Doel. Aanpak. Versnelling duurzame energie met pyrolyse-olie in Overijssel Nathalie van den Berg BSc 1 april

Vergelijkbare documenten
De rol van geothermie in de verduurzaming van het vastgoed. 8 mei 2019 Saskia Hagedoorn

Geothermie in de gebouwde omgeving

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen

Verwachtingen over de warmte van de toekomst

Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Wet. & Regelgeving. Amelie Veenstra BIPV kennisdag TKI Urban Energy 8 juni 2018

Koninklijk Instituut Van Ingenieurs

Producent van duurzame Energie in Twente

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle,

Aardgasvrij én democratisch? Dag van de Lokale Democratie, 16 november 2018

West-Friesland: warmte in transitie. Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017

Invulling van de 186 PJ - categorie Overige hernieuwbare energie

Groene Fabriek Lochem

NeVER/VMR 18 juni Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief

Groene warmtenet Ede. Douwe van den Berg 19 april 2017

Aardgasvrije wijken van en voor bewoners

Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH

TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?

Vragen survey Energie storage hoe verder Resultaten survey: presentatie& discussie. Arnhem 29 juni 2015

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Gijs de Man 12 oktober 2010

Pogramma Kas als Energiebron

Welkom. Stefan Korthout. Stichting Waalwijk CO2 Vrij 29/11/2016

Ypenburg 100% duurzame warmte

Decentrale duurzame elektriciteitsproductie

De financiering van geothermie in de glastuinbouw

Duurzame warmte voor de glastuinbouw

Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

Agenda. Warmtenet Waterloo

Community of Practice Benutting regionale biomassa Noord Veluwe

Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord. Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak. Ron Wit, Den Haag, 19 januari

Mono vergisting in Wijnjewoude?!

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen

Versnelling in bio-energie

Green Deal. 21 November 2013 Herry Nijhuis (AgentschapNL) Coördinerend manager Green Deals

KLIMAAT, ENERGIE EN GRONDSTOFFEN

Leiding door het Midden

BNG Bank Betrokken partner voor een duurzamer Nederland. BNG Bank en Geothermie Bob Schrama, Leo Valkenburg Rotterdam, 28 maart 2019

Aardgasvrij Voorhof-Oost Delft. Jan Willem Schild, Woonbron Ronald Dijkgraaf, Gemeente Delft

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Nieuwe sanitatie en (energie)

Biobased producten uit resthout

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

ECONOMISCH ONDERZOEK EN ADVIES. Maatschappelijk kosteneffectieve Energietransitie

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van

Biomassa. in het klimaatakkoord en de energietransitie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Jaarplan Energie Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag

Energietransitie = CO 2 -transitie

Waterschappen en Energieakkoord

Trias Westland & Warmtesysteem Westland. Marco van Soerland

Zaanse Energie Agenda update Zaanstad Beraad d.d. 22 november

Aardgasvrije gebouwde omgeving: De opgave, wetgeving, stimuleringsregelingen, en wat zijn de alternatieven?

Aquathermie. Warmte en koude uit water. KNW Najaarscongres 2018

De snelste route naar aardgasvrije wijken

AANTREKKELIJKHEID COLLECTIEVE WARMTELEVERING. Werkgroep 2 Warmtetafel Presentatie Warmtenetwerk 1 februari 2017

Van Gasbel Naar Waterbel

Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014

EnergieConversiePark Moerdijk Een ECP aansluitend op bestaande verwerking van biomassa

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009

Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Warmte(levering) van de toekomst. Jeroen Roos (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Jeroen Roos Utrecht, 21 september 2010

05/10/2017. Workshop biogas NO Twente 5 oktober 2017

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland

HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE

De rol van biomassa in de energietransitie.

Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving

CO 2 afvang, wat zijn de mogelijkheden bij Nederlandse kolencentrales?

Verificatieprotocol binnen SDE. Timo Gerlagh RBCN 21 april 2016

Energietransitie Utrecht: gebiedsgericht naar een aardgasvrije stad. Hier komt tekst Joop Oude Lohuis. Utrecht.nl

Twence, bron van grondstoffen en energie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Energie voor morgen, vandaag bij GTI

In het hol van de leeuw?

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Bezoek gemeenteraad Den Haag aan WKC CR-plein

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

Van het aardgas af, maar hoe dan? Een kijkje in Oostvoorne

Kansen voor ondiepe geothermie

Commissie Ruimte Opmeer Eljo Vos-Brandjes/Marco van Soerland

Is uw gemeente mee met groene warmte? 9 februari 2018 KU Leuven Brugge. Ben Segers Francies Van Gijzeghem

PRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES

NEV 2015: hoe hard zijn de maatregelen in het energieakkoord?

Geothermie. traditioneel energiebedrijf?

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

Duurzaam ondernemen in Vlaanderen. Warmtenetten in Vlaanderen: welke business cases bieden potentieel?

