Kringloop-wandeling Duurzaamheid in de Natuurexcursie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kringloop-wandeling Duurzaamheid in de Natuurexcursie"

Transcriptie

1 Kringloop-wandeling Duurzaamheid in de Natuurexcursie

2 Duurzaamheid in excursies 1. Wat is duurzaam 2. PPP 3. Componenten en dimensies 4. Ecologische voetafdruk 5. Educatie duurzame ontwikkeling 6. Hoofd, hart en handen 7. Educatieve middelen 8. De duurzame natuurwandeling

3 Duurzame ontwikkeling Een ontwikkeling waarin tegemoet wordt gekomen aan de behoeften van de huidige generaties zonder de mogelijkheden te begrenzen van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien. rapport Our Common Future, Commissie Brundtland (1987) Óf Duurzaamheid = Voldoende voor iedereen, overal en altijd. Max Leerentveld, Weekend Aan de slag met duurzaamheid binnen IVN (2014)

4 Waarom is duurzame ontwikkeling nodig Significante veranderingen piekolie Groei wereldbevolking Klimaatverandering Verlies biodiversiteit

5 Duurzame ontwikkeling

6 Duurzame ontwikkeling Prosperity

7 Duurzaamheid Sociaal Rechtvaardig Duurzaam Economisch Leefbaar Houdbaar Ecologisch

8 Duurzame ontwikkeling omvat dus: 3 componenten ecologisch verantwoord sociaal rechtvaardig economisch haalbaar 2 dimensies tijd (nu en in de toekomst) ruimte (hier en elders in de wereld)

9 Duurzame ontwikkeling

10 Ecologische voetafdruk Zelf berekenen: >

11 Ecologische voetafdruk

12 Duurzame Ontwikkeling

13 Duurzame Ontwikkeling

14 Educatie Duurzame Ontwikkeling (EDO) hoofddoel van EDO: mensen helpen hun betrokkenheid ten aanzien van natuur en milieu te vergroten, binnen de maatschappelijke context van het streven naar duurzame ontwikkeling

15 Educatie Duurzame Ontwikkeling (EDO) Betrokken mens is iemand die: de natuur kent en waardeert als een noodzakelijk milieu voor ons psychisch en fysiek welzijn en zelfs om te overleven; bereid en in staat is om ecologische waarden, persoonlijke waarden en maatschappelijke waarden ten opzichte van elkaar af te wegen en daaruit een keuze voor eigen handelen te maken; bereid is om persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen voor de kwaliteit van de leefomgeving van de mens: hier en elders, nu en later; in staat is om die verantwoordelijkheid in concreet handelen om te zetten.

16 Educatieve middelen Duurzame Ontwikkeling Kennis: natuur en milieu linken aan hun maatschappelijke context (ecologisch, economisch, sociaal, tijd en ruimte). Vaardigheden: belevingsgerichte en activerende werkvormen gebruiken, deelnemers zelf laten nadenken m.b.t. hun eigen verantwoordelijkheid in het maken van maatschappelijke keuzen, deelnemers duurzaam leren kiezen. Houding: openstaan voor het perspectief en de inbreng van de anderen en voor het algemeen belang, samenwerken met andere bevolkingsgroepen.

17 Wat moet de natuurgids weten Kennis: - Kringlopen - Tragedy of the commons - Ecosysteemdiensten - Biodiversiteit - Systeemveranderingen - Transitie - Ecologische Hoofdstructuur (EHS) - Locale initiatieven en ontwikkelingen

18 De duurzame natuurwandeling Inhoud Verwondering Tracht je deelnemers verwondering te laten ervaren via concrete voorbeelden en het gebruik van de zintuigen. Zo krijgt men oog voor de vele betekenissen van natuur en milieu in onze samenleving. Zorg Zorg betekent zorgvuldig en respectvol beheer van natuur en milieu. Rechtvaardigheid Het gaat om een gemotiveerde afweging van ecologische, sociale, culturele en economische waarden rekening houdend met de generaties na ons en andere mensen op deze wereld.

19 Hoe ver is het IVN Naamswijziging: Instituut voor Natuureducatie en duurzaamheid Missie: IVN werkt aan een duurzame samenleving. Ons idee is dat betrokkenheid bij de natuur, duurzaam handelen stimuleert. Daarom laten wij jong tot oud de natuur dichtbij beleven. We verbinden hen met groene initiatieven rond natuur en maatschappelijke thema s zoals voeding, gezondheid en energie. De Mondiale Grutto Scholen voor Duurzaamheid Duurzame Dinsdag Natuurgidsencursus blok 6 Cursushuis Ervaring DOP cursussen Input workshops

20 Voorbeeld: Kringloop wandeling Nat weidegebied Stikstofkringloop Heliofytenfilter MVO Vuilstort Recycling Moestuinen Energiesystemen Poldersystemen Biologisch boeren Vogelobservatie Nieuwbouwwoningen

