Verslag van de bewonersbijeenkomst De Evenaar d.d. 20 februari 2018 in het gebouw De Evenaar, Vaasahof 75, te Rotterdam van 19.00 tot 21.00 uur Aanwezig: Onno de Zwart (gemeente Rotterdam) Yvonne Frank (Centrum Voor Dienstverlening) Martin Heeffer (Humanitas Zorg) Marianne van Duijn (Bavo Europoort) Arno Peekel (Actiecomité) Sven de Langen (wethouder Zorg, Jeugd en Onderwijs) Dhr. Bakker, (Directie Veiligheid, gemeente Rotterdam) Nicky Moesman, (Humanitas Huisvesting) Jean Paul Andela (voorzitter, gemeente Rotterdam) 1. Opening De heer Andela opent de bijeenkomst voor de bewoners. Dit is de vijfde van zes bijeenkomsten die zijn belegd voor bewoners uit de buurt om te praten over de toekomst van De Evenaar. Allereerst zijn er wat sprekers namens de organisaties die betrokken zijn bij de toekomstplannen voor De Evenaar. Daarna is er gelegenheid tot discussie en het stellen van vragen. 2. De bijeenkomst De heer De Langen heet iedereen welkom. Hij licht het doel van de avond toe. De vragen die onder buurtbewoners leven, zullen vanavond beantwoord worden en het streven is dat iedereen een goed beeld krijgt van de plannen rond De Evenaar. De heer De Zwart vertelt over de procedure rondom de besluitvorming. In december 2017 heeft het college van burgemeester en wethouders het besluit genomen om in te stemmen met de plannen voor De Evenaar. Het gebouw heeft de functie van wonen en zorg. Die sociale functie blijft behouden. De herbestemming om een nieuwe manier van wonen en zorg vorm te geven, past in het bestemmingsplan. Er zijn vragen gerezen over hoe de plannen passen binnen het Convenant Huisvesting Bijzondere Doelgroepen van de gemeente Rotterdam waarbij er gebieden zijn aangewezen waar veel ruimte is voor nieuwe instellingen en rode gebieden waar die ruimte niet of beperkt is. Oosterflank is aangewezen als zo n rode zone. Toch acht de gemeente de plannen voor De Evenaar mogelijk. De bijzondere doelgroep waar het hier om gaat, bestaat weliswaar uit mensen met psychosociale problemen, maar zij staan niet meer onder klinische behandeling. Het zijn stabiele mensen waardoor het risico op gedrag dat voor overlast zorgt er nauwelijks tot niet is. De gebiedscommissie heeft het college in eerste instantie positief geadviseerd. Inmiddels heeft de commissie enkele aanvullende vragen gesteld. Daarnaast is er een klankbordgroep met leden uit de wijk en er komt een beheercommissie om de afspraken die gemaakt worden te volgen. Op deze manier denkt de gemeente dat veilig en sociaal wonen voor iedereen mogelijk is in deze buurt. De heer Heeffer kent als voormalig directeur van De Evenaar het gebouw al 32 jaar als verzorgingshuis, destijds gebouwd voor mensen met een lichte zorgbehoefte. In de loop der jaren blijven de mensen steeds langer thuis wonen en daarmee groeide de zorgbehoefte van de bewoners van De Evenaar. Voor zware zorg aan ouderen is het complex bouwkundig niet meer geschikt. 1
In 2017 kwam Humanitas in contact met het Centrum Voor Dienstverlening en Bavo Europoort en ontstond het idee een multifunctioneel woongebouw van De Evenaar te maken met een goede mix aan bewoners. Er zijn in totaal 125 plaatsen die gefaseerd verdeeld zullen worden: - 30 tot 35 plaatsen voor oudere mensen met een lichte zorgvraag - 10 tot 15 plaatsen voor kortdurende revalidatiezorg - 15 tot 20 plaatsen voor een respijthuis - 10 plaatsen voor gezinnen - 25 plaatsen voor mensen die tijdelijke huisvesting nodig hebben - 20 plaatsen voor een trainingshuis - 15 plaatsen voor mensen met een psychische aandoening (functioneel ouderen) Mevrouw