Luchtvervuiling en gezondheidsrisico s: de klinische inzichten

Vergelijkbare documenten
Luchtverontreiniging en gezondheid

Opname en ontslag bij COPD

COPD en longproblematiek. Angst voor inspanning Noodzaak voor inspanning

Monique Meijerink 30 maart Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten

Een overkapte Ring staat borg voor een gezond Borgerhout. Prof. Dr. Dirk Avonts. Universiteit Gent. 2 mei 2012.

Nederlandse samenvatting

Gezondheid & Voeding

Luchtkwaliteit en gezondheid

De longverpleegkundige

De Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest

FYSIOTHERAPIE OP DE LONGAFDELING BIJ EEN EXACERBATIE COPD

Vliegverkeer slecht voor de gezondheid. Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum

Nederlandse samenvatting Liesbeth van rensen

Stoppen met roken. Voorbeeldpresentatie (behorend bij Toolbox Aanpak Roken SBCM)

StaticAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten.

StatiqAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten.

Dia 1. Klinische les COPD

Wat is COPD? 1 van

De impact van verkeer op de gezondheid.

Resultaten VGO en gerelateerde studies: inzichten in de relatie veehouderij en gezondheid? Dick Heederik IRAS Universiteit Utrecht

Fijnstof niet fijn voor de luchtwegen

Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS

Gerard Hoek Universitair docent IRAS Universiteit Utrecht

Samenvatting proefschrift Dirk-Jan Slebos

De longverpleegkundige

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD.

Longziekten en respiratoire revalidatie. Prof Dr W. Janssens

Samenvatting. Vraagstelling

LONGGENEESKUNDE. De longverpleegkundige astma en COPD

Astma / COPD-dienst Geldrop

Astma / COPD-dienst Geldrop

Luchtverontreiniging in Perspectief:

Informatie voor patiënten met astma en COPD

Vervolggesprekken over leefbaarheid in en om Heusden

Samenvatting. Nederlandse samenvatting

Dokter, is het mijn hart of zijn het mijn longen?

Verkeer en Longen: een lastig huwelijk

Verkeer en luchtverontreiniging

Wereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat

MEMO. Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012

Effecten van drukke verkeersaders op de gezondheid. Prof. Dr. Dirk Avonts. Universiteit Gent.

Antwoordvel Longquiz. Dat geldt zowel iedereen (ongeachte je gezondheid of conditie voor je met oefenen begon)

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease

Voorbeeldbrief A: Bevestiging geen deelname meer aan zorgprogramma

Brief 1: Bevestiging geen deelname zorgprogramma

Samenvatting Biologie Thema 3 Verbranding en ademhaling

BRONCHIËCTASIE POLIKLINIEK. In deze folder leest u meer over bronchiëctasieën en de bronchiëctasie polikliniek van het UCCZ Dekkerswald.

Astma/COPD Dienst Geldrop

basisstof 1 gaswisseling bij dieren om te onthouden

FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE

klacht afkorting voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease, een

Kansen voor gezondheid!

luchtwegproblemen kinderen

Nederlandse samenvatting

Ik ben zo benauwd. Titia Klemmeier/Josien Bleeker

BRAND EN ROOK Veelgestelde vragen en antwoorden

cijfers en feiten Hart- en vaatziekten bij vrouwen en mannen Uitgave van de Nederlandse Hartstichting februari 2011

matige alcohol consumptie gezondheid

Inhaleren moet je leren Droog oefenen Geneesmiddelen op maat

FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE

1 Definitie, epidemiologie en risicofactoren Niels Chavannes en Hans in t Veen

Longfunctieonderzoek

Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling

Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Luchtkwaliteit in de regio. Lezing Duurzame Week Boxtel 06 oktober 2016

Ademloos Horta. Nood aan Luchtzaak

Chemisch toxicologische eigenschappen van acrylonitril en medische aspecten van een blootstelling

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts

November Luchtkwaliteit en uw gezondheid

Gezondheidswinst door schonere lucht. Nr. 2018/01. Samenvatting

Dr. Blanche Schroen Dr. Vanessa van Empel. Afdeling cardiologie UMC+

Diabetes en longziekten

U bent opgenomen op de afdeling longgeneeskunde. De reden is een verergering van uw COPD, ook wel exacerbatie COPD of longaanval genoemd.

