Kerk en duurzaamheid. Van duurzaamheid naar levenskunst
|
|
- Tessa Bosmans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kerk en duurzaamheid Van duurzaamheid naar levenskunst Duurzaamheid hangt in de lucht. Je kunt geen blad meer openslaan of je oog valt op duurzame producten. Bijna elk zichzelf respecterend bedrijf of initiatief prijst zichzelf aan als duurzaam. Of met verwante categorieën als groen, biologisch, diervriendelijk, eerlijk, fair, maatschappelijk verantwoord en ga maar door. Prachtig. Zou duurzaam nu eindelijk mainstream worden? Het begint erop te lijken als je ziet dat het aantal consumenten dat duurzame producten koopt en het percentage duurzame consumptie de laatste jaren duidelijk groeit, na decennialang op hooguit een paar procent te hebben gehangen. Maar wat bedoelden we ook al weer met duurzaam? Het gevaar van al dat gepraat over duurzaam is dat het een containerbegrip wordt dat niet zoveel meer zegt. Of dat we er gedachteloos aan voorbijgaan zonder dat we nog goed weten wat ermee wordt bedoeld. Duurzaam? Ja, natuurlijk, hoeven we het niet over te hebben, zegt de een. En de ander: Duurzaam? Laat maar. Dat zegt toch niets. Kortom, wat bedoelen we? Toekomst Zoveel is wel duidelijk, duurzaam heeft iets met toekomst van doen. Duurzaamheid betekent zoiets als dat het mogelijk blijft een goed, of op zijn minst voldoende, leven te leiden. Duurzaam betekent met andere woorden dat onze manier van leven en samenleven toekomstbestendig wordt, of wat positiever: toekomstvatbaar, toekomstgericht zelfs. Het zou toch mooi zijn als we door onze manier van leven en samenleven de mogelijkheden voor een toekomst waarin het goed leven is vergroten, dat we als het ware toekomst scheppen?
2 Veerkracht Duurzaam heeft ook iets met veerkracht te maken. Duurzaamheid is een dynamisch begrip. Het heeft te maken met het garanderen van de voorwaarden voor een goed leven. Maar de ideeën daarover veranderen. De technieken die we ervoor hebben ook, net als de kennis die we hebben van de natuur, gezondheid en dergelijke. Bovendien is de natuur soms grillig en onvoorspelbaar. Mensen die na ons komen kijken daarom misschien anders aan tegen duurzaamheid dan wij. Wat nu duurzaam lijkt, is dat over een tijd misschien niet meer. Daarom is het van belang ervoor te zorgen dat onze manier van (samen)leven flexibel blijft en makkelijk, veerkrachtig kan reageren op wat er op ons afkomt. Kwaliteit van leven Duurzaam heeft ook met kwaliteit van leven te maken. Het gaat er niet simpelweg om iets het milieu, de natuur, het klimaat, de aarde zomaar te bewaren of te behouden. Het gaat erom de mogelijkheden te behouden dat mensen een (voldoende) goed leven kunnen leiden. Duurzaam gaat daarom niet alleen over milieucriteria en natuurbescherming. Het gaat ook niet alleen om overleven, maar om goed leven. Leven alsof het niet óp kan, zegt een boekje over deze thematiek dan ook (Hogenhuis 2006). En Op het leven, toast een ander boekje (DISK 2008). Duurzaam gaat dus om genieten van het leven, het leven vieren. En daar hoort genieten en vieren van de natuur, de aarde, de schepping bij. Genieten verdraagt zich niet met gedachteloos verspillen of wegschrokken. Genieten betekent kleine hapjes, lekker lang, met aandacht. Dat is maar goed ook, want duurzaamheid gaat natuurlijk ook om het besef dat het allemaal wél op kan: de natuur zoals wij die kennen, grondstoffen, gezonde ecosystemen, schone lucht en dergelijke. Rechtvaardigheid, respect en zorg voor de natuur Duurzaam heeft ook iets met rechtvaardig te maken. In de eerste plaats rechtvaardigheid ten opzichte van toekomstige generaties. Het gaat er immers om dat een goed leven ook in de toekomst minstens zo goed mogelijk blijft, en dan leven andere mensen dan wij. Zoals de beroemde commissie Brundtland, die het begrip duurzame ontwikkeling lanceerde, het al formuleerde in hun rapport Our Common Future (1987): duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die voorziet in de noden van de huidige generaties zonder de mogelijkheden van toekomstige generaties om in hun noden te voorzien te schaden. Maar het gaat in zekere zin ook om rechtvaardigheid ten opzichte van de natuur. Dieren, planten