Frank is werkzaam voor het Centrum Voor Dienstverlening (CVD). Een belangrijk deel van het werk van het CVD is het begeleiden van mensen die een aantal problemen hebben en deze niet meer zelf kunnen oplossen. Daarvoor zijn allerlei voorzieningen in de stad, maar het CVD is altijd op zoek naar goede huisvestingsmogelijkheden, want het gaat voor een deel om mensen die om diverse redenen dakloos zijn geraakt. In De Evenaar wordt onder meer het respijthuis gevestigd; ook wel logeerhuis genoemd. Het is bestemd voor mensen die tijdelijk mantelzorg moeten missen of mensen die even uit hun huidige situatie weg moeten vanwege een onrustige situatie, maar later weer kunnen terugkeren in het eigen huis. Er komt ook ruimte voor, meestal gebroken, gezinnen voor langere tijd (maximaal twee jaar). Daarnaast komt er nog een aantal plekken voor een gecombineerde groep: mensen die een aantal uur per week begeleiding ontvangen om na een periode van maximaal twee jaar zelfstandig te gaan wonen en starters op de woningmarkt. Deze komen niet zomaar in De Evenaar. Ze moeten bereid zijn (maatschappelijk) iets te betekenen voor de medebewoners die zorg nodig hebben. Dit kan door het organiseren van activiteiten bijvoorbeeld. Mevrouw Van Duijn is bestuurder bij Bavo Europoort, een instelling die mensen met psychische problematiek behandelt en begeleidt. Dit gebeurt in klinieken of via ambulante zorg thuis en er worden allerlei activiteiten aangeboden op het terrein van dagbesteding en werk. Daarnaast wordt er beschermd wonen aangeboden. Daar gaat het in het geval van De Evenaar over. Het gaat daarbij om twee vormen van opvang: opvang als trainingshuis en opvang voor mensen met een psychische aandoening (de functioneel ouderen). De 20 plaatsen voor het trainingshuis zijn bedoeld voor mensen met een psychische aandoening die de stap moeten zetten naar zelfstandig wonen. Zij worden getraind in de vaardigheden die daarvoor nodig zijn, zoals boodschappen doen, leren koken en omgaan met financiën. Het gaat niet om verslaafden of mensen met een zedenverleden. Het zijn stabiele mensen bij wie geen noemenswaardig risico op overlastgevend gedrag bestaat. De andere 15 plekken zijn ook bedoeld voor mensen met een psychische aandoening. Het gaat dan om functioneel ouderen, dat wil zeggen mensen die nog niet oud zijn qua leeftijd, maar wel een aantal (lichamelijke) kenmerken hebben die overeenkomen met iemand die ouder is. Ook voor hen is het de bedoeling dat zij een vervolgstap ergens anders kunnen maken. Mevrouw Van Duijn benadrukt dat de medewerkers van De Evenaar zeven dagen per week 24 uur per dag begeleiding en toezicht bieden. Deze permanente begeleiding geldt voor alle bewoners in De Evenaar, dus ook voor de oudere mensen. De medewerkers zijn bovendien altijd bereikbaar voor omwonenden, ook buiten kantoortijden. Het woord is aan het Actiecomité Evenaar in Actie. De woordvoerder, de heer Peekel, zet het standpunt uiteen. De bewoners die zich bij het Actiecomité hebben aangesloten, wensen geen huisvesting van bijzondere doelgroepen in De Evenaar. Oosterflank heeft onvoldoende mogelijkheden hiervoor. De wijk staat al onder druk en is niet voor niets aangemerkt als rood gebied. Het comité ervaart te weinig aandacht van de betrokken instanties als gemeente, Bavo en CVD voor de overlast. 2