21 Downloads Mijn IVN: zoekterm: Samen op Weg Google: zoekterm: natuur- en milieuvormingswerkers

22 Duurzaamheid in de Natuurexcursie

Dag van de Duurzaamheid IVN Hardenberg / Gramsbergen

Dag van de Duurzaamheid IVN Hardenberg / Gramsbergen Dag van de Duurzaamheid IVN Hardenberg / Gramsbergen Arthur Hilgersom a.hilgersom@gmail.com 06-51549486 Dag van de Duurzaamheid 1. Even voorstellen 2. Een stapje terug: Wat is Duurzaam 3. Urgentie 4. Systeemverandering

Nadere informatie

Studiedag Duurzame Ontwikkeling

Studiedag Duurzame Ontwikkeling Studiedag Duurzame Ontwikkeling Wanneer je een schip wilt bouwen, breng dan geen mensen bij elkaar om hout aan te slepen, werktekeningen te maken, taken te verdelen en werk te plannen, maar leer de mensen

Nadere informatie

Samen op weg: duurzame ontwikkeling in een natuurexcursie.

Samen op weg: duurzame ontwikkeling in een natuurexcursie. Samen op weg: duurzame ontwikkeling in een natuurexcursie. Hoe Educatie voor Duurzame Ontwikkeling een plaats geven tijdens natuureducatieve activiteiten? 1 Samen op weg: duurzame ontwikkeling in een natuurexcursie.

Nadere informatie

In het open landschap van Oldambt is de geschiedenis nog zichtbaar. Als je er oog voor hebt en de kenmerken kunt herkennen laat het zich lezen als

In het open landschap van Oldambt is de geschiedenis nog zichtbaar. Als je er oog voor hebt en de kenmerken kunt herkennen laat het zich lezen als Werkgroep Oldambt In het open landschap van Oldambt is de geschiedenis nog zichtbaar. Als je er oog voor hebt en de kenmerken kunt herkennen laat het zich lezen als een boek. De Dollard is daarbij een

Nadere informatie

Welkom op de informatieavond van de IVN Natuurgidsencursus

Welkom op de informatieavond van de IVN Natuurgidsencursus Welkom op de informatieavond van de IVN Natuurgidsencursus Informatieavond IVN Natuurgidsencursus Programma van deze avond 20.00 Welkom 20.05 Wat is het IVN? 20.15 Doel en opzet van de cursus Vragen? 20:45

Nadere informatie

NVD Educatie Standaard 2016 (NES 2016)

NVD Educatie Standaard 2016 (NES 2016) NVD Educatie Standaard 2016 (NES 2016) De Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD) is een overkoepelende organisatie voor Nederlandse dierentuinen. De vereniging houdt zich bezig met belangenbehartiging,

Nadere informatie

Over de crisis niets dan goeds

Over de crisis niets dan goeds Over de crisis niets dan goeds Wat is nodig? 1. Bewustwording en educatie 2. Vaststellen wat we van waarde vinden 3. Persoonlijk leiderschap Inhoud Inleiding Waarom dit boek? Uit de interviews Klankbeeld

Nadere informatie

Kerk en duurzaamheid. Van duurzaamheid naar levenskunst

Kerk en duurzaamheid. Van duurzaamheid naar levenskunst Kerk en duurzaamheid Van duurzaamheid naar levenskunst Duurzaamheid hangt in de lucht. Je kunt geen blad meer openslaan of je oog valt op duurzame producten. Bijna elk zichzelf respecterend bedrijf of

Nadere informatie

Centrum voor natuur- en milieueducatie De Rollen leren over duurzaamheid

Centrum voor natuur- en milieueducatie De Rollen leren over duurzaamheid Centrum voor natuur- en milieueducatie, rondom natuur en milieu voor jong en oud. De leeractiviteiten zijn gericht op meer kennis, interesse en respect voor de eigen leefomgeving. Dat leidt tot meer betrokkenheid

Nadere informatie

Kerngegevens van IVN afdeling Heuvelrug en Kromme Rijn

Kerngegevens van IVN afdeling Heuvelrug en Kromme Rijn Kerngegevens van IVN afdeling Heuvelrug en Kromme Rijn De vereniging maakt deel uit van het Instituut voor Natuureducatie en Duurzaamheid Opgemaakt op 21 juni 2015 Uittreksel Kamer van Koophandel Gegevens

Nadere informatie

Biodiversiteit in 2010

Biodiversiteit in 2010 Biodiversiteit in 2010 Wim Veraghtert Natuurpunt Educatie Graatakker 11 2300 Turnhout Wat is biodiversiteit? Jeugd, Sport en Brussel 2 Wat is biodiversiteit? Jeugd, Sport en Brussel 3 Genetische variatie

Nadere informatie

2. Klimaat en duurzaamheid

2. Klimaat en duurzaamheid 1. Armoede Het Gentse OCMW ontwikkelt samen met de bevoegde stedelijke diensten een stedelijk sociaal-ecologisch werkgelegenheidsproject met als doel bestaande arbeidszorg-projecten op elkaar af te stemmen.

