Bemesten van gras na mais en mais na gras? Wim Bussink (NMI) & Janjo de Haan (WUR) Voorkomende situaties: Rotatie/wisselbouw: 3 jaar gras en 3 jaar mais Eénmaal in de 5-10 jaar, bouwland middels mais, bollen of pootaardappelen Incidenteel bij gras vernieuwen direct gras of een jaar mais Continu gras en mais 1
Wat is het probleem? Grasland scheuren Hoge stikstofmineralisatie Leeftijd grasland Grondsoort Aangepast bemesten: hoe? Gras inzaai op bouwland/maisland Investeren in zodeopbouw Extra stikstofvraag Aangepast bemesten: hoe? Org stof % Tijd Continu gras Wisselbouw Continu mais 120 Wat is het probleem? minerale N 0-90 cm, kg N/ ha x Scheuren en herinzaai nazomer hoge N-mineralisatie 100 1 week na ploegen 80 2 maanden na ploegen 7 maanden na ploegen 60 40 20 Dus grasland scheuren in het voorjaar 0 3 jr 8 jr 3 jr 8 jr 1994 1995 2
Regels scheuren grasland: Klei en veen 1 (15) feb - 15 sep & klei 1 nov-31 dec mits geen gras Zand 1 (15) feb - 10 mei, herinzaai 1 (15) feb - 31 mei Scheur tijdig: Voor 1 april Watervoorziening mais Mineralisatie kan opgang komen tijdig stikstof voor de mais Inzaai mais grondmonster: Laag 0-20 cm?? (Nmin en NLV) 1 week voor de zaai Alle grondsoorten Melle 2003 N-mineralisatie, leemgrond (Melle) Max. N-beschikbaarheid na bijna 3 maanden Extra Nmin 1 e jaar 200-250 kg N/ha 2 e jaar 150-200 kg N/ha Leemgrond 9% klei, 12% silt en76% fijn zand Dekker et al, 2005 3
N-mineralisatie, zand (Cranendonk) Berekende N-mineralisatie (kg N/ha) (van Dijk, 1999) leeftijd 1e jaar na scheuren 2e jaar na scheuren 3e jaar na gras 1995 1996 1996 1997 1997 2 jaar 88 115 1 7 16 4 jaar 99 130 7 32 20 6 jaar 83 145 20 34 10 8 jaar - 149-54 - Berekende besparing op de N-gift (kg N/ha) (van Dijk, 1999) leeftijd 1e jaar na scheuren 2e jaar na scheuren 3e jaar na gras 1995 1996 1996 1997 1997 2 jaar 106 70 12 17 24 4 jaar 111 93 34 47 42 6 jaar 109 100 27 39 11 8 jaar - 87-53 - Minerale N na oogst mais (Cranendonck) 20 kgn/ha 200 kg N/ha 20kgN/ha 200 kg N/ha 1995 1996 4
Basisadvies mais tot 2021: Scheuren 1 april N-advies = 180 Nmin 0-20cm Nnalevering bodem 80% van advies kost 1-3% opbrengst, minder NO 3 -uitsp. N-advies 140 Nmin 0-20cm Nnalevering bodem Volgens wet : Het gebruik van stikstofhoudende meststoffen op de grond, beteeld met de in het tweede lid en derde lid bedoelde gewassen, vindt slechts plaats voorzover uit een representatief grondmonster blijkt dat de aanwezige hoeveelheid stikstof, rekening houdend met de minerale stikstof en met de toevoer van stikstof door netto-mineralisatie van voorraden organische stikstof in de bodem, onvoldoende is om te voldoen aan de behoefte van het desbetreffende gewas. Het representatieve grondmonster wordt genomen, bemonsterd en geanalyseerd door een laboratorium dat blijkens accreditatie door Raad voor Accreditatie te Utrecht aantoonbaar voldoet aan de norm NEN-EN-ISO/IEC 17025. Volgens de wet: grondonderzoek bepaalt de aanvulling met N!!! diepte van grondbemonstering niet vastgelegd Wisselbouw: mais na 3 jaar gras De N-levering (volgens adviesbasis CBGV) Jaren grond Leeftijd zode na scheuren 1 jaar 2 jaar 3 jaar 1 e jaar alle 70 100 100 2 e jaar klei-op veen 60 overige gronden 30 3 e jaar alle 0 * Klei tot 6 jaar Nmin 5
