Scholenwerkgroepen Scholenprojecten Activiteiten in het kader van het programma Scharrelkids De loketfuncties willen we uitbreiden naar een jeugdloket. Een inspiratie dag in mei 2016 kan voor onze vrijwilligers, die met jeugd werken, hiervoor een extra hulp en stimulans zijn. 3. Activiteiten voor bijzondere doelgroepen - In het kader van het landelijke programma Grijs, groen en gelukkig willen wij regio s stimuleren tot het opstarten en uitvoeren van projecten ten behoeve van ouderen. Buiten de regio s zoeken wij naar inspiratoren / gangmakers. Binnen de regio s zoeken wij ondersteuning en aanpassing aan de behoefte van deelnemende afdelingen en regio s. IVN vestiging Limburg zien wij in deze als contactpunt tussen aanbieders en afnemers van deze activiteiten. - Voor individuele IVN ers is het project Natuurkoffer een mogelijkheid om bewoners van bejaardenhuizen te bezoeken. - Het landelijke thema Natuur- en gezondheid is opgezet om gezondheidsproblemen van mensen met een beperking te verminderen. Landelijk zijn daar activiteiten voor ontwikkeld. Wij willen binnen de regio s belangstelling daarvoor opwekken en zo mogelijk een training ontwikkelen. In dit kader is het project Biowalking opgezet. Ook hiervoor zien wij IVN vestiging Limburg als contactpunt tussen aanbieders en afnemers van deze activiteiten. 4. Korte cursussen, studiedagen en workshops (Districtskadervorming). Wij denken in 2016 de mogelijkheden te onderzoeken om: - Cursusteams op te leiden (train de trainer). In Limburg hebben we behoefte aan kader dat cursusteams kan vormen. Een training kan opleiders een belangrijke steun bieden voor middellange en lange cursussen, zoals een natuurgidsencursus, landschapsgidsencursus of jeugdnatuurbegeleiderscursus. - Activiteiten, opvattingen over duurzaamheid per regio te bediscussiëren en zo mogelijk te stroomlijnen. Wij willen vooral zoeken en aansturen naar praktische toepassingen en opdrachten in het veld. Daarbij zoeken wij naar een niche voor het IVN op het gebied van duurzaamheid. Aansluitend op onze visie kan dit bijvoorbeeld zijn: leren van de natuur, biodiversiteit. - Inspiratie dag stadsnatuur / natuur in de buurt, natuur en gezondheid (zie onder 9. operatie Steenbreek ). - Bijscholing voor gidsen om volwassenen met een beperking en/of kinderen met Autisme te betrekken bij natuuractiviteiten. - Communicatietraining e.d. 5. Communicatie Communicatie (PR, voorlichting, marketing, publiciteit, reclame en sociale media) is een krachtig en onontbeerlijk middel om gestelde doelen en doelgroepen te bereiken, te betrekken en vast te 3
houden. De werkgroep communicatie werkt strategisch op twee fronten: - Voor de interne communicatie binnen het bestuurlijke traject (convocaties, overleg, verslagen, rapporten e.d.), ondersteund door de nieuwsbrief Contactroep en de districtswebsite. Het is hierbij essentieel om tijdig te communiceren, zodat afdelingen en regio s voldoende tijd hebben om kennis te nemen van de informatie (voornemens, argumenten, besluiten), mee te denken, feedback te geven en bij te dragen aan de uitvoering. - Wat betreft de externe communicatie wil de werkgroep, naast het promoten van de districtsactiviteiten, vooral inzetten op het vergroten van de inhoudsbekendheid (wat doet het IVN, wie zijn de mensen achter het IVN). Het IVN in Limburg bereikt al veel mensen, maar het moet bij alle Limburgers tussen de oren dat het IVN dé organisatie is die je de natuur laat beleven! Belangrijkste communicatiemiddelen daarvoor zijn de districtswebsite, sociale media en free publicity. De werkgroep communicatie is volgend met betrekking tot beleidsplannen en projecten die zij vanuit het districtsbestuur krijgt en adviserend en ondersteunend bij de inzet van communicatiemiddelen ten behoeve van het district, de regio s en de afdelingen en hun onderlinge samenwerking. In 2016 wil de werkgroep binnen iedere regio een eigen aanspreekpunt hebben. 