Nadere informatie

IVN Weert e.o. Beleidsplan

IVN Weert e.o. Beleidsplan IVN Weert e.o. Beleidsplan 2017 2021. Samenvatting De hoofdzaken van het afdelingsbeleid voor de komende jaren zijn: - Waar mogelijk aansluiten bij het beleid van de landelijke vereniging IVN en Regio

Nadere informatie

Werk maken van Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO) ifjkbq lîéêäéö=ïéêâöêçéé=çåçéêïáàë=c=kjb NU=à~åì~êá=OMNM=J _çâêáàâ=

Werk maken van Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO) ifjkbq lîéêäéö=ïéêâöêçéé=çåçéêïáàë=c=kjb NU=à~åì~êá=OMNM=J _çâêáàâ= Werk maken van Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO) ifjkbq lîéêäéö=ïéêâöêçéé=çåçéêïáàë=c=kjb NU=à~åì~êá=OMNM=J _çâêáàâ= NME uitgedaagd 2005-2014 = VN-decennium van Educatie voor Duurzame Ontwikkeling

Nadere informatie

Jaarverslag 2013 Transition Town Vollenhove

Jaarverslag 2013 Transition Town Vollenhove Jaarverslag 2013 Transition Town Vollenhove 3 maart 2014 door Marja Geerdink Inhoud 1. Voorwoord 2. Wat is een Transition Town 3. Start Basistraining TT Deventer 4. Plukacties 5. De Open Avonden 6. De

Nadere informatie

Beleidsplan IVN West-Friesland Natuurbeleving in een duurzame wereld Inhoud

Beleidsplan IVN West-Friesland Natuurbeleving in een duurzame wereld Inhoud Beleidsplan IVN West-Friesland 2017 2020 Natuurbeleving in een duurzame wereld Inhoud 1. Inleiding IVN West-Friesland is een financieel gezonde vereniging met bijna 300 leden gericht op Natuureducatie

Nadere informatie

Keurmerk: Duurzame school

Keurmerk: Duurzame school Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen

Nadere informatie

Missie. Waar komen we vandaan?

Missie. Waar komen we vandaan? Groen moet je doen! Waar komen we vandaan? Missie In 1938 is te Gouda de christelijke lagere land- en tuinbouwschool opgericht door de Christelijke Boeren- en Tuindersbond. In het begin was dit een school

Nadere informatie

Duurzaamheid in de wetenschap

Duurzaamheid in de wetenschap Staalbouwdag 2011 Duurzaamheid in de wetenschap prof.dr. Michiel Haas MSc 06-10-2011 1 Aarde 2 We hebben maar één aarde, daar moeten we zuinig op zijn Aarde 3 Brundtland definitie Een duurzame ontwikkeling

Nadere informatie

Crises en kansen: van klimaatverandering tot circulaire economie

Crises en kansen: van klimaatverandering tot circulaire economie Crises en kansen: van klimaatverandering tot circulaire economie Inhoud Inleiding Uit de interviews / circulaire economie Afronding Overzicht jaren met hoogst gemeten temperatuur Wereldgemiddelde oppervlaktetemperatuursverandering

Nadere informatie

Duurzame ontwikkeling

Duurzame ontwikkeling Duurzame ontwikkeling in het laboratoriumonderwijs Karin Brouwer Coördinator duurzame ontwikkeling Life Sciences en Technology 23-3-2017 1 Thema workshop In deze sessie onderzoeken we met elkaar wat het

Nadere informatie

De Duurzaamheidbalans. Telos Brabants Centrum voor Duurzame Ontwikkeling

De Duurzaamheidbalans. Telos Brabants Centrum voor Duurzame Ontwikkeling De Duurzaamheidbalans Telos Brabants Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Opbouw presentatie Wat is Telos? Telos visie op duurzame ontwikkeling De duurzaamheidbalans Toepassingsgebieden Wat maakt de DB interessant?

Nadere informatie

Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen

Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen Eindtermen educatief project Korstmossen, snuffelpalen van ons milieu 2 de en 3 de graad SO Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen I. Gemeenschappelijke

Nadere informatie

Triple-O aanpak: leren van het Bioscience Park. Julian Starink Directie Duurzaamheid Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Triple-O aanpak: leren van het Bioscience Park. Julian Starink Directie Duurzaamheid Ministerie van Infrastructuur en Milieu Triple-O aanpak: leren van het Bioscience Park Julian Starink Directie Duurzaamheid Ministerie van Infrastructuur en Milieu 12 januari 2011 Maatschappelijke opgaven: Bodemambities 2040 in Innovatie- en

Nadere informatie

Landschap en duurzame ontwikkeling. Ad Havermans 2 december 2015

Landschap en duurzame ontwikkeling. Ad Havermans 2 december 2015 Landschap en duurzame ontwikkeling Ad Havermans adhavermans@concepts.nl 2 december 2015 1 Juli 2015 Opzet a) Het begrip duurzame ontwikkeling (d.o.) b) Waarom duurzaamheid moet c) Landschap en duurzaamheid