en ecosystemen mogen er ook zijn, zeggen wij over het algemeen als we er eens goed voor gaan zitten. Al is het nog niet zo simpel om over hun rechten te spreken. Duurzaamheid heeft dus te maken met zorg voor de natuur en het milieu. De natuur is voor veel mensen uiteindelijk niet alleen maar een middel voor het (over)leven van mensen. Dat is overigens niet zozeer iets dat bewezen kan worden, maar een waardeoordeel van ons, een keuze waarvan we het gevoel hebben dat deze ons leven mooier maakt. Een geloofsuitspraak misschien wel. Duurzaamheid en zorg voor de natuur zijn dus niet zomaar vóórwaarden voor (over)leven, maar een element van een goed leven, een waarde op zichzelf. Zorg voor de natuur is dan ook niet zozeer een aantoonbare plicht of een goddelijk gebod in de zin van je moet want anders. Het is eerder een reactie of een antwoord op de waarde die we in het leven en de natuur herkennen, de verwondering over het geschenk van het leven, de
3 natuur en de schoonheid en complexiteit ervan. Een schoonheid overigens die niet alleen maar mooi en aardig is, maar soms hard en weerbarstig. Duurzaam heeft dus ook iets met dankbaarheid, verwondering, bewondering misschien en respect of zelfs ontzag van doen. Dat kan niet anders dan zich uiten in zorgzaamheid. Wat is immers dankbaarheid die zich niet in zorg vertaalt, of ontzag dat niet tot respect leidt? Rechtvaardigheid en goed samenleven nú Het kan niet anders of duurzaam heeft dan ook te maken met rechtvaardigheid ten opzichte van onze medemensen die nú leven. Als duurzaam iets met kwaliteit van leven te maken heeft, dan uiteraard ook met goed samenleven, en dus met vrede, wellevendheid, tolerantie, solidariteit, zorg en aandacht. Hoe wij met andere mensen samenleven, dichtbij en ver weg, bepaalt immers in sterke mate de kwaliteit van ons leven. Ook die sociale duurzaamheid, zoals we dat wel noemen, is daarom een element van een goed leven, en een waarde en doel op zich. Bovendien, een wereld waarin er geen of niet voldoende onderlinge rechtvaardigheid is, functioneert niet goed en levert ons uiteindelijk geen voorspoed of een goed leven op, en zelfs niet voldoende ruimte en steun voor natuur- en milieubescherming of ecologische duurzaamheid. Sociale duurzaamheid is dus ook nog eens een vóórwaarde voor kwaliteit van leven, en zelfs voor ecologische duurzaamheid. Levenskunst Misschien moeten we zeggen dat duurzaamheid eigenlijk een veel te beperkt woord is. Het heeft de klank van behoud. Maar het heeft eerder de betekenis van toekomstgerichtheid en leefbaarheid. Leefbaarheid is nóg te zwak. Het gaat om levensvatbaarheid, levenslust zelfs. Misschien wel: levenskunst. Dat betekent overigens niet dat het een zaak is van vrijheid, blijheid. Tegenslagen en beperkingen zijn er altijd. Levenskunst is de kunst daar tóch op een bevredigende wijze mee om te gaan. Dat vergt oefening. Triple P Duurzaamheid gaat dus om levenskunst en kwaliteit van leven. Het gaat niet alleen over natuur en milieu, maar ook over goed (samen)leven. Dat betekent niet dat duurzaamheid een softe, wat filosofische zaak is. Het gaat natuurlijk ook om hardere zaken als een bepaalde kwaliteit van het milieu en voldoende natuurlijke hulpbronnen, als grondstoffen voor allerlei producten, bijvoorbeeld. Maar het gaat ook om voldoende technische kennis en vaardigheden om belangrijke producten voor het dagelijks bestaan te maken; een functionerende economie om ervoor te zorgen dat die producten er ook werkelijk komen en op de juiste plaats komen. Het gaat ook om een zekere sociale samenhang en organisatievormen, onderlinge verstaanbaarheid en vertrouwen, zonder welke de economie niet kan functioneren. Duurzaamheid heeft daarom naast een natuurlijke of ecologische dimensie en een sociale of sociaal-culturele dimensie ook nog een (technisch) economische dimensie. Of zoals in het bedrijfsleven bij voorkeur wordt gezegd: duurzaamheid draait om Planet, People en Profit, om Triple P. Die Profit is bijvoorbeeld nodig om te kunnen blijven investeren in vernieuwing en verbetering. Overigens hoeft dat niet per se tot economische groei te leiden. Maar dat voert hier te ver (zie bijvoorbeeld Hogenhuis 2012, 153 e.v.).
