Lang Leve de Liefde. Procesevaluatie van de lessen Alcohol en grenzen, Internet en grenzen en Voor wat hoort wat.

Lang Leve de Liefde Procesevaluatie van de lessen Alcohol en grenzen, Internet en grenzen en Voor wat hoort wat. Van Mireille Wolfers, Marja de Koster, Anita Watzeels januari 2014

7 januari 2014 2 van 18

Inhoudsopgave 1. Evaluatie les Alcohol en grenzen 4 1.1. Inhoud van de les en leerdoelen 4 1.2. Evaluatie door docenten 4 1.3. Evaluatie door studenten 6 1.4. Samenvatting evaluatie 6 2. Evaluatie les Internet en grenzen 8 2.1. Inhoud van de les en leerdoelen 8 2.2. Evaluatie door docenten 8 2.3. Samenvatting 10 3. Evaluatie les Voor wat hoort wat 11 3.1. Inhoud van de les en leerdoelen 11 3.2. Evaluatie door docenten 12 3.3. Evaluatie door studenten 13 3.4. Samenvatting evaluatie 14 Bijlage 1 Evaluatieformulier Up2You filmpjes 15 Bijlage 2 Evaluatieformulier Grensoverschrijdend gedrag scenario s 16 7 januari 2014 3 van 18

1. Evaluatie les Alcohol en grenzen 1.1. Inhoud van de les en leerdoelen Deze les bestaat uit twee opdrachten: 1. De eerste opdracht bestaat uit het klassikaal bekijken van een interactieve film waarin alcohol en sociale druk een rol spelen. Door middel van discussievragen of stellingen komen verschillende aspecten van alcohol en sociale druk aan bod. Als er veel discussie is, kan deze opdracht al een lesuur duren. 2. Als er tijd over is, kan een tweede opdracht worden uitgevoerd, waarin studenten met elkaar oefenen met weigeren van alcohol en weerstand bieden aan groepsdruk (rollenspel of carrousel). Leerdoelen: Opdracht 1 - Studenten weten wat de invloed van alcoholgebruik kan zijn op wensen en grenzen - Studenten weten wat de invloed van sociale druk kan zijn op wensen en grenzen - Studenten weten hoe ze (de risico s van) alcoholgebruik kunnen beperken Opdracht 2: - Studenten kennen verschillende manieren en argumenten om alcohol te weigeren - Studenten kennen verschillende manieren om met de druk van leeftijdsgenoten om te gaan 1.2. Evaluatie door docenten Schooljaar 2011-12 Het Centrum Media en Gezondheid heeft in samenwerking met Soa Aids Nederland, Rutgers WPF en GGD Rotterdam-Rijnmond drie interactieve filmpjes ( Up2You ) gemaakt over grenzen en grensoverschrijdend gedrag: Golddigger, Internet en drank. In deze les staat de aflevering Drank centraal. Het filmpje is op vijf scholen geëvalueerd (totaal 108 studenten) en vijf docenten zijn geïnterviewd na gebruik van de film in de les. Plaats niveau jaar opleiding Aantal Vrouw Man stud. ROC ter Aa, Helmond 3 2e Kinderopvang 12 11 1 Zadkine, Spijkenisse 3 1 Verzorgende 8 8 0 ROC Mondriaan, Den Haag (3 klassen) 3 1 Leisure & ITLM 45 Zadkine, Rotterdam 3 1 Pedagogisch werk 23 21 2 Grafisch Lyceum, Utrecht 4 2e Interactieve 20 3 17 vormgeving Totaal 108 7 januari 2014 4 van 18