Nadere informatie

NatuurWijs De natuur als klaslokaal

NatuurWijs De natuur als klaslokaal NatuurWijs De natuur als klaslokaal Bijeenkomst Leiden Margret Notté 28 juni 2018 Projectleider grote steden/trainer Inhoud presentatie! NatuurWijs! Invoering NatuurWijs in Leiden! Werken als NatuurWijzer

Nadere informatie

DICO-PARK TIJDELIJKE INVULLING VOORMALIG DICO-TERREIN

DICO-PARK TIJDELIJKE INVULLING VOORMALIG DICO-TERREIN DICO-PARK TIJDELIJKE INVULLING VOORMALIG DICO-TERREIN VELDMOLEN C.V. WIL LOKALE INITIATIEVEN DE RUIMTE GEVEN OM HET VOORMALIG DICO-TERREIN TOT 2017 POSITIEF TE GEBRUIKEN EN OM TE VORMEN TOT HET DICO-PARK;

Nadere informatie

Kwaliteit en Toekomst. Verkenning van Duurzaamheid

Kwaliteit en Toekomst. Verkenning van Duurzaamheid Kwaliteit en Toekomst. Verkenning van Duurzaamheid Het RIVM heeft in 2004 een Duurzaamheidsverkenning ( Kwaliteit en Toekomst. Verkenning van Duurzaamheid, RIVM 2004) uitgevoerd. Een deze verkenning hebben

Nadere informatie

Lerend netwerk Sowedo 10/09/2014 Thema politisering

Lerend netwerk Sowedo 10/09/2014 Thema politisering Lerend netwerk Sowedo 10/09/2014 Thema politisering Welkom in Gent Doel netwerk: sterke inhoudelijke bijdragen over sowedo(breed) vertaalslag van deze inhouden naar het curriculum een sterkere link met

Nadere informatie

Provincie kiest voor natuur,

Provincie kiest voor natuur, Noordstra, lepie Van: Verzonden: Onderwerp: IVN Gelderland [gelderland ivn.nl] woensdag 12september2012 13:54 IVN-nieuws no. 8-2012 Inshtuut voor natuur educ,tie & duurzairnheid IVN Gelderland 12109 In

Nadere informatie

VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg. een populair recept

VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg. een populair recept VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg een populair recept een maatschappelijk probleem add some learning opgelost! deze bijdrage een perspectief

Nadere informatie

GroenGelinkt. Betekenisvolle educatie voor een duurzame leefomgeving

GroenGelinkt. Betekenisvolle educatie voor een duurzame leefomgeving GroenGelinkt Betekenisvolle educatie voor een duurzame leefomgeving Door: Conchita de Roba Cortada (GroenGelinkt) en Leo Bakker (Kennisnet) Datum: 7 november 2014 Aantrekkelijk onderwijs Nadenken over

Nadere informatie

Meerwaarde(n) Voorwaarde(n) De visie van ZLTO op de ontwikkeling van de groene sector tot 2020

Meerwaarde(n) Voorwaarde(n) De visie van ZLTO op de ontwikkeling van de groene sector tot 2020 Meerwaarde(n) Voorwaarde(n) De visie van ZLTO op de ontwikkeling van de groene sector tot 2020 Onze ambitie ZLTO wil toonaangevend zijn in het creëren én realiseren van het perspectief van ondernemers

Nadere informatie

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO. MVO Beleid Inhoudsopgave I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.. People.1. Goed werkgeverschap... Maatschappelijke betrokkenheid.... Eerlijk zakendoen.. Planet.1. Duurzame mobiliteit...

Nadere informatie

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam

Nadere informatie

Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP)

Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP) Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP) I/ Inleiding Het aantal kinderen en jongeren met ernstige psychische problemen is goed bekend. Zowel in Nederland als in andere landen

Nadere informatie

WORKSHOP DOELGROEP. Lager Onderwijs 3 e graad. Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad. Type ASO TSO BSO KSO

WORKSHOP DOELGROEP. Lager Onderwijs 3 e graad. Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad. Type ASO TSO BSO KSO WORKSHOP NAAM ORGANISATIE TITEL WORKSHOP STUDIO GLOBO Aan Tafel! DOELGROEP Lager Onderwijs 3 e graad Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad Type ASO TSO BSO KSO DBSO BuSO KORTE OMSCHRIJVING

Nadere informatie

Draagvlak voor natuur: van verdelen naar verbinden

Draagvlak voor natuur: van verdelen naar verbinden Draagvlak voor natuur: van verdelen naar verbinden CSA (Kris) van Koppen, Universitair hoofddocent Milieubeleid, Wageningen Universiteit 1.Karakterisering 2.Diagnose 3.Hoe verder Karakterisering: trends

