Europese Distributiecentra 3/25/2004 1

Europese Distributiecentra 3/25/2004 1

Europese Distributiecentra en Value Added Activities in Vlaanderen: Economische betekenis en concurrentiepositie In opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Uitgevoerd door: K.U.Leuven/R.U.Gent/VLGMS: Prof. L. Sleuwaegen/Prof. R. Van Dierdonck/ Isabelle Vandenbroere IDEA Consult: Veerle Minne Business Mobility International: Gino Dereuwe

3 Objectieven van de studie (1): Analyse van het economisch belang van EDC s In kaart brengen van de concurrentiepositie van Vlaanderen inzake het aantrekken van EDC s nu en in de toekomst

4 Achtergrond van de studie: Vlaanderen neemt historisch een belangrijke plaats in handel en transport Redenen: ligging densiteit van bevolking en industriële activiteit transportfaciliteiten Europese banaan

6 Objectieven van de studie (2): Kan Vlaanderen die positie bewaren/versterken gegeven evoluties op het vlak van : globalisering veeleisendere markt (mass customization, JIT, ) nieuwe organisatievormen: uitbesteden supply chain management manufacturing postponement 3PL s, 4 PL s nieuwe technologieën (E-logistics)

Levering op het juiste tijdstip Vermindering doorlooptijd Hogere flexibiliteit in het netwerk Lagere transportkosten Accuratere leveringen Focus op kernactiviteiten Verbeterd logistiek management Schadevermindering Lagere vaste kosten Lagere opslagkosten Grotere beschikbaarheid van logistieke informatie 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 1: Not important - 5: Very important

8 De Europese distributieketen van de toekomst Fabriek EDC NDC Dealer Klant NU Hiërarchisch,inflexibel,statisch, eilandautomatisering,transporteurs TOEKOMST Chaotisch,flexibel,dynamisch, integraleinformatisering,logistieke ketendienstverlening

9 Van EDC naar ELC Distributiecentrum dat als hoofdactiviteit niet alleen ontvangst, opslag, orderverzamelen en verzenden van goederen naar minstens 5 Europese landen heeft, maar ook betrokken is in value added logistics ELC service centrum: is de kern van een netwerk van gedifferentieerde logistieke concepten en grondvormen

10 Europees Logistiek service Centrum (ELC) Reverse flow EDC RFD Sender ELC Recipient RDC Cross Docking Direct shipments Bron: Nederland Distributieland (2001a): Van EDC naar ELC

11 Steeds meer operationele logistieke activiteiten uitbesteed 90% 80% 70% % respondenten 60% 50% 40% 30% 20% 10% Nu Over 5 jaar 0% Internationaal transport Opslag Distributie Value added services After sales logistiek Reverse logistics Andere operationele activiteiten Bron: KPMG Transportation & Distribution (1999): Outsourcing Logistics

12 Steeds meer tactische logistieke activiteiten uitbesteed 60% 50% % respondenten 40% 30% 20% Nu Over 5 jaar 10% 0% Postponed manufacturing Virtual warehousing Inventory ownership Optimalisatie van fysiek netwerk Bron: KPMG Transportation & Distribution (1999): Outsourcing Logistics

13 Steeds meer strategische logistieke activiteiten uitbesteed 60% 50% % respondenten 40% 30% 20% Nu Over 5 jaar 10% 0% Postponed manufacturing Virtual warehousing Inventory ownership Optimalisatie van fysiek netwerk Bron: KPMG Transportation & Distribution (1999): Outsourcing Logistics

14 Economisch belang van logistiek (1) Desindustrialisatie in België sinds 1975 vooral ten voordele van de tertiaire sector en meer in het bijzonder ten voordele van de sector handel en vervoer: naar aantal vestigingen naar omzet naar investeringen

15 Economisch belang van logistiek (2) Stijging aantal ondernemingen in de sector handel en vervoer met 11% (tov stagnatie algemeen) Verdubbeling omzet van de sector handel en vervoer (1992-2000) Groeivoet van investeringen (1992-2000) in de sector handel en vervoer 5 keer zo groot als in de secundaire sector

16 Economisch belang van logistiek (3) Transport- en distributiesector winnen m.a.w. aan strategisch belang EDC s vormen binnen de sector handel en vervoer een bijzondere activiteit, die vanuit haar aard interessant is