4 Prosperity en Pneuma Soms wordt die derde P vertaald als Prosperity: voorspoed, welvaart of welzijn. Dat is echter niet zozeer een dimensie van duurzaamheid, maar eigenlijk een ander woord voor het doel ervan: kwaliteit van leven. Al moeten we goed beseffen dat het dan niet alleen gaat om materiële welvaart, maar om een brede welvaart, waar (genieten van) de kwaliteit van natuur en milieu en de sociale kwaliteit van het leven deel van uitmaken. We kunnen ook nog spreken van de culturele kwaliteit van het leven. Dan gaat het om genieten van kunst, maar ook om een gevoel van identiteit, van erkenning, van ons op onze plek voelen, van ontplooiing, van zin, van tot je recht of je bestemming komen. In kerkelijke of levensbeschouwelijke kring wordt dat wel eens met een vierde P aangeduid, die van Pneuma (geest, adem) als aanduiding van het besef dat in die culturele kwaliteit van leven iets ongrijpbaars zit, iets transcendents, iets dat de controle, de maakbaarheid en de eigenmachtigheid van mensen overstijgt. Hier spreekt de overtuiging dat mensen pas tot hun bestemming komen in een gelovige verhouding tot God, gekenmerkt door vertrouwen (dat het allemaal niet alleen van mij afhangt) en verantwoordelijkheid (omdat het wel óók van mij afhangt). Eigenlijk is ook dat niet zozeer een dimensie van duurzaamheid naast de andere drie, maar datgene waarin duurzaamheid en kwaliteit van leven hun doel, betekenis, zin en bestemming vinden. Spiritualiteit Duurzaamheid heeft daardoor ook alles met spiritualiteit te maken. Duurzaamheid draait uiteindelijk om de vraag naar en de ervaring van zin; de zin bedoeling, betekenis of bestemming in en van je eigen leven, de zin in en van de natuur, de schepping. Dan is het wel duidelijk dat duurzaamheid als thema in de kerk thuishoort. Nadat we duurzaamheid al met levenskunst verbonden hadden, is de verbinding met spiritualiteit ook niet meer zo vreemd. Spiritualiteit is immers een vorm van levenskunst. De kern van spiritualiteit kunnen we omschrijven als '(leren) leven vanuit de opmerkzaamheid op het geheim van de werkelijkheid en wat dit in jezelf teweegbrengt'. Het geheim kan men daarbij zien als een aanduiding van het transcendente, datgene dat wij niet zelf in de greep hebben, dat ons overstijgt, dat van God is. Het transcendente komen we simpelweg tegen in andere mensen, in de natuur, in de dingen zelfs. Preciezer gezegd: in het feit dat de ander of het andere nooit helemaal doorgrond kan worden, nooit helemaal is wat wij verwachten of wensen, nooit helemaal naar onze wensen gevormd kan worden, altijd anders is, een 'geheim' heeft. Anders gezegd is spiritualiteit een levenshouding of zelfs levensstijl die is gebaseerd op het zoeken naar en het soms even raken aan het geheim van de werkelijkheid, zowel in jezelf als in anderen en het andere. Die ontmoeting en dat raken aan elkaar en de werkelijkheid kan haast niet anders dan leiden tot genieten van elkaar en de omringende werkelijkheid, en vervolgens tot zorgzaamheid. Dat is het geheim van leven alsof het niet óp kan in het besef dat het wél op kan. Waarde en zin Het is voor sommigen misschien even wennen, maar de centrale vraag van duurzaamheid is dus eigenlijk: wat is de zin van (je) leven? Of om het wat hanteerbaarder te maken: wat geeft, volgens jou, je leven zin, betekenis? Of: waarin schuilt de betekenis van het leven voor jou? Wat is, denk je, de bestemming of bedoeling van het leven, jouw leven? Wat maakt het leven waardevol, zinvol,
5 betekenisvol? Ofwel: wat is voor jou van waarde? Die vraag kunnen we ook van een andere kant benaderen. Duurzaamheid en duurzame ontwikkeling zijn geen statische, uniforme natuurwetenschappelijk vaststelbare gegevens, maar gaan over doelen, betekenissen en waarden. Zelfs voor het beschermen van milieu en natuur moeten we eerst weten wát we willen beschermen en in hoeverre, en dat houdt onvermijdelijk waardeoordelen in. Dat doen we niet voor onszelf, maar vooral voor de toekomstige generaties. Omgekeerd geeft juist dát overigens ook ons eigen leven waarde, betekenis, zin, geeft het onze identiteit inhoud. We kennen de waarden van toekomstige generaties echter niet, en dat maakt keuzes over duurzaamheid bijna onmogelijk. Wat we wel kunnen en daarom ook maar het beste kunnen doen, is ons afvragen wat wíj van waarde vinden en om díe reden zouden willen overdragen aan volgende generaties, omdat wij willen dat zij er net als wij plezier aan kunnen beleven; want zij zijn net zo belangrijk als wij. Dát is dus de centrale vraag van duurzaamheid. Het is goed beschouwd tegelijk de centrale vraag achter het streven naar welvaart. Welvaart draait immers om de mogelijkheid het leven te leiden dat je waardevol vindt? En rechtvaardigheid kun je nog het beste omschrijven als de inspanning ervoor te zorgen dat iedereen het leven kan leiden dat hij of zij op goede gronden waardevol vindt. Maar het voert te ver dat hier verder uit te werken (zie Hogenhuis 2012, 127 e.v. en 197 e.v.) 1. Heel het leven Duurzaamheid is dus een zaak van toekomst, kwaliteit van leven, rechtvaardigheid, dankbaarheid, verwondering, waarde, zin, spiritualiteit, levenslust en levenskunst. We zien zo ook dat duurzaamheid eigenlijk met het hele leven te maken heeft: ons biologisch leven, het natuurlijk leven, maar ook ons sociaal, cultureel, psychisch en economisch leven. En zelfs hoort het bij ons politiek leven (het gevecht over doelen en waarden en om de macht om deze te realiseren) en ons geloofsleven; het alledaagse én het eeuwige leven, dat is: het leven zoals het bedoeld was. 1 De Ceder en de Saxofoon, Christiaan Hogenhuis, Damon/Oikos/Kerk en Wereld, 2012, ISBN