Chapter 8 Nederlandse samenvatting

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Sara Benoy, medisch milieukundige.

In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan.

Roken en een (orthopedische) operatie

Proefexamen Pathologie. Deelexamen 1. In dit proefexamen worden vragen gesteld over: Hoofdstuk 1 t/m 8

OPNAME IN EEN ASTMA ZORGPAD FRANCISCUS VLIETLAND

Regionale VTV Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M.

Bouwplannen en ruimtelijke ordening staan ter

Wordt u behandeld voor astma en ervaart u nog veel beperkingen in uw dagelijks leven?

Wat is COPD? COPD is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem.

Wat is astma? Wat is astma? Basis Cursus Astma bij Kinderen. Dilemma s bij behandeling van kinderen met astma

BETER ZELFMANAGEMENT BIJ HARTPATIENTEN: ROL VAN EHEALTH-TOEPASSINGEN

COPD anno 2018/(2019) Eef Vanderhelst Universitair Ziekenhuis Brussel

Fysiotherapie bij COPD

Chronisch obstructieve longziekten (COPD): omvang en gevolgen

Uitslag: Instituut voor Preventie & Gezondheid

Vragen & Antwoorden Smog. Smog

COPD Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg

Verpleegkundig consulent voor kinderen met astma. Informatie voor ouders en/of verzorgers

Richtlijn palliatieve zorg bij COPD

Chronische NIV bij stabiele COPD patiënten

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Clean air solutions PM1 FIJNSTOF GEVAAR VOOR GEZONDHEID

Sterfte aan hart- vaatziekten in dertig jaar gehalveerd Minder sterfte vooral door betere diagnostiek en behandeling

Bloeddruk en hartfalen door geluid van weg- en railverkeer. Danny Houthuijs en Elise van Kempen

Transcriptie:

SYMPOSIUM

Luchtvervuiling en gezondheidsrisico s: de klinische inzichten 1 oktober 2014 Renée van Snippenburg longarts Diakonessenhuis Utrecht

Disclosures Geen

European Respiratory Society 2014

Luchtvervuiling veroorzaakt: Longaandoeningen Hart en vaat ziekten Aandoeningen aan zenuwstelsel Versnelde veroudering

Klachten Irritatie luchtwegen: Hoesten, slijm, kortademigheid Toename infecties van de luchtwegen Vermoeidheid, hoofdpijn Dus: Afname kwaliteit van leven!

Vuile lucht Bevat: koolmonoxide, zwavel, stikstof, fijnstof(pm), roetdeeltjes Ozon onder invloed zonlicht Afkomstig van: uitstoot woningen, industrie, verkeer etc.

Hoe ziet dit eruit? Schone long Vuile long

Hoe veroorzaakt luchtvervuiling ziekten? Inademen geeft ontstekingsreactie slijmvliezen Via de longblaasjes directe opname in de bloedbaan (ultrafijnstof: PM<0.1) In bloedbaan: aanzet verdere ontsteking in andere delen lichaam

Longaandoeningen en luchtvervuiling COPD Astma Longkanker Allergieproblemen

COPD Chronisch ontsteking van de luchtwegen met blijvend longfunctieverlies In NL 400.000 patiënten in 2012 (RIVM) 6500 mensen zijn overleden aan COPD in 20011 Doodsoorzaak in top 5 in NL In 2025: 3 e doodsoorzaak wereldwijd (WHO) Oorzaak: roken, beroepsmatige blootstelling en luchtvervuiling

Toename COPD patiënten in Nederland Aantal COPD patiënten 600000 500000 400000 300000 200000 2000 2005 2025 100000 0 mannen vrouwen totaal 1. Blokstra RIVM rapport 2007; 2. Hoogendoorn NTvG 2006: 1243-49; 3. Hoogendoorn RIVM rapport 2004