Samenvatting reacties docenten Het is goed materiaal en leuk om mee te werken. De leerlingen zijn visueel ingesteld. Door het beeldmateriaal kunnen ze zich beter in de verhaallijnen verplaatsen. Een docent aan een kappersopleiding, Leeuwarden. Ze erkennen bij het zien van de DVD dat ze zelf ook wel eens over hun grenzen zijn gegaan en hoe dit dan komt. Sommige scenes waren confronterend (teveel alcohol op), maar dan op een positieve manier. Er werden suggesties voor gebruik in jongensklassen gegeven: - film laten zien en daarna in groepjes laten voorbespreken, want dan komt iedereen aan bod. Vervolgens conclusie door groepjes plenair laten terugkoppelen. - Op de man af klassikaal vragen zorgt voor stoere opmerkingen. Daarom de vragen eerst schriftelijk laten invullen en deze vervolgens laten in leveren, en daarna een selectie van de vragen klassikaal behandelen. Een docent aan de opleiding Leisure & Hospitalty, Den Haag: De reacties op de filmpjes waren positief, er kwam veel los tijdens het kijken van de filmpjes Een docent aan de opleiding Leisure & Hospitalty in Den Haag over het vertonen van de Up2You filmpjes bij 1 jongensklas en 3 meidenklassen: Realistische en aan de werkelijkheid getoetste filmpjes met her en der een overdrijving. Reactie in de jongensklassen: we gaan niet met dat idee weg, toilet bij dames gaan we niet in. We corrigeren wel mensen als het moet, maar uiteindelijk is het hun zaak als ze te dronken zijn In de meidenklassen: Maar ook daar waren soortgelijke reacties en werd positief op het materiaal gereageerd Schooljaar 2012-13 Twee docenten hebben de les tijdens het schooljaar 2012-2013 gegeven. Docent 1 Opleiding Sport en Bewegen, niveau 3 en 4, Amsterdam, gaf de les aan vier klassen. Deze docent heeft alleen onderdeel 1 gedaan: de interactieve film (UP2U) over alcohol en sociale druk, gevolgd door discussievragen of stellingen over alcohol en sociale druk. Deze docent heeft de les steeds op dezelfde manier gegeven, en vond het een interessante les. Docent 2, Opleiding AKA, niveau 1, Zwolle, gaf de les aan één klas. Deze docent heeft beide opdrachten gedaan, èn nog stellingen uit de les Alcohol en seksuele gezondheid. De docent vond de film zelf niet zo goed, wel maakte het discussie in de klas los over het thema. De docent had zelf de les uitgebreid en gecombineerd met stellingen die bij een andere les horen, en het uitbeelden daarvan. Dit was te veel van het goede voor de klas, zo blijkt uit zijn commentaar: 7 januari 2014 5 van 18

Ik heb naast de film UP2You en de carrousel werkvorm ook nog stellingen gedaan die afkomstig zijn uit de les alcohol en seksuele gezondheid. Ze waren discussiemoe na 50 min. Ik had een lesuur van 60 min tot mijn beschikking. Over de lesbrief: Dit is een van de weinige sites naast die van Prodemos waar alles uitgeschreven is en waar je echt wat aan hebt. Als docent gebruik je toch je eigen format. De opzet van jullie vind ik geslaagd: haal (de werkvormen) eruit wat je bij je klas vindt passen. We gaan zoveel mogelijk van LLL gebruiken binnen burgerschap. 1.3. Evaluatie door studenten Samenvatting reacties studenten op de film Drank van Up2You De studenten gaven een gemiddeld rapportcijfer van 7,3 voor de film. De reacties van de studenten over de film zijn erg positief, ook die van jongens én oudere meisjes. Er is vol aandacht gekeken en de klassen waren heel betrokken. Men vindt het filmpje realistisch met heel herkenbare situaties, sommige studenten geven aan dat zij dit zelf hebben meegemaakt of anderen kennen bij wie dit speelde. Sommige studenten vinden dat er meer diepgang in mag, of wat minder overdreven, met minder extreme situaties. Studenten vinden de opzet goed omdat het ze aan het denken zet en ze er met elkaar over gaan praten. Het interactieve aspect met de keuzemogelijkheden spreekt erg aan. Sommigen zouden meer opties willen om uit te kiezen. De studenten vinden het filmpjes geschikt om in de klas te bekijken. Sommige studenten zeggen dat ze alles al weten, dat ze deze les niet nodig hebben. Maar ook zij waren allemaal wel erg geïnteresseerd tijdens de lessen (aldus de docenten) en vonden het wél een leuke les. Kwaliteit acteurs: de reacties wisselen van erg goed gespeeld tot slecht en nep. Van overtuigend ( het konden je eigen vrienden zijn ) tot aanmerkingen op het accent van de acteurs. Soms is er kritiek op het taalgebruik, bijvoorbeeld: niemand zegt seksen je zegt neuken. Twee docenten hebben alle drie de Up2You filmpjes in de klas behandeld en een evaluatieformulier laten invullen over alle drie de filmpjes tegelijk, dus niet apart per filmpje. De rapportcijfers waren als volgt: Opleiding Pedagogisch Werk uit Rotterdam (23 studenten) : rapportcijfer 8,8 Opleiding Interactieve Vormgeving in Utrecht (20 studenten): rapportcijfer 7,1 1.4. Samenvatting evaluatie De les Alcohol en grenzen is uitgebreid gepretest. Het interactieve filmpje, vergezeld van discussievragen, dat het belangrijkste ingrediënt van de les vormt, is in zeven klassen, op vijf verschillende scholen getest. Vijf docenten zijn geïnterviewd over de les en 108 studenten hebben een vragenlijst ingevuld om hun mening over de les en de film te peilen. 7 januari 2014 6 van 18

