Sectorwerkstuk Geschiedenis De Berlijnse Muur Sectorwerkstuk door een scholier 2336 woorden 31 mei 2004 5,7 218 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding Wij, *** en *** hebben het onderwerp: De Berlijnse Muur gekozen, omdat het ons een erg interessant onderwerp leek voor ons sectorwerkstuk. We wilden wel wat meer weten over de komst van de Berlijnse Muur en waarom hij weer weg ging. Het leek ons best een pittig onderwerp. De Berlijnse Muur kwam na blokkade van Berlijn. Dit speelde zich af in de Koude Oorlog. De muur kwam om Oost-en West Duitsland te scheiden. Er waren grote verschillen tussen Oost- en West Duitsland. Wij hebben regelmatig afgesproken om samen te gaan werken aan ons sectorwerkstuk, zodat het er mooi uit zal gaan zien. Het was wel moeilijk om te beginnen, maar toen we eenmaal bezig waren lukte het wel. Met Mevrouw ***hebben wij soms afgesproken en gingen we bespreken hoe we alles moesten aanpakken. Onze hoofdvraag is: Welke invloed had de Berlijnse muur voor Duitsland? Onze 3 deelvragen zijn: Waarom werd de Berlijnse Muur gebouwd? Wat houdt de Berlijnse Muur in? Waarom viel de Berlijnse Muur? Hoofdstuk 1 Waarom werd de Berlijnse Muur gebouwd? Bij de koude oorlog gaat het om een felle machtsstrijd tussen het kapitalistische Amerika en het socialistische Rusland. Er is veel spanning, maar geen geweld. 1 945-1990 Kapitalisme: je kunt gewoon een winkel of een bedrijf beginnen, de vrije markteconomie. https://www.scholieren.com/verslag/sectorwerkstuk-geschiedenis-de-berlijnse-muur Pagina 1 van 6
Communisme: alles wordt berekend hoeveel er gemaakt moet worden, plan economie. Amerika en de Sovjet-Unie hadden allebei eigen ideeën over een land regeren. Amerika is kapitalistisch. Dat betekent dat er een verschil is tussen rijke mensen en arme mensen. In een kapitalistisch land wordt geprobeerd om winst te maken. De arbeiders verdienen minder dan de fabrieksbazen. De regering bemoeit zich weinig met de economie. Niet iedereen in Amerika was gelijkwaardig. In de Sovjet-Unie was men niet kapitalistisch, maar communistisch. In een communistisch land is alles van elkaar. Je hebt dus geen eigen bezit. Alles is van de regering en die probeert dan alle producten eerlijk te verdelen onder de bevolking. De communisten geloofden dat een kapitalistisch land vanzelf ten onder ging, omdat de arbeiders en de boeren in hun ogen werden uitgebuit. De communist wilde dat in ieder land er een opstand uitbrak tegen de rijken. Dit kaartje geeft aan dat er rond 1950 twee ideeën tegen elkaar aan kwamen te liggen. De Sovjet-Unie en China en Oost-Europa waren communistisch. De VS (Amerika) en West-Europa waren kapitalistisch. Het Marshallplan De landen in West-Europa, zoals Frankrijk, Nederland en België, waren door de Tweede Wereldoorlog erg verzwakt. De landen waren zwaar beschadigd door de oorlog en de handel was stil komen te liggen. Daarom was Amerika bang dat er ook in West-Europa communisme zou ontstaan. Want arme en ontevreden mensen willen vaak dat alles eerlijk verdeeld wordt onder de gehele bevolking. Amerika besloot West-Europa te gaan helpen met geld en goederen (producten) De Amerikaanse minister Marshall bedacht daarvoor een plan. Het werd het Marshallplan genoemd. Dit schema geeft aan hoeveel miljoen ieder land van Amerika kreeg. (De landen kregen het geld niet echt, maar ze kregen dit vooral als lening. De landen waren verplicht om veel producten uit Amerika te kopen als dank. Daardoor ging het nog beter met de Amerikaanse economie) de communistische landen kregen geen geld. Je kunt dus zien dat de Marshallhulp vooral gericht was tegen het communisme en voor de eigen Amerikaanse economie. De Amerikanen hadden de Tweede Wereldoorlog laten stoppen door het gooien van 2 atoombommen. Dit nieuwe wapen was in alle andere landen onbekend. De Sovjet-Unie was het grootste land en wilde deze technologie ook weten. Daarom stuurde de Sovjet-Unie spionnen naar Amerika toe om te