Nadere informatie

DUURZAAMHEIDSVISIE MEIERIJSTAD Beeldvormende avond. 6 september 2018

DUURZAAMHEIDSVISIE MEIERIJSTAD Beeldvormende avond. 6 september 2018 DUURZAAMHEIDSVISIE MEIERIJSTAD Beeldvormende avond 6 september 2018 PROGRAMMA College vraagt gemeenteraad om mee te denken in deze gezamenlijke uitdaging Presentatie (15 minuten): Toelichting proces Ambities

Nadere informatie

Welzijn Heemstede van de toekomst. Prettiger leven: meer welzijn, minder zorgen

Welzijn Heemstede van de toekomst. Prettiger leven: meer welzijn, minder zorgen Welzijn Heemstede van de toekomst Prettiger leven: meer welzijn, minder zorgen Juni 2015 Deze brochure is een samenvatting van het plan: Welzijn Heemstede van de toekomst Transformatieplan Welzijn Heemstede

Nadere informatie

Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg

Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg Prof.dr. Robbert Huijsman MBA, Hoogleraar Management & Organisatie Ouderenzorg Senior manager Kwaliteit & Innovatie, Achmea .... Wat bedoelen we met duurzaamheid?

Nadere informatie

DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR Jeugdhulporganisaties

DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR Jeugdhulporganisaties DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR Jeugdhulporganisaties Wat: De gezondheidsmatrix is een model dat verschillende strategieën en niveaus voorstelt. Een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid voeren in de voorziening betekent

Nadere informatie

Leerdoelen en kerndoelen

Leerdoelen en kerndoelen Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de

Nadere informatie

Visie op ouderbetrokkenheid

Visie op ouderbetrokkenheid Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie

Nadere informatie

In deze periode zijn vrijwel alle kinderen in onze regio met het CNME-WM in aanraking gekomen en dat zorgde voor vele

In deze periode zijn vrijwel alle kinderen in onze regio met het CNME-WM in aanraking gekomen en dat zorgde voor vele BELEIDSPLAN CNME-WM 2013-2016 SAMEN DUURZAAM LEREN & LEVEN Dit jaar bestaat het Centrum voor natuur- en milieueducatie Westelijke Mijnstreek (CNME-WM) 10 jaar. In deze periode zijn vrijwel alle kinderen

Nadere informatie

Educatie voor Duurzame Ontwikkeling

Educatie voor Duurzame Ontwikkeling Educatie voor Duurzame Ontwikkeling LIMNET 17 Januari 2006 Willy Sleurs, Dienst voor Onderwijsontwikkeling Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Inhoud Waarover gaat Duurzame ontwikkeling (DO)? Waarover

Nadere informatie

Algemene docentenhandleiding bij de cursus Natuurgids

Algemene docentenhandleiding bij de cursus Natuurgids Algemene docentenhandleiding bij de cursus Natuurgids 1 Algemene docentenhandleiding bij de cursus Natuurgids Straks geef jij een les binnen de cursus natuurgids. Met deze handleiding geeft het CVN je

Nadere informatie

Impactgericht werken in de sector van het sociaalcultureel

Impactgericht werken in de sector van het sociaalcultureel Impactgericht werken in de sector van het sociaalcultureel volwassenenwerk 30 april 2014 Marc Jans www.socius.be sociaal-cultureel volwassenenwerk diverse sector naar inhoud en doelen, aanpak en doelgroepen

Nadere informatie

Opgave 1 Hieronder is een casus beschreven. Lees deze tekst door en beantwoord vervolgens de vragen.

Opgave 1 Hieronder is een casus beschreven. Lees deze tekst door en beantwoord vervolgens de vragen. Opgave 1 Hieronder is een casus beschreven. Lees deze tekst door en beantwoord vervolgens de vragen. Nieuwe Westelijke Oeververbinding Een goede bereikbaarheid van de regio Rotterdam is belangrijk voor

Nadere informatie

Visie pastoraal in Monsheide

Visie pastoraal in Monsheide Visietekst pastoraal in Monsheide I. Inleiding Onze christelijke levensbeschouwing, ontleend aan de stichtende Congregatie Sint-Vincentius à Paulo, trachten wij een eigentijdse invulling te geven. Vanuit

Nadere informatie

Duurzame basisvorming: de basis voor een duurzame toekomst

Duurzame basisvorming: de basis voor een duurzame toekomst Duurzame basisvorming: de basis voor een duurzame toekomst Inleiding Het veranderende samenspel tussen burgers, maatschappelijke organisaties, bedrijven en overheden vraagt om veranderende doelstellingen

Nadere informatie

Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing

Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing Educatief pakket duurzame energie Didactische onderbouwing Inhoud Welkom Doelen Profielschetsen Materialen Bijlagen Met het Solly Systeem worden kinderen al op jonge leeftijd geïntroduceerd in de wereld

Nadere informatie

Januari 2011 Vereniging van Bouwkunst Tilburg Workshop Duurzame Stedenbouw. sebas.veldhuisen@terristories.nl

