Trenddag 16 juni 2009 Ken je kracht! In congrescentrum Antropia te Driebergen-Zeist aanwezig afwezig pagina 1
Inhoudsopgave pagina Verslag Trenddag 2009 3 Programma 4 pagina 2 2
Verslag Op de Trenddag 2009 waren zo n 72 organisaties (± 119 personen) aanwezig. De Trenddag 2009 stond geheel in het teken van het arrangementsdenken binnen het NME-beleid. Bowine Wijffels (SenterNovem) trapt de dag af met een inhoudelijke presentatie over het nieuwe NME-beleid, zoals dat door het programmabureau van SenterNovem in opdracht van politiek Nederland is vormgegeven en uitgedragen wordt. Binnen dat nieuwe beleid wordt aangestuurd op de ontwikkeling van zogenaamde arrangementen binnen NME: een combinatie van bestuurlijke partijen, aanbieders, eindgebruikers en vernieuwers; opdat projecten en producten een brede basis hebben, bestuurlijk ingebed worden en afname vinden bij de eindgebruiker doordat er vraaggericht gewerkt wordt. Binnen het arrangementsdenken streeft men naar een gezamenlijke agenda rond de thema s Water, Groen en Energie; de beleidsmatige thema s waar de komende jaren de focus op ligt. Het tweede onderdeel van het ochtendprogramma bestaat uit een groepsdiscussie over enkele vragen rondom het arrangementsdenken. NMEers blijken de spin in het web te zijn en zien voor zichzelf een flinke rol weggelegd bij het tot stand brengen en de uitvoer van arrangementen. Bowine Wijfels waarschuwt de NME-ers wel: NME-ers zijn doeners en zeer ambitieus. Maar pas op! Neem niet teveel tegelijkertijd op je nek, maar probeer mee te liften op de energie die bij bestuurders leeft. Na de discussie volgt een presentatie van een tweetal projecten: Cool Nature (www.coolnature.nl) en Duurzame Haven Rotterdam. Beide projecten zijn een goed voorbeeld en tonen hoe een arrangement eruit kan zien. In de middagpauze is er de gelegenheid voor deelnemers om hun boodschap op video te vertellen over NME. Ook hangen er op de informatieborden verschillende verzoeken, van het aanbieden van educatief materiaal tot een educatief medewerker die een baan zoekt in Noord-Holland. Iedereen die het wil kan zijn reactie en vraag kwijt. pagina 3 Na de pauze vervolgt het programma zich met een aanbod van interessante workshops, waarbij veel aandacht is voor het nieuwe arrangementsdenken en hoe je daar als NME in de praktijk mee kan werken. De trenddag werd ook behandeld in Podium Vakblad 2009, Jaargang 47, nummer 2 3
Het programma 9.30u inloop met koffie en thee 10.00u opening door dagvoorzitter Eisse Kalk 10.15u De rol van NME in arrangementen, introductie door Bowine Wijffels, procesmanager NME bij het programmabureau NME, gevolgd door een discussie. Aan de orde komen onder andere: o Wat is een arrangement en wat is het niet? o Welke competenties zijn nodig om NME sterker te positioneren? o Hoe verhoudt zich deze instrumentele benadering van NME tot de ecologische basisvorming? 11.15u korte koffiestop 11.30u NME-arrangementen, een uitdagende basis voor sociaal leren? Arjen Wals, Universitair hoofddocent Wageningen Universiteit en Researchcentrum, reflecteert op twee concrete praktijkvoorbeelden. o Hoe zijn verschillende maatschappelijke partijen betrokken bij sociale leerprocessen? o Wat is ieders rol? o Wat is de meerwaarde van de samenwerking? 12.30u lunch 13.30 14.45 uur eerste workshopronde (keuze uit workshop A,B,C,D) Workshop A: Nieuwe competenties voor NME-ers? Complexe thema s, zoals klimaat en de ontwikkelingen in educatieve methoden, zoals sociaal leren, leiden ertoe dat de competenties van NME-werkers aan verandering onderhevig zijn. Deze workshop verkent over welke (nieuwe) competenties we het dan hebben, gebaseerd op een advies van de VEN aan het ministerie van LNV. De gekozen werkvorm focust op de competenties die worden gevraagd van een projectleider NME/C, in een gefingeerde advertentie. Door: VEN, Chris Maas Geesteranus en Corrie Reijnhout pagina 4 Workshop B: Hoe kun je complexe onderwerpen als energie