5 INVESTEREN Investeren in onderwijs, cultuur, welzijn & leefbaarheid Een leefbare wijk waar het voor allerlei mensen prettig wonen en werken is. Een wijk waar veel te beleven valt. Een wijk waarin je je veilig voelt. Straten, parken, pleinen die er aantrekkelijk uitzien, mooi zijn ingericht, schoon en goed onderhouden zijn. Een wijk waarin de bewoners zich thuis voelen, elkaar accepteren en waarderen. Een wijk waarop zij trots zijn en waarvoor zij zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen. Een wijk waar zorg bestaat voor hen die dat nodig hebben, zoals jongeren, senioren, nieuwkomers of sociaal zwakkeren (b.v verslaafden). Een wijk waarin kinderen en jeugdigen kunnen gedijen. Een wijk waarin men elkaar kent, elkaar op straat aanspreekt en met elkaar bouwt aan een prettige samenleving. Zo'n Transvaal, daar teken je toch voor. 43 44 45 46 47 48 > 54
5 SOCIAAL PLAN Investeren in onderwijs, cultuur, welzijn & leefbaarheid E E N W I J K O M T R O T S O P T E Z I J N De werkelijkheid van nu is anders. Sommige mensen leven in lastige gezinssituaties met vaak meerdere vormen van sociale problemen. Het omgaan met verschillende levensstijlen - die hun ontstaan weten in verschillende religies - vraagt om tijd, inlevingsvermogen en voortdurende aandacht. Straten en pleinen zien er vaak niet zo aantrekkelijk uit. Ze zijn lang niet altijd schoon en goed onderhouden er is vaak iets kapot. En een gevoel van verantwoordelijkheid voor de wijk is zeker niet bij iedereen aanwezig. Vernieuwing is noodzakelijk. 43 44 45 46 47 48 49 > 54
De jeugd heeft de toekomst; ook in Transvaal 5.1 De brede buurtschool Alle scholen in Transvaal hebben te maken met de vorming van BREDE BUURTSCHOLEN (5.1). Binnen dit concept oriënteren scholen zich meer op hun omgeving: de zorg voor leerlingen loopt ook door na schooltijd; ouders worden in bijzondere mate betrokken bij de school; scholen besteden in hun lessen meer aandacht aan leven en wonen in een veranderende omgeving. Ontwikkelingen in de wijk worden met de school en met de leerlingen op bijzondere wijzen gecommuniceerd. Op deze manier worden de leerlingen betrokken bij de culturele en sportieve activiteiten op de actiegebieden, bij activiteiten in de vernieuwde bibliotheek, op pleinen en bij buurtgesprekken van de stichting Transvaalse Buurtdebatten. 5.2 Programma 0-6 jarigen Het is voor 0-6 JARIGEN (5.2) belangrijk om goed voorbereid aan de basisschool te beginnen. De kinderopvang of peuterspeelzalen spelen hierbij een belangrijke rol. In Transvaal wordt de gelegenheid geboden dat zoveel mogelijk peuters en kleuters deelnemen aan peuterspeelzaalwerk dan wel op kinderopvangcentra zitten. De wijk profiteert t/m 2004 van een stedelijk programma dat voorziet in uitbreiding van het aantal kindplaatsen. Nieuwe wetgeving voor de jaren daarna moet nog vastgesteld worden. De aanwezigheid van kinderopvang en/of peuterspeelzalen in de buurt kan voor toekomstige bewoners een argument zijn om zich in Transvaal te vestigen. Het organisatorisch samenwerkingsverband tussen basisscholen en welzijnsorganisaties om te voorzien in peuterspeelzalen met extra aandacht voor de ontwikkeling van kinderen wordt voorschool genoemd. Begeleiding en programma s worden op elkaar afgestemd, hetgeen onder ander bijdraagt aan een betere (Nederlandse) taalontwikkeling. 5.3 Huisvestingsplan scholen Bij de ontwikkeling van de stedenbouwkundige visie van Transvaal is ook integraal gekeken naar onderwijsvoorzieningen. Dit is gebeurt aan de hand van een indicatie van knelpunten en streefbeelden. Het programma van Transvaal: uitbreiding de Einder in het voormalig badhuis aan de Spionkopstraat. Dit ter vervanging van schoolruimte in de Potchefstraat; nieuwbouw voor de ZMOK J.C. Pleijsierschool in de Natalstraat per 2005; verhuizing Comeniusschool (Kempstraat 126) naar een nog nader te bepalen nieuwbouwlocatie in Transvaal; uitbreiding Yunus Emre (Mandelaplein 2) op huidige locatie door middel van sloop en nieuwbouw of verhuizing naar een nog nader te bepalen nieuwbouwlocatie in Transvaal; verhuizing Algemene Hindoeschool (Veluweplein 1) per medio 2004 naar de locatie de Verademing 43 44 45 46 47 48 49 50 > 54