6. Ledenbeleid Het ledenbeleid heeft onder meer ten doel om IVN-ers aan elkaar te binden, contacten te versterken en onze leden te laten samenwerken. In 2016 organiseren wij, zoals elke twee jaar, een ledendag. Deze dag heeft een vierledig doel: - Het versterken van het wij-gevoel binnen het IVN. - Het presenteren van uiteenlopende en (ook buiten de Provincie) gerealiseerde IVN-pareltjes. - Opschaling van de gepresenteerde pareltjes, het zoeken van draagvlak bij onze leden naar uitvoeringscapaciteit voor bestaande en nieuwe projecten. - Vertaling van tijdens de visie dag geformuleerde gedachten naar concrete acties, projecten en feitelijke samenwerking. Daarnaast werken wij aan uitbreiding van het aantal actieve leden en steun binnen zwakkere regio s. Het is jammer dat onze organisatie overal opbloeit, maar dat dat op een aantal plaatsen minder goed lukt. Goede projecten in bijvoorbeeld Parkstad die samenwerking bevorderen willen wij daarom met onze kennis, praktische hulp en geld ondersteunen. 7. Visiedag / visievorming De visiemiddag was in 2015 een groot succes met een goede opkomst en vrijwel door iedereen gemaakte opmerkingen als: - Een inspirerende / zinvolle / leuke / gezellige middag. - Betrokkenheid versterkend van onze leden. - Aangehaalde en versterkte contacten. - De vertaling van gedachten naar concrete acties, projecten en feitelijke samenwerking. In 2016 willen wij werken aan een visievorming nieuwe stijl, met daarbij de volgende uitgangspunten: 1. Het betrekken van alle afdelingen. Dit vanuit de gedachte dat daaruit vele nieuwe en oude ideeën naar voren kunnen komen. 2. Vroeg in het jaar beginnen met visievorming, zodat zo veel mogelijk afdelingen kunnen participeren. 3. Dit zodat regio s de ruimte hebben zelf vooraf actief te participeren en alvast intern te discussiëren over plannen en het district op haar beurt de mogelijkheid heeft haar plannen daarop af te stemmen. 4. Dat er ruimte is om regionale plannen om te zetten in concrete acties omdat er vooraf draagvlak 4
is. 5. De visievorming moet tevens bijdragen in de basisvorming voor het Jaarplan 2017. 8. Excursieloket Doel: Het bieden van educatieve excursies is een kerntaak van het IVN. Ons bereik gaan we vergroten door op Limburgse schaal één aanbiedpunt voor excursies voor derden te maken. Deze derden kunnen personen of bedrijven zijn die blijkbaar de weg naar een afdeling niet hebben gevonden of kunnen vinden. Daarnaast kunnen ook onze lokale afdelingen hun excursiewensen neerleggen bij dit aanbiedpunt. Daarom vragen wij onze gidsen om deel uit te maken van het excursieloket. Dit zijn gidsen die bereid zijn, voor zowel interne IVN-groepen als externen, excursies te verzorgen en snel oproepbaar zijn. Werkwijze: - Een centraal punt waar alle inzetbare IVN natuur- en landschapsgidsen van het IVN District Limburg geregistreerd staan met hun expertise en voorkeursgebied. - Een centraal punt waarbij een bedrijf of particulier een aanvraag voor een excursie kan indienen. - Een centraal punt waarbij lokale eigen IVN afdelingen een aanvraag voor gidsen voor een excursie of activiteit kunnen neerleggen. Dit is kostenneutraal. Door de beheerder wordt de aanvraag neergelegd bij de gids die voor die excursie of activiteit het meeste in aanmerking komt. Het resultaat zal zijn: snelle aanmelding van gidsen, snelle inzetbaarheid van de gevraagde gidsen door snelle koppeling van vraag en aanbod. Wij verwachten dat de kosten van het loket in 2016 zullen opwegen tegen de opbrengsten. Van iedere excursie gaat er een klein bedrag naar het IVN District Limburg voor nascholing van onze gidsen. 