WAARDEGOED. betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten
WAARDEGOED betekenisvol leren en werken WIE? WAT? WAARDE! Methode voor waardengericht leren in bestaande lessen. HANDLEIDING voor docenten 1 HET DOEL VAN ONDERWIJS Jongeren kennis en vaardigheden aanreiken
Nadere informatieDuurzaamheid is voor ons een kernwaarde. We willen ons vanuit ons geloof actief inzetten. Gemeente van Jezus Christus
Dienstnummer: 1239A zondag: 7 e zondag na Epifanie datum: 19-02-2017 plaats: De Bron, Assen Schriftlezingen (onderstreept = hoofdlezing): Jeremia 29:4-7; 1 Petrus 2:11-17 liederen: Lb 218; Lb 154b:1,5,6,7,8;
Nadere informatieGemeenteviering rond Jesaja 9:5b
Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b 1 Verkondiging Enkele kinderen vragen in de kerk: waarom vieren we kerst? En wat betekent het voor u? Reactie op de antwoorden Ja, waarom vieren we kerst? En wat betekent
Nadere informatieOns economische zelf. Over leven in een verdeelde wereld en hoe we samen ongedwongen naar huis kunnen gaan
Ons economische zelf Over leven in een verdeelde wereld en hoe we samen ongedwongen naar huis kunnen gaan Plaatjes invoegen Contrast tussen overvloed en gebrek Contrast tussen genieten van materie en uitbuiten
Nadere informatieHC zd. 42 nr. 31. dia 1
HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:
Nadere informatieHet leven leren. De theorie en visie achter het levo lesmateriaal
Het leven leren De theorie en visie achter het levo lesmateriaal Waar gaat kaderdocument Het leven leren (2003) over? De levensbeschouwelijke ontwikkeling èn beroepsethische vorming van onderwijsdeelnemers
Nadere informatieOnze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl
Onze Vader Onze Vader Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel, Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schuld,
Nadere informatiewat is passend? naar aanleiding van Paulus brief aan de Kolossenzen wil ik dat uitwerken voor 4 categorieën vier kringen
vandaag wil ik dit gebod toepassen op het geloofsgesprek onderwerp van de gemeenteavond komende week onze overtuiging is dat zulke gesprekken hard nodig zijn voor de opbouw van onze gemeente tegelijk is
Nadere informatieGeluksgevoel hangt meer af van je mentale vermogen dan van wat je overkomt
"Geluk is vooral een kwestie van de juiste levenshouding" Geluksgevoel hangt meer af van je mentale vermogen dan van wat je overkomt Ons geluk wordt voor een groot stuk, maar zeker niet alleen, bepaald
Nadere informatieZondag 30 augustus Kijken met nieuwe ogen
Zondag 30 augustus Kijken met nieuwe ogen Bij Marcus 8 : 22 26 Begrijpen jullie het dan nog niet, ontbreekt het jullie aan inzicht? Dat waren de verwijten die vorige week aan de leerlingen van Jezus werden
Nadere informatieKe(r)n jouw waarde. Ontdek jouw kernwaarden.
Ke(r)n jouw waarde Ontdek jouw kernwaarden Ontdek jouw kernwaarden - pag. 2 Ontdek jouw kernwaarden Wat jou drijft in jouw leven en werk bepalen jouw keuzes. Het is dus belangrijk om te weten wát je drijft,
Nadere informatieZingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg
Zingeving, spiritualiteit en verpleegkundige zorg Annemieke Kuin humanistisch geestelijk verzorger Westfriesgasthuis, Hoorn Spiritualiteit / Zingeving Aandacht voor eigen spiritualiteit In gesprek gaan
Nadere informatieNut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg
Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg Prof.dr. Robbert Huijsman MBA, Hoogleraar Management & Organisatie Ouderenzorg Senior manager Kwaliteit & Innovatie, Achmea .... Wat bedoelen we met duurzaamheid?
Nadere informatieEen boog van solidariteit: vrijwilligerswerk
Een boog van solidariteit: vrijwilligerswerk Inleiding De tekst die voor jou ligt, verduidelijkt onze visie bij het organiseren van vrijwilligerswerk in het buitenland. We sturen je niet zo maar naar het
Nadere informatie' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis
IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan
Nadere informatie' Zijn wie je bent. Dat is geluk.'
identiteitsbewijs ' Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Onderwijs draait om mensen. Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie,
Nadere informatieWees wijs met licht. Leo Cheizoo. We begrijpen waarom kinderen bang zijn voor het donker, maar waarom zijn mensen bang voor het Licht?