Op basis hiervan is de film op een aantal punten aangepast, te ongeloofwaardige scenes zijn bijvoorbeeld verwijderd, het volume van de muziek en bediening van het keuzemenu. De les is door twee docenten aan vijf klassen gegeven. Beiden waren positief over de les, hoewel één docent de les te vol had gemaakt met een onderdeel uit een andere les waardoor de klas een beetje discussiemoe was geworden. 7 januari 2014 7 van 18

2. Evaluatie les Internet en grenzen 2.1. Inhoud van de les en leerdoelen De les bevat drie opdrachten: 1. In de eerste opdracht vullen studenten twee vragenlijsten in om hen te laten nadenken over hun eigen gedrag op internet met betrekking tot seks en relaties. Deze opdracht kunt u het beste van te voren doen, bv. als huiswerkopdracht, zodat u de tijd heeft om de resultaten van de vragenlijsten te bekijken en de bespreking ervan voor te bereiden. 2. In opdracht 2 bekijkt u klassikaal een interactieve film waarbij internet en sociale druk een rol spelen. In de film zitten twee keuzemomenten. U bepaalt met de klas welke keuzes gemaakt worden en welke fragmenten worden bekeken. Per scene zijn er discussievragen opgenomen. 3. In de derde opdracht worden de resultaten van de vragenlijsten uit de eerste opdracht besproken; op welke punten wordt er risico gelopen, zowel op het overschrijden van de eigen grenzen als die van de ander? Met de studenten bedenkt u tips hoe deze risico s voorkomen of beperkt kunnen worden. Leerdoelen: Opdracht 1: - Studenten denken na over hun eigen gedrag op internet m.b.t. relaties en seks Opdracht 2: - Studenten kennen de risico s van internet en de druk van leeftijdsgenoten - Studenten weten hoe ze de risico s van internetgebruik m.b.t. relaties en seks kunnen beperken of voorkomen Opdracht 3: - Studenten weten welke risico s zij zelf lopen op het overschrijden van de grenzen van zichzelf of van een ander door hun internetgedrag m.b.t. seks en relaties - Studenten weten hoe je deze risico s kunt voorkomen of beperken 2.2. Evaluatie door docenten Schooljaar 2011-12: Het filmpje Internet van de Up2You serie wordt in deze les gebruikt. Het is onder studenten van vier klassen geëvalueerd, de docenten zijn over het gebruik van het filmpje geïnterviewd. Zie hiervoor onderstaand schema. Plaats niv jaar opleiding Aantal stud. Vrou w Grafisch Lyceum, Utrecht 4 4 Interactieve vormgeving 20 17 3 Man Zadkine, Rotterdam 3 Pedagogisch werk 23 21 2 ASA, Amersfoort 4 2e Defensie 2 klassen 24 19 5 Totaal 67 7 januari 2014 8 van 18