17 Economisch belang van logistiek (4) Beide sectoren alsook hun groei is in Vlaanderen geconcentreerd op de verticale as Antwerpen- Halle-Vilvoorde en de horizontale as Kortrijk- Gent-Mechelen-Leuven-Turnhout d.w.z. regio s gekenmerkt door:» de aanwezigheid van zee-en luchthavens» goede ontsluiting» aanwezigheid van multimodale platformen

18 Economisch belang van EDC s welke rol kunnen EDC s spelen voor een regio als Vlaanderen? VAL creëert steeds meer werkgelegenheid (studie van CBS in Nederland in 1996, 1998 en 1999) EDC s blijken vaak voorloper te zijn van andere activiteiten, zoals call centers, hoofdkantoren, (studie van NDL Van EDC naar ELC )

19 ELC, voorloper van andere internationale activiteiten ELC EHQ Callcenter 18% 47% Toename economische spin-off ELC ELC ELC Productie ELC Productie ELC Productie ELC ELC Ontwikkeling in de tijd Productie Callcenter 4% Callcenter 16% Overig/R&D/training 9% EHQ 4% 4% 9% 36% 17% 36% Totaal Bron: Nederland Distributieland (2001a): Van EDC naar ELC

20 EDC s in Vlaanderen Marktaandeel van EDC s in Vlaanderen en omliggende landen (Frankrijk, Nederland, UK) Concurrentiepositie van Vlaanderen op basis van een aantal locatiestudies op basis van bevraging bij 100 verladers in Vlaanderen

1 2 2 50 9 8 16 12 33 2 36 26

22 Geografische spreiding van EDC s in Vlaanderen en Brussel 53 14 33 18 20 40

23 Marktaandeel van EDC s in Vlaanderen en omliggende landen Vlaanderen 28% Verenigd Koninkrijk 15% Frankrijk 13% Nederland 44%

24 EDC s in Vlaanderen per sector Other industrial 21% Healthcare 5% Automotive 17% Chemicals 17% ICT 7% Other 10% Food 9% Consumer non-food 14%

25 EDC s in Vlaanderen per aantal tewerkgestelden 101-200 6% >200 12% <10 26% 51-100 14% 26-50 20% 10-25 22%

26 EDC s in Vlaanderen naar continent van oorsprong Andere 3% Azië 23% N-Amerika 50% Europa 24%

27 Concurrentiepositie van Vlaanderen op basis van een aantal locatiestudies (1) Relevante vestigingsfactoren voor EDC s (cfr. 5 studies) 2 sleutelfactoren voor de vestiging van een EDC: centrale ligging en bereikbaarheid Andere: aanwezigheid andere EDC s, personeels-kosten, beschikbaarheid personeel en terreinen

28 Aantrekkingskracht van Europese EDClocaties in 2003 (1) European Distribution Report is studie waarin 15 landen vergeleken worden obv 15 locatiefactoren die operatoren in aanmerking nemen bij de vestiging van een distributiecentrum 1. België (idem European Distribution Report 2001) interessante huurprijzen geografische ligging de voortreffelijke verbindingsmogelijkheden

29 Aantrekkingskracht van Europese EDClocaties in 2003 (2) 2. Frankrijk Uitstekend wegennet Interessante huurprijzen Goede verbindingen 3. Duitsland Excellent luchtverkeer Voortreffelijk spoorwegennet 4. Nederland van de 2 de plaats naar de 4 de plaats omwille van o.a. duurdere terreinen en grote verkeersproblemen