Wees wijs met licht Leo Cheizoo We begrijpen waarom kinderen bang zijn voor het donker, maar waarom zijn mensen bang voor het Licht? Plato ISBN: 90-76564-63-9 NUR-code: 720 NUR-omschrijving: Esoterie algemeen
Nadere informatieWijsheid (343, 369,374, 395, 400, 446) 343. Het Licht in de mens
Wijsheid (343, 369,374, 395, 400, 446) 343. Het Licht in de mens 16-02-2014 Het thema van vandaag is Wijsheid Hoe we wijs kunnen handelen heb ik verstopt in de volgende preek Elk mens heeft een Licht in
Nadere informatieontdek de kracht van het geven
ontdek de kracht van het geven Berghummerstraat 15 7591 GX Denekamp T 053 53 75 777 F 053-53 75 760 E gerardusmajella@zorggroepsintmaarten.nl ontdek de kracht van het geven 02 Welkom. Ontdek de kracht
Nadere informatieIk ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus
AVONDMAALSVIERING KONINGSKERK 13-09 - 2009 door ds. L. Krüger Schriftlezing: Koloss. 1: 24-29 (NBV) Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag
Nadere informatieOOGGETUIGE. Johannes 20:30-31
1 januari OOGGETUIGE Johannes 20:30-31 Een nieuw jaar ligt voor ons. Wat er gaat komen, weten we niet. Al heb je waarschijnlijk mooie plannen gemaakt. Misschien heb je goede voornemens. Om elke dag uit
Nadere informatieDeel 1. Opvoedingsproject
Deel 1 Opvoedingsproject 5 6 1. Opvoedingsproject Wij verwachten van alle ouders dat ze loyaal achter de identiteit en het pedagogisch project van onze school staan en dit ondersteunen. Hieronder vindt
Nadere informatieStudiedag Duurzame Ontwikkeling
Studiedag Duurzame Ontwikkeling Wanneer je een schip wilt bouwen, breng dan geen mensen bij elkaar om hout aan te slepen, werktekeningen te maken, taken te verdelen en werk te plannen, maar leer de mensen
Nadere informatieDeel 1: Pedagogisch project Vrije Basisschool Lenteland
1 ONZE SCHOOL en de SCHOLENGROEP ARKORUM Het katholiek basisonderwijs brengt al vele jaren een aanbod van kwalitatief onderwijs en opvoeding aan kleuters en leerlingen in de regio Roeselare- Ardooie. In
Nadere informatieBegeleidingsaanbod. Kerken voor de toekomst
Begeleidingsaanbod Kerken voor de toekomst Hoewel de V-methode goed bruikbaar is als een zelf-doe-instrument, is het plezierig als zo nu en dan iemand van buiten meekijkt en meehelpt. Onze ervaring is
Nadere informatieWie ben ik in het koninkrijk? les 1 DISCIPLE MENTOR
Wie ben ik in het koninkrijk? les 1 DEEL 4 DISCIPLE MENTOR In Gen 1, 2 en 3 lezen we direct hoe God denkt over de mens. Hij laat zien wie we zijn, waar we voor gemaakt zijn en wat onze bestemming in het
Nadere informatiePreek De vrouw die Jezus beslissing veranderde. Lieve gemeente,
Lieve gemeente, We zien het niet vaak in de Bijbel, maar in het verhaal dat we vandaag gelezen hebben is Jezus toch ronduit bot te noemen en buitengewoon onvriendelijk op het onbeschofte af, tegen een
Nadere informatieBij Mattheus 5 : 13-16 - Zout en licht Laat ons het zout der aarde zijn, het licht der wereld, klaar en rein,
9 februari 2014 Bij Mattheus 5 : 13-16 - Zout en licht Laat ons het zout der aarde zijn, het licht der wereld, klaar en rein, Misschien heeft u bij het zingen van dit lied ook altijd wel een wat dubbel
Nadere informatieWIJ zijn hier gekomen niet alleen om jullie en alle anderen hier te
SAMENVATTING VAN DE REDEVOERINGEN GEHOUDEN VOOR DE JEUGD IN SURINAME EN DE NEDERLANDSE ANTILLEN Willemstad, 19 oktober 1955, Oranjestad, 22 oktober 1955. Paramaribo, 5 november t 955 WIJ zijn hier gekomen
Nadere informatieHandreiking gemeentethema Achter Jezus aan, ga je mee? t.b.v. het huisbezoek
Handreiking gemeentethema Achter Jezus aan, ga je mee? t.b.v. het huisbezoek Deze handreiking is bedoeld voor de ouderlingen ter voorbereiding op het huisbezoek wanneer het gemeentethema ter sprake wordt
Nadere informatieWerkbladen. Uitdaging! Wat betekent succes en geluk voor mij? Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het
Werkbladen Uitdaging! Gaat voor jou geluk samen met succes? Of gaat het één ten koste van het ander? Waar word jij gelukkig van? De uitdaging van deze tool is dat je je eigen antwoorden bepaalt. We raden
Nadere informatieKringloop-wandeling Duurzaamheid in de Natuurexcursie
Kringloop-wandeling Duurzaamheid in de Natuurexcursie Duurzaamheid in excursies 1. Wat is duurzaam 2. PPP 3. Componenten en dimensies 4. Ecologische voetafdruk 5. Educatie duurzame ontwikkeling 6. Hoofd,
Nadere informatieTRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN
TRAINING POSITIEVER DENKEN, LEVEN, WERKEN INHOUD De training is gebaseerd op 7 hoofdonderwerpen. De 7 sleutels tot positieve verandering: 1. Bevorder je positieve emoties 2. Denk positiever 3. Waardeer
Nadere informatieZondag 11 januari - een verhaal om moed te houden
Zondag 11 januari - een verhaal om moed te houden Bij Marcus 1 - de doop van Jezus Ik weet niet hoe goed u al de zondagsbrief hebt gelezen. Maar wellicht is u opgevallen dat er helemaal bovenin staat dat
Nadere informatiecommunicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang)
Workshop Taal, veel meer dan praten. Koolhof Coaching en Training Over de complexiteit van communicatie Onderwerp: Uitgangspunt: communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren,
Nadere informatieGal. 5, 13-26 preek NGKO 20-09-2015
Gal. 5, 13-26 preek NGKO 20-09-2015 Serie: Mooie mensen zoals Jezus 1. Vrucht van de Geest Idealist? Toen ik klein was dacht ik echt dat kerkmensen alleen maar goed voor elkaar waren. Toen ik een jongere
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatieVan huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie
Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen,
Nadere informatieVerbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur
Rooms-katholieke Godsdienst RKve Verbondenheid met zichzelf, anderen, gemeenschappen, natuur en cultuur christelijke scheppingsspiritualtiteit betekent in het leven van mensen en. KLEUTER: verbondenheid
Nadere informatieWat is realiteit? (interactie: vraagstelling wie er niet gelooft en wie wel)
Wat is realiteit? De realiteit is de wereld waarin we verblijven met alles wat er is. Deze realiteit is perfect. Iedere mogelijkheid die we als mens hebben wordt door de realiteit bepaald. Is het er, dan
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het echte geluk is voor mensen die verdriet hebben. Want God zal hen troosten.
