Eindtermen/Ontwikkelingsdoelen In 1993 door overheid ingevoerd Algemene, kwalitatieve doelen die aangeven wat leerlingen van een bepaalde leeftijd en onderwijsvorm moeten bereiken (ET) of nastreven (OD) Soorten ET/OD Vakconcept LO Vakgebonden ET/OD: voor alle vakken van de basisvorming Vakoverschrijdende ET: scholen moeten inspanningen leveren om de VOET na te streven (inspanningsverplichting) (Specifieke ET: voor de vakken van het fundamenteel gedeelte) Lieven Vergauwen 2003: In een tijd waarin mensen zoeken naar beweging op maat, is sporteducatie een troef. In een tijd van bewegingsarmoede en welvaartsziekten, is het vooruitzicht van een actieve en gezonde levensstijl hoopgevend. Vakconcept LO Vakgebonden ET/OD LO In een tijd van stress en depressie, sterkt een realistisch-positief zelfconcept. In een tijd van individualisme, is expliciete aandacht voor het sociaal functioneren een verademing. Wensen uit onze samenleving, kerndoelen van het vak LO. LO= motorische basisvorming dmv bewegingsactiviteiten gericht op de ontwikkeling van (A) motorische competentie, (B) een gezonde, fitte en veilige levensstijl en (C) een positief zelfbeeld en sociaal functioneren 1
Leerplannen Nieuwe leerplannen LO 2 de graad Realisatie leerplannen VVKSO = leerlingen eindtermen bereikt omdat: ET op herkenbare wijze in leerplannen verwerkt in de leerplandoelstellingen; onderwijsinspectie heeft leerplannen beoordeeld en goedgekeurd. Opmerkingen door inspectie bij vorige leerplannen (2002) LP LO 2010: goedgekeurd door de onderwijsinspectie! Analoog met leerplannen LO 1 ste en 3 de graad Lay-out, inhoudstafel, kaderteksten Opgebouwd rond algemeen doelenkader Inhoudstafel leerplan LO Visie op het vak Lichamelijke opvoeding 1. Beginsituatie 2. Algemene doelstellingen 3. Algemene pedagogisch-didactische wenken 4. Leerplandoelen, leerinhouden, pedagogisch- didactische wenken leerplandoelen voor alle bewegingsgebieden individuele / interactieve bewegingsgebieden keuze uit bewegingsgebieden Inhoudstafel leerplan LO 5. Evaluatie 6. Minimale materiële vereisten 7. Bibliografie 8. Lijst van de eindtermen 9. Werkbijlage Eindtermen zijn in leerplan verwerkt als leerplandoelen of leerinhouden. Bewegingsdoelen en persoonsdoelen die in alle bewegingsgebieden aan bod kunnen komen zijn verzameld in een algemeen doelenkader De leraar kiest per bewegingsgebied prioritair twee of meer bewegingsdoelen en persoonsdoelen uit het algemeen doelenkader waaraan hij wil werken tijdens een periode. Sommige ET (2 de graad: 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17) verwijzen naar bewegingsgebieden = leerinhouden met resultaatsverplichting 2
Een PRIORITAIRE keuze wil zeggen dat de leraar bepaalde accenten legt waaraan hij wil werken in een periode. Dit houdt in dat hij zich laat inspireren door de gekozen doelen in alle handelingen, activiteiten, werkvormen, inhouden, evaluatie Niets weerhoudt de leraar andere leerplandoelen uit het algemeen kader in te bouwen, integendeel ze worden niet uit het oog verloren. Raamplan De vakgroep LO bepaalt de verticale en horizontale samenhang van de verschillende bewegingsgebieden. Een systematische opbouw van leerdoelen/leerinhouden en voorkomt overlappingen en herhalingen. Planning in periodes Jaarplan en/of periodeplannen 2de graad 1ste jaar 2de jaar atletiek individuele bewegingsgebieden gymnastiek ritmische vorming, dans en/of expressie 