Toepassing van biogas in de industrie. Biomass Technology Group BV Stimuland Thecogas Biogastechniek BV BEON

Energiebesparing Industrie. Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen

houtgestookte installaties

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

Transcriptie:

Versnelling duurzame energie met pyrolyse-olie in Overijssel Nathalie van den Berg BSc 1 april 2019 1 Doel Versnellen van pyrolyse activiteiten in Overijssel Aanpak Bekendheid geven aan publiek Overzicht met toepassingsmogelijkheden Opstellen stakeholdersmap Instellen pyrolysegroep en interviewen stakeholders Uitwerken van businesscases Maken van een actieplan en routekaart 2 2 1

Bekendheid geven aan publiek Factsheet samengesteld voor verspreiding via website BTG, BEON en andere media Voorlichting op stakeholderbijeenkomst in combinatie met Nieuwe Energiedag Oost-Nederland Presentatie op KIVI congres Saxion Voorlichting op Expert workshop: Warmte in de Euregio Verspreiding social media 3 3 Overzicht toepassingsmogelijkheden pyrolyse-olie (energie) 1. Industrie 2. Stadsverwarming en warmtenetten 3. Blokverwarming 4 4 2

Opstellen stakeholdersmap ETS & MJA lijsten Kansenkaart Top 200 gasverbruikers Contacten BTG, Saxion en BTL 5 Instellen pyrolysegroep en interviewen stakeholders Veel interesse tot deelname Brief Wiebes Concept advies SDE+ 2019 Marktanalyse Positieve aspecten Knelpunten 6 6 3

Knelpuntenanalyse Technologie Juridische aspecten & milieuimpacts afhankelijkheid aardgas voor opstart geurhinder NOx-emissie vergunningsplicht Financiële aspecten Zekerheid & garantie SDE++ 2020 Nieuwigheid & leveringszekerheid Organisatorische knelpunten Langjarige contracten en investeringen 7 7 Uitwerken van businesscases Businesscases bij SDE+ voorjaar 2019 doorgerekend voor: 3 ETS-bedrijven 3 niet-ets-bedrijven 1 gebouw (Saxion) 8 8 4

Business case voorbeeld Saxion Mini afstudeeropdracht MasjdolenAl Shamany, student Saxion Conclusieonderzoek: pyrolyse-oliestookis financieel mogelijk. Operationelekostenpyrolyse-oliestooklager dan aardgas Saxion betaalteenlagegasprijs Transport-endistributiekostenkunnenbijlevering kleinere hoeveelheden pyrolyse-olie oplopen 9 9 Conclusies n.a.v. business cases Pyrolyse-olie wordt positief gewaardeerd: Huidigeketelkanwordengebruikt Relatief lageinvestering Op enafschakelenmakkelijk, altijdback-up beschikbaar Geringeopslagruimte ETS-bedrijven: vermedenets alsextra inkomstenbron Pyrolyse-olie momenteel geen money maker: Belangrijkstepotentiëlegebruikersbetalenlageaardgasprijs Pyrolyse-olievaltondercategorievloeibarebiomassa Categoriedirecteinzetpyrolyse-olievoorindustriëletoepassingenontbreekt (in tegenstelling tot pellets) 10 10 5

Actieplan Ontzorgpakket voor wegnemen van onzekerheden bij klant: Handreiking over pyrolyse-olie met onderdelen zoals vergunningseisen, LCA, technologische oplossingen Ontwikkeling van de technologische toepassing van pyrolyseolie: Perspectief bieden 100% aardgasvrij Combinatie groengas Ontwikkeling kleinere ketels Lobby SDE+ regeling en vergunningsplicht: Aanpassing SDE+ vergoeding Verzoek Infomil interpretatie regelgeving pyrolyse-olie aanpassen Opstellen actieplan gebruik pyrolyse-olie in transport Uitbreiding productie-en opwerkingscapaciteit 11 11 Routekaart 2019-2025 2025-2030 2030-2050 Aantal ketels gerealiseerd industrie Ketels > 5 MWth Ontwikkeling pyrolyse-olie brandstoffen Energieakkoord Klimaatakkoord NEO Hervorming EU-ETS RED II SDE+ of SDE++ Meerdere ketels gerealiseerd industrie en warmtenetten Ketels > 0,5 MWth Advanced pyrolyse-olie brandstoffen Klimaatakkoord Hervorming EU-ETS Geen Groningsgas SDE++ q Ketels > 0,02 MWth Advanced pyrolyse-olie brandstoffen Klimaatakkoord 2050 100% vangaslos Verplichtingen 12 12 6

Routekaart - kwantificering Periode 2020-2023 2024-2030 2031 2050 PO in de industrie 0,4-1,8 1,5-3,0 1,5-3,0 PO in huishoudens - warmtenetten 0 0,2 0,5 PO in huishoudens - decentraal 0 0 0,09 PO in overige gebouwen 0 0,6 0,84 Totaal (PJ) 0,4-1,8 2,3-3,9 2,9-4,4 Totaal (mln. m 3 aardgasequivalenten) 12-58 74-122 92-140 Benodigde pyrolyse-olie ( 1000 ton) 24-114 146-241 182-278 De industriezalbelangrijkblijvenvoorpyrolyse-oliestook Rolwarmtenetten zaltoenemen 100.000 woningenverduurzaamd in Overijsselwaarvan50% op warmtenet, 25% minder gasverbruik. 13 13 Bedankt voor uw aandacht! 14 7