Wisselbouw: mais na 3 jaar gras Hoe te bemesten? Jaren na grond N-advies N zode Nmin vang N-rij Drm let op N-gift N-gebr N- scheuren 3 jr. kg/ha kg/ha kg/ha m3/ha kg/ha norm werkz 1e jaar ZO zand/loss 140 100 0 0 32 0 K, S 32 112 40 overige zand 140 100 0 0 32 0 K, S 32 140 40 Klei(-op veen) 140 100 0 0 32 0 K, S 32 160 40 Nalevering P en K uit zode niet goed bekend Wisselbouw: mais na 3 jaar gras Jaren na grond N-advies N zode Nmin vang N-rij Drm let op N-gift N-gebr N- scheuren 3 jr. kg/ha kg/ha kg/ha m3/ha kg/ha norm werkz 1e jaar ZO zand/loss 140 100 0 0 32 0 K, S 32 112 40 overige zand 140 100 0 0 32 0 K, S 32 140 40 Klei(-op veen) 140 100 0 0 32 0 K, S 32 160 40 2e jaar ZO zand/loss 140 30 10 20 20 23 K, S 75 112 80 overig zand 140 30 10 20 20 23 K, S 75 140 80 Klei(-op veen) 140 60 20 0 20 15 K, S 55 160 60 Nalevering P en K uit zode niet goed bekend 6
Wisselbouw: mais na 3 jaar gras Jaren na grond N-advies N zode Nmin vang N-rij Drm let op N-gift N-gebr N- scheuren 3 jr. kg/ha kg/ha kg/ha m3/ha kg/ha norm werkz 1e jaar ZO zand/loss 140 100 0 0 32 0 K, S 32 112 40 overige zand 140 100 0 0 32 0 K, S 32 140 40 Klei(-op veen) 140 100 0 0 32 0 K, S 32 160 40 2e jaar ZO zand/loss 140 30 10 20 20 23 K, S 75 112 80 overig zand 140 30 10 20 20 23 K, S 75 140 80 Klei(-op veen) 140 60 20 0 20 15 K, S 55 160 60 3e jaar ZO zand/loss 140 0 10 20 30 30 S 103 112 110 overig zand 140 0 10 20 30 30 S 103 140 110 Klei(-op veen) 140 0 20 0 30 34 S 113 160 120 Nalevering P en K uit zode niet goed bekend Inzaai gras na 3 jaar mais Advies = NLV + extra N-gift opbouw wortels/stoppel nieuwe zode Vuistregel: 50 kg in jaar 1 & 25 kg in jaar 2 (2 e snede) Tijdstip Inzaai nazomer Inzaai voorjaar Bij inzaaien 25 Jaar 1, 1 e snede 20 Jaar 1, 2 e snede 25 20 Jaar 1, 3 e snede 10 Jaar 2, 2 e snede 25 25 Jaar 3 0 0 P en K conform grasland advies 30 kg S/ha 1 e snede 7
Langjarig grasland: 1e jaar mais De N-mineralisatie Jaren grond Leeftijd zode na scheuren 3 jaar 5-10 jaar >> 10 jaar 1 e jaar alle 100 140 >150? Bemestingsadvies: Hetzelfde als 1 e jaar mais na 3 jaar gras bij wisselbouw! Langjarig grasland: herinzaai na 1 jaar mais Advies = NLV + extra N-gift opbouw wortels/stoppel nieuwe zode Vuistregel: 25 kg in jaar 1 (2 e snede) Tijdstip Bij inzaaien 0 Inzaai nazomer (alle gronden) Jaar 1, 1 e snede 0 0 Jaar 1, 2 e snede 25 25 Jaar 1, 3 e snede 0 0 Jaar 2, 2 e snede 0 0 Jaar 3 0 0 P, K en S conform grasland advies Inzaai voorjaar (klei veen) 8
Samenvatting: N-bemesting mais Vuistregels N-bemesting mais (80% N-advies) Systeem jaar 1 jaar 2 jaar 3 Nrij drm Nrij drm Nrij drm wisselbouw (3:3) ZO zand/loss 30 0 20 25 30 30 overig zand 30 0 20 25 30 30 Klei(-op veen) 30 0 20 15 30 35 langjarig 1 jaar mais ZO zand/loss 30 0 overig zand 30 0 Klei(-op veen) 30 0 continu mais ZO zand/loss 30 30 overig zand 30 30 Klei(-op veen) 30 35 Samenvatting: N-bemesting gras na mais Extra stikstof voor opbouw zode Tijdstip Wisselbouw, na 3 jaar mais Langjarig gras, 1 jaar mais Tijdstip Inzaai nazomer Inzaai voorjaar klei Bij inzaaien 25 Jaar 1, 1 e snede 20 Jaar 1, 2 e snede 25 20 25 Jaar 1, 3 e snede 10 Jaar 2, 2 e snede 25 25 Jaar 3 0 0 Inzaai nazomer Meerjarig maisland (bouwland); jaar 1 50 kg, jaar 2 25 kg 1 jarig maisland (bouwland); jaar 1 25 kg NLV bepalen na 2 en 4 jaar 9
Aandachtspunten CBGV Veeljarig grasland Onderschatting N-levering Niet zandgronden hogere N-nalevering (deels in advies) Extra N-opbouw nieuwe zode 75 kg terwijl 100 (of veel meer) nalevering Deels ondervangen via correctie lagere NLV Niet zandgronden meer 10