ontdekken hoe zo'n atoombom gemaakt moest worden.toen de Russen weigerden Oost-Europa echt te verlaten, waren er veel spanningen tussen Amerika en de Sovjet-Unie. Het was een soort oorlog met veel woorden en zonder wapens. De blokkade van Berlijn Na de Tweede Wereld oorlog werd Duitsland verdeeld in 4 delen. Engeland, Frankrijk, Amerika en de Sovjet-Unie hielden een oogje in het zeil. Duitsland was in deze eeuw al 2 keer begonnen met een oorlog in Europa en dit mocht nooit meer gebeuren. De hoofdstad Berlijn lag in het gebied van de Russen, maar werd ook opgedeeld in een Amerikaans en een Russisch deel. Het rode gebied op het kaartje werd communistisch onder leiding van de Sovjet-Unie. Het land heette de DDR (Duitse Democratische Republiek) of Oost-Duitsland. De andere kleuren bij elkaar werd de BRD (Bondsrepubliek Duitsland) of West-Duitsland genoemd. In Berlijn waren al snel problemen tussen Oost-Berlijn en West-Berlijn. Veel mensen uit Oost-Berlijn https://www.scholieren.com/verslag/sectorwerkstuk-geschiedenis-de-berlijnse-muur Pagina 2 van 6
vluchtten naar West-Berlijn en het Russische gedeelte liep langzaam leeg. De Russen moesten hier iets tegen doen. Eerst probeerden de Russen ook West-Berlijn in te pikken. In 1948 maakten de Russen een blokkade. Ze zorgden ervoor dat er geen goederen uit West-Europa en Amerika in West-Berlijn aan kwamen. (Berlijn lag namelijk helemaal in Oost-Duitsland) Deze blokkade duurde bijna een jaar, maar Amerika gaf zich niet gewonnen. Steeds meer Oost-duitsers vluchtte uit Oost-Duitsland. Er waren er nu al bijna 2 miljoen gevlucht. De leider van de Sovjet-Unie, Nikita Chroetsjov, gaf in 1961 toestemming om dwars door de stad Berlijn een muur te bouwen. Deze muur moest ervoor zorgen, dat er geen inwoner kon vluchten uit Oost- Berlijn. Hoofdstuk 2 Wat houdt de Berlijnse Muur in? Berlijn was, net als de rest van Duitsland, vlak na de oorlog verdeeld in vier stukken over 4 landen, namelijk Rusland, Engeland, Frankrijk en de VS. De achterliggende gedachte hiervan was, dat een verdeeld Duitsland nooit meer in staat zou zijn nog een oorlog te beginnen, omdat het dan te zwak zou zijn. Het was nooit de bedoeling om Duitsland voorgoed te delen, maar oost en west wilden allebei van het fascisme bevrijd worden, dus geen leider, maar het volk beslist en iedereen is gelijk. In het westelijke gedeelte waren de geallieerden aan de macht (VS, Engeland en Frankrijk) en in het oosten de communisten onder leiding van Chroesjtjov. De muur is gebouwd om Berlijn te scheiden in twee stukken met een andere politiek. Oost-Duitsland was communistisch (ze streven maar een maatschappelijk stelsel van de gemeenschap van goederen) en de geallieerden, West-Duitsland democratisch (pleiten voor een staat waarin het volk regeert). Dit botste uiteraard en toen stelde Chroesjtjov in november 1958 de westerse geallieerden een ultimatum. Hij eiste een vrije en neutrale stad. Dit alles leidde tot de bouw van de Berlijnse muur. Hij werd gebouwd op 13 augustus 1961, door de Oost- Duitsers en ook door hen bewaakt. Eerder was de grens tussen West en Oost-duitsland al afgesloten met prikkeldraad en wachtposten, maar omdat er nog veel mensen konden ontsnappen werd er een metershoge en lange muur gebouwd, het ijzeren gordijn. De muur was een grens tussen West- en Oost Berlijn. De groene streep die u ziet lopen door Berlijn is de Berlijnse Muur. De cijfers 1 tot en met 6 zijn doorgangen. De doorgangen heten: 1: Bornholmer Straße 2: Chausseestraße 3: Invalidenstraße 4: Friedrichstraße 5: Prinzenstraße 6: Oberbaukbrücke https://www.scholieren.com/verslag/sectorwerkstuk-geschiedenis-de-berlijnse-muur Pagina 3 van 6