Studie Barcelona Air pollution and biomarkers of systemic inflammation and tissue repair in COPD patients Conclusie: na acute blootstelling NO2: Systemische inflammatie markers nemen toe en daardoor toename exacerbaties en mortaliteit Payam Dadvand ea. ERJ February 20, 2014

Astma Luchtwegen vernauwen als reactie op prikkels van buitenaf (allergenen, fijnstof) In NL ongeveer 450.000 mensen (2007 nationaal kompas volksgezondheid) 4-7% van de kinderen van 0 12 jaar

Afname longfunctie bij kinderen met (te) hoge blootstelling In studies verband tussen blootstelling en toename prevalentie van 15% (ERJ, maart 2013, Perez e.a.) Toename nieuw fenotype astma?? Door inademing Stikstofdioxide/Ozon minder luchtwegverwijdend effect van medicatie!

Beijng 2008 Compared with baseline, the Games were associated with a significant reduction in asthma visits (RR 0.54, 95%CI: 0.39-0.75). Our analysis showed that even in a heavilypolluted city, decreased concentrations of small particles were associated with some reduction in asthma visits in adults.

Longkanker 10.000 nieuwe patiënten per jaar in NL DNA schade aan cellen slijmvlies Kankerverwekkende gevolgen openbaren zich laat na blootstelling ook nog!

Air pollution and lung cancer incidence in 17 European cohorts: prospective analyses from the European Study of Cohorts for Air Pollution Effects (ESCAPE) Conclusie: Particulate matter air pollution contributes to lung cancer incidence in Europe. PM 10 HR 1.22 PM 2,5 HR 1.18 The Lancet Oncology, Volume 14, Issue 9, Pages 813-822, August 2013 Dr Ole Raaschou-Nielsen PhD ea

Hart en vaatziekten Belangrijkste doodsoorzaak wereldwijd Verband acute blootstelling en risico op hartinfarct (Mustafie ea, JAMA 2012) Mechanismen: Ontstekingsreactie meer atherosclerose Vernauwing bloedvaten Viscositeit bloed neemt toe Autonome regulatie verstoord

Global association of air pollution and heart failure: a systematic review and meta-analysis Acute exposure to air pollution has been linked to myocardial infarction, but its effect on heart failure is uncertain. The Lancet, Volume 382, Issue 9897, Pages 1039-1048, 21 September 2013 Anoop SV Shah

Blootstelling: Kortdurende hoge blootstelling: Meer opnames door bv infecties bij COPD Vroegtijdig overlijden van mensen die al aan een aandoening lijden (long, HVZ) Langdurige blootstelling: Toename van sterfte en ziekte bij longaandoeningen, hart- en vaatziekten Achterblijven longfunctieontwikkeling kinderen Groeivertraging foetus bij zwangeren

Risicogroepen Kinderen: Inhaleren meer lucht per kilo dan volwassenen Immuunsysteem(afweer) is nog niet volgroeid Tijdens ontwikkeling blijft functie achter, dit geeft ook problemen op latere leeftijd. Ouderen Mensen die al andere ziekten hebben Gevoeligheid verschilt sterk per individu

Sporten Voetbalvelden langs snelwegen! Fietspaden langs drukke wegen Tijdens sporten: Meer lucht in-uit geademd Vooral via mond in en uitademen (minder filtratie) Diepere inademing

Hoe te voorkomen: Blootstelling verminderen door maatregelen Bewustwording/educatie, ook bij zorgverleners!

Werken maatregelen? Levensverwachting inwoners Overschie daalt met 20 dagen door verhoging maximum snelheid DCMR, oktober 2013

Conclusie Luchtvervuiling is grote bedreiging volksgezondheid Via ingeademde lucht: hoe kleiner het deeltje hoe gevaarlijker Vooral voor mensen die al een ziekte hebben en kinderen Blootstelling verminderen door maatregelen