Het Actiecomité wil wel meedenken over een alternatieve invulling van De Evenaar die geen overlast veroorzaakt. Goede alternatieven zijn voorhanden. De heer Peekel vervolgt en merkt op dat de indruk wordt gewekt alsof alles al is besloten. Dit is niet zo. De gemeenteraad kan het collegebesluit nog afkeuren. Het is daarvoor wel van belang dat de buurtbewoners vragen blijven stellen en kritisch blijven kijken naar alle informatie die wordt verstrekt. Het besluitvormingsproces van de gemeente is volgens het Actiecomité niet correct verlopen en niet op de juiste feiten gebaseerd. Daarom moet het besluit worden teruggedraaid en moet het proces opnieuw beginnen aan de voorkant, waarbij de inwoners vanaf het begin betrokken zijn. Gemeente-instanties zijn onvoldoende geïnformeerd over de dagelijkse gang van zaken en de overlast in de wijk. Het Actiecomité wil de spreekbuis zijn van de bewoners en gaat de overlast in de wijk in kaart brengen. Het melden van overlast kan telefonisch of via de mail: 0900 8844 of evenaarinactie@gmail.com. Het actiecomité wil met alle organisaties en instanties in gesprek, op een beleefde en professionele manier. Alle informatie die het Actiecomité heeft, wordt op de website vermeld: https://evenaarinactie.wordpress.com/. Voorts is er een petitie gestart, die inmiddels al door iets meer dan 1000 mensen is ondertekend: https://evenaarinactie.petitie.nl. Ten slotte, het comité heeft de media al een aantal keer bereikt. Zo is er een artikel in het Algemeen Dagblad verschenen en was er een nieuwsitem in Hart van Nederland op 14 februari. De heer Peekel is ervan overtuigd dat het Actiecomité in staat is om het plan ten aanzien van De Evenaar een andere wending te geven. De gebiedscommissie is volgens hem al om. Waar ze in eerste instantie positief adviseerde aan de gemeente, zijn er nu vanuit deze commissie aanvullende vragen gesteld aan het college van burgemeester en wethouders. Het doel is om de besluitvorming over te laten doen via een inspraakprocedure. De heer Van Dijke, ook aangesloten bij het Actiecomité, vult de heer Peekel aan. Hij was vanmiddag met een kleine afvaardiging van het comité op bezoek in het stadhuis voor een gesprek met wethouder De Langen, de heer De Zwart en de heer Andela. Over en weer zijn de standpunten op een vriendelijke en eerlijke manier uitgewisseld. Het spijt hem echter te moeten constateren dat gebleken is dat de gemeente niet van plan is het besluit ten aanzien van De Evenaar te herzien. De heer De Langen vindt het prettig dat er van alle partijen bereidheid is om het gesprek aan te gaan. Hij meldt dat hij inderdaad achter het collegebesluit blijft staan. Samen met Bavo, CVD en de klankbordgroep zullen ze de plannen rondom De Evenaar goed accommoderen, waarbij ze de zorgen die tijdens de informatieavonden door de buurtbewoners en door het Actiecomité worden geuit, zeker niet naast zich neerleggen. Tot zover het inleidende gedeelte. De heer Andela geeft de buurtbewoners gelegenheid tot het stellen van vragen. Een van de omwonenden vraagt wat wordt bedoeld als er gesproken wordt over de sociale functie van De Evenaar voor de wijk. Zijns inziens is die functie er nooit geweest. De heer Heeffer antwoordt dat dit wel het geval is. Allereerst geldt dat wijkbewoners er tijdelijk of langdurig kunnen wonen. Er vindt daarnaast dagbesteding plaats en er zijn wijkactiviteiten georganiseerd zoals kerstvieringen. Veel omwonenden betwisten dit. Er wonen veel mensen uit Rotterdam in De Evenaar, maar die komen niet uit de wijk. Er wordt gevraagd wat verstaan wordt onder zedendelicten wanneer gezegd wordt dat er geen mensen met een zedenverleden zullen komen wonen. Spreekster laat haar kind niet alleen buiten spelen, omdat er veel overlast is van mensen uit de Bavokliniek. Deze mensen urineren buiten op straat, vertonen afwijkend gedrag en roepen vreemde dingen. Onlangs heeft ze nog een klacht ingediend bij Bavo, maar tot op heden heeft ze hierover niets teruggehoord. Ze nodigt mevrouw Van Duijn uit om eens een paar uurtjes te komen kijken in haar straat om zelf de overlast te aanschouwen. 3
