Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson (2008-09) Bijeenkomst #3 (18 nov 2008) Qualia, subjectieve ervaring, het "Knowledge Argument -- Nagel, Jackson, Lewis Overzicht van vandaag Aankondigingen: Buitenlandsstudie & Plaatsingscie s Over Smart & Putnam (kort!) De puzzel van "qualia" Wat wij weten alleen door eerstehands ervaring (Jackson over "Mary") Functionalistische repliek Nagel's anti-reductionisme: De objectiviteit van subjectieve beleving. 2 Teksten: Smart & Putnam Smart 123: I am not arguing that the after-image is a brain-process, but that the experience of having an after-image is a brain-process. Putnam 163: (4) For every Description of the kind referred to in (2), there exists a subset of the sensory inputs such that an organism with that Description is in pain when and only when some of its sensory inputs are in that subset. Tekst van Lewis Lewis 232: By allowing for exceptional members of a population, we associate pain only contingently with its causal role. Therefore we do not deny the possibility of mad pain. By allowing for variation from one population to another...we associate pain only contingently with its physical realization. Therefore we do not deny the possibility of Martian pain. 3 4 De Puzzel Hoe zou het kwalitatieve "gevoel" van een ervaring belichaamd kunnen worden? "Why should physical processing give rise to a rich inner life at all? It seems objectively unreasonable that it should, and yet it does." -- David Chalmers (1995) Wat is "subjectief"? Verschillende betekenissen "eenzijdig; niet objectief" "uit een individueel, persoonlijk perspectief" "essentieel verbonden met het perspectief die subjecten als subjecten hebben." Wij hebben het over #3: is er ruimte voor het "subjectieve karakter van ervaring" in een materialistisch beeld van de werkelijkheid? 5 6 1
Materialisme & fysicalisme Materialistische theorieën van "mind" betogen dat alles wat bestaat uiteindelijk uit materiële entiteiten bestaat. Ook functionalisme: bewustzijn en subjectiviteit ontstaan in het brein. De identificatie van een mentale fenomeen is de identificatie van iets wat een specifieke causale rol speelt. Uit het derde-persoons perspectief is pijn misschien alleen C-vezels, maar de pijnervaring laat zich niet zo uitdrukken. 7 Voorbeeld subjectieve ervaring: "qualia" (enkelvoud: "quale") 8 Hoe is het om een vleermuis te zijn? (Thomas Nagel) Anti-fysicalistische stelling Wij zouden alles kunnen weten over de neurofysiologische werking van onze hersenen maar nog steeds in onwetendheid zijn over een verder feit: hoe het is om iets te ervaren. Ergo: physicalism is not the whole story. 9 10 Functionalisten over pijn "Only if you believe on independent grounds that considerations of causal role and physical realization have no bearing on whether a state is pain should you say that they have no bearing on how that state feels." (233) Pijn-qualia zijn aspecten van de causale pakket -- en niet epiphenomal 11 Is subjectieve ervaring echt "iets"? Materialisten zeggen dat subjectieve ervaring natuurlijk iets bijzonders is, maar als het iets is moet het ook een causale rol hebben; anders, spoken! Wat de "friends of qualia" nodig hebben is een beschrijving van kwalitatieve ervaring die reëel is, maar geen causale rol speelt. 12 2
Frank Jackson (Director, Australian National U Research School of Social Perception: A Sciences) Representative What "Mary" Doesn't Know (Frank Jackson) Neurowetenschapper die alles weet over fysieke aspecten van kleurperceptie Is opgegroeid in een volledig zwart-witte wereld Op een dag stapt ze uit deze wereld en ziet en tomaat. Theory(1977) Conditionals (1987); The Philosophy of Mind and Cognition (1996) From Metaphysics to Ethics: A Defense of Conceptual Analysis ( 97) Mind, Method, and Conditionals: Selected Essays (1998) 13 14 15 16 Mary & the "Knowledge Argument" Probleem? Epifenomenalisme Mary weet alles materialistisch die er te weten valt over kleurperceptie. Mary weet toch iets niet over de ervaring van anderen Zij ontdekt dit in de kleurenwereld Dus is er kennis die niet causaal relevant (niet physicalistic ) is maar toch belangrijk Als qualia "werkelijk" zijn, moeten ze dan niet ook causale invloed kunnen hebben? Anders zijn ze niet echt!! 17 Dan zijn ze maar epiphenomena Jackson: Ook als qualia tóch epiph. zijn, is dat geen echte bedreiging voor fysicalisme. Jackson bespreek drie argumenten voor het algemene idee dat niets werkelijk bestaat als het niet causaal effectief is (768-9) 18 3