7: Sonnenallee Hier ziet u waar de Berlijnse Muur liep. De muur was gebouwd, omdat veel mensen uit Oost-Duitsland vluchtten naar West-Duitsland, om daar een nieuw leven te beginnen. Het was in West-Duitsland namelijk veel welvarender. Het doel van de Oost-Duitsers was om de Kapitalisten (West Duitsland) tegen te houden. In West-Duitsland werd er daarentegen algemeen van uitgegaan dat het doel was de eigen bevolking binnen te houden. Door de muur konden sommige families hun familieleden aan de andere kant niet meer opzoeken en daarom klaagden veel mensen uit West-Duitsland. De West-Berlijnse burgemeester, Willy Brandt zorgden er daarom voor om familie in Oost Berlijn te mogen bezoeken, met het zogenaamde pasjessysteem. Dit hield in dat de mensen die in West-Berlijn woonde en familie hadden in Oost-Berlijn hen mocht opzoeken met kerst tot en met nieuwjaar. Hoofdstuk 3 Waarom viel de Berlijnse Muur? Het einde van de koude oorlog Toen de Berlijnse muur er stond, ging het communisme steeds meer en meer aftakelen. Dé basisregel van het communisme was dat er sociale gelijkheid moest zijn. De mensen van de regering kregen veel meer dan de gewone mensen zoals betere huizen, meer comfort, westerse luxeproducten, Er waren verschillende tekens die zeiden dat het Westen, en vooral de VS, het paradijs betekenden: Via de radio en televisie kwamen ze te weten dat er in het Westen wel genoeg eten was (in tegenstelling tot bij hun). Ze kwamen ook te weten dat er in het westen wel ruimte was voor persoonlijke vrijheid en voor het individu. In het begin van de jaren 80 stierven kort na elkaar drie belangrijke leiders van de Sovjetunie : Breznjev, Andropov en Tsjernenko. De opvolger van Tsjernenko was Michael Gorbatsjov. Hij was de eerste in jaren die enkele hervormingen wilde doorvoeren om de Sovjetunie er economisch terug bovenop te helpen. Gorbatsjov wist dat alleen een grondige hervorming (verandering) de Sovjetunie kon redden. De herstructurering van de economie (perestrojka) was maar mogelijk als er politieke en maatschappelijke openheid kwam (glasnost). Buiten de Sovjetunie was Gorbatsjov de eerste geloofwaardige Sovjetleider. Dit heeft de Sovjet-Unie enorm geholpen, omdat er verschillende akkoorden hierdoor zijn gesloten: ontwapeningsakkoorden tussen de Sovjetunie en de USA. Terwijl Gorbatsjov buiten de Sovjetunie een succesvolle leider was, had hij in de Sovjetunie heel wat moeilijker. Het afbouwen van de planeconomie verliep lang niet zo vlot als Gorbatsjov gehoopt had. En het enige wat de glasnost veranderde was het perspectief van de mensen op de Sovjetmaatschappij. Vroeger durfde men nooit de dieperliggende redenen voor de sociale misstanden te vermelden, nu was er door de glasnost een grotere eerlijkheid en geest van zelfkritiek. Men wilden op hun eigen benen staan, en niet meer van Rusland afhangen. https://www.scholieren.com/verslag/sectorwerkstuk-geschiedenis-de-berlijnse-muur Pagina 4 van 6
Ook in andere staten werd nu het vernieuwende beleid van Gorbatsjov toegepast waardoor het communisme niet veel succes meer had. In Oost-Duitsland wilden de leiders Gorbatsjov niet volgen. Het duurde dan ook even eer ook hier vrije verkiezingen gehouden werden. Ook hierbij verloor het communisme. Het communisme was nu bijna helemaal verdwenen in Centraal-Europa. In alle landen waren nu vernieuwende leiders aan de macht. Iedereen vormde de hervormingspolitiek van Gorbatsjov die zonder het zelf te willen het communisme zwaar heeft doen wankelen en zelfs doen vallen. Doordat het communisme wegviel uit het straatbeeld van Centraal-Europa beschouwde de USA de Sovjetunie niet langer als een tegenstander. Er waren immers geen verschillen meer qua ideologie en economie. Ook in de Sovjetunie was er nu plaats voor het vrije denken en initiatief. Ook de tegenstelling tussen kapitalisme en communisme viel nu weg en daardoor was er ook geen reden meer om de Koude Oorlog door te zetten. Deze koude oorlog diende immers om het communisme in Centraal-Europa en de Sovjetunie in te dammen. Ook de Berlijnse Muur had nu geen echt bestaansnut meer. Dit, samen met het feit dat er in Oost-Duitsland vrije verkiezingen georganiseerd werden, zorgden voor de val van de Berlijnse Muur. Na de val Oost- Duitsland