9. Samenwerkingsprojecten Wij streven ernaar met zoveel mogelijk andere partijen samen te werken en daarmee onze eigen organisatie te versterken. Vooral op het gebied van burgerparticipatie liggen er voor ons kansen om nieuwe mensen bij de natuur te betrekken. Dit willen wij doen door: - Samenwerkingsprojecten binnen de criteria, waar nodig, te faciliteren. - De samenwerking met het IKL in het IVN-IKL ommetjesproject in 2016 voort te zetten. Voor dat project is er een aparte begroting. - Met het project: tegel eruit egel erin (= Operatie Steenbreek) willen wij vooral de stadsomgeving vergroenen. Het project is voor ons waardevol omdat het een groot aantal IVN doelen dient: bevordering van de gezondheid van mensen, bevordering van communicatie over en weer in de buurt, verbetering van de biodiversiteit, verbetering van wateropslag in de bodem, vermindering van directe afwatering naar oppervlaktewater en demping van het effect van het stadsklimaat. Na een inventarisatie van belangstelling en mogelijkheden willen wij afdelingen en regio s stimuleren om aan dit project deel te nemen. 10. Districtsactiviteiten De afstemming van de vele districtsactiviteiten in 2015 was een knelpunt. Voor het jaar 2016 willen we daarom een jaarplanning maken waarbij de verschillende onderdelen soepel in elkaar overlopen. We gaan met de verkregen input van het landelijk IVN / IVN Vestiging Limburg / de regio s en de afdelingen aan de slag om een werkplan 2017 en meerjarenbeleid in concept te maken. Daarin staat onze dienstbaarheid aan afdelingen en regio s centraal. De districtsactiviteiten zijn vooral praktisch van aard, gericht op stimulatie, samenwerking binnen het district en met de beroepsorganisatie, samenwerking met derden, afstemming, besluitvorming, 5
vastlegging van besluitvorming en controle daarop zodat er progressie ontstaat, organisatie, beheer en uitwisseling van expertise en versterking van de geledingen binnen onze organisatie. Arie Boersma voorzitter IVN District Limburg Marianne Bonten-Habets secretaris IVN District Limburg Bijlage 1. Verantwoordelijkheden en taakverdeling Bestuur 2015. Arie Boersma Marianne Bonten Lou Houben Tineke de Jong Jeanne Boosten Lieke Muyris Sylvia Spierts Jac Neessen Rikie Verhagen Leon Gemeni Jos Vantilt Jacques Seezink Ruud Belleflamme Peter Schouten Miep Philipsen Thijs Maessen Peter Hammer Chrit Merckelbagh Esther Winkels Vacant 2x Wil de Jong DB, AB, voorzitter, samenwerkingsprojecten, DLV, overleg met beroepsorganisatie en provincie, stichting Nymphaea, taakwaarnemer, jaarplanning, nieuwe taken zoals: activiteiten voor bijzondere doelgroepen. DB, AB, secretaris, DKV, DLV, cursuscoach, jeugd- en jongeren. DB, AB, penningmeester incl. afspraken vastleggen met derden, stichting Nymphaea, DLV, visiedag. DB, AB, vicevoorzitter, DKV, DLV, cursusloket, cursushuis, cursuscoach. AB, excursie- en loket, bijscholing landschapsgidsen, jaarplanning, visiedag. AB, werkgroep Communicatie. Advisering AB en DKV, jaarplanning, visiedag, ledendag, introductie-avonden nieuwe bestuursleden, overleg met vrijwilligersorganisatie. AB, vertegenwoordiger regio Noord. AB, vertegenwoordiger regio Midden. AB, vertegenwoordiger regio Westelijke Mijnstreek. AB, vertegenwoordiger regio Parkstad. AB, vertegenwoordiger regio Maas & Mergelland. Vice-vertegenwoordiger regio Maas & Mergelland, jaarplanning. Werkgroep Districtskadervorming (DKV), cursuscoach. Werkgroep Districtskadervorming (DKV). Werkgroep Districtskadervorming (DKV). Werkgroep Communicatie. Werkgroep Communicatie (regio Maas & Mergelland) Werkgroep Communicatie (regio Noord) Werkgroep Communicatie (regio Parkstad en regio Midden) Stichting Nymphaea. 6
Begroting 2016 Inkomsten Contributies afdelingen 2.600 Rentes - bankkosten - Bijdrage Provincie Limburg 15.000 Diverse baten 100 Totaal 17.700 Uitgaven Natuur- en landschapsgidsencursussen, nascholing - Afronding gestarte natuur- en landschapsgidsencursussen - Nog in te plannen - Nascholing: 5 regio s x 200 800 1.000 1.000 3.000 Activiteiten voor jeugd- en jongeren 1.900 1.900 Activiteiten voor bijzondere doelgroepen 500 500 Korte cursussen, studiedagen, workshops 1.900 1.900 Communicatie en PR 1.900 1.900 Ledenbeleid 3.300 - Binden van leden (provinciale ledendag) 2.700 - Steun zwakke regio s 600 Visievorming 500 500 Loketten - - Samenwerkingsprojecten 400 400 Districtsactiviteiten - Secretariaat - Districtsledenvergaderingen - Reiskosten bestuur en werkgroepen - Forfaitaire vergoedingen - Representatie, diversen 200 400 2.000 1.600 300 4.500 Totaal 17.700 7