Mevrouw Van Duijn geeft aan het oprecht erg te vinden dat er overlast wordt ervaren van mensen uit de Bavokliniek. Ze vindt het vervelend dat er in dit specifieke geval niet teruggebeld is. Voor zover zij weet, reageert Bavo normaal wel als er klachten zijn en grijpt Bavo altijd in. Er is ook een buurtoverleg in het leven geroepen om overlast te voorkomen. Vooralsnog was dit alleen met buurtbewoners uit Capelle, maar er melden zich inmiddels ook mensen uit Rotterdam-Oosterflank. In dit overleg worden constructieve afspraken gemaakt. Volgens de mevrouw die de klacht indiende, is dit niet het geval. Haar man is een paar keer naar zo n buurtoverleg geweest. Toen werd er slechts gesproken over het planten van struiken. Een wijkbewoner die al 38 jaar in Oosterflank woont, vraagt het woord. Hij houdt een pleidooi voor met name de ouderen in de wijk. De Evenaar moet zijns inziens het verzorgingshuis blijven waar de wijk recht op heeft. Twaalf jaar geleden al werd beloofd dat De Evenaar verbouwd zou worden om aan de zorgbehoefte voor ouderen te kunnen blijven voldoen. Waarom heeft Humanitas er niet voor kunnen zorgen dat De Evenaar blijft wat het nu is? Ouderenhuisvesting in de wijk is noodzakelijk. De oudere mens behoeft aandacht, zowel landelijk als specifiek hier in de wijk. Spreker wenst geen Bavo, geen CVD, maar meer (woon)voorzieningen voor ouderen. Hij waarschuwt dat de wijk losgaat als de plannen doorgezet worden. De heer De Langen reageert. Allereerst merkt hij op dat het niet de schuld is van Humanitas. Het komt door een gebrek aan financiering dat een grondige verbouwing van De Evenaar niet mogelijk is. Als wethouder heeft hij de taak om te zorgen voor woningen voor ouderen. Hij moet tevens zorgen voor woningen voor andere doelgroepen. Daarom vindt hij de plannen voor De Evenaar zo goed: het biedt woonvoorziening aan een mix van doelgroepen. Bovendien biedt het een sociale voorziening in de zin dat de (oudere) bewoners dagelijks een plek hebben om bijvoorbeeld een kopje koffie met elkaar te drinken. Een bewoonster vraagt of de gemeente zich heeft gerealiseerd dat er 500 meter verderop een Bavokliniek zit. Het is al zo onrustig in de wijk. Waarom wordt er nóg een bijzondere doelgroep bijgeplaatst? De complexiteit aan bewoners mag niet te groot worden. Ze verzoekt met klem alle emoties van de buurtbewoners ter harte te nemen. Een andere bewoonster, die er al 17 jaar woont, meldt dat haar kind bang is voor de mensen uit de Bavokliniek. Nu komen ze zelfs ín De Evenaar te wonen, nog dichterbij. Beide spreeksters vinden het besluit van het college onbegrijpelijk. De heer De Langen zegt dat het college weet wat er speelt in de wijk. Hij begrijpt dat omwonenden last hebben van de overlast die er nu is. Het college heeft advies ingewonnen bij de politie en bij de gebiedscommissie. Met zorg hebben ze alles tegen elkaar afgewogen. Het gaat om een lichte doelgroep: het zijn stabiele mensen, geen patiënten uit een kliniek. Door de 24-uurs begeleiding in De Evenaar zal de overlast afnemen, is zijn verwachting. Garanties zijn niet te geven, maar bij gelijksoortige projecten in Rotterdam is de ervaring in elk geval positief. In april komt er nog een plan van aanpak over de verdere invulling van de algemene ruimte op de begane grond in