Januari 2011 Vereniging van Bouwkunst Tilburg Workshop Duurzame Stedenbouw. sebas.veldhuisen@terristories.nl Januari 2011 Vereniging van Bouwkunst Tilburg Workshop Duurzame Stedenbouw sebas.veldhuisen@terristories.nl programma 29 januari 2011 Duurzame Stedenbouw10:00 - Ontvangst met koffie en thee 10:15 - Presentatie

Nadere informatie

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Studenten lerarenopleiding In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel

Nadere informatie

MET JE KLAS OP BOERDERIJBEZOEK IN ZEMST. - Altijd iets te beleven -

MET JE KLAS OP BOERDERIJBEZOEK IN ZEMST. - Altijd iets te beleven - MET JE KLAS OP BOERDERIJBEZOEK IN ZEMST - Altijd iets te beleven - Waar groeien de groenten? Hoe worden aardappelen bewaard? Wat betekent duurzame voeding? Hoeveel melk geeft een koe? En wat is de rol

Nadere informatie

Op weg naar Duurzaam Breda!

Op weg naar Duurzaam Breda! Een initiatief van betrokken burgers Op weg naar Duurzaam Breda! De belangrijkste uitdaging voor de samenleving is weer binnen de draagkracht van de aarde te gaan leven. We leven al lang niet meer van

Nadere informatie

Duurzaam handelen: meer dan een groen vinkje. Dé inspirator voor duurzaam ondernemen

Duurzaam handelen: meer dan een groen vinkje. Dé inspirator voor duurzaam ondernemen Duurzaam handelen: meer dan een groen vinkje Dé inspirator voor duurzaam ondernemen De Groene Belevenis heeft als doel de natuur te behouden Wie zijn wij? Stichting De Groene Belevenis wil haar passie

Nadere informatie

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND WERK ALS ÉÉN OVERHEID De fysieke en sociale leefomgeving van Nederland gaan de komende decennia ingrijpend veranderen. Transities in de energievoorziening, de landbouw,

Nadere informatie

16/12/2014 VORMING VOOR DE TOEKOMST VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS

16/12/2014 VORMING VOOR DE TOEKOMST VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS VORMING VOOR DE TOEKOMST VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS 1 TRAJECT VORMING 8 mei 12 september 14 december 14 Toekomst SO inkleuren Visietekst subgroepen Synthesetekst Inkleuring en concretisering - Terugkoppeling

Nadere informatie

Beleidsplan Luisteren naar de basis

Beleidsplan Luisteren naar de basis Beleidsplan 2017 2022 Luisteren naar de basis Het IVN Roermond e.o. is één van de 36 lokale afdelingen in de Provincie Limburg. De afdeling Roermond e.o. heeft momenteel 250 leden. 1 Doelstellingen De

Nadere informatie

Sinds 1 januari 2014 zijn ANBI s verplicht om op hun eigen internetsite bepaalde gegevens te publiceren.

Sinds 1 januari 2014 zijn ANBI s verplicht om op hun eigen internetsite bepaalde gegevens te publiceren. Sinds 1 januari 2014 zijn ANBI s verplicht om op hun eigen internetsite bepaalde gegevens te publiceren. In dit document staan de vereiste gegevens volgens onderstaande inhoudsopgave. Inhoudsopgave Naam

Nadere informatie

Roadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH

Roadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH Roadmap Institute for Positive Health April 2016 Stichting IPH INTRODUCTIE VAN DE IPH ROADMAP De IPH roadmap schetst de resultaten die IPH de komende jaren wil realiseren. De weg naar de resultaten toe

Nadere informatie

Vergroenen van het groenonderwijs. Opleidingen helpen bij groei stadsnatuur. Drs. Yvon D. Schuler

Vergroenen van het groenonderwijs. Opleidingen helpen bij groei stadsnatuur. Drs. Yvon D. Schuler Vergroenen van het groenonderwijs Opleidingen helpen bij groei stadsnatuur Drs. Yvon D. Schuler Stadsnatuur? Natuur in de stad is op te splitsen in vier hoofdtypen: bebouwing, parken, water en verbindingen.

Nadere informatie

Aan: voorzitter en leden van de programmacommissies van politieke partijen

Aan: voorzitter en leden van de programmacommissies van politieke partijen Den Haag, 2 maart 2010 Aan: voorzitter en leden van de programmacommissies van politieke partijen Betreft: programma-advies U werkt momenteel aan het verkiezingsprogramma van uw politieke partij. Deze

Nadere informatie

educatie in Natura Artis Magistra natuurbewust, onderzoekend, belevend en verwonderend opzet educatieve visie Natura Artis Magistra 23-4-2015

educatie in Natura Artis Magistra natuurbewust, onderzoekend, belevend en verwonderend opzet educatieve visie Natura Artis Magistra 23-4-2015 educatie in Natura Artis Magistra natuurbewust, onderzoekend, belevend en verwonderend Jasper Buikx formeel onderwijs en Artis Academie Artis-bioloog opzet Natura Artis Magistra: een educatieve instelling

Nadere informatie

Duurzaamheid in het beroep B

Duurzaamheid in het beroep B Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep B gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0029 Penvoerder: Sectorkamer techniek en gebouwde omgeving Gevalideerd door: Sectorkamer techniek en gebouwde

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

VOEDSELVISIE VOOR HAARLEM

VOEDSELVISIE VOOR HAARLEM VOEDSELVISIE VOOR HAARLEM Inleiding Duurzaam en gezond voedsel raakt aan alles wat voor de Haarlemse burger van belang is: een groene leefomgeving, gezondheid, een sociale stad en een duurzame toekomst.