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het echte geluk is voor mensen die verdriet hebben. Wat is dat voor uitspraak op een dag als vandaag? We herdenken vandaag onze geliefde doden. Mensen
Nadere informatieTot een geloofsgesprek komen. I Ontmoeten
Tot een geloofsgesprek komen I Ontmoeten Het geloofsgesprek vindt plaats in een ontmoeting. Allerlei soorten ontmoetingen. Soms kort en eenmalig, soms met mensen met wie je meer omgaat. Bij de ontmoeting
Nadere informatieJohannes 12 : 7. (Judas) dia 1
Johannes 12 : 7 A (Judas) er was ergens een gemeentevergadering waar gesproken werd over de aanschaf van een orgel iemand kwam naar voren en zei dat hij tegen was een paar ton voor een orgel is geldverspilling
Nadere informatieModule 1. Bewustwording.
Module 1. Bewustwording. Dag 3. Visioning Ontdek wat jouw ziel te zeggen heeft over jouw bestemming en werk. Je staat op het punt om te gaan luisteren naar de wijsheid van je ziel als het gaat over jouw
Nadere informatieGeef. nooit op! Gods beloften voor jou MIRANDA TOLLENAAR
Geef Gods beloften voor jou nooit op! MIRANDA TOLLENAAR Geef nooit op! Tollenaar, Miranda ISBN 978-90-6353-630-5 NUR 713 Boekverzorging: Studio Vrolijk, Margreet Kattouw De bijbelteksten in deze uitgave
Nadere informatieDit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.
Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding
Nadere informatieWAAR WE VOOR STAAN VERWONDERING ONTMOETING LEVENSKUNST RITUELEN RELIGIEUS GEWORTELD WAT DOE JIJ VANDAAG?
WAAR WE VOOR STAAN 4 VERWONDERING 7 ONTMOETING 8 LEVENSKUNST 11 RITUELEN 12 RELIGIEUS GEWORTELD 17 WAT DOE JIJ VANDAAG? 18 WAAR WE VOOR STAAN Het Apostolisch Genootschap biedt ontmoetingsplaatsen voor
Nadere informatieEr is niet zoiets als dé betekenis van een bepaalde job, maar iedereen geeft hier z n eigen invulling aan.
Be te ke nis in je werk: De band die je als werknemer voelt met je eigen job, die ontstaat uit de betekenis die je zelf geeft aan je werk. Het belang dat je zelf toeschrijft aan je job, en wat je gelooft
Nadere informatieLeerdoelen en kerndoelen
Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de
Nadere informatieDeel 1 Opvoedingsproject
Deel 1 Opvoedingsproject 1 Beste ouders, Welkom aan onze school. U kiest onze school voor het onderwijs en de opvoeding van uw kind. Wij zijn blij en dankbaar voor het vertrouwen in onze school. De directie
Nadere informatieZondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14
Zondag 22 mei 2011 - Kogerkerk - 5e zondag van Pasen - kleur: wit - preek Deuteronomium 6, 1-9 & 20-25 // Johannes 14, 1-14 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Twee prachtige lezingen vanochtend. Er
Nadere informatieACCEPTATIE AUTONOMIE BESCHERMING BIEDEN COMFORTABEL LEVEN CREATIVITEIT DE KOST WINNEN DOELGERICHTHEID
ACCEPTATIE geaccepteerd worden zoals ik ben ACCURAATHEID precies zijn in mijn meningen en opvattingen ALLEEN ZIJN tijd en ruimte vinden om alleen te zijn AUTONOMIE zelfstandig en onafhankelijk zijn AVONTUUR
Nadere informatieEEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van
daar wordt iedereen beter van EEN DUIM VOOR DELEN INFOFICHE 1 1.1 DEFINITIE Delen is een vorm van consuminderen (minder verbruiken) en consumanderen (anders verbruiken). Bij delen ligt het accent op gebruiken
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 47 (30-11)
1 De Bijbel open 2013 47 (30-11) Zie, hij bidt. Dat lezen we in Hand. 9 over Paulus. Zie hij bidt., het wordt verteld na zijn bekering op de weg naar Damascus. En het wordt gezegd alsof het iets heel bijzonders
Nadere informatieAlles is genade en Stel, ik zoek een kerk
Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer
Nadere informatieVlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1, 1040 BRUSSEL. Deel 1 Opvoedingsproject
Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1, 1040 BRUSSEL Deel 1 Opvoedingsproject 1 ONS OPVOEDINGSPROJECT Wij verwachten van alle ouders dat ze loyaal achter de identiteit en het opvoedingsproject
Nadere informatieVeerkracht. Vitaliteit en levenskunst. werken aan vitaliteit
Veerkracht Vitaliteit en levenskunst Welkom Wat is veerkracht? Vertel een eigen positieve ervaring van veerkracht aan je buurman/-vrouw Wat is veerkracht? Terugveren na tegenslag, weerbaar, minder last
Nadere informatieMotieven 1: Een wereld
Motieven 1: Een wereld Doelstellingen: Doel eerste subthema Een wereld om vrij te zijn De catechisanten leren inzien dat vrijheid in Bijbelse zin bij het leven van mensen hoort en ze vormen een mening
Nadere informatieHet belangrijkste verhaal is eigenlijk een samenvatting van alles wat Hij gedaan heeft
Kunt u mij een (voor u) belangrijk verhaal over Jezus vertellen? Het belangrijkste verhaal is eigenlijk een samenvatting van alles wat Hij gedaan heeft Zijn twee belangrijkste geboden: Heb je God lief
Nadere informatieJe doel behalen met NLP.
Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,
Nadere informatieZondag 30 oktober 2011, Kogerkerk Zevende zondag van de herfst, kleur groen Spreuken 9 & Matteüs 25, 1-13
Zondag 30 oktober 2011, Kogerkerk Zevende zondag van de herfst, kleur groen Spreuken 9 & Matteüs 25, 1-13 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Oost, west, thuis best. Als er 1 schaap over
Nadere informatieKies uit de uitgebreide lijst hieronder de 10 waarden die voor jou het meest waardevol zijn.
Ken je kernwaarden Kies uit de uitgebreide lijst hieronder de 10 waarden die voor jou het meest waardevol zijn. Apart word-bestandje waarden-afstreeplijstje Het zijn er nogal veel (200). Misschien vind
Nadere informatieHet huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15
Het huis van de angst en het huis van de liefde Preek van Jos Douma over Romeinen 8:15 U hebt de Geest niet ontvangen om opnieuw als slaven in angst te leven, u hebt de Geest ontvangen om Gods kinderen
Nadere informatieDordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14
Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 12 t/m 14 Werkboek 10 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 12 t/m 14 Boven artikel 12 t/m 14 schrijven we : wedergeboorte en geloof In dit werkboek gaat
Nadere informatieCompassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman
Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze lessen zijn geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieonderwijsgroep noord identiteitsbewijs
onderwijsgroep noord identiteitsbewijs 'Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie, energie
Nadere informatieSpiritueel dagboek. Met teksten en inzichten van MORYA zoals opgetekend door Geert Crevits
Spiritueel dagboek Met teksten en inzichten van MORYA zoals opgetekend door Geert Crevits Voorwoord: Een spiritueel dagboek 5 Waarom een spiritueel dagboek? 7 Om bewuster te leven en te handelen Aandachtspunten
Nadere informatieOnze Veertien Lichamen
Onze Veertien Lichamen We bestaan uit de volgende 14 lichamen: 11: Cel Lichaam 10: DNA Lichaam 9: Universeel Lichaam 8: Sterre Lichaam 7: Kosmisch Lichaam 6: Spiritueel Lichaam 5: Gezamenlijk Lichaam 4:
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 1, Heeft het leven zin?
Samenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 1, Heeft het leven zin? Samenvatting door een scholier 1618 woorden 28 november 2010 5,6 126 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Zin in zin Hoofdstuk
Nadere informatieDé 14 fundamentele stappen naar geluk
Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op
Nadere informatieWerk van barmhartigheid Wanneer heb ik U gezien
Bezoekwerk Aartsbisdom Utrecht Diocesane diaconale dienstverlening Werk van barmhartigheid Wanneer heb ik U gezien? Bezoekwerk van uit de katholieke geloofsgemeenschap Inzicht in: soorten van bezoekwerk
Nadere informatieidentiteitsbewijs identiteitsbewijs onderwijsgroep noord
1 identiteitsbewijs identiteitsbewijs onderwijsgroep noord identiteitsbewijs onderwijsgroep noord I Zijn wie je bent. Dat is geluk. I Erasmus 2 Onderwijs draait om mensen Als we met elkaar in het onderwijs
Nadere informatieNormen en waarden: wat is het verschil?
Normen en waarden: wat is het verschil? Normen en waarden zijn niet hetzelfde Ze worden vaak achter elkaar in één adem genoemd: normen en waarden. In het verleden is deze discussie, met name onder het
Nadere informatieZondag 8 november 2015 Sint Maarten de oogst van ons leven
Zondag 8 november 2015 Sint Maarten de oogst van ons leven Lezing: Marcus 12 : 28 34 De herfst brengt voor veel mensen een zekere weemoedigheid.: de bladeren vallen, de zomer is echt voorbij. In de herfst
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het zijn lezingen die er niet om liegen, vandaag. Mozes, die het volk de wet voorhoudt, als een keus tussen leven en dood. En Jezus lijkt er nog een
Nadere informatiePelgrimage door IJsland
Pelgrimage door IJsland Een tocht door je fascinerende zelf 2013 Hattink & Vosters www.hattink-vosters.nl #31653315694 Over het verschil tussen een leven vol onrust en een leven dat je bewust en zelfstandig
Nadere informatieKeurmerk: Duurzame school
Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen
Nadere informatie,!7IJ0I6-abbcbg! Zo ben jij! jij! Willem de Vink. tiener BIJBEL
Willem de Vink Wie ben jij? Mag de belangrijkste persoon die er bestaat dat zeggen? God de Vader ziet in jou zijn kind. Hij zegt dat jij net zo mooi, waardevol en geliefd bent als Jezus. Wow, zo ben jij!
