KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2014 Duhamel College VMBOK Plaats : 's-hertogenbosch BRIN nummer : 23FY C1 BRIN nummer : 23FY 00 VMBOK Onderzoeksnummer : 272187 Datum onderzoek : 19 maart 2014 Datum vaststelling :
Pagina 2 van 11
1. INLEIDING De inspectie van het Onderwijs heeft op 19 maart 2014 een onderzoek uitgevoerd op de afdeling vmbo-k van de Bossche vakschool Duhamel om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dat onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdeling vmbo-k is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor het Onderwijsverslag 2013/2014. In dit onderzoek verzamelen wij informatie over een aantal aspecten. Deze aspecten hebben naast de kernindicatoren betrekking op de onderwerpen waarover afspraken zijn gemaakt in het bestuursakkoord (opbrengstgericht werken en differentiatie). Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. De verzamelde informatie gebruiken wij bovendien voor rapportage over de kwaliteit van het stelsel in het Onderwijsverslag 2013/2014. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over een aantal thema s waarover we in het Onderwijsverslag 2013/2014 zullen rapporteren, te weten zittenblijven en achterstandenbestrijding. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs 2013. Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. In het onderzoek is ook een aantal indicatoren uit het aanvullende kader onderzocht waarmee de stand van zaken van de afspraken in het bestuursakkoord in beeld kunnen worden gebracht. Pagina 3 van 11
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd; Het leerlingvolgsysteem is ingezien. In aansluiting daarop is een aantal dossiers van leerlingen bestudeerd; Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd; Wij hebben gesprekken gevoerd met het bestuur, management, leraren, zorgcoördinator en leerlingen; Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11
2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op de afdeling vmbo-k van de Bossche vakschool Duhamel hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter te veel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of naleving. Onze conclusie voor de Bossche vakschool Duhamel, de afdeling vmbo-k is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de Bossche vakschool Duhamel, de afdeling vmbo-k het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op de Bossche vakschool Duhamel, de afdeling vmbo-k op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Pagina 5 van 11
3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op de Bossche vakschool Duhamel, de afdeling vmbo-k. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld De afdeling vmbo-k van de Bossche vakschool Duhamel realiseert voldoende opbrengsten en heeft een onderwijsproces van voldoende kwaliteit. Deze prestatie heeft de school weten vast te houden ondanks de ook nu nog voortdurend energievragende periode: de overgang naar een ander schoolgebouw, de afstemming van twee verschillende onderwijsculturen en een komende fusie met het Bossche Vakcollege Hervion en Van Maerlant. Meer moeite heeft de school om de kwaliteit van het kwaliteitszorgsysteem vast te houden. Dit systeem ondersteunt het behoud en de bevordering van de kwaliteit van het onderwijs en de opbrengsten. De school doet er goed aan de kwaliteitszorg weer op voldoende niveau te brengen omdat in de opbrengsten, met name wat betreft de examenresultaten en de doorstroom van leerlingen, een lichte daling zichtbaar is. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende Pagina 6 van 11
4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Leeropbrengsten De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.1 De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2_K 1.3_K 1.4_K De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-k. De leerlingen van de opleiding vmbo-k behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. Bij de opleiding vmbo-k zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving 1 2 3 4 3.4 De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus taal dat past bij alle leerlingen. 3.5 De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus rekenen dat past bij alle leerlingen. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken 1 2 3 4 4.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling 1 2 3 4 7.1 De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen 1 2 3 4 8.1 De leraren gebruiken bij de vormgeving van hun onderwijs de analyse van de prestaties van de leerlingen. Pagina 7 van 11
De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen 1 2 3 4 8.2 De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.3 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) 1 2 3 4 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten 1 2 3 4 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten. 12.2 De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces 1 2 3 4 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces. 13.2 De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. 13.3 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2014 Onvoldoende Voldoende N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen uit art. 24c en 24a WVO. Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen uit art. 24c en 24 WVO. Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen uit het Eindexamenbesluit ar. 31. Pagina 8 van 11
