Miscanthus de teelt Simon Fonteyne, Peter Lootens, Hilde Muylle 26/03/2013 Institute for Agricultural and Fisheries Research Plant Sciences Unit www.ilvo.vlaanderen.be Agriculture and Fisheries Policy Area
Miscanthus als biomassagewas Het gewas
Het gewas Miscanthus Meerjarig grasachtige (15-20 j.) Aziatische afkomst Clifton-Brown et al., 2008
Het gewas Miscanthus Houtig materiaal C4 metabolisme (vgl. maïs) Rhizomen in Europa gekend als siergras
Miscanthus x giganteus hoog-productieve kloon lang groeiseizoen hooggroeiend (2,5-3m hoog)
Miscanthus x giganteus steriel triploid vermeerderd via rhizomen niet woekerend
Miscanthus als biomassagewas De teelt
PERCEELSKEUZE weinig bodemvereisten maar doordachte keuze => teelt blijft 15 jaar staan!! - bodemtype van zand tot klei overstromingsplaatsen weinig organische stof - zuurtegraad ph5,5 tot 7,5
- waterbehoefte PERCEELSKEUZE 700-900 mm precipitatie in groeiseizoen wortels gaan tot 2 m diep (niet rhizomen) - temperatuurvereisten groei bij 6 C bodemtemperatuur - oogstzekerheid bereikbaarheid & betreedbaar tussen januari en april
Methode 1: rhizomen AANPLANT - Blote rhizomen, met 1 à 2 knoppen geoogst op productievelden van 2-3 jaar oud vermeerderingscoëfficiënt : x7/jaar - 25 tot 70 g/rhizoom - direct te planten of vochtige, koele bewaring - 15.000 rhizomen/ha => 60-80 % slaat aan - Goedkoopste methode - 0,15-0,2 /rhizoom
Miscanthus de teelt AANPLANT Methode 2: opgepotte rhizomen - Planten in P9 potten - Meer flexibiliteit - 10.000 rhizomen/ha - Duurder : 0,4 /rhizoom - Meer garantie op aanslaan
Voorbereiding akker: AANPLANT - Goede onkruidbestrijding (vals zaaibed, glyfosaatbehandeling) - Goede waterhuishouding - Vergelijkbaar met maiszaaibed
Plantmachines: AANPLANT - Aangepaste kolenplanter/preiplanter/aardappelpanter - 3u per ha
AANPLANT Wanneer : - In voorjaar bij 10-12 C bodemtemperatuur - Diepte : 5-10 cm
AANPLANT Tussenzaai met mais: - Minder snelle installatie van veld - Compensatie met oogst van korrelmais
EERSTE JAAR BIJ AANLEG Groeicyclus 1e jaar: - Aanplant mei - Onkruidconcurrentie - Eerste scheuten verschijnen 3 tot 6 weken na inplant - Weinig tot geen opbrengst eerste jaar (5 ton DS/ha)
EERSTE JAAR BIJ AANLEG Onkruidbestrijding: - Toegelaten producten voor miscanthus : Bofix, Calaris, Clio Elite, Gardo, Mikado => proefresultaten ADLO demoproef - Mechanische onkruidbestrijding => mogelijkheid tot biologische teelt
EERSTE JAAR BIJ AANLEG Ziektes en plagen : - Weinig gekend - Vraat door konijnen, reeën - Schade door everzwijnen
Miscanthus de teelt TEELTVERLOOP VOLGENDE JAREN Voorjaar : - Ontwikkeling nieuwe scheuten vanaf rhizoom - Minimum bodemtemperatuur 6 C - Najaar 2011 voorjaar 2012 => vorst op jong ontwikkelde scheuten => geen zichtbare schade 06.12.2011
