De foto s in het jaarverslag laten zien hoe wij onze visie in 2014 hebben uitgedragen.

Jaarverslag 2014

[VISIE] HEEMwonen is een hybride organisatie die zich inzet voor de maatschappij, de huurder ziet als klant, de wijk als vertrekpunt en een invloedrijke positie heeft in de regio. Handelend vanuit de kernwaarden: betrokken, ondernemend en duidelijk. De foto s in het jaarverslag laten zien hoe wij onze visie in 2014 hebben uitgedragen. pag 2 jaarverslag 2014

Inhoudsopgave Voorwoord 5 1. De corporatie 6 1.1. Organisatiestructuur 7 1.2. Missie en strategie 8 1.3. Dienstverlening 8 1.4. Informatie en communicatie 9 1.5. Geschillenadviescommissie 10 1.6. Medewerkers 12 1.7. Ondernemingsraad 13 1.8. Externe omstandigheden 14 1.9. Sponsoring 14 2. De doelgroep 15 2.1. Kerntaak 15 2.2. Huurbeleid 16 2.3. Wonen, welzijn en zorg 18 2.4. Bewonersparticipatie 20 4. De financiën 36 4.1. Algemeen 36 4.2. Waarderen 37 4.3. Investeren 38 4.4. Financieren 41 4.5. Fiscaliteit 42 4.6. Resultaatvergelijking 42 4.7. Meerjarenperspectief 43 4.8. Beleggingen 49 4.9. Deelnemingen 49 Kengetallen 51 5. Het verslag van bestuur 53 5.1. Taken en verantwoordelijkheden 53 5.2. Terug- en vooruitblik 54 5.3. Horizontale verantwoording 55 5.4. Onderzoek & ontwikkeling 56 5.5. Risicomanagement 57 5.6. Bestuursverklaring 58 3. De woningvoorraad en de woonomgeving 22 3.1. Woningbezit 22 3.2. Nieuwbouw 24 3.3. Aan- en verkoop 26 3.4. Sloop 26 3.5. Leefbaarheid 28 3.6. Onderhoud 31 3.7. Energiebesparing 33 6. Het verslag van de RvC 59 6.1. Samenstelling RvC 59 6.2. Toezichtkader 60 6.3. Inhoud van het toezicht 61 6.4. Corporate Governance 61 6.5. Slotopmerking 66 Bijlagen jaarverslag 67 Jaarrekening 2014 85 Accountantsverklaring 129 TIP: er is een speciale website voor het jaarverslag van HEEMwonen 2014 beschikbaar. U vindt de link op onze website www.heemwonen.nl onder Jaarverslagen. Dit maakt het zoeken en vinden een stuk gemakkelijker. jaarverslag 2014 pag 3

pag 4 jaarverslag 2014

Voorwoord Stond 2013 vooral in het teken van de fusie en de uitwerking hiervan, in 2014 hebben we de aanzet gegeven tot een efficiëntere bedrijfsvoering. Dit als antwoord op een aantal zaken: de verhuurdersheffing die ons in 2014 3,5 miljoen euro kostte, gemiddeld 350 euro per woning; de gematigde huurverhoging in 2014. De ruimte die we krijgen om de huren extra te verhogen, hebben we ook in 2014 niet benut. We vinden het onacceptabel dat de huurders in een toch al niet bemiddelde regio mee moet betalen aan de lastenverzwaring van de corporatie. We beperken de huurverhoging daarom ten koste van ons maatschappelijk vermogen. Helaas betekent dit dat we op andere gebieden scherpere keuzes moeten maken; de benchmark van Aedes waaraan we in 2014 hebben deelgenomen. Aedes heeft onderzoek gedaan naar de klanttevredenheid van huurders en naar de kosten voor bedrijfsvoering over 2013. Wat de resultaten betreft behoren we tot de middengroep. Op het punt bedrijfslasten scoren we goed maar wat betreft de kwaliteit van de dienstverlening laten we enkele punten liggen. We wijten dit aan de opstartfase van HEEMwonen na de fusie in 2013. Door in 2014 het traject Verbeter Elke Dag op te starten, beogen we niet alleen een efficiëntere bedrijfsvoering maar tevens een grotere klanttevredenheid. Meer hierover in hoofdstuk 1, paragraaf 1.3; de bedrijfslastendiscussie in de branche. Aedes voorzitter Calon belooft een reductie van 20 procent binnen 5 jaar; de nieuwe Woningwet die halverwege 2015 in werking treedt. De wet betekent onder meer een strakker toezicht op bedrijfslasten. Er worden consequenties aan te hoge bedrijfslasten verbonden. Uiteraard realiseren we ons dat een efficiënte bedrijfsvoering een voorwaarde is om onze maatschappelijke doelstelling goed te kunnen blijven vervullen en om aan de verwachtingen van de maatschappij en politiek te kunnen voldoen. De resultaten van HEEMwonen uit het verleden geven geen garantie maar geven wel het vertrouwen dat wat we ons ten doel stellen, ook realiseren. In de transitiefase waarin we nu verkeren, moeten we onze comfortzone loslaten en onze HEEMwonen waarden (betrokken, ondernemend en duidelijk) blijven toepassen. Dan kunnen wij ook in 2015 het verschil blijven maken. Het thema voor dit jaarverslag luidt: VER-ANTWOORDEN. We rechtvaardigen in dit verslag de keuzes die we in 2014 hebben gemaakt en hoe we onze middelen hebben ingezet. In de verschillende hoofdstukken geven we antwoord op vragen van huurders, de maatschappij, de politiek en andere stakeholders. Heeft u ook een vraag? Mail deze dan naar jaarverslag@heemwonen.nl en wij zullen deze zo snel mogelijk beantwoorden. Mr. Jack J.J.M. Vinken MRE Directeur-bestuurder jaarverslag 2014 pag 5