Nadere informatie

Het beleidsplan cultuureducatie

Het beleidsplan cultuureducatie Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.

Nadere informatie

Voorstelling Regionale stadslandbouwstructuur ZWVL -Project Sociale Innovatie-

Voorstelling Regionale stadslandbouwstructuur ZWVL -Project Sociale Innovatie- Voorstelling Regionale stadslandbouwstructuur ZWVL -Project Sociale Innovatie- (de boerderij van) De toekomst? 1. Analyse Uitdagingen voor steden en regio s Klimaatveranderging Verstedelijking Duurdere

Nadere informatie

EEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van

EEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van daar wordt iedereen beter van EEN DUIM VOOR DELEN INFOFICHE 1 1.1 DEFINITIE Delen is een vorm van consuminderen (minder verbruiken) en consumanderen (anders verbruiken). Bij delen ligt het accent op gebruiken

Nadere informatie

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële

Nadere informatie

Integraal waarderen. Een (blijvende) discussie. Maartje de Boer. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Integraal waarderen. Een (blijvende) discussie. Maartje de Boer. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Integraal waarderen Een (blijvende) discussie Maartje de Boer Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed 1 Presentatie Het probleem Voor wie is dit een probleem? RCE Kennisprogramma Wat is Erfgoed (een oplossing?)

Nadere informatie

Duurzaamheid in Agrologistiek

Duurzaamheid in Agrologistiek Duurzaamheid in Agrologistiek Prof. dr. ir. Jack G.A.J. van der Vorst Wageningen Universiteit Doel sessie Gezamenlijk inzicht verkrijgen in duurzame logistiek. Discussie resulterend in: Actiepunten voor

Nadere informatie

DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR DE BIJZONDERE JEUGDZORG

DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR DE BIJZONDERE JEUGDZORG DE GEZONDHEIDSMATRIX VOOR DE BIJZONDERE JEUGDZORG Wat: De gezondheidsmatrix stelt de verschillende strategieën, doelgroepen en contexten voor waar een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid op inzet en zich naar

Nadere informatie

Sportzorgarrangementen in kader van transitie AWBZ-Wmo

Sportzorgarrangementen in kader van transitie AWBZ-Wmo Sportzorgarrangementen in kader van transitie AWBZ-Wmo Workshop seminar 23 mei 2013 Maarten Thönissen Procesbegeleider pilot sport-zorgprogramma s Arend te Velde Teamleider Daelzicht Inhoud Transitie AWBZ-Wmo

Nadere informatie

HET BELANG VAN DUURZAAM ONDERNEMEN

HET BELANG VAN DUURZAAM ONDERNEMEN HET BELANG VAN DUURZAAM ONDERNEMEN Dames en heren Ik val maar meteen met de deur in huis: Duurzaam ondernemen is geen hype maar een blijvende trend. Wie als bedrijf niet mee doet, mist op termijn de boot.

Nadere informatie

Cursus Natuurgids Turnhout

Cursus Natuurgids Turnhout Cursus Natuurgids Turnhout Programma van de ochtend Voorstelling Natuurpunt CVN & cursus Kennismaking met elkaar Kennismaking met de locatie & andere betrokkenen Praktische afspraken Natuurpunt CVN vzw

Nadere informatie

upspiral randerij -

upspiral randerij - meer nieuwe banen voor uw regio (100 den) meer grondstoffen meer biodiversiteit meer klimaatcontrole meer vruchtbare bodem meer schone lucht meer schoon water meer veerkracht meer gezondheid meer plezier

Nadere informatie

Outreach: ja hallo 19/05/2016

Outreach: ja hallo 19/05/2016 Outreach: ja hallo 19/05/2016 Inhoud 1. Visie 2. Quality of Life 3. Quickscan 4. De cirkel Visie? Visie geeft denken en handelen vorm Mens-en maatschappijvisie Ruimer dan outreach alleen Iedereen heeft

Nadere informatie

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland Paul Opdam Wageningen Universiteit en Alterra paul.opdam@wur.nl 3 kernpunten EHS: verzekering voor biodiversiteit Klimaatverandering

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING 2015-2018

PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 Programma 1 : Zorg, Welzijn, Jeugd en Onderwijs 1A Lokale gezondheidszorg Inleiding Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft de gemeente de taak door middel van

Nadere informatie

competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan

competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan Samenwerken Omgevingsgericht/samenwerken Reflectie en zelfontwikkeling competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan Competentieprofiel stichting Het Driespan, (V)SO

Nadere informatie

UNITING THE ORGANIC WORLD

UNITING THE ORGANIC WORLD International Federation of Organic Agriculture Movements Principles of Organic Agriculture 1 Beginselen van de Biologische Landbouw De Beginselen vormen de wortels, waaruit de biologische landbouw groeit

Nadere informatie

Het IVN lidmaatschap van de VNMW. Wat doen we er mee, wat kost het en wat levert het op. Plus een voorstel ter verbetering.