Bibliotheek Hobbemaplein, het kenniscentrum van de wijk 5.4 Startkwalificaties voor schoolverlaters Het is van groot belang dat jongeren hun schoolperioden afsluiten met een diploma. Het gemiddelde opleidingsniveau van jongeren ligt in Transvaal lager dan het landelijk gemiddelde. Het (stedelijke) programma Scholenwerk beoogt daarin verbetering te brengen. Door het project startkwalificaties voor schoolverlaters worden leerlingen, die dreigen voortijdig de school te verlaten, gestimuleerd door te zetten. Het programma Scholenwerk voorziet alle scholen voor voortgezet onderwijs van middelen om extra inzet te plegen op basis van door de scholen opgestelde plannen. Jongeren in Transvaal volgen vervolgonderwijs buiten de wijk, omdat er geen school voor voortgezet onderwijs in Transvaal gevestigd is. Gewerkt wordt aan een betere afstemming tussen onderwijs, jeugdzorg, welzijn en cultuur. Naast de stedelijk georganiseerde inzet wordt hieraan in Transvaal gewerkt door projecten als sporten op pleinen (een gelegenheid om met jongeren te praten over hun leefstijl en toekomstperspectief), jongerenwerk (toeleiding naar projecten), buurtdebatten en projecten waarbij vaders (met name Marokkaanse) elkaar helpen hun kinderen meer te stimuleren. 5.5 Vernieuwde bibliotheek, taal- en andere cursussen Sinds 2002 kunnen alle Transvalers terecht in de vernieuwde bibliotheek aan het Hobbemaplein. Door de bibliotheek te verplaatsen van de eerste verdieping naar de begane grond is de toegankelijkheid aanmerkelijk verbeterd. Deze ingrijpende verbouwing brengen de bibliotheek - en daarmee de ACTIVITEITEN VAN DE BIBLIOTHEEK (5.3) - dichter bij de mensen. Lezen, leren en kinderopvang bevinden zich nu onder één dak. In de bibliotheek kunnen bezoekers boeken en andere materialen in verschillende talen lezen en lenen. Bovendien beschikt de bibliotheek over een telematicacentrum waar internetlessen worden gegeven. In samenwerking met het onderwijs werkt de bibliotheek aan leesbevordering, informatie-educatie en taalontwikkeling. Het kindercentrum Raya biedt opvang voor kinderen van zes weken tot vier jaar van wie de ouders Nederlandse les volgen. Taalontwikkeling speelt er een belangrijke rol. De openingstijden van het kindercentrum zijn gekoppeld aan de lestijden van de ouders. Kenmerkend voor de kinderopvang bij volwassenen activiteiten is de deelname door ouders en kinderen van vele verschillende nationaliteiten. 44 45 46 47 48 49 50 51 > 54
Inburgeren begint bij het lezen van de Nederlandse taal De wijkvoorziening van het Mondriaan Stadscollege voor Educatie verzorgt cursussen voor laag opgeleide en allochtone cursisten. Er worden Nederlandse taallessen gegeven, er zijn opstapcursussen en in samenwerking met de bibliotheek kan men kennismaken met de computer en internet. Een speciale cursus voor de winkeliers van Transvaal gaat binnenkort van start. Daarnaast verzorgt het Stadscollege samen met de bibliotheek en het kindercentrum een moederkindcursus waarin o.a. opvoedingsondersteuning centraal staat. 5.6 Programmering club- en buurthuizen In de diverse CLUB- EN BUURTHUIZEN (5.4) (Bario, Loods, Boerenplein, Co4) kunnen kinderen en jongeren terecht voor culturele en sociaal-culturele activiteiten. Daarnaast is er het stedelijk aanbod van bijvoorbeeld het Koorenhuis. Deze activiteiten worden afgestemd op de specifieke situatie van Transvaal. 5.7 Historie en cultuur Bij de planvorming voor Transvaal wordt vooral naar de toekomst gekeken. Het is echter zinvol om ook te bezien hoe Transvaal ontstaan is: een wijk met geschiedenis is voor haar bewoners, maar ook voor anderen altijd interessanter dan een wijk zonder geschiedenis. In samenwerking met corporaties, kunstinstellingen en het gemeentearchief worden werkvormen op het gebied van HISTORIE EN CULTUUR (5.5) ontwikkeld om te zorgen dat de kennis van het verleden niet verloren gaat. Ook is er aandacht voor het behoud van de cultuur historische waarde van Transvaal. Bij de sloop van panden wordt er goed op gelet of bijzondere elementen gered en hergebruikt kunnen worden. Senioren in Transvaal worden gevraagd hun kennis van de wijk over te dragen. 