30 Aantrekkingskracht van Europese EDClocaties in 2003 (3) COUNTRY Rents Land prices Labour costs Road density Road congestion Rail density Road freight Rail freight Air freight Sea freight Population density Access to the EU-core Access to the East Built new units >10.000 sq m Land supply Score RANKING Austria 4 13 8 3 4 8 10 9 9 13 11 6 3 5 2 5.3 7 Belgium 1 7 12 1 2 4 12 12 8 4 2 1 8 3 5 4.1 1 Czech Rep. 4 2 2 13 10 2 7 6 15 13 7 7 2 5 3 5.2 5 France 3 6 7 6 3 9 1 4 3 4 10 4 10 3 3 4.2 2 Germany 11 14 10 5 6 3 3 2 1 7 4 2 4 5 5 5.1 3 Hungary 4 3 2 4 12 1 15 11 14 13 6 9 5 3 3 5.4 8 Ireland 12 8 9 10 9 13 13 15 12 10 13 10 12 5 3 8.3 15 Italy 8 11 13 8 8 10 2 5 5 3 5 8 9 3 4 5.8 9 Netherlands 10 10 15 2 7 7 8 13 4 2 1 3 7 5 5 5.2 4 Poland 4 1 4 11 14 5 6 3 13 11 8 11 1 1 3 5.3 6 Portugal 2 8 5 12 5 11 11 14 11 9 9 14 14 4 3 7.2 11 Russia 13 4 1 15 15 15 14 1 6 12 15 15 6 5 4 8.3 13 Spain 9 15 6 9 13 12 5 10 7 6 12 13 13 4 4 7.8 12 Sweden 14 5 14 14 1 14 9 8 10 8 14 12 14 5 1 8.3 14 UK 15 12 11 6 11 6 4 7 2 1 3 5 11 3 5 5.9 10 Bron: Healey & Baker, 2004 Costs Transport system Accessibility Supply 1=lowest cost location 1=highest network density/low congestion 1=highest population density 1=high supply 1=largest freight market 1=greatest accessibility 5=no supply

31 Concurrentiepositie van Vlaanderen op basis van enquête bij verladers in Vlaanderen (1) Bevraging bij 100 verladers in Vlaanderen Belangrijke locatiefactoren voor logistieke activiteiten: centrale ligging in Europa goede ontsluiting Redenen waarom voor Vlaanderen werd gekozen: centrale ligging goede ontsluiting kwaliteit van het personeel

32 Indeling van de respondenten naar type Ja Nee N.A. Totaal Produktie-eenheid in VLA EDC in VLA Ja 33 12 2 47 Nee 22 15 16 53 Totaal 55 27 18 100

33 Concurrentiepositie van Vlaanderen op basis van enquête bij verladers in Vlaanderen (2) Bevraging bij 100 verladers in Vlaanderen Belangrijke locatiefactoren voor logistieke activiteiten: centrale ligging in Europa goede ontsluiting Redenen waarom voor Vlaanderen werd gekozen: centrale ligging goede ontsluiting kwaliteit van het personeel

34 Belangrijkste determinanten voor locatie van logistieke activiteiten Verladers met EDC in Vlaanderen Verladers zonder EDC in Vlaanderen Rang % Rang % 1 Centrale ligging 72% 1 Centrale ligging 62% 2 Goede ontsluiting via spoor 51% 2 Nabij klantenconcentraties 43% 3 Goede ontsluiting via binnenvaart 43% 3 Goede ontsluiting via havens 38% 4 Goede ontsluiting via havens 32% 4 Goede ontsluiting via spoor 36% 5 Nabij klantenconcentraties 23% 5 Beschikbaarheid van logistieke dienstverleners 23%

35 Concurrentiepositie van Vlaanderen op basis van enquête bij verladers in Vlaanderen (3) Bevraging bij 100 verladers in Vlaanderen Belangrijke locatiefactoren voor logistieke activiteiten: centrale ligging in Europa goede ontsluiting Redenen waarom voor Vlaanderen werd gekozen: centrale ligging goede ontsluiting kwaliteit van het personeel

36 Redenen waarom voor Vlaanderen gekozen werd Verladers met EDC in Vlaanderen Verladers zonder EDC in Vlaanderen Rang % Rang % 1 Centrale ligging 57% 1 Centrale ligging 45% 2 3 Goede ontsluiting via het spoor Goede ontsluiting binnenvaart 51% 2 36% 3 4 Kwaliteit van het personeel 21% 4 5 Goede ontsluiting via havens Nabijheid van klanten 19% 5 Goede ontsluiting via het spoor Goede ontsluiting binnenvaart Goede ontsluiting via havens Nabijheid van klanten Kwaliteit van het personeel Beschikb.van logist dienstverl. 38% 36% 36% 13%

37 Concurrentiepositie van Vlaanderen op basis van enquête bij verladers in Vlaanderen (4) Redenen waarom niet voor Vlaanderen gekozen wordt: Afhandeling van fiscale en douaneformaliteiten Belastingsdruk Locatiekeuze : opnieuw voor Vlaanderen kiezen: 75% zou opnieuw voor Vlaanderen kiezen Verwachte trends: verdere geografische concentratie van de distributie/meer logistiek uitbesteden/verdere verkorting van de doorlooptijden/toenemend belang ICT in de logistieke keten