Nadere informatieZondag 16 december, 3 e advent dienst met HA ds. A.J.Wouda. Filippenzen 4: 4-9. Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Zondag 16 december, 3 e advent dienst met HA ds. A.J.Wouda Filippenzen 4: 4-9 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Een paar verzen uit een brief van Paulus aan de gemeente in Filippi, een klein havenstadje
Nadere informatieWie weet. Jan C. den Hertog. Relibris. raden naar kansen en betekenissen
Wie weet raden naar kansen en betekenissen Jan C. den Hertog Relibris Colofon ISBN 978 90 5302 020 3 Productie 2010 uitgeverij relibris, Gorinchem/Utrecht www.relibris.nl Niets uit deze uitgave mag verveelvuldigd
Nadere informatieCounseling opleiding, lesmaand 6
Counseling opleiding, lesmaand 6 Inhoudsopgave Les 6a Doordringen tot de kern Socrates Les 6b Functioneren Functioneringsschema De filosoof De machine als metafoor In beweging zijn Het bewuste functioneren
Nadere informatieWaarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.
Waarden van landbouw en boeren Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.nl) Twee perspectieven Wat vinden we van waarde(n)? Boeren
Nadere informatieOm niet al teveel spullen in omloop te hebben. Dat is overbodig en niet goed voor het milieu.
1 Dienstnummer: 1239B zondag: 1 e zondag na Epifanie datum: 13-01-2019 plaats: Opstandingskerk, Assen Schriftlezingen (onderstreept = hoofdlezing): Jeremia 29:4-7; 1 Petrus 2:11-17 liederen: GotZ 68; Lb
Nadere informatieGod bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus: Zijn opstanding De Heilige Geest
Basiscursus Christelijk geloof Module 1 Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Les 7: Les 8: God bestaat en Hij is belangrijk We hebben God nodig in ons leven Jezus: Zijn leven Jezus: Zijn dood Jezus:
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieVandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen
Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie
Nadere informatieBijlage 4 - Verslag Normen en waarden
Bijlage 4 - Verslag Normen en waarden Assertiviteit Begrip Behulpzaamheid Betrouwbaarheid Creativiteit Dankbaarheid Dienstbaarheid Doelgerichtheid Eenheid Eerlijkheid Eerzaamheid Enthousiasme Flexibiliteit
Nadere informatieIn gesprek met God. In gesprek met God. In gesprek met God. m n. Marlies Medema & Agnes Huizenga
Voelt bidden voor jou soms als het doen van een lange reeks verzoekjes aan God? Mis je inspiratie om met God in gesprek te gaan? Dit werkboekje geeft je handvatten om je gesprekken met God eens over een
Nadere informatieProject: Duurzaamheid
: Project Wat is duurzaamheid? Vanuit dit project gaan we kijken naar wat duurzaamheid is. Het klinkt eigenlijk best wel sjiek! Het klinkt als iets dat heel lang mee gaat. Maar wat is duurzaamheid nu eigenlijk?
Nadere informatieGemeente van onze Here Jezus Christus,
Gemeente van onze Here Jezus Christus, Echt gelukkig! Dat is het thema waar we vanochtend over na gaan denken. En misschien denkt u wel: Wat heeft dat thema nu met deze tekst te maken, Die gaat toch over
Nadere informatieWie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld
Wie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld meer liefde 39 Oefen je met de buitenwereld meer evenwicht
Nadere informatieVan Dorenborchstraat 1 7203 CA Zutphen T 0575 498 498 F 0575 519 009 E polbeek@zorggroepsintmaarten.nl. zie... lach en leef
zie... lach en leef Van Dorenborchstraat 1 7203 CA Zutphen T 0575 498 498 F 0575 519 009 E polbeek@zorggroepsintmaarten.nl zie... lach en leef 02 Welkom. Zie lach en leef 03 Welkom De Polbeek De Polbeek
Nadere informatieJe waarden zijn o.a. bepalend voor de dingen die je doet. Ze vormen als het ware de onderlaag van waaruit je de keuzes maakt in het leven.
Waarden oefening Je waarden zijn o.a. bepalend voor de dingen die je doet. Ze vormen als het ware de onderlaag van waaruit je de keuzes maakt in het leven. Bekijk de waarden die hieronder vermeld staan.
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieZeven hulpbronnen van vertrouwen. Door: Carlos Estarippa
Zeven hulpbronnen van vertrouwen Door: Carlos Estarippa Geïnspireerd door het boek van Bertie Hendriks Dagboek van de Ziel. De zeven levensfasen (Hendriks, 2013) wil ik in onderstaand artikel beschrijven
Nadere informatie* * * * * Bij Matteüs 5,1-12, het evangelie van Allerheiligen
is veel meer dan een kerkhofdag. Geen dag alleen van treuren om het verlies en het gemis van je geliefden, maar een dag van verder kijken, verder dan het verdriet en verder dan de lege plek in huis, om
Nadere informatieIdentiteit van de Koos Meindertsschool
Identiteit van de Koos Meindertsschool 1. Identiteit - het karakter van de school Wij zijn een open school waarin een ieder gelijkwaardig is. Wij heten elk kind welkom op de Koos Meindertsschool, ongeacht
Nadere informatieUNITING THE ORGANIC WORLD
International Federation of Organic Agriculture Movements Principles of Organic Agriculture 1 Beginselen van de Biologische Landbouw De Beginselen vormen de wortels, waaruit de biologische landbouw groeit
Nadere informatie