5.8 Integratie oud-en nieuwkomers Om de INTEGRATIE VAN OUD- EN NIEUWKOMERS (5.6) te bevorderen wordt allochtonen in Transvaal de gelegenheid geboden om deel te nemen aan stedelijk georganiseerde inburgeringscursussen en diverse vormen van cursussen Nederlandse taal. De brede buurtscholen spelen een belangrijke rol bij het enthousiasmeren van potentiële deelnemers en bij ouder-educatie. Voor mensen die voor het eerst in Transvaal komen wonen worden INFORMATIEPAKKETTEN (5.7) beschikbaar gesteld. Deze pakketten bevatten veel praktische informatie over bijvoorbeeld voorzieningen in Transvaal, de bibliotheek, het wijkplan, het project Onze Buurt Aan Zet en de markt. De informatiepakketten worden overhandigd door wijkvertegenwoordigers. Nieuwkomers in de wijk worden met nadruk uitgenodigd om deel te nemen aan de Transvaalse buurtdebatten. 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
Vrijwilligerswerk is een belangrijke waarde in de samenleving 5.9 Sluitende aanpak werkloosheid Het gemiddelde opleidingsniveau en de participatie aan arbeid van de wijkbewoners in Transvaal is laag en het percentage werklozen ligt hier hoger dan elders in Den Haag. Werklozen hebben baat bij een SLUITENDE AANPAK WERKLOOSHEID (5.8), waarbij werk weer tot de mogelijkheden behoort; van regulier werk tot werkervaringsplaats. Werklozen die vooralsnog niet aan werk of scholing te helpen zijn, kunnen gebruik maken van sociale activeringstrajecten en zorgtrajecten. Voor allochtone jongeren biedt het project De Gids, een wijkgericht toeleidingsproject, uitkomst. Jaarlijks wordt de doelstelling gekwantificeerd. 5.10 Sociaal kwetsbaren Met andere Haagse centrumwijken kent Transvaal een relatief groot aantal sociaal kwetsbare mensen als dak- en thuislozen, zwerfjongeren, ex-deliquenten, (ex)verslaafden en (ex)psychiatrische patiënten. Voor OPVANG SOCIAAL KWETSBAREN (5.9) kunnen zij in Transvaal terecht bij de Kesslerstichting aan de De La Reyweg. In de Colensostraat wordt verslaafdenzorg en zinvolle dagbesteding geboden. Ook worden (ex)verslaafden betrokken bij schoonmaakprojecten. 5.11 Versterking vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk is een belangrijke waarde in de samenleving. Dit geldt met name voor een gemeenschap die in verandering is en waar het gevaar van sociale desintegratie dreigt. Op terreinen als sociaalcultureel werk, sport, zorg, cultuur en onderwijs is genoeg te doen in Transvaal. Ter VERSTERKING VAN HET VRIJWILLIGERSWERK (5.10) zal de gemeente het stimuleren en faciliteren, onder meer door het koppelen van vraag en aanbod, het ontwikkelen van een intern vrijwilligersbeleid door organisaties en het benutten van ontwikkelingen als maatschappelijk verantwoord ondernemen. In Transvaal kan dit goed gekoppeld worden aan het opwaarderen van de Paul Krugerlaan en de Haagse Mart. Het lukt tegenwoordig beter om migranten te interesseren in vrijwilligerswerk. Die interesse groeit soms vanuit activiteiten die georganiseerd worden vanuit instellingen als de Noeroel Islam-Moskee en De Paardenberg. In de eerder genoemde informatiepakketten wordt de aandacht gevestigd op de mogelijkheden van vrijwilligerswerk in Transvaal. 43 44 46 47 48 49 50 51 52 53 54