Samenvatting reacties docenten Heel leuk om mee te werken, leuke lessen om te geven, lessen gingen (erg) goed, studenten deden goed mee, ze waren vol aandacht en heel betrokken. Het sluit erg goed aan bij de studenten, sze konden zich goed inleven in de situaties. Ze reageren gelijk tijdens het afspelen van de film. Alleen is MSN nu uit, het is allemaal Ping tegenwoordig. Sommige studenten vinden dat er meer diepgang in mag. Ze zijn erg benieuwd hoe het afloopt met de personages. De keuzes zijn erg realistisch en prikkelend. Er komt veel los. Het is erg leuk dat je terug kunt gaan naar eerdere keuzemomenten. Het is flexibel te gebruiken, en bied de docent ook heldere structuur voor gebruik in de les. De ene docent vindt het beter de discussie gewoon te laten gaan in plaats van eerst de afloop laten zien. Dus op het moment van stoppen gelijk ruimte bieden voor discussie. Andere docenten geven aan dat studenten zó graag willen kijken hoe het verhaal verder gaat, dat ze geen geduld hebben om eerst uitgebreid te discussiëren. Dan is het beter eerst het hele filmpje te laten zien, en het daarna bespreekbaar te maken. De lesinstructies zijn duidelijk en volledig, het is fijn voor de docent dat de vragen er kant-en-klaar bij zijn. Volgens de ondervraagden is de film is op verschillende niveaus te gebruiken. De docenten hebben zijn suggesties voor gebruik in jongensklassen gegeven, suggesties voor verdiepende vragen, lesvoorbereiding en tijdsinschatting van de les. Samenvatting reacties studenten De studenten vinden de opzet goed omdat het ze aan het denken zet en ze er met elkaar over gaan praten. Het interactieve aspect met de keuzemogelijkheden spreekt erg aan. Sommigen zouden mee opties willen om uit te kiezen. Sommige studenten zeggen dat ze alles al weten, dat ze deze les niet nodig hebben. Maar ook zij waren allemaal wel erg geïnteresseerd tijdens de lessen (aldus de docenten) en vonden het wél een leuke les. Kwaliteit acteurs: de reacties wisselen van erg goed gespeeld tot slecht en nep. Van overtuigend (het konden je eigen vrienden zijn) tot aanmerkingen op het accent van de acteurs. Twee docenten hebben alle drie de filmpjes in de klas behandeld en een evaluatieformulier laten invullen over alle drie de filmpjes tegelijk, dus niet apart per filmpje. De rapportcijfers waren als volgt. Opleiding Pedagogisch Werk uit Rotterdam (23 studenten) : rapportcijfer 8,8 Opleiding Interactieve Vormgeving in Utrecht (20 studenten) rapportcijfer 7,1 Schooljaar 2012-13 Docent 1, opleiding AKA, niveau 1, Leiderdorp, gaf de les 1x. Docent 2, opleiding Rebound, niveau 1, Nijmegen, gaf de les 1x. Docent 3, opleiding Sport en bewegen, niveau 3 en 4, Amsterdam, gaf de les 4x. Docent 4, opleiding Onderwijsassistent, niveau 3, Amsterdam, gaf de les 1x. Docent 5, opleiding Helpende zorg en welzijn, niveau 2, Doetinchem, gaf de les 3x. 7 januari 2014 9 van 18