Het IVN lidmaatschap van de VNMW. Wat doen we er mee, wat kost het en wat levert het op. Plus een voorstel ter verbetering. Het IVN lidmaatschap van de VNMW Wat doen we er mee, wat kost het en wat levert het op. Plus een voorstel ter verbetering. Info voor onze nieuwste leden De VNMW werd in 1990 opgericht als paraplu vereniging

Nadere informatie

Voorstel aan de raad. Nummer: wethouder openbare ruimte en wijkvernieuwing. Programma onderdeel:

Voorstel aan de raad. Nummer: wethouder openbare ruimte en wijkvernieuwing. Programma onderdeel: Voorstel aan de raad Nummer: 131026465 Portefeuille: Programma: Programma onderdeel: Steller: Afdeling: Telefoon: E-mail: wethouder openbare ruimte en wijkvernieuwing 2.3 Leefbare stad W.J. Stinissen /

Nadere informatie

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke

Nadere informatie

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel 2017-2019 Duurzaam samen Samen met inwoners, overheden en bedrijven werkt Natuur en Milieu Overijssel aan een mooi en

Nadere informatie

Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur

Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur Rooms-katholieke Godsdienst RKve Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur christelijke scheppingsspiritualtiteit betekent in het leven van mensen en. KLEUTER: verbondenheid

Nadere informatie

GEBIED IN 360o. Geschreven en vormgegeven door: Nicole de Waal - De Waalster communicatie en advies

GEBIED IN 360o. Geschreven en vormgegeven door: Nicole de Waal - De Waalster communicatie en advies o GEBIED IN 360o Naar aanleiding van de sessie Gezamenlijk toekomstbeeld Haarlemmer Kweektuin, met de leden van de voorbereidingscommissie is de volgende toekomstvisie opgesteld. Letterlijk aan de hand

Nadere informatie

Biblionet Verbindt Samen de toekomst leren lezen Een nieuwe koers voor de bibliotheken in Groningen

Biblionet Verbindt Samen de toekomst leren lezen Een nieuwe koers voor de bibliotheken in Groningen Biblionet Verbindt Samen de toekomst leren lezen Een nieuwe koers voor de bibliotheken in Groningen Beeld > Koptekst en voettekst... 1 Beeld > Koptekst en voettekst... 2 Beeld > Koptekst en voettekst...

Nadere informatie

VERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de

VERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de STEM VOOR TIJD VOOR VERANDERING HET VERKIEZINGSPROGRAMMA IN 5 MINUTEN GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Wij kiezen ervoor om de

Nadere informatie

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,

Nadere informatie

Coöperatieve boerderij met consumentenparticipatie. -Stadsboerderij Kortrijk-

Coöperatieve boerderij met consumentenparticipatie. -Stadsboerderij Kortrijk- Coöperatieve boerderij met consumentenparticipatie -Stadsboerderij Kortrijk- Agenda 1. Landbouw in een verstedelijkt Vlaanderen 2. Filmpje: Eemlandhoeve 3. Missie en projectidee Stadsboerderij Kortrijk

Nadere informatie

IVN Utrecht. UNO, 29 februari 2012

IVN Utrecht. UNO, 29 februari 2012 IVN Utrecht UNO, 29 februari 2012 IVN staat al 50 jaar voor de natuur en een duurzame samenleving - Missie Bijdragen aan een duurzame samenleving door mensen te betrekken bij natuur, milieu, landschap

Nadere informatie

IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE

IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE Beleidsplan IVN Deventer 2013-2014 Het bestuur van IVN-Deventer wil met dit beleidsplan haar visie en missie uiteen zetten en van daaruit haar plannen voor

Nadere informatie

Duurzaamheid in het beroep B

Duurzaamheid in het beroep B Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep B behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo Op dit moment is een wijziging van de WEB in voorbereiding waarmee de positie van keuzedelen in de kwalificatiestructuur

Nadere informatie

Duurzaam groeien en vernieuwen

Duurzaam groeien en vernieuwen Symposium Duurzaam groeien en vernieuwen 05 02 13 Wat leert de Monitor Duurzaam Nederland en hoe kan Nederland werken aan duurzame groei? Dinsdag 5 februari 2013, 13.30-18.00 uur Centraal Bureau voor de

Nadere informatie

Duurzaamheid in het beroep A

Duurzaamheid in het beroep A Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep A behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo Op dit moment is een wijziging van de WEB in voorbereiding waarmee de positie van keuzedelen in de kwalificatiestructuur

Nadere informatie