Activiteiten in zorgcentrum Transvaal 5.12 Jeugd en veiligheid: pleinen aanpak Op plekken als het wijkpark, het Joubertplantsoen, het Mandelaplein en het Kaapseplein veroorzaken hangjongeren regelmatig overlast en gevoelens van onveiligheid. Zij raken gemakkelijk verwikkeld in (kleine) criminaliteit en zijn weinig gericht op een positieve toekomst. Veel allochtone jongeren groeien op in twee culturen en daarmee in twee verschillende stelsels van normen en waarden. Ook zij lopen daardoor risico af te glijden naar een crimineel milieu. Opleiding en werk is van essentieel belang voor hun zelfredzaamheid. Verbetering van de beeldvorming over migranten en bevordering van hun participatie hangt hier nauw mee samen. Voor de komende jaren zijn middelen beschikbaar vanuit het programma Onze Buurt Aan Zet om de jongeren extra sportactiviteiten aan te bieden. Diverse organisaties, waaronder de politie, werken in de PLEINEN- AANPAK (5.11) samen om de problemen van deze jongeren bij de wortels aan te pakken. Zij proberen de jongeren uit de anonimiteit te halen en hun kansen te bieden om een reële en acceptabele carrière te maken. De jongeren en hun ouders worden voorgelicht en begeleid waardoor de sociale controle weer wordt hersteld. 5.13 Ouderen Wanneer een wijk zo in beweging is als Transvaal is EXTRA ZORG VOOR OUDEREN (5.12) op zijn plaats. Voor hen valt het vaak niet mee om te verhuizen naar een andere woning binnen of buiten de wijk. Niet zelden ontstaan gevoelens van desoriëntatie. Het TRIPO (Transvaal Informatiepunt Ouderen) zal alle zeilen bijzetten om de ouderen voldoende te informeren over de verschillende fasen van de veranderingen. Het Zorgcentrum Transvaal ziet goede mogelijkheden om te komen tot bijzondere vormen van samenwerking en aanbod van diensten op het moment dat in de naaste omgeving van het zorgcentrum sloop en nieuwbouw gaat plaatsvinden. Senioren die activiteiten willen organiseren, komen in aanmerking voor financiële ondersteuning in het kader van het programma Onze Buurt Aan Zet. 5.14 Woonzorgzone Transvaal Transvaal moet een wijk zijn, waar je ook goed kunt blijven wonen als je zorg nodig hebt. Het is daarom van belang dat de wijk aantrekkingskracht houdt en ontwikkelt voor ouderen uit de wijk, ouderen die nog niet in de wijk wonen of die er gewoond hebben en er over denken terug te keren. Omdat ouderen zo lang en zo gewoon mogelijk zelfstandig willen wonen, ook als er zorg en ondersteuning nodig is, wordt er in Transvaal een woonzorgzone 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
Exotische winkels in Transvaal gerealiseerd: een gebied waarbinnen wonen, zorg, welzijn en dienstverlening gecombineerd worden. Deze zone concentreert zich rondom het zorgcentrum Transvaal aan de Natalstraat. In de woonzorgzone wonen ouderen die zorg en dienstverlening vanuit een woonzorgcentrum nodig hebben, maar de woonzorgzone is ook aantrekkelijk voor andere bevolkingsgroepen die baat hebben bij een verhoogd niveau van dienstverlening in combinatie met een wat beschutte woonomgeving: gezinnen met kinderen, nog vitale ouderen. Daarom wordt de woonzorgzone ook wel aangeduid als servicezone en is zeker niet alleen voor ouderen bedoeld. De belangrijkste doelstelling van de woonzorgzone is het realiseren van een optimaal woon- en leefklimaat met een integraal welzijnsen zorgaanbod op maat. Een verbeterde zorg- en dienstverlening en een optimale samenwerking tussen partijen moet er voor zorgen dat de leefomgeving, het welzijn en het zorgaanbod aan bewoners gegarandeerd wordt. In dit concept staat het principe van dé institutionalisering centraal. Bewoners verhuizen bij voorkeur niet naar de voorziening maar de voorziening wordt bij de bewoners thuis gebracht. 5.15 Bewoners- en winkeliersparticipatie Stimuleren van initiatieven uit de wijk is belangrijk om sociale samenhang en binding met de eigen woon en werkomgeving te bevorderen. Ook instellingen als sport- of winkeliersverenigingen spelen daarin een rol. Deze binding met de eigen woonomgeving wordt zichtbaar in de straat, het koffiehuis, de moskee, het wijkpark, de winkelstraat. Hierdoor ontstaan in de wijk meer organisaties die opereren vanuit de vele sociaal-culturele achtergronden van de verschillende wijkbewoners. Bijkomend voordeel is dat de organisaties zo ook werken aan verhoging van hun eigen representativiteit. Zij komen in contact met meerdere groeperingen en leggen sociale verbanden binnen de wijk. 43 44 45 46 48 49 50 51 52 53 54