Docent 1: Leuke les, mooi materiaal. Lastig in de klas omdat er nieuwe studenten bij waren gekomen en dus direct een onveilige sfeer ontstond. Ze moeten elkaar wel kennen en zich op hun gemak bij je voelen, anders heb je weerstand en geen oprechte deelname. Docent 2: goede les, leerlingen vonden het interessant en hebben er wat van opgestoken Docent 3: leuk Docent 4: Educatief Docent 5: Het filmpje is erg leuk om te doen, en de studenten raken enthousiast en willen alle opties zien. De volgende keer: ik zou de vragenlijst niet meer toepassen. de studenten geven gewenste antwoorden, waardoor het effect van de vragenlijst en het behandelen van de risico's een beetje in het niet valt. Welke opdrachten zijn uitgevoerd? Opdracht 1: eigen risico inschatten ahv vragenlijst: door drie docenten (D1,D3,D5) Opdracht 2: UP2You filmpje: door drie docenten (D1,D2,D5) Opdracht 3: evalueren eigen risico en tips ter voorkoming: door vier docenten (D1,D2, D3,D5) Docent 1: Opleiding Helpende Zorg en Welzijn, niveau 2, 1 e jaars, Doetinchem. Docent gaf de les 1x, opdracht 1 en 2. Ik had voorafgaand aan het filmpje de checklist gedaan over risico s op internet. Dit kwam niet uit de verf. Hoe komt dit denk je? Enerzijds doordat ze geen juiste antwoorden durven te geven en anderzijds doordat ze het werkelijke risico niet inzien. Denk je dat dit na het zien van de film plus de bespreking bijgesteld is? Ik denk het zeker wel. De klas reageert op elkaar, ze spreken elkaar aan op gedrag en dat werkt 2.3. Samenvatting Opdracht twee uit de les Internet en grenzen is uitgebreid geëvalueerd. Het interactieve filmpje, vergezeld van discussievragen, dat een belangrijk ingrediënt van de les vormt, is op drie verschillende scholen in vier klassen getest. Drie docenten zijn geïnterviewd over de les en 67 studenten hebben een vragenlijst ingevuld over hun mening over de les en de film. De volledige les is door vijf docenten aan tien klassen gegeven. Zowel studenten als docenten waren enthousiast over de film, deze sluit goed aan op de belevingswereld van de studenten. De kwaliteit (acteurs, muziek, beeld) wordt gemiddeld als goed beoordeeld. Het interactieve aspect werkt goed, studenten worden nieuwsgierig en willen graag verder kijken. 7 januari 2014 10 van 18

3. Evaluatie les Voor wat hoort wat 3.1. Inhoud van de les en leerdoelen Deze les bevat drieopdrachten: 1. In de eerste opdracht bekijkt u klassikaal de interactieve film Golddigger over het thema Voor wat hoort wat. In de film zitten twee keuzemomenten. U bepaalt met de klas welke keuzes gemaakt worden en welke fragmenten worden bekeken. Per fragment zijn discussievragen opgenomen. In plaats van deze discussievragen kunt u na afloop van de film stellingen gebruiken. 2. In opdracht 2 gaan de studenten oefenen met hun grens aangeven, zowel verbaal als non-verbaal. Het belang van duidelijk grenzen aangeven staat hier centraal. 3. In opdracht 3 gaan de studenten inventariseren wat ja-signalen en nee-signalen zijn, waarmee de ander kan aangeven wat hij/zij wel of niet wil. Tevens komt het belang van checken wat de ander wel én niet wil uitgebreid aan bod. Leerdoelen Opdracht 1: - Studenten kennen de risico s van cadeautjes ontvangen of vragen - Studenten weten dat er geen recht op seks bestaat, ook niet in ruil voor cadeautjes - Studenten zijn zich bewust van de rol van groepsdruk en denken na over mogelijke manieren om daar adequaat mee om te gaan Opdracht 2: - Studenten ervaren dat grenzen per persoon en per situatie kunnen verschillen - Studenten weten dat het belangrijk is om duidelijk aan te geven wat je wel en niet wil - Studenten kunnen grenzen aangeven mét en zónder woorden Opdracht 3: - Studenten herkennen signalen mét en zónder woorden om grenzen aan te geven - Studenten weten dat het belangrijk is dat je checkt wat de ander wél en níet wil - Studenten weten dat grenzen kunnen veranderen; je hebt het recht om op een eerdere beslissing terug te komen, ook als je al aan het vrijen bent. Dit geldt ook voor de ander. Evaluatie film Golddigger in schooljaar 2011-12 Centrum Media en Gezondheid heeft in samenwerking met Soa Aids Nederland, Rutgers WPF en GGD Rotterdam-Rijnmond drie interactieve filmpjes gemaakt over grenzen en grensoverschrijdend gedrag: Up2You. De aflevering Golddigger staat centraal in deze les en wordt bekeken in opdracht 1. Golddigger is uitgebreid gepretest op diverse opleidingen van divers niveau en klas samenstelling, verspreid door het land. Dat is op verschillende manieren gebeurd: Het filmpje Golddigger is onder studenten van 9 klassen geëvalueerd, 14 docenten zijn over het gebruik van het filmpje geïnterviewd. Zie hiervoor onderstaand schema. Verschillende docenten hebben de filmpjes na de pretest ook in andere klassen gebruikt; deze zijn niet geëvalueerd met de studenten, maar wel meegenomen in de telefonische interviews met de docenten. 7 januari 2014 11 van 18