was communistisch en West- Duitsland was democratisch. Op 9 november wordt op bevel van de toenmalige Oost- Duitse premier de Berlijnse Muur geopend. Tienduizenden mensen staken de grens van Oost naar West- Berlijn over. Een dag later begint een uitzinnige menigte aan de sloop van de zo gehate Muur, die hen jarenlang gescheiden hield. Na de val van de Berlijnse Muur, werd het onder andere weer mogelijk om te reizen buiten de DDR. In Centraal Europa vroeg men zich ondertussen af hoe het nu verder moest met het leeg lopende Oost- Duitsland. Een Duitse hereniging drong zich op, maar dat zou wel het gevolg hebben dat een herenigd Duitsland opnieuw een groot machtsblok zou zijn in Midden-Europa. Men vreesde dat Duitsland zich zou willen wreken voor de vernederingen die Duitsland na de Tweede Wereldoorlog waren aangedaan. De nieuwe Duitse kanselier (Helmut Kohl) verzekerde de rest van Europa echter dat Duitsland niets als vreedzame bedoelingen had. Op 3 oktober 1990 vond de officiële Wiedervereinigung plaats. Nog geen jaar na de openstelling van de grens tussen de BRD en de DDR, werden de twee Duitslanden herenigd. Conclusie Amerika en de Sovjet-Unie hadden allebei eigen ideeën over een land regeren. Amerika is kapitalistisch en de Sovjet-Unie communistisch. De communisten geloofden dat een kapitalistisch land vanzelf ten onder ging, omdat de arbeiders en de boeren in hun ogen werden uitgebuit. De communist wilde dat in ieder land er een opstand uitbrak tegen de rijken. https://www.scholieren.com/verslag/sectorwerkstuk-geschiedenis-de-berlijnse-muur Pagina 5 van 6
De landen in West-Europa, zoals Frankrijk, Nederland en België, waren door de Tweede Wereldoorlog erg verzwakt. Amerika besloot West-Europa te gaan helpen. Hierdoor ontstond het Marshall-Plan. Na de Tweede Wereld oorlog werd Duitsland verdeeld in 4 delen. Engeland, Frankrijk, Amerika en de Sovjet-Unie hielden dit onder controle. De hoofdstad Berlijn lag in het gebied van de Russen, maar werd ook opgedeeld in een Amerikaans en een Russisch deel. Ook een gebied was communistisch onder leiding van de Sovjet-Unie. Het land heette de DDR (Duitse Democratische Republiek) of Oost-Duitsland. Het restgebied werd de BRD (Bondsrepubliek Duitsland) of West-Duitsland genoemd. In Berlijn waren al snel problemen tussen Oost-Berlijn en West-Berlijn. Veel mensen uit Oost-Berlijn vluchtten naar West-Berlijn en het Russische gedeelte liep langzaam leeg. De Russen probeerde ook West-Berlijn in te pikken. In 1948 maakten de Russen een blokkade. Ze zorgden ervoor dat er geen goederen uit West-Europa en Amerika in West-Berlijn aan kwamen. Maar omdat er nog steeds veel mensen wilden vluchtten vanuit het Oosten, naar het Westen toe gaf de leider van de Sovjet- Unie, Nikita Chroetsjov toestemming om dwars door de stad Berlijn een muur te bouwen, zodat er niemand meer kon vluchten. Door de muur konden sommige families hun familieleden aan de andere kant niet meer opzoeken en daarom klaagden veel mensen uit West-Duitsland. Het pasjessysteem ontstond, waardoor men familie kon opzoeken met de feestdagen. In het Westen was het veel welvarender. Het communisme werd steeds meer afgetakeld. De mensen in Oost-Berlijn hoorden via radio en tv dat er in het Westen genoeg voedsel was en dat je daar veel meer vrijheid had. Dit hadden zij zelf allemaal niet en de mensen wilden weg uit het Oostblok. Toen Gorbatsjov aan de leiding kwam werd het allemaal anders. Men wilden op hun eigen benen staan, en niet meer van Rusland afhangen. Ook in andere staten werd nu het vernieuwende beleid van Gorbatsjov toegepast waardoor het communisme niet veel succes meer had. Het communisme was nu bijna helemaal verdwenen in Centraal-Europa, wat had gevolg had dat de Berlijnse Muur later ook werd afgebroken. De Muur had namelijk geen zin meer en de grenzen tussen Oost en West gingen open. https://www.scholieren.com/verslag/sectorwerkstuk-geschiedenis-de-berlijnse-muur Pagina 6 van 6