Pagina 9 van 11
3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, onderwijsproces en kwaliteitszorg. Opbrengsten. De opbrengsten zijn voldoende. De afdeling vmbo-k van de Bossche vakschool Duhamel heeft gemiddeld over de afgelopen drie jaar voor het centraal eindexamen alle vakken het cijfer 6,1 behaald en het verschil met 0,42 binnen de norm van 0,5 weten te houden. De doorstroom van de leerlingen in de onderbouw ligt enigszins lager dan het landelijk gemiddelde. De doorstroom in de bovenbouw daarentegen lag gemiddeld de afgelopen drie jaar ruim boven het landelijk gemiddelde, maar vertoont nu een dalende tendens. Mogelijk heeft de school hierbij last van de grote zij-instroom van leerlingen in het derde leerjaar. Verder valt op dat het gemiddelde eindexamencijfer voor de vakken Nederlands en wiskunde lager was dan het landelijk gemiddelde, waarbij ook een verschil te zien is voor wiskunde tussen de resultaten van meisjes en jongens. Jongens scoren beduidend hoger dan meisjes. Meisjes scoren onder het landelijk gemiddelde. Onderwijsproces. Het onderwijsproces is voldoende. De afdeling vmbo-k van de Bossche vakschool Duhamel werkt gericht en effectief aan de ondersteuning van leerlingen en de basiskwaliteit van de lessen. De noodzaak voor extra ondersteuning van leerlingen signaleert de school uitgebreid met genormeerde toetsen. De opbrengsten per leerling en per groep leerlingen worden vergeleken met landelijk gemiddelden. Ook de sociaalemotionele ontwikkeling brengt de school systematisch in beeld. Mentoren, zorgcoördinator, remedial teachers en de rekencoördinator analyseren systematisch en regelmatig de resultaten hiervan. Deze analyses leiden tot bepaling van de ondersteuningsbehoeften van leerlingen en gerichte hulp die na een bepaalde periode wordt geëvalueerd. Verschillende functionarissen verzorgen de extra ondersteuning en bewaren de daaruit volgende resultaten en analyses niet altijd in hetzelfde digitale leerlingvolgsysteem. Daardoor moeten leraren, mentoren en andere begeleiders meer systemen raadplegen om een beeld van een leerling te krijgen. De efficiëntie van de leerlingenzorg kan beter Pagina 10 van 11
door de coördinatie van alle ondersteuningsaspecten te beleggen bij bijvoorbeeld de zorgcoördinator. De basiskwaliteit van de lessen is voldoende. De meeste leraren geven begrijpelijk uitleg, bouwen de les doelgericht op en betrekken de leerlingen actief bij de les. Deze didactiek kan effectiever toegepast worden door een terugkoppeling naar het doel van de les, leerlingen hierover expliciet te vragen en de inhoud sterker aan de belevingswereld van leerlingen te koppelen. Dat geldt meer in het bijzonder voor de theorievakken en minder voor de praktijklessen. Voor de meeste lessen geldt wel dat leraren meer en effectiever feedback moeten geven op de resultaten én op -het verbeteren van- het leerproces. Verder besteedt de school aandacht aan differentiatie in de ondersteuningslessen. In de geobserveerde reguliere lessen kwam differentiatie in de aangeboden leerstof nauwelijks voor. Kwaliteitszorg. De kwaliteitszorg voldoet. In de voorgaande jaren echter analyseerde de school meer nauwgezet de opbrengsten en het onderwijsproces om vervolgens doelgericht verbeterpunten te benoemen. De Bossche vakschool Duhamel bevindt zich in een overgangsfase die veel beheersmatige energie van de schoolleiding, ondersteunend personeel en leraren vergt. In deze situatie is het moeilijk om het niveau van analyseren van de opbrengsten en het onderwijsproces te handhaven. De school analyseert de opbrengsten. Zij kan daar een analyse aan toevoegen van de rendementsgegevens en van examenresultaten van de verschillende doelgroepen (bijvoorbeeld jongens en meisjes of zij-instromers) en cohorten (bijvoorbeeld groepen in verschillende jaren). Een dergelijke aanvulling maakt het de school makkelijker om doelgericht te werken aan de kwaliteit van de opbrengsten en de neergaande tendens om te buigen. De gebruikelijke collegiale consultaties van leraren en het gerichte lesbezoek door de schoolleiding zijn in het huidige schooljaar in frequentie afgenomen. Samen met leerlingenquêtes heeft de school nog steeds zicht op de kwaliteit van het onderwijsproces. In de huidige fase van de schoolontwikkeling leidt dit echter onvoldoende tot een gezamenlijk en gedeeld beeld van de sterke en zwakke punten van het onderwijsproces als geheel. Dat maakt het moeilijk om het onderwijsproces doelgericht te blijven verbeteren. Borging van de kwaliteit van het onderwijsproces is in deze fase van verandering veel gevraagd, maar wel een noodzakelijk proces om komend schooljaar op te pakken. Pagina 11 van 11