38 Redenen waarom niet voor Vlaanderen gekozen wordt Verladers met EDC in Vlaanderen Verladers zonder EDC in Vlaanderen Rang % Rang % 1 Afhandeling van fiscale en douaneformaliteiten 53% 1 Afhandeling van fiscale en douaneformaliteiten 42% 2 Belastingsdruk 49% 2 Belastingsdruk 42% 3 Ontsluiting via de lucht 23% 3 Aanwezigheid van EDC s 19% 4 Nabijheid van klanten 21% 4 Ontsluiting via de lucht Gunstige regeling voor 17% expats 5 Subsidies en financiële incentives 13% 5 ICT-infrastructuur 15%

39 Concurrentiepositie van Vlaanderen op basis van enquête bij verladers in Vlaanderen (5) Redenen waarom niet voor Vlaanderen gekozen wordt: Afhandeling van fiscale en douaneformaliteiten Belastingsdruk Locatiekeuze : opnieuw voor Vlaanderen kiezen: 75% zou opnieuw voor Vlaanderen kiezen Verwachte trends: verdere geografische concentratie van de distributie/meer logistiek uitbesteden/verdere verkorting van de doorlooptijden/toenemend belang ICT in de logistieke keten

40 Concurrentiepositie van Vlaanderen op basis van enquête bij verladers in Vlaanderen (6) Redenen waarom niet voor Vlaanderen gekozen wordt: afhandeling van fiscale en douaneformaliteiten Belastingsdruk Locatiekeuze : opnieuw voor Vlaanderen kiezen: 75% zou opnieuw voor Vlaanderen kiezen Verwachte trends: verdere geografische concentratie van de distributie/meer logistiek uitbesteden/verdere verkorting van de doorlooptijden/toenemend belang ICT in de logistieke keten

41 Verwachte trends in Vlaanderen akkoord Niet akkoord Geen verandering Geen mening Geogr. concentratie van productie Herlocatie van productie of opslag Aanpassing distributie owv congestie Geogr. concentratie van distributie Ruimere geografische sourcing Ruimere geografische afzet Meer uitbesteden van logist. Meer retourstromen (recyclage) Nauwere relaties met leveranciers Meer aandacht voor organisatie supply chain Rapid fulfillment toepassingen Toenemend belang van e-commerce Kortere doorlooptijden Meer timed deliveries Efficienter gebruik van ruimte in voertuigen Minder risico bij distributie op lange afstand Toenemend belang van ICT Toenemende tracking en tracing Accent verschuift van kost naar kwaliteit Individualisering van producten Complexere producten 0 50 100

42 Kansen (1) logistiek en distributie heel complex geworden: EDC doet ook dienst als service center voor het beheer en de aansturing van de goederenstroom steeds meer logistieke activiteiten uitbesteed + toename van geografische reikwijdte van de logistieke partnerships

43 Kansen (2) Vlaanderen is een belangrijke distributie- en transportregio, dankzij gunstige geografische ligging en de goede bereikbaarheid (goede infrastructuur/vooral wegvervoer/congestie) Vlaanderen heeft even veel kans als Nederland om een EDC naar zich toe te halen, voor een stuk door problemen waarmee Nederland te kampen heeft (groeiende verkeerscongestie, schaarste aan bedrijventerreinen en werkkrachten)

44 en bedreigingen voor Vlaanderen Maar steeds scherpere concurrentie uit Wallonië: gouden croissant van Doornik-Bergen-La Louvière-Namen tot Luik is een dreiging voor Vlaanderen door: ruim aanbod van nieuwe logistieke gebouwen in gouden croissant lage grondprijzen verbetering van infrastructuur even centrale ligging als Vlaanderen dreigend tekort aan terreinen in Vlaanderen Weinig soepele afhandeling van fiscale en douaneformaliteiten

45 Conclusies (1) Infrastructuur en vervoermiddelen Internationale concurrentie Complexiteit van logistieke dienstverlening Geografisch bereik van logisitieke dienstverlening Fiscale en douaneformaliteiten

46 Conclusies (2) Serviceniveau van de douane Intermodaal transport ICT-toepassingen Research over de logistieke sector Outsourcing/aantrekken logistieke dienstverleners Promotie van de troeven van Vlaanderen Nazorg voor logistieke investeringen