De Evenaar. Bewoners kunnen hier ook actief over meedenken en ook over ideeën wat er moet veranderen in de wijk en in De Evenaar om de overlast te beperken en de veiligheidsbeleving te vergroten. Het doel is om met alle betrokkenen een prettig woon- en leefklimaat in en nabij De Evenaar te creëren. Iemand vraagt waarom er niet eerder inspraak is geboden voordat het besluit genomen werd. De heer De Langen legt uit dat het besluit van december 2017 over de toekomst voor De Evenaar een collegebevoegdheid is. Het is beleid van de gemeente dat het college van burgemeester en wethouders eerst een besluit neemt en dat er vervolgens over de uitwerking van dat besluit wordt gesproken met alle betrokkenen, inclusief de buurt. Als de gemeenteraad vindt dat het anders moet, zal deze dat aangeven en zal het college het besluit moeten heroverwegen. 4
Een bewoonster vraagt of de verdelingen van de woningen over de doelgroepen blijft zoals nu geschetst wordt. Mevrouw Van Duijn geeft aan dat de aantallen hetzelfde blijven. Hierover zijn afspraken gemaakt. De verschillende groepen bewoners van De Evenaar gaan niet kriskras door elkaar wonen. Ze worden per etage verdeeld. Op de vraag of er uitstroom zal zijn van mensen met een psychische aandoening uit De Evenaar naar permanente bewoning in de wijk, antwoordt mevrouw Van Duijn dat dit geen expliciete doelstelling is maar dat het ook niet uit te sluiten is. De bijzondere doelgroep wordt in principe over heel Rotterdam verdeeld en komt met name terecht in wijken waar de woningen betaalbaar zijn (zoals Charlois, Hoogvliet, Oosterflank en Nesselande). Een relatief nieuwe bewoner verbaast zich erover dat er ondanks de reeds bestaande overlast een bijzondere doelgroep in De Evenaar wordt geplaatst. Vanuit zijn werk heeft hij slechte ervaringen met het melden van overlast. Er wordt te weinig op ondernomen door de politie en als er al iets gebeurt, loopt de betrokken persoon een uur later alweer op straat. Aansluitend op deze ervaringen wordt gevraagd naar voorbeelden van de psychische aandoeningen die de mensen zoal hebben. Mevrouw Van Duijn antwoordt dat het divers is. Het kan bijvoorbeeld gaan om borderline of mensen met een depressie. Het zijn echter in alle gevallen stabiele mensen die in staat zijn om in de wijk te wonen. Er zijn in Rotterdam zo n driehonderd plekken voor beschermd wonen. Het komt vaak voor dat buurtbewoners zich aanvankelijk verzetten uit angst voor problemen, maar als de cliënten er eenmaal wonen, blijkt die angst ongegrond te zijn geweest. Op de vraag wat er gedaan wordt aan handhaving, antwoordt mevrouw Van Duijn dat er geen beveiliging komt, maar wel 24-uurs begeleiding en een sociaal conciërge. Een bewoner vraagt wat de rol van de gemeente is om te beslissen wie er komen wonen in De Evenaar. Het gebouw is tenslotte van Humanitas Huisvesting. De heer De Langen legt uit dat de gemeente erbij betrokken is vanuit het bestemmingsplan en het Convenant Huisvesting Bijzondere Doelgroepen. Samen met Humanitas, Bavo en het CVD heeft de gemeente de handen ineengeslagen. Met de beoogde mix van doelgroepen blijft de exploitatie van het pand mogelijk. 3. Afronding/ conclusie De heer Andela rondt af. Het is belangrijk om avonden als deze te organiseren om in gesprek te blijven met elkaar en goede afspraken te maken. Samenwerking tussen bewoners, zorginstellingen, politie en gemeente blijft nodig om de bestaande problemen op te pakken. 4. Sluiting De heer Andela dankt alle aanwezigen voor het delen van hun verhaal. De bijeenkomst wordt rond 21.00 uur gesloten. *** 5