1 periode (j) 1periode (m) 1periode (m) interactieve bewegingsgebieden keuze doelspelen terugslagspelen contact- en verdediging 1 periode Overzicht leerinhouden Prioritaire keuze van bewegingsdoelen en persoonsdoelen Is een hulpmiddel, een persoonlijk werkinstrument om de onderwijskwaliteit te optimaliseren. Een vast model bestaat niet. Voorbeeld van jaarplan Voorbeeld van periodeplan Bijlage 1: bijlage bij: Behets D. (2009). Duurzaam plannen. In: Leysen H. & Behets D. (red), Duurzaam leren in lichamelijke opvoeding (9-29). Leuven: Acco. Bijlage 2: Een model van een periodeplan (Roger Pauwels, 2008): Gekozen bewegingsdoelen en persoonsdoelen worden verder geconcretiseerd en doorgetrokken tot in de evaluatie. 3
Kaderteksten Samenwerkend leren en zelfstandig leren Samenwerkend leren (coöperatief leren) en zelfstandig leren Co-teaching Kiezen voor duurzaam leren LO en taalbeleid Uitlokken door verschillende rollen en taken toe te wijzen Bevordert het geïntegreerd leren: aan elke rol is een bewegings- en een sociale taak verbonden Schema Leper 2002 (p. 19) Co-teaching Kiezen voor duurzaam leren Samen lesgeven aan samengevoegde klasgroepen Overnemen van elkaars klasgroep of een deel ervan bewegingsdoelen en persoonsdoelen realiseren / nastreven met nadruk op levenslang leren Kiezen voor de essentie Doelen verankeren en kenbaar maken: leerlijnen Inzichtelijk handelen nastreven Permanent begeleiden LO en taalbeleid Taal bewust inzetten leren in context:bv: oriënteer leerlingen door hen te informeren over wat gaat komen: Vandaag gaan we versterk transfer door te verwijzen naar reeds gekende vaardigheden leren in interactie: bv: feedback geven, leiding nemen en aanvaarden, kunnen luisteren, reflecteren op een oefening/taak, samen of elkaar evalueren leren met taalsteun: bv: formuleer doelen duidelijk en bondig 4
Leerlijnen in leerplandoelen LO Algemene doelenkaders van de 3 graden naast elkaar Verticale samenhang (van 1ste tot 6de leerjaar) van leerplandoelen = leerlijnen Bijlage 3: Nieuwe Vakoverschrijdende ET Nieuwe Vakoverschrijdende ET 1 september 2010 Minder, duidelijker, geen overlapping VOET = opdracht voor alle leden van het schoolteam Samenhangend geheel van een stam met sleutelvaardigheden en 7 contexten, Voor de 6 jaren van het SO Leren leren blijft graadgebonden Scholen werken aan VOET in vakoverschrijdende activiteiten en tijdens de reguliere lessen. www.ond.vlaanderen.be/publicaties/e Docs/pdf/393.pdf boekje bestellen of downloaden VOET & LO VOET & LO Servicedocument VVKSO via www.vvkso.be > Pedagogischdidactisch > onderaan in nieuw venster bij Vakken van de basisvorming > LO Diocesane mededelingen november 2010 via www.vicog.be De leerplandoelen LO sluiten nauw aan bij volgende VOET: Leerplandoelen LO BEWEGINGSDOELEN PERSOONSDOELEN Stam (sleutelvaardigheden) communicatief vermogen creativiteit doorzettingsvermogen empathie esthetische bekwaamheid exploreren flexibiliteit initiatief kritisch denken open en constructieve houding respect samenwerken verantwoordelijkheid zelfbeeld zelfredzaamheid zorgvuldigheid zorgzaamheid LEREN LEREN VOET / VOOD Contexten Ontwikkeling van de persoon in contexten als 1. Lichamelijke gezondheid en veiligheid 2. Mentale gezondheid 3. Sociorelationele ontwikkeling in een multiculturele, democratische samenleving in contexten als 4. Omgeving en duurzame ontwikkeling 7. Socioculturele samenleving 5