1. De corporatie pag 6 jaarverslag 2014

1.1. Organisatiestructuur HEEMwonen heeft een directieteam van vier directieleden, voorgezeten door de directeur-bestuurder. We hebben gekozen voor een eenhoofdig bestuursmodel waardoor de eindverantwoordelijkheid bij de directeur-bestuurder ligt. De organisatie kent vier afdelingen: Wonen, Wijken, Bedrijfsvoering en Strategie & Beleid. Afbeelding 1 toont ons organogram. Afbeelding 1. Organogram HEEMwonen per 31-12-2014 directeur-bestuur human resource managment (HRM) team Strategie & Beleid Directeur Wijken Directeur Wonen Directeur Bedrijfsvoering team projecten team servicecentrum bedrijfsvoering team wijken team wonen team I&A team verhuur team facilities team bedrijfsbureau Is er iets in de organisatiestructuur van HEEMwonen gewijzigd in 2014? Door de aangekondigde wijzigingen van het kabinetsbeleid zagen we ons in 2014 genoodzaakt hierop te anticiperen en minder in te zetten op gebiedsregie en meer op projectregie met een strakke, budgettaire aansturing. In 2014 is het team projecten uitgebreid met de medewerkers van planmatig onderhoud. Ook hebben we in 2014 asset management geïntroduceerd binnen HEEMwonen. Vooral om de efficiency, de effectiviteit en de transparantie van ons strategisch voorraadbeleid te verbeteren. Daarnaast verwachten we hiermee de vastgoedrisico s beter te kunnen beheersen. Asset management houdt in dat de corporatie voortdurend haar vastgoed transformeert binnen de vastgestelde kaders op strategisch niveau, om deze in overeenstemming te brengen en houden met de maatschappelijke en financiële doelstellingen van de corporatie. In augustus 2014 hebben we binnen het team Strategie & Beleid een asset regisseur aangesteld. Verder hebben zich in 2014 een aantal kleine verschuivingen voorgedaan binnen de teams Wonen en Wijken. Zo is er een tweede teamleider Wonen bijgekomen vanwege de grootte van de afdeling en zijn de sociaal consulenten van het team Wonen naar het team Wijken gegaan. jaarverslag 2014 pag 7

1.2. Missie en strategie Onze omgeving verandert in hoog tempo. We spelen in op die veranderingen, maar onze missie blijft onveranderd van kracht. HEEMwonen werkt in Kerkrade en Landgraaf aan betaalbaar wonen en prettig leven en maakt het verschil in de wijk als het wonen gaat. Dat is onze missie, daar staan we voor. Strategische doelstellingen Vijf strategische doelstellingen geven invulling aan onze missie: 1. we zorgen voor voldoende, goed onderhouden en betaalbare woningen, voor zowel senioren als jongeren; 2. we zorgen voor een goed woon- en leefklimaat; 3. we zorgen voor kwalitatief goede dienstverlening; 4. we leveren een economische bijdrage aan het gebied; 5. we willen een proactieve en lerende organisatie zijn. Hoe heeft HEEMwonen zich hiervoor in 2014 ingezet? Hoe we ons hiervoor in 2014 hebben ingezet en welke investeringen dat met zich mee heeft gebracht, beschrijven we in dit jaarverslag. Tevens hebben we de belangrijkste activiteiten uiteengezet in een activiteitenoverzicht. U vindt dit activiteitenoverzicht in bijlage 1. 1.3. Dienstverlening Wat heeft HEEMwonen in 2014 gedaan om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren? KWH-Huurlabel We zetten ons dagelijks in voor tevreden huurders. De klanttevredenheid laten we onderzoeken door het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH). Op basis van de metingen in 2013 behaalden we begin 2014 het Huurlabel. We scoorden op de labelonderdelen gemiddeld een 7,6. Tabel 1 toont de scores per onderdeel in 2013 en 2014. Het oordeel over ontevredenheid was met een 6,1 onder de norm (6,5). Hierop zijn direct een aantal verbeteracties uitgezet. Tabel 1. Scores KWH-Huurlabel Onderdeel 2014 2013 Totaalscore 7,6 7,3 Woning zoeken 7,9 7,3 Nieuwe woning 8,0 7,4 Huur opzeggen 8,2 7,9 Reparaties 8,1 8,0 Onderhoud 8,0 7,1 pag 8 jaarverslag 2014

Verbeter Elke Dag We werken continu aan de verbetering van onze dienstverlening. In 2014 zijn we onder begeleiding van een extern adviesbureau een verbetertraject gestart onder de noemer Verbeter Elke Dag. Diverse werkgroepen zijn aan de slag gegaan om voornamelijk primaire processen (onderhoud, mutatie, inkoop en verhuur) te evalueren en te herijken met als doel het verbeteren van de dienstverlening aan de klant (extern) en het vergroten van de effectiviteit en efficiency (intern). Hierdoor kunnen we vanaf 2015 de volgende verbeteringen doorvoeren: onderhoud: door drie ketenpartners te selecteren voor het reparatie- en mutatieonderhoud, kunnen bewoners reparatieverzoeken straks rechtstreeks bij de aannemer melden en direct een afspraak inplannen, zonder tussenkomst van HEEMwonen; mutatie: door een betere stroomlijning van het mutatieproces en heldere afspraken met de ketenpartners kunnen nieuwe huurders sneller in hun nieuwe woning terecht en besparen we kosten; inkoop: door het inkoopproces deels te centraliseren (o.a. de specificatie wordt decentraal opgesteld), kunnen we een efficiencyslag maken. Bovendien is het nieuwe aanbestedingsbeleid meer gericht op transparantie en verantwoording; verhuur: door woningzoekenden eerder en persoonlijk te benaderen en door een gerichte aanpak van moeilijk verhuurbare huurwoningen kunnen we leegstand verder verminderen. Andere verbeteringen Naast het verbetertraject Verbeter Elke Dag worden ideeën aangedragen die moeten leiden tot een betere dienstverlening aan onze bewoners. We noemen er twee. Door in te spelen op de behoefte voor tijdelijke huisvesting, is een nieuwe vorm van verhuur ontstaan: short stay. Dit is vooral bedoeld voor mensen die door een noodsituatie (echtscheiding, gedwongen verkoop of brand) van het ene op het andere moment geen dak meer boven hun hoofd hebben en per direct woonruimte nodig hebben. Voor deze short stay woningen hebben we in 2014 vijf huurcontracten afgesloten. De eerste contracten zijn ingegaan in september 2014. Samen met Wonen Limburg, Woonpunt en een kampeerboerderij bieden wij vanaf begin 2015 onze short stay woningen aan via www.thuistijdelijk.nl. In overleg met het Centraal Huurdersplatform HEEMwonen hebben we het beleid voor trouwe huurders vastgesteld. 1.4. Informatie en communicatie Hoe speelt HEEMwonen in op de digitalisering van de samenleving? Servicecentrum Ons servicecentrum is verantwoordelijk voor het eerstelijns contact met huurders en woningzoekenden. In 2014 werd 90 procent van alle telefoonverkeer direct door het service centrum afgehandeld. We streven ernaar om de communicatie richting de klant steeds vaker digitaal te laten plaats vinden. Om dat te stimuleren verwijst het servicecentrum steeds vaker naar de website en checkt bij telefonisch contact of het e-mailadres nog actueel is. Website Op de website en in het klantportaal zijn alle formulieren die voorheen alleen op papier beschikbaar waren, online gezet. Ook hebben we een interesseformulier online gezet voor nieuwbouw. Mensen die geïnteresseerd zijn in een bepaald nieuwbouwproject, kunnen vrijblijvend hun interesse aangeven en worden dan per mail op de hoogte gehouden van de vorderingen. Dit vergroot de betrokkenheid van de woningzoekende. Ook is een werkgroep in het derde kwartaal van 2014 gestart met de voorbereidingen voor een responsive website, inclusief het klantportaal. Een responsive website past de website aan, jaarverslag 2014 pag 9

aan het apparaat waarmee de website bekeken wordt (pc, tablet, mobiele telefoon) zodat deze duidelijk leesbaar blijft. Begin 2015 is de vernieuwde, responsive website live gegaan. Mijn HEEMwonen In 2015 kijken we naar een mogelijke uitbreiding van de functionaliteiten van het klantportaal. Dit is echter sterk afhankelijk van hoe de onderhoudsprocessen gaan verlopen naar aanleiding van de procesoptimalisatie en de heroverweging van een nieuw primair systeem in 2015. We hebben in 2014 een actie uitgezet om huurders te stimuleren zich te registeren in het klantportaal. Mede hierdoor steeg het aantal registraties van 1.300 begin 2014 naar 1.650 eind 2014. Dat betekent dat 17 procent van onze bewoners zich eind 2014 heeft geregistreerd in Mijn HEEMwonen. In 2015 kijken we hoe we het aantal registraties verder kunnen vergroten. Mailingen Kleinschalige mailingen (complex-gebonden) hebben we in 2014 al incidenteel per mail uitgezet. Omdat we nog niet van alle huurders een e-mailadres hebben, zetten we in 2015 een actie uit om ook deze te kunnen registreren. Hierdoor zullen we in de toekomst ook grotere mailingen digitaal kunnen versturen. Ook onderzoeken we eind 2014 de mogelijkheid om de maandelijkse acceptgiro, die nog altijd per post wordt verstuurd aan een kleine 2.500 huurders, te digitaliseren. 1.5. Geschillenadviescommissie Ondanks onze inzet, kunnen bewoners ontevreden zijn over onze dienstverlening. Gelukkig kunnen we klachten vaak in goed onderling overleg oplossen. Als een bewoner of woningzoekende van mening is dat wij de klacht niet naar tevredenheid oplossen en/of afspraken niet nakomen, spreken we niet meer van een klacht maar van een geschil. De geschillenadviescommissie komt dan in beeld. Dit is een onafhankelijke commissie die HEEMwonen adviseert over de te nemen maatregelen naar aanleiding van het geschil. De werkwijze en samenstelling van de commissie ligt vast in een reglement (2013). Er zijn een aantal zaken die de geschillencommissie niet behandelt, zoals huurverhogingen. Hiervoor bestaat een landelijke huurcommissie (huurcommissie.nl). Ook zaken die al aan de rechter zijn voorgelegd, worden door de commissie niet in behandeling genomen. Tabel 2 laat zien dat het aantal geschillen in 2014 sterk is afgenomen ten opzichte van het jaar ervoor. Het hoge aantal geschillen in 2013 kan verklaard worden door het beginstadium van HEEMwonen na de fusie. Nog niet alles verliep toen zoals het zou moeten. Tabel 2. Overzicht geschillen Werkzaamheden geschillenadviescommissie 2014 2013 Overlegmomenten geschillenadviescommissie 4 5 Aantal nieuw binnengekomen geschillen 4 10 In behandeling genomen geschillen 2 6 Aantal geschillen op 31-12 verslagjaar in behandeling 0 1 pag 10 jaarverslag 2014

Hoe gaat HEEMwonen om met geschillen? Werkwijze Geschillen moeten schriftelijk middels het daarvoor bestemde (web)formulier, worden ingediend. In 2014 werden twee geschillen door de geschillenadviescommissie niet ontvankelijk verklaard omdat een (recent) klachtenformulier ontbrak. Bovendien was het tijdsbestek tussen het ontstaan van de klacht en indiening van het geschil langer dan zes maanden. De twee geschillen die door de commissie in behandeling zijn genomen, betroffen overlast in combinatie met de dienstverlening van HEEMwonen. Beide geschillen zijn binnen de termijn van twaalf weken afgehandeld. Het advies van de commissie werd in beide gevallen door de directeur-bestuurder van HEEMwonen overgenomen. De bewoners zijn door ons schriftelijk geïnformeerd over de uitkomst. Ook heeft de teamleider Wonen aanvullend contact opgenomen met de bewoners ter verduidelijking van de klacht en om de ontevredenheid bij de klagers volledig weg te nemen. Daarnaast heeft de geschillenadviescommissie tweemaal ongevraagd advies gegeven om web formulieren aan te passen en bij werkzaamheden die overlast veroorzaken vooraf schriftelijk naar huurders te communiceren. HEEMwonen heeft beide adviezen overgenomen. De verslagen van de geschillenadviescommissie zijn ter informatie voorgelegd aan de directeur-bestuurder. De leden van de Raad van Commissarissen zijn middels de kwartaalrapportages, de Balanced Score Card en de actualiteitenoverzichten geïnformeerd over de geschillen. Wanneer daar behoefte aan is, licht de directeur-bestuurder een geschil toe aan de raad. Samenstelling Vanaf de fusie per 1-1-2013 is de geschillenadviescommissie samengesteld uit leden van de commissies van de drie voormalige corporaties. De zittingstermijn van een aantal per 1-1-2013 benoemde leden liep in de loop van 2013 dan wel 2014 af (zie rooster). In de loop van 2014 is de werving van nieuwe leden opgepakt waarbij in overleg is besloten dat de zittende leden pas zouden aftreden als de nieuwe leden benoemd zouden zijn. Slechts één lid (voorgedragen door verhuurder) dat voorheen plaatsvervangend lid was, is in de nieuwe samenstelling als regulier lid aangebleven (met een resterende zittingstermijn tot 1-5-2017). Eén lid, wiens termijn nog doorliep tot 30-6-2016 is na overleg met het CHOH en de directeur-bestuurder ook vervangen vanwege zijn matige beschikbaar- en bereikbaarheid. Om de continuïteit te handhaven, is een getrapt rooster van aftreden opgesteld. De nieuwe leden zijn per 1-1-2015 formeel benoemd en aangetreden. Tabel 3 toont de samenstelling van de geschillenadviescommissie per 31 december 2014 en het rooster van aftreden. Tabel 3. Geschillenadviescommissie (2014) naam functie einde zittingstermijn herkiesbaar Mr. J.M.G.A. Sengers Voorzitter 30-6-2014 Nee Mr. R. Smeets Plaatsvervangend voorzitter Onbekend, echter minimaal 2 termijnen Nee L. Heunen Lid verhuurder 30-6-2013 Nee B. Collaris Reservelid verhuurder 1 mei 2017 Nee J. Vallinga Lid huurder 30-6-2016 Nee S. Vievermans Reservelid verhuurder Onbekend, echter minimaal 2 termijnen Nee jaarverslag 2014 pag 11

1.6. Medewerkers Personeelsbestand Op 31 december 2014 waren 103 medewerkers werkzaam voor HEEMwonen, waarvan 98 in loondienst: 67 fulltimers, 36 parttimers en 8 stagiaires. 87 Hiervan waren vast in dienst en 16 medewerkers hadden een tijdelijk contract. In totaal ging het om 95,0 fte in 2014 tegenover 92,7 fte in 2013. Door de langdurige uitval van een aantal collega s als gevolg van ziekte zijn we genoodzaakt extra mankracht in te zetten. We verwachten nog steeds dat het personeelsbestand de komende jaren zal dalen. Mede als gevolg van een krimpende woningvoorraad, het efficiënter inrichten van diverse processen en ketensamenwerking. Kennisontwikkeling In 2014 hebben we de HEEMacademie verder uitgewerkt. De HEEMacademie omvat alle trainingen en opleidingen die binnen HEEMwonen (incompany) plaatsvinden. Verschillende trajecten liepen in 2014: training Excel, Asbestherkenning, Huurrecht Basis en Huurrecht Verdieping, Verhuurmakelaar, Optimaal Wijkbeheer, Huurincasso en executie, Crediteuren- en debiteurenadministratie, datakwaliteit en -beheer. In totaal maakten 19 medewerkers gebruik van de incompany trainingen. Binnen de HEEMacademie is in 2014 een nieuw onderdeel van start gegaan: lunchbijeenkomsten. Tijdens de lunch vertellen collega s iets over hun project en/of werkzaamheden met als doel informatie-uitwisseling tussen collega s onderling. In 2014 kwamen de volgende onderwerpen langs: short stay, Internationale Bauausstellung Parkstad (IBA), Informatiebeveiligingsbeleid, conceptueel bouwen en ketensamenwerking. Wellicht dat de informele en vrijblijvende setting telkens weer zorgen voor een hoge opkomst. Daarnaast waren er de volgende trainingen en opleidingen in 2014: 7 medewerkers volgden extern een workshop of seminar; 41 medewerkers volgden een korte opleiding (< 10 dagen); 12 medewerkers startten met een langdurige opleiding: Lean Management, Six Sigma Green, Assetmanagement, HBO Technische Bedrijfskunde, Facility Management, HBO Vastgoed en Makelaardij, HBO Sociaal Juridische Dienstverlening, HBO Bedrijfskundig Management voor Technici, HBO Operationeel management, HBO Officemanagement, Leergang Personeelsmanagement en Commerciële bedrijfsvoering. Hiervan hebben twee medewerkers de opleiding in 2014 met succes afgerond; 15 medewerkers volgden een training bedrijfshulpverlening; 2 EVC-trajecten (erkenning verworven competenties) zijn afgerond en er lopen er 5 door in 2015. Hoeveel gaf HEEMwonen in 2014 uit aan trainingen en opleidingen voor het personeel? In totaal werd in 2014 een bedrag van 147.010 euro aan trainingen en opleidingen uitgegeven, tegenover 90.976 euro in 2013. Waarden en normen Onze kernwaarden duidelijk, betrokken en ondernemend hebben we verankerd in de beoordelingscyclus en we meten de concrete bijdrage van medewerkers. Ook spreken we elkaar erop aan. Het voorbeeldgedrag van leidinggevenden is hierbij cruciaal. We organiseren drie tot vier keer per jaar een teamleidersbijeenkomst waarin de kernwaarden een belangrijk onderwerp van gesprek zijn. Daarnaast vinden we het belangrijk dat onze medewerkers geëngageerd zijn, integer handelen, goed kunnen samenwerken, voldoende beslissingsruimte hebben, proactief zijn, zelf initiatief nemen, flexibel en kostenbewust zijn. Ook hier sturen we op. We vertalen deze waarden in concrete gedragsnormen. Het nieuwe werken Na een jaar volgens de principes van Het Nieuwe Werken gewerkt te hebben, heeft iedereen zijn of haar weg hierin wel gevonden. We beschikken over een prima werkomgeving waarbij collega s zoeken pag 12 jaarverslag 2014

naar een werkplek die bij hun werkzaamheden past. Ook werd er in 2014 al meer gebruik gemaakt van de mogelijkheid om thuis te werken. Wel moeten we aandacht blijven geven aan deze manier van werken. Daarom inventariseert een kleine delegatie van de afdeling Strategie & Beleid, Facilitaire Zaken en HRM regelmatig waar medewerkers en teamleiders tegenaan lopen. Ook is Het Nieuwe Werken een vast onderwerp tijdens de teamleidersbijeenkomsten, die vier keer per jaar plaats vinden. In 2014 zijn een aantal verbeterpunten opgepakt. Deze hadden vooral te maken met kleine aanpassingen aan het gebouw of de inrichting. 1.7. Ondernemingsraad Vanwege het pensioen van één van de leden van de ondernemingsraad (OR), bestaat de OR in 2014 nog uit zes leden. Tabel 4 toont de samenstelling van de OR in 2014. Formeel is de OR, in het bijzijn van de directeur-bestuurder, vijf keer bijeen geweest voor overleg. Eén overleg vond plaats met de voltallige Raad van Commissarissen. Daarnaast heeft de OR regelmatig overleg gevoerd in eigen kring. Wat waren de belangrijkste gespreksonderwerpen van de ondernemingsraad in 2014? De belangrijkste gespreksonderwerpen waren: het vervoersbeleid; de verhuizing van HEEMwonen naar de Markt in Kerkrade; de evaluatie van de beoordelingscyclus 2013; de visie op Het Nieuwe Werken ; de evaluatie van de sociale begeleidingsregeling als voorbereiding op het evaluatieoverleg met de vakbonden; de personele bezetting en doorkijk naar 2015; de organisatieontwikkeling in relatie tot de sociale begeleidingsregeling per 1-1-2015; de organisatiescan op de onderhoudsprocessen door bureau P5COM; de diverse personele ontwikkelingen: vacatures, employability en (langdurig) ziekteverzuim; de gedragscode voor het gebruik van de Smart Phone; het jaarrapport Integriteit 2013 van People in Touch; de jaarstukken en het jaarverslag 2013; de actualiteiten in corporatieland (o.a. parlementaire enquête, benchmark, novelle); de versobering van de arbeidsvoorwaarden en de reductie van bedrijfslasten; de advies- en instemmingsaanvragen: o.a. de verschoven werktijden, de incasso van zittende huurders, de werkkostenregeling en het tijdschrijven. Tabel 4. Samenstelling Ondernemingsraad 2014 Functie Naam Datum van aftreden Voorzitter Jo Brauers 1 juli 2017 Secretaris Patrick Coenen 1 juli 2017 Vice-voorzitter Hub Moonen 1 juli 2017 Vice-secretaris Dennis Bogers 1 juli 2017 Lid Jan Zopfi 1 juli 2017 Lid Maurice van Meegen 1 juli 2017 jaarverslag 2014 pag 13

1.8. Externe omstandigheden Welke externe omstandigheden hebben ons werk in 2014 beïnvloed? Bevolkingskrimp in ons werkgebied: hoewel we nog steeds woningen slopen, lopen we aan tegen onze limiet. Met sloop onttrekken we woningen aan het goedkope en betaalbare segment maar het is niet haalbaar om in dit segment tegen het zelfde huurniveau nieuwe woningen te bouwen. Omdat er (nog) geen sprake is van structurele leegstand zullen we de focus vanaf 2015 verleggen naar renovatie en pas tot herstructurering overgaan als de leefbaarheid te zeer in het gedrang komt. Financiële omstandigheden: de verhuurdersheffing ging ook in 2014 ten koste van investeringen die maatschappelijk en economisch rendement opleveren en raken dus wederom onze bewoners; Wonen, welzijn, zorg: door de scheiding van zorg en wonen betaalt de bewoner voor het wonen en de zorg wordt gefinancierd middels de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de AWBZ en eventueel via eigen middelen. Omdat meer mensen hierdoor thuis blijven wonen, zal de behoefte aan woningaanpassingen toenemen. Herziene Woningwet: deze wet, die in maart 2015 door de Eerste Kamer is behandeld, dwingt ons te focussen op onze kerntaken. Dat wil zeggen: het bouwen, verhuren en beheren van sociale huurwoningen, bepaald maatschappelijk vastgoed en beperkte leefbaarheidstaken. Ook moeten we veel goedkoper gaan werken. Daarop hebben we in het verslagjaar al ingespeeld met de start van het traject Verbeter Elke Dag. Als gevolg hiervan zullen vanaf 2015 een aantal wijzigen worden doorgevoerd in bedrijfs- en klantprocessen die leiden tot een grotere effectiviteit, efficiency en dus kostenbesparing. Verhuurdersheffing: dit is een overheidsmaatregel om de woningmarkt beter te laten functioneren en extra inkomsten voor de staatskas te genereren. In 2014 kwam dit voor HEEMwonen gemiddeld neer op circa 350 euro per woning. Geld dat we niet meer kunnen inzetten voor de sociale woningbouw. 1.9. Sponsoring Hoe gaat HEEMwonen om met sponsorverzoeken? Vanaf eind 2013 worden sponsorverzoeken standaard afgewezen. Omdat we het belangrijk vinden dat buurtinitiatieven van bewoners toch een steuntje in de rug kunnen krijgen, konden bewoners ook in 2014 weer een beroep doen op het leefbaarheidsfonds. Een commissie waarin onder meer huurdersvertegenwoordigers zitting hebben, beslist over de toekenning van een bijdrage uit dit fonds. Meer hierover in hoofdstuk 3, paragraaf 3.5. pag 14 jaarverslag 2014

2. De doelgroep 2.1. Kerntaak Onze kerntaak is het aanbieden van voldoende, goed onderhouden en betaalbare woningen voor de primaire doelgroep. Deze mensen ervaren door inkomen of andere beperking(en) vaak moeilijkheden bij het vinden van passende huisvesting en zijn daarvoor aangewezen op een sociale huurwoning (huurprijs tot 699 euro, prijspeil 01-01-2014). Waaruit bestaat de primaire doelgroep van HEEMwonen? Reguliere woningzoekenden met een beperkt inkomen Mensen met een inkomen tot 34.678 euro (2014) komen in aanmerking voor een sociale huurwoning. Zorgbehoevenden Zoals cliënten van zorginstellingen, (ex)psychiatrische cliënten en medisch urgenten. Bijzondere aandachtsgroepen Zoals asielzoekers/statushouders (zie tabel 5), (ex)gedetineerden, sociaal urgenten, maatschappelijke opvang, migranten en (ex)-daklozen. In 2014 begonnen we in beide gemeenten met een achterstand wat de huisvesting van statushouders betreft. In de loop van 2014 hebben we deze achterstand weg kunnen werken. Onze inzet heeft zelfs geresulteerd in een voorsprong per 01-01-2015. Tabel 5. Huisvesting asielzoekers/statushouders in 2014 Gemeente Stand 01-01-2014 Taakstelling 2014 Realisatie 31-12-2014 Stand 01-01-2015 Kerkrade -11 (achterstand) 33 47 + 3 Landgraaf -7 (achterstand) 36 46 + 3 jaarverslag 2014 pag 15

Studenten In 2013 zijn we gestart met een pilot studentenhuisvesting, specifiek gericht op Duitse studenten uit Aachen. Dit hebben we ook in 2014 gecontinueerd. We hebben in 2014 10 woningen ingericht voor kamerverhuur en 5 woningen voor groepsbewoning (Wohngemeinschaft). De studenten krijgen de garantie dat ze een jaar in de woning kunnen blijven wonen. Onze doelstelling was om in 2014 20 studenten te huisvesten, het werden er 24. Daarmee hebben we de doelstelling behaald. We zetten de pilot ook in 2015 voort, maar verwachten dat de behoefte geleidelijk zal afnemen. Deze nieuwe markt vormt een extra instrument om leegstand in ons werkgebied te voorkomen en onze wijken vitaal te houden. 2.2. Huurbeleid Hoe houdt HEEMwonen de huren betaalbaar? We willen met ons huurbeleid de sociale woningvoorraad op peil houden, met andere woorden voldoende goedkope en betaalbare woningen beschikbaar hebben. Afbeelding 2 laat zien dat 89 procent van onze woningvoorraad in 2014 goedkoop tot betaalbaar was. De verhuur van deze woningen vindt zoveel mogelijk met voorrang plaats aan de primaire doelgroep. Hierdoor zijn de goedkopere woningen beschikbaar voor mensen met een lager inkomen en hoeven zij minder vaak een beroep te doen op huurtoeslag. In 2014 hebben wij 92,6 procent van deze (sociale) huurwoningen aan onze primaire doelgroep toegewezen. Afbeelding 2. Verdeling woningbezit naar netto huurprijs per 31-12-2014 9% 2% 18% goedkoop < 389,05 betaalbaar < 389,05-596,75 middelduur < 596,75-699,48 duur > 699,48 71% Gematigde huurverhoging HEEMwonen geeft prioriteit aan betaalbaarheid en heeft de huren van zowel de niet-geliberaliseerde als de geliberaliseerde woningen per 1 juli 2014 met 3 procent verhoogd. Dit is de inflatie (2,5 procent) vermeerderd met een kleine opslag van 0,5 procent. Dit is beduidend lager dan de huurverhoging die het kabinet toestaat. We hebben in 2014 wederom dus geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid die het kabinet biedt om de huur van bewoners met een inkomen hoger dan 34.229 euro extra te verhogen. Circa twee procent van ons woningbezit viel in 2014 in het niet-geliberaliseerde huursegment. pag 16 jaarverslag 2014

HEEMwonen hanteert een aantal uitzonderingen wat betreft de huurverhoging: we verhogen de huur niet van woningen die worden gesloopt en waarvoor een sociaal statuut van kracht is. In 2014 ging het om 445 woningen waarbij de huur om deze reden werd bevroren; we verhogen de huur niet van nieuwbouwwoningen in het jaar van oplevering. Daarvan in 2014 geen sprake; voor woningen met een huur onder de liberalisatiegrens van 699,48 euro geldt, dat de huur ook na de huurverhoging onder de liberalisatiegrens blijft; voor alle woningen met een huur onder 699,48 euro geldt een wettelijke bovengrens. De huur komt niet boven de maximale huur op basis van het puntensysteem. In 2014 bedroeg de huurprijs gemiddeld 68 procent van wat mag op basis van de puntentelling. Hierdoor kwam de gemiddelde huurverhoging in 2014 uit op 2,9 procent. De jaarlijkse huurverhoging in 2014 is tot stand gekomen in overleg met het Centraal Huurdersoverleg HEEMwonen. Streefhuurgrenzen Wij streven naar betaalbaarheid en een faire prijs-kwaliteitverhouding van ons bezit. In 2014 werden daarom voor enkele complexen streefhuurgrenzen ingevoerd. Door dit beleid, bewaken we de grenzen in relatie tot de huurtoeslag. En zo wordt dit DAEB ( Diensten van Algemeen Economisch Belang) bezit na mutatie niet meer geliberaliseerd maar netto afgetopt op 690 euro. Op deze manier blijven deze woningen bereikbaar voor huurders die afhankelijk zijn van huurtoeslag. Beheersing woonlasten Bij betaalbaarheid gaat het niet alleen om de huurprijs. HEEMwonen zet zich ook in om de woonlasten beheersbaar te houden. Een groot deel van het inkomen van onze huurders gaat naast de huur op aan energie (elektriciteit, gas en water) en gemeentelijke heffingen. Vooral de energielasten zijn de afgelopen jaren sterk gestegen. HEEMwonen doet er veel aan om het energieverbruik van haar huurders te beperken. We verbeteren de isolatie van woningen, vervangen verwarmingsketels door zuinige combi-ketels, plaatsen waar mogelijk zonneboilers en soms ook zonnepanelen. Zo krijgen steeds meer woningen het gunstige energielabel A, B of C. De kosten hiervan berekenen we slechts gedeeltelijk door in de huur, zodat de huurder er per saldo op vooruit gaat. Ook geven we handige besparingstips zodat zij zelf ook energie kunnen besparen. Meer over de energiebesparende maatregelen die we in 2014 hebben toegepast in hoofdstuk 3, paragraaf 3.7. Huurachterstand Het grootste deel van onze bewoners heeft het financieel niet ruim. Een betalingsachterstand kan snel oplopen. Daarom zijn onze incassoconsulenten hier alert op. Begin 2014 hadden 1.060 zittende huurders een huurachterstand. In totaal ging het om een bedrag van 629.512 euro, zijnde 0,98 procent van de bruto jaarhuur. Samen met de incassoconsulent wordt bekeken