Jackson s anti-physicalism (?) Wat Jackson beweert is eigenlijk vooral dat fysicalisme niet uitsluit dat er dingen zijn die wij nooit zullen kunnen uitleggen. The wonder is that we understand as much as we do, and there is no wonder that there should be matters which fall quite outside our comprehension. 19 Lewis over Mary: "Knowing how"; niet "knowing that" Jackson s knowledge argument is een bedreiging voor functionalisme: Pijn zonder causale rol! Tegen Jackson zegt Lewis dat ook als Mary wel nieuwe kennis krijgt, is dat alleen omdat ze andere inputs krijgt, waardoor ze directer en makkelijker kan onderscheiden Het verschil ligt in het proces van wat men waarneemt en hoe het wordt verwerkt; maar dat is degelijk een causale verschil! 20 Meer gevallen van qualia as aspect van een vaardigheid Jackson's "Fred" Hij kan rood 1 van rood 2 onderscheiden. Nieuwe vaardigheid --> nieuwe qualia: tactiele weergave van hemelsrichtingen Anderson's versie van Fred: Frederique (prothese) Face recognition prothesis (Gedankenexperiment) Camera in eyeglasses Linked to facerecognition software Linked to database of names of acquaintances Linked to earpiece that announces the name [Video from Mitsubishi Electric Research Laboratories] 21 22 Wat de prothesisgevallen laat zien Veel van wat wij missen als een zintuig wegvalt is een soort van orientatie, of input, of 'transparency' Maar ligt dat gewoon aan de primitieve kwaliteit van de prothese of is zal de qualia altijd noodzakelijk anders zijn? The Possibility of Altruism (1970); The View From Nowhere (1986); What Does It All Mean? (1987); Equality and Partiality (1991); Other Minds (1995); The Last Word (1997) Thomas Nagel 23 24 4
Nagel: Wat materialisme vergeet Reductionisme in het algemeen heeft problemen genoeg. Lichaam-geest probleem is uniek Bewuste ervaring is bijzonder Hoe wij weten hoe het is om iets te zijn? In mijn eigen geval In het normale geval met jullie Met iemand die blind of doof is Met vergelijkbare zoogdieren Met zoogdieren die heel anders zijn 25 26 Nog eens vleermuizen Zij hebben bewustzijn Wij kunnen hun ervaring niet voorstellen Of zijn er toch vergelijkbare ervaringen? Blinde met stok? Een binnen-/buitenperspectief Centrale stelling: er is kennis die alleen vanuit een binnen-perspectief (een eerstepersoons perspectief) te krijgen is. Andere voorbeelden "Secondary qualities" (response-dependence) Binnenkijken in wilkeurige woonkamers: ik kan nooit begrijpen hoe belangrijk het is, wat ze aan het doen zijn. What it is like to be a bat. 27 28 Vleermuizen tegen fysicalisme Nagel s punt is dat fysicalisme, functionalisme en behaviorisme negeren het feit dat er aspecten van de werkelijkheid zijn die te maken hebben met de standpunt waaruit men de wereld beleeft. facts that embody a particular point of view (532) Problemen met What-it's-like argumenten Vaag: methodisch en metafysisch Impliceert dualisme Jackson: "Nagel argues that the trouble with bats is that they are unlike us. It is hard to see an objection to Physicalism here. Physicalism makes no special claims about the imaginative powers of humans." 29 30 5
Voordelen Knowledge Argument Beter dan "modal argument" Het is eigenlijk niet vanzelfsprekend dat iemand hetzelfde zou kunnen zijn en niet onze subjectieve ervaring heeft Beter dan Nagel's argument, omdat (net als physicalism), het knowledge argument opereert met een 3e-persoon perspectief "Physicalist and qualia freaks alike should acknowledge that no amount of information of whatever kind that others have about Fred amounts to knowledge of [what it is like for he himself to see it]." (767) 31 Nagel's big picture Het sleutelidee is dat, als er aspecten van werkelijkheid zijn, die perspektiefafhankelijk zijn, dan moet het begrijpen van de werkelijkheid meer omvatten dan wat de (natuur)-wetenschap ons leert. Maar hoe kan dat? Wat is Nagel s objective phenomenology (538) 32 Subjective and Objective ( 79) Fenomenen waar er een spanning tussen binnen- & buiten-perspectief is Zinvolle leven Vrije wil Personale identiteit Lichaam-geest probleem Ethiek ( agent-centered morality =/= egoism!) Een polariteit van maten van afstandelijkheid Voracity of the objective appetite Drie strategieën om te kunnen zeggen dat de werkelijkheid alleen vanuit de objectieve perspectief op te vatten is Reductie; Eliminatie; Annexatie (door een aparte objectieve status voor subjectieve verschijnselen uit te vinden) Dit zijn geen echte oplossingen, maar het idealisme ook niet. Dus: conflicting points of view [are] a fact of life 33 34 Wat is echt aan deze illusie? 35 6