BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN Indiener(s) Regiofractie D66 Vraag voor A.S. Scholten Datum 25 januari 2011 Onderwerp Problematiek ROM-D Toelichting D66 De ROM-D heeft geldzorgen en verkeert door diverse oorzaken in liquiditeitsproblemen. Het gaat om de aanzienlijke tekorten op het project Noordoevers en de kredietfaciliteit bij de BNG. De ROM-D heeft een klemmend beroep gedaan op de Drechtsteden om voor 8.500.000 -, een garantstelling af te geven. Vanuit de Provincie is aangedrongen op spoedige besluitvorming, omdat de Provincie de toegezegde kapitaalinjectie van 10.000.000 -, in het kader van Manden Maken nog in deze collegeperiode van de PS wil nemen. Op 7 december is hierover in DSB-verband gesproken en met de brief aan GS van 23 december 2010 heeft het Drechtstedenbestuur een drietal maatregelen voorgesteld. 1. Dordrecht verstrekt een garantstelling van 8.500.000 -, 2. Hendrik-Ido-Ambacht doet voor 5.000.000 -, strategische aankopen in Noordoevers 3. Zwijndrecht ziet af van winstaandeel Noordoevers van 5.000.000 In de huidige situatie zal de gemeente Dordrecht (indien goedgekeurd door de gemeenteraad van Dordrecht) in elk geval tijdelijk 100% van de garantstelling op zich nemen, omdat de GR Drechtsteden dit juridisch niet kan en de onderlinge gemeenten op korte termijn geen overeenstemming hebben bereikt of kunnen bereiken over een verdeling. Bovenstaande baart de fractie van D66 zorgen. Om die reden stellen wij een aantal vragen aan uw Drechtstedenbestuur.
- 2 - Portefeuillehouder A.S. Scholten van J.K. de Jong Datum 10 februari 2011 Vraag 1 Sinds wanneer is de omvang van het tekort Noordoevers bekend? Welke oorzaken liggen ten grondslag aan de problematiek, tot in hoeverre waren deze oorzaken voorheen voorzien, en op welke termijn waren zij voorzien? Sinds de oprichting in 1999 maakt de Noordoevers deel uit van de orderportefeuille van ROM-D. In 2006 heeft de ROM-D de uitvoering van het project op zich genomen voor eigen rekening en risico. Begin 2009 is er bij de ROM-D een nieuwe directie aangetreden. Bij deze nieuwe directie zijn kort daarop sterke twijfels gerezen over de markttechnische en financiële haalbaarheid van de Noordoevers. De sterk gewijzigde marktomstandigheden, de uitgangspunten voor de programmering en het geraamde kosten- en opbrengstniveau vormden de basis voor deze twijfels. Eind 2009 is het plan Noordoevers aan een diepgaand intern onderzoek onderworpen en is de haalbaarheid van de bestemmings- en exploitatieplannen verder onderzocht. Uit dit onderzoek bleek dat de tekorten in de grondexploitatie tot onaanvaardbare hoogte opliepen. De directie van de ROM-D heeft de gemeenten, in de rol van aandeelhouders, uitgebreid over bovenstaande ontwikkelingen geïnformeerd in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) 30 juni 2010. Ook is uitgebreid aandacht aan dit project besteed in de jaarrekening 2009 van de ROM-D Groep (jaarverslag ROM-D Groep, paragraaf 1.5.).
- 3 - Vraag 2 Op basis van welk mandaat heeft het DSB deze toezeggingen aan GS gedaan? De Drechtsteden heeft tot doel draagvlak te creëren voor een evenwichtige ontwikkeling van het gebied, binnen de kaders van de gemeenschappelijke regeling. Ter verwezenlijking van deze doelstelling behartigt de Drechtsteden, met inachtneming van de autonomie van de deelnemende gemeenten, de regionale belangen, onder andere op het terrein van economie (economie, grondzaken, recreatie en toerisme). Conform artikel 16 lid 2b van de Gemeenschappelijke Regeling is het Drechtstedenbestuur bevoegd tot het vertegenwoordigen van de regio in overlegsituaties op dit beleidsterrein. Op grond van deze bevoegdheid heeft het Drechtstedenbestuur met Gedeputeerde Staten overleg gevoerd inzake de door de provincie voorgenomen kapitaalstorting van 10 miljoen in de ROM-D, mede ter afhechting van Manden Maken. Ons bestuur heeft in het kader van die overleggen op 23 december besloten met een drietal maatregelen de levensvatbaarheid van de ROM-D versterken. Op dat moment had het college van B&W van Dordrecht onder voorwaarden positief besloten over de garantstelling van 8,5 miljoen. Ten aanzien van de te nemen besluiten in Hendrik-Ido-Ambacht en Zwijndrecht zijn de betreffende colleges van B&W gevraagd raadsvoorstellen uit te werken.
- 4 - Vraag 3 Waarom heeft het DSB op de Drechtstedendinsdag van 7 december, in het kader van actieve informatie, geen mededeling gedaan in de Drechtraad over deze problematiek en aankomende voorstellen, terwijl daar in DSB-verband wel over gesproken is? Op 23 november jl. heeft ons bestuur met Gedeputeerde Staten (GS) gesproken over de financiële situatie van de ROM-D. In vervolg op dit overleg heeft GS ons op 1 december een brief gestuurd waarin de provincie uiterlijk 1 januari 2011 van ons een financiële garantstelling wenst van 8,5 miljoen voor de ROM-D. Hiermee heeft de provincie de besluitvorming over de kapitaalstorting van 10 miljoen in de ROM-D onlosmakelijk verbonden met de af te geven garantie. Op de Drechtstedendinsdag van 7 december waren de betrokken gemeenten nog in overleg met de ROM-D en de provincie. Dat maakt dat ons bestuur op 7 december geen mededeling kon doen. Op 23 december heeft ons bestuur een defintief besluit genomen over de te nemen maatregelen, wat schriftelijk bevestigd is aan Gedeputeerde Staten. Vraag 4 Waarom is er in december 2010 niet direct duidelijk, inhoudelijk en ordentelijk naar de gemeenteraden van de drie betrokken gemeenten in het bijzonder en de Drechtstedengemeenten in het algemeen (c.q. de Drechtraad) gecommuniceerd wat betreft deze ingrijpende problematiek? Eind december was nog sprake van een onderhandelingssituatie met de provincie. Het volledig informeren van de Drechtraad is pas mogelijk na de definitieve besluitvorming van Gedeputeerde Staten over de 10 miljoen. Het informeren van de individuele raden van de drie betrokken gemeenten is de verantwoordelijkheid van de betreffende colleges van B&W.
- 5 - Vraag 5 Op welke manier wil het DSB de voorgestelde garantstelling van 8.500.000 -, pro rato verdelen over de zes Drechtstedengemeenten en op welke termijn kan hier een voorstel over tegemoet gezien worden? Voor een pro-rato overname zijn twee alternatieven voorhanden, namelijk een naar rato overname door de individuele gemeenten of een overname via de Gemeenschappelijke Regeling (GR). Het Drechtstedenbestuur zal in haar vergadering van 10 februari 2011 een keuze maken. Wanneer onze keuze valt op een overname door de individuele gemeenten, zal ons bestuur de colleges van B&W verzoeken te komen tot tijdige besluitvorming in de lokale raden. Besluitvorming in de Drechtraad is dan niet aan de orde. Voor een overname via de GR moet het financieringsstatuut van de GR worden aangepast. Indien onze keuze op dit alternatief valt, ontvangt de Drechtraad van ons een voorstel tot wijziging van het financieringsstatuut. Dit voorstel kunt u, indien de agendacommissie daartoe besluit, op de Drechtstedendinsdag van 5 april opiniërend bespreken en vervolgens op 10 mei vaststellen. Op basis van dit gewijzigde statuut zal ons bestuur vervolgens in mei besluiten tot het overnemen van het door de gemeente Dordrecht aangegane garantierisico ad 8,5 miljoen. Vanuit het gedachtegoed van verlengd lokaal bestuur kan het zijn dat, parallel aan de regionale besluitvorming over de aanpassing van het statuut, op lokaal niveau over de garantie gesproken wordt. Ons bestuur is in dit kader graag bereid op verzoek van een lokale raad een toelichting te geven.
- 6 - Vraag 6 Acht het DSB het wenselijk dat het treasury-statuut aangepast wordt om het in de toekomst mogelijk te maken via de GR Drechtsteden garant te staan? Het aanpassen van het financieringsstatuut van de GR is een van de alternatieven (zie ook de voorgaande vraag). Wij hebben voor dit alternatief de volgende argumenten: o Krachtig regionaal signaal naar provincie Collectieve garantstelling is het meest duidelijke statement wat de Drechtsteden kunnen maken om richting provincie en andere partners om de betrokkenheid bij ROM-D en haar projecten te onderstrepen. o Besluiten over inhoudelijke projecten en besluiten over de hiervoor benodigde middelen komen in een hand In de beslisnotitie ROM-D is afgesproken dat de regie op de orderportefeuille van de ROM-D bij de regio komt te liggen. Vanuit dit gegeven is het logisch de regio ook in staat te stellen (tijdelijk) middelen voor projecten beschikbaar te stellen, en hiertoe niet separaat langs de gemeenten te gaan. o Spoedige besluitvorming is voorwaarde van GS Als voorwaarde voor de kapitaalstorting van 10 miljoen heeft GS gesteld dat uiterlijk 1 mei definitieve besluiten zijn genomen over de drie genoemde maatregelen. Dit kritisch tijdspad maakt dat snelle en eenduidige besluitvorming noodzakelijk is. Het aanpassen van het financieringsstatuut vraagt een besluit van enkel de Drechtraad. Dit maakt dat vanuit het Drechtstedenbestuur maximaal regie op het proces gevoerd kan worden, als ook dat er eenduidig besluit ligt. Vraag 7 Zal het DSB de besluiten van de gemeenteraad Dordrecht, Zwijndrecht en Hendrik-Ido-Ambacht zodra deze bekend zijn helder en concreet naar de Drechtraad communiceren? Zodra de gemeenteraden van Dordrecht, Zwijndrecht en Hendrik-Ido- Ambacht besluiten hebben genomen en wij hierover door hen zijn geïnformeerd, zullen wij dit helder en concreet met de Drechtraad communiceren.
- 7 - Vraag 8 Het plan Noordoevers zal bijgesteld worden. Op welke termijn verwacht het DSB de aangepaste besluitvorming voor te kunnen leggen? Op dit moment wordt in nauwe samenwerking met BNG Gebiedsontwikkeling (een dochteronderneming van de BNG en de beoogde samenwerkingspartner voor dit project) een investeringsplan opgesteld dat in april aan de Raad van Commissarissen (RvC) van de ROM-D ter goedkeuring zal worden voorgelegd. Het aangepaste woningprogramma (veel minder appartementen) en het fors teruggebrachte jaarlijkse aanbod behoeft nog goedkeuring van het Drechtstedenbestuur (de bestuurlijk opdrachtgever van de ROM-D). Het DSB besluit hierover in haar vergadering van mei, tegelijktijdig met een besluit over de overname van het garantierisico van 8,5 miljoen van Dordrecht. De feitelijke bevoegdheid van de Drechtsteden in de programmering van het project zou mogelijk beperkt kunnen zijn in het kader van Europese aanbestedingsregelgeving. Hierdoor blijft mogelijk de sturing beperkt tot die via de publieke taak van het bestemmingsplan (arrest Arroux). Dit wordt nog op dit moment juridisch geanalyseerd. Vraag 9 Is de winstverwachting voor de Dordtse Kil 3 niet te optimistisch gezien de huidige crisis? In de loop van 2009 is de nieuwe directie van de ROM-D gestart met een nadere analyse van de twee al in de portefeuille aanwezige projecten. Gebleken is dat het project Dordtse Kil III weliswaar hinder ondervindt van de kredietcrisis, maar voldoende kracht en potentie heeft om naar verwachting met een zeer positief resultaat aan het einde van de grondexploitatiefase te kunnen worden opgeleverd. De inschatting per ultimo 2009 is dat op basis van de huidige gegevens afgesloten zou kunnen worden met een positief resultaat van tussen de 15 en 18 miljoen (contante waarde berekeningen per 1-1-2010).
- 8 - Vraag 10 Kan het DSB aangeven waarom de in november 2009 door de Raad van Commissarissen besproken juridische en financiële herstructurering hun vruchten niet hebben afgeworpen? De juridische en financiële herstructurering is begin 2010 voortvarend ter hand genomen door de directie ROM-D in samenwerking met de betrokken aandeelhouders. Het betreft echter een zeer complexe problematiek die al voor een belangrijk deel is afgerond, maar nog niet geheel. Vraag 11 Kan het DSB aangeven of vernieuwing van de bedrijfseconomische structuur, waarbij Drechtstedenbestuurders niet meer zelf in de bestuursorganen van ROM-D zitting hebben, overwogen wordt? In de Beslisnotitie ROM-D welke in oktober 2009 is vastgesteld door de Drechtraad, is al bepaald dat bestuurders van de zes gemeenten geen zitting meer zullen hebben in de Raad van Commissarissen. Met de werving van onafhankelijke commissarissen is een aanvang gemaakt. De aandeelhoudersrol ligt in de nieuwe structuur feitelijk wel bij het Drechtstedenbestuur, aangezien in het kader van de Beslisnotitie ROM-D besloten is de zeggenschap in de Aandeelhouders Vergadering over te dragen aan het Drechtstedenbestuur.