Plaats niv jaar opleiding Aant al stud. Vrou w Man evaluatie Helmond 3 2 Kinderopvang 8 7 1 3 open vragen + rapportcijfer Helmond 4 2 Onderwijs- assistent 11 8 3 3 open vragen + rapportcijfer Leeuwarden 2 1 Kapper 10 10 0 3 open vragen + rapportcijfer Spijkenisse 2 1 Zorg en welzijn 12 12 0 3 open vragen + rapportcijfer Rotterdam 2 1 Verzorgende 10 10 0 3 open vragen + rapportcijfer Rotterdam 3 2 Pedagogisch Werk 23 21 2 3 open vragen + rapportcijfer Utrecht 4 2 Interactieve 20 16 4 3 open vragen + rapportcijfer Vormgeving Totaal 94 84 10 3.2. Evaluatie door docenten Samenvatting reacties docenten (gebaseerd op (telefonische) interviews met 14 docenten na het tonen van de film Golddigger) Men is enthousiast over het filmpje, het is erg geschikt om te gebruiken in de les. De seksscènes zijn niet te expliciet. De studenten doen goed mee, zijn vol aandacht en kunnen zich goed inleven. Het roept herkenning op, er komt veel los en er ontstaat veel discussie. De casting lijkt vooral een afspiegeling van de Randstad populatie. Een enkele docent buiten de Randstad vindt dit erg storend, een Friese docent heeft echter ervaren dat het goed te gebruiken was voor de Friese jongeren. Slechts één docent vindt de film te overdreven, maar vindt het wel geschikt om discussie mee op te wekken in de klas. Het is erg leuk dat je terug kunt gaan naar eerdere keuzemomenten. Het is flexibel te gebruiken, en bied de docent ook heldere structuur voor gebruik in de les. De lesinstructies zijn duidelijk en volledig, het is fijn voor de docent dat de vragen er kant-en-klaar bij zijn. Er zijn suggesties voor gebruik in jongensklassen gegeven, suggesties voor verdiepende vragen, lesvoorbereiding en tijdsinschatting voor de les. Volgens de ondervraagden is de film is op verschillende niveaus te gebruiken, één docent merkte dat tweedejaars Verpleegkunde niveau 4 studenten het kinderachtig vonden, andere niveau 4 klassen waren echter positief. Uit het interview met een docent uit Leeuwarden, kappersopleiding: Aan voorbereiding kost de les erg weinig tijd. Ik denk dat ik er 45 min aan heb besteed. Ik heb de film gekeken en het lesmateriaal even doorgelezen. Dat is voldoende. Dat vind ik erg fijn want dat is nogal eens anders. Soms moet je 6 A-4tjes door voordat je eindelijk een beetje weet waar een les over gaat. Dat vind ik hier nou zo prettig aan: de lessen zijn erg docent vriendelijk. (...) Erg fijn dat jullie in de lesinstructie ook een aantal voorbeelden geven van wat je zou kunnen verwachten bij het geven van zo n les, zoals onverwachte gebeurtenissen of uitspraken. Dat vind ik erg steunend. Dat is handig voor docenten. 7 januari 2014 12 van 18