Juli Aug. : TEELTVERLOOP VOLGENDE JAREN - Snelle ontwikkeling van gewas C4 gewas - Geen onkruiddruk meer door sluiten van gewas - Geen tot weinig bemesting (40 60 eenheden in - Geen tot weinig bemesting (40 60 eenheden in voorjaar)
TEELTVERLOOP VOLGENDE JAREN Oktober november : - Lang groeiseizoen - Aarvorming begin november - Geen afrijping bij M. x giganteus - Bij eerste vorst => bruinverkleuring
TEELTVERLOOP VOLGENDE JAREN Najaar - Winter : - Recuperatie van nutriënten naar rhizomen - Bladval => bladerdek tussen gewas - Bescherming tegen vorst - Activering van bodemleven
OOGST Vanaf jaar 3 gedurende 15 tot 20 jaar Jaarlijkse oogst in najaar of voorjaar Oogstmethode : - Maishakselaar (rij-onafhankelijke) Haksel 25-50 mm, 50-120 kg/m³ - Maaibalk en balenperser balen, 120-160 kg/m³
OOGST Oogsttijdstip: Najaar (blad + stengel) 25% meer opbrengst Meer vocht Lagere kwaliteit Voorjaar (enkel stengel) Drogen op veld (15-20 % vocht) Nutriënten recyclage Minder K en Cl in biomassa Oprapen bladeren (5-7 ton DS/ha)
OOGST Opbrengst voorjaarsoogst: 15 tot 25 ton DS/ha gedurende 20 jaar Opbrengst (ton DS/ha) 2008 2009 2010 2011 2012 Miscanthus Miscanthus x giganteus 3,3 15,4 25,7 19,8 28,3 Miscanthus sinensis cv. Goliath 0,5 4,1 14,0 14,3 13,3 Rietgras (Phalaris arundinacea) cv. Bamse 5,6 9,5 0,8 sg sg cv. Palaton 4,0 8,6 0,8 sg Sg Vingergras (Panicum virgatum) cv. Cave in Rock 2,5 12,7 8,7 9,5 9,9 cv. Kanlow 2,6 12,9 15,9 14,0 14,2 Wilg ng ng 12,5* ng ng Riet (Phragmites australis) 0,9 3,7 3,3 4,2 sg
OOGST Opbrengst voorjaarsoogst: 15 tot 25 ton DS/ha gedurende 20 jaar
VERWIJDERING TEELT Na laatste voorjaarsoogst : - Diepfrezen - Hergroei van scheuten afmaaien + totaalherbicide
ECOSYSTEEMDIENSTEN - Kortstondige koolstofvastlegging - Verhoogde biodiversiteit in vergelijking met eenjarige teelten - Natuurverweving (corridor met naburige habitats) - Erosiebestrijding / N-vanger naar waterlopen - Valorisatie van onderbenutte terreinen - Visuele buffer
Miscanthus de teelt PRODUCTEIGENSCHAPPEN vochtgehalte : 10-20% houtig materiaal waslaag holle stengel sponzige pit densiteit 117 kg/m³ => 20 ton = 200 m³
Verbranding : Miscanthus de teelt PRODUCTEIGENSCHAPPEN Verbrandingskarakteristiek Hout Stro Mg Vingergras Calorische inhoud (MJ/kg DS) 18,5 17,2 17,6 17,3 Asgehalte(gew%) 0.4 6 3.1 5,8 Vochtgehalte(gew%) 10-60 10-20 10-20 10-20 Assmeltpunt( C) 1220-1440 940-980 780 1350 Cl (gew.%) <0,1 0,35 0,074 0,029 K (gew.%) 0,27 0,4 0,49 0,195 Dichtheid (kg/m³) 644 117
CONDITIONERING PRODUCT Haksel, briket, pellet, vermalen tot poeder,
Miscanthus Wat kost het wat brengt het op Institute for Agricultural and Fisheries Research Plant Sciences Unit www.ilvo.vlaanderen.be Agriculture and Fisheries Policy Area Hilde Muylle 26/03/2013