en klimaat verantwoord onder de aandacht brengen van basisschoolleerlingen? In diverse Europese landen zijn allerlei concepten en praktische voorbeelden ontwikkeld die behulpzaam kunnen zijn bij het vormgeven van een 'didactiek voor complexe vraagstukken. De workshop zal naast het Nederlandse project 'Duurzame pabo' ingaan op een aantal buitenlandse voorbeelden (Transfer 21 in Duitsland en BINEU in Zwitserland).. In een slotronde zal worden bezien wat er nodig is om leerlingen én leerkrachten! in het basisonderwijs aan het denken te zetten over de toekomst, van de wereld om hen heen als die van henzelf. Door: Marnix Academie Utrecht, Gerben de Vries Workshop C: Hoe duurzaam is NME? In 2006 hebben Veldwerk Nederland en de Universiteit Utrecht onderzoek gedaan naar de langetermijneffecten van NME. Hieruit bleek dat NME op de basisschool tot 15 jaar later een positief effect heeft op kennis, houding en gedrag ten aanzien van natuur en milieu. In een vervolgonderzoek is gekeken welke onderdelen of kenmerken van NME nu vooral een positieve invloed hebben. In deze workshop worden de resultaten kort gepresenteerd. Daarna kijken we gezamenlijk hoe deze in de praktijk kunnen worden toegepast. Door: Veldwerk Nederland, Petra Jansen 4
Workshop D: Jongeren bereiken we zo Jongeren zijn te boeien door hen te betrekken bij de echte maatschappelijke werkelijkheid. Voorbeelden uit Den Haag, Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht, Zoetermeer en vele andere plaatsen in Nederland laten zien dat deze benadering werkt. Gezamenlijk met Kris van Koppen, Universitair hoofddocent Wageningen Universiteit en Researchcentrum en Bijzonder hoogleraar NME Universiteit Utrecht, wordt gediscussieerd: hoe deze benadering van jongeren te versterken is. Door: Kris van Koppen, Universitair hoofddocent Wageningen Universiteit en Researchcentrum en Bijzonder hoogleraar NME Universiteit Utrecht, en bijdragen vanuit diverse steden met een professionele VO-aanpak. Tweede workshopronde 15.10 16.30 uur(keuze uit workshop E,F,G,H) Workshop E: Werken met het arrangementenmodel In deze workshop wordt belicht hoe de Adviesgroep Gemeenten voor Duurzame Ontwikkeling (AGDO) werkt met het arrangementenmodel. Zij zoeken samenwerking met het NME-werkveld en laten concrete voorbeelden zien van groene en energie-arrangementen voor het basisonderwijs die op dit moment ontwikkeld worden. Door: AGDO, Corrie Reijnhout en Bas Bresters. Workshop F: Leerlijnen Hoe brengen we als NME-veld de landelijke leerlijnen (oa natuur), de leerlijnen in schoolmethodes en de eigen leerlijnen vanuit de NME-centra met elkaar in balans? Na een korte introductie zoeken we gezamenlijk naar een geschikte aanpak. Door: Universiteit Utrecht Sonja Verheijen en Kris van Koppen Workshop G: Welke rol kunnen traditionele NME-activiteiten hebben in een arrangement? Aan de hand van het voorbeeld uit Den Haag wordt een vernieuwende samenwerking rondom het planten van bomen samen met woningbouwcoöperaties uitgewerkt. Aan de orde komen de motieven vanuit NME/C en vanuit de woningbouwcoöperaties. Vervolgens wordt ingegaan op : hoe positioneer je NME en hoe zorg je dat samenwerking voor alle partijen versterkend werkt? Door: gemeente Den Haag, Olle Mellema en Leendert Koudstaal pagina 5 Workshop H: Maak meer van maatschappelijke stages Deze workshop biedt eerst een korte introductie op de maatschappelijke stages. Vervolgens kunnen de deelnemers aan de workshop hun maatschappelijke stages voorleggen voor reflectie op de praktijk door Aafke Hoek. Ook kan zij meedenken over nog te ontwikkelen maatschappelijke stages in het NME-veld. Aafke Hoek is bij het CPS verantwoordelijk voor het begeleiden van vele scholen en organisaties bij het opzetten van maatschappelijke stages. Graag bij aanmelding voor deze workshop aangeven of je een stage(idee) wilt gaan voorleggen aan Aafke Hoek van het CPS! Door: CPS, Aafke Hoek 16.30-17.00 uur uur Afsluitende borrel 5