3.3. Evaluatie door studenten De les als geheel is geëvalueerd met behulp een vragenlijst met scenario s met open vragen, welke via Internet werd ingevuld (zij bijlage 2). Plaats niv opleiding Aant al stud. Vrou w ROC Twente 2 Horeca 27 13 14 Amsterdam 4 ICT 8 0 8 Tiel 2 Bouw, BBL, 2 klassen 30 0 30 Ma n Samenvatting reacties studenten (Gebaseerd op de vragenlijsten die na de les zijn ingevuld én op de telefonische interviews met docenten ná de les met de film Golddigger) De studenten geven een gemiddeld rapportcijfer van 7,2 voor de film Golddigger. De reacties van de studenten over de film zijn erg positief (ook jongens én oudere meisjes). Twee keer werden de filmpjes te kinderachtig bevonden door 2 e jaar studenten van Verpleegkunde opleiding niveau 4. Over de kwaliteit van het acteerwerk wisselden de reacties van erg goed gespeeld tot slecht en nep. Van overtuigend ( het konden je eigen vrienden zijn ) tot aanmerkingen op het accent van de acteurs. Soms is er kritiek op het taalgebruik, bijvoorbeeld: niemand zegt seksen je zegt neuken. Er is vol aandacht gekeken en de klassen waren heel betrokken. Men vindt de filmpjes realistisch met heel herkenbare situaties, sommige studenten geven aan dat zij dit zelf hebben meegemaakt of anderen kennen bij wie dit speelde. De eerste versie van de film Golddigger werd niet altijd herkenbaar of realistisch gevonden vanwege de (te) dure tas ( Zoveel geld hebben wij niet ) Die scene is er uitgehaald. Door sommige studenten van buiten de Randstad werd de Golddigger film te stads gevonden. Maar studenten konden zich wel inleven in de situatie. De studenten, ook de moslima s, vonden de beelden niet te expliciet. Sommige studenten vinden dat er meer diepgang in mag, of wat minder overdreven, extreme situaties. Studenten vinden de opzet goed omdat het ze aan het denken zet en ze er met elkaar over gaan praten. Het interactieve aspect met de keuzemogelijkheden spreekt erg aan. Sommigen zouden mee opties willen om uit te kiezen. De studenten vinden dat de filmpjes geschikt zijn om in de klas te bekijken. Een paar studenten merken op dat zij de filmpjes geschikt vinden voor jongeren van 16 jaar en ouder. Sommige studenten zeggen dat ze alles al weten, dat ze deze les niet nodig hebben. Maar ook zij waren allemaal wel erg geïnteresseerd tijdens de lessen (aldus de docenten) en vonden het wél een leuke les. Twee docenten hebben alle drie de filmpjes in de klas behandeld en een evaluatieformulier laten invullen over alle drie de filmpjes tegelijk, dus niet apart per filmpje. De rapportcijfers waren als volgt. Opleiding Pedagogisch werk uit Rotterdam (23 studenten): rapportcijfer 8,8 Opleiding Interactieve vormgeving in Utrecht (20 studenten): rapportcijfer 7,1 7 januari 2014 13 van 18

Schooljaar 2012-13 Een docent aan de opleiding Pedagogisch werk, niveau 4 in Amersfoort heeft de les 1x gegeven, en gebruikte opdracht 1 en 2 Mening over de les: heel uitnodigend voor gesprek 3.4. Samenvatting evaluatie Het interactieve filmpje uit de les Voor wat hoort wat is uitgebreid gepretest. Het interactieve filmpje, vergezeld van discussievragen, dat het belangrijkste ingrediënt van de les vormt, is op twaalf verschillende scholen getest. Veertien docenten zijn geïnterviewd over de les en 204 studenten hebben een vragenlijst ingevuld om hun mening over de les en de film te peilen. Op basis hiervan is de film op een aantal punten aangepast, te ongeloofwaardige scenes zijn bijvoorbeeld verwijderd, het volume van de muziek en bediening van het keuzemenu. Echter, de seksscènes zijn allemaal behouden gebleven. Zowel docenten als studenten waren positief over het materiaal. De overige twee onderdelen van de les zijn nog door slechts één docent tijdens het onderzoek gegeven, die ook slechts een summiere, hoewel positieve, reactie gaf. 7 januari 2014 14 van 18

Bijlage 1 Evaluatieformulier Up2You filmpjes 1. Leeftijd: 2. Geslacht: M / V (doorstrepen wat niet van toepassing is) 3. Wat voor rapportcijfer zou je deze dramalijn geven (van 1 t/m 10)? 4. Wat vond je het leukst?.. 5. Wat moet er volgens jou verbeterd worden? 7 januari 2014 15 van 18

Bijlage 2 Evaluatieformulier Grensoverschrijdend gedrag scenario s Scenario 1 + opdracht Een meisje en jongen zijn verliefd. Ze zijn bij hem thuis, Ze liggen op zijn bed lekker tv te kijken, zoenen en strelen. De jongen wil verder gaan, Het meisje weert hem af. Ze gaan door met zoenen en de jongen probeert het opnieuw. Het meisje zegt: nee, dat wil ik niet, en ze wil bij hem vandaan rollen. De jongen houdt haar tegen, zoent haar weer, het meisje doet weer mee. Situatie herhaalt zich. Hij zegt dat ze nu niet meer kunnen stoppen, dat kan ze hem niet aandoen. Het meisje geeft dan maar toe. Na afloop kleedt het meisje zich snel aan en gaat naar huis. Wat vind je van deze situatie: 1. Denk je dat dit een voorbeeld is van seksueel grensoverschrijdend gedrag? Leg uit! Optie : ja Vervolgvraag: waarom wel? OPEN VELD Optie : nee Vervolgvraag: waarom niet? OPEN VELD 2. Hoe denk je dat het meisje zich na afloop voelt? OPEN VELD 3. Hoe denk je dat de jongen zich na afloop voelt? OPEN VELD 4. Op welke manieren heeft het meisje laten merken dat ze niet verder wilde gaan? OPEN VELD 5. Heeft de jongen bij haar gecheckt of ze verder wilde gaan? Optie nee: Optie ja: Op welke manieren? OPEN VELD 6. (INDIEN vraag 1 = ja) Wat had de jongen kunnen doen zonder de grens van het meisje over te gaan? (INDIEN vraag 1 = nee) Het meisje vindt dat hij te ver is gegaan. Wat had de jongen kunnen doen zonder de grens van het meisje over te gaan? OPEN VELD 7. Het meisje wil niet verder gaan, maar ze wil ook haar vriendje niet verliezen. Wat had ze anders kunnen doen? 7 januari 2014 16 van 18

OPEN VELD 7 januari 2014 17 van 18

Scenario 2 + opdracht Meisje flirt op internet met jongen van school. Ze vraagt hem voor de webcam zijn six- pack te laten zien. Hij wil niet, maar ze haalt hem over door te zeggen dat zij daarna wat zal laten zien. Hij maakt er uiteindelijk een wat onhandige striptease van. Daarna laat zij hem zien dat ze met 6 vriendinnen z n striptease hebben bewonderd. Wat vind je van deze situatie: 1. Denk je dat dit een voorbeeld is van seksueel grensoverschrijdend gedrag? Leg uit! Optie : ja Vervolgvraag: waarom wel? OPEN VELD Optie : nee Vervolgvraag: waarom niet? OPEN VELD 2. Denk je dat de jongen ook de striptease ook had gedaan als hij wist dat haar vriendinnen zaten te kijken? 3. Hoe denk je dat de jongen zich na afloop voelt? OPEN VELD 4. Zou jou dit kunnen overkomen? Optie : ja Vervolgvraag: waarom wel? OPEN VELD Optie : nee Vervolgvraag: waarom niet? OPEN VELD Het meisje zet het striptease filmpje op haar Facebook 5. Denk je dat de jongen ook de striptease ook had gedaan als hij wist dat haar vriendinnen zaten te kijken? 6. Hoe denk je dat de jongen zich na afloop voelt? OPEN VELD 7. Zou jou dit kunnen overkomen? Optie : ja Vervolgvraag: waarom wel? OPEN VELD Optie : nee Vervolgvraag: waarom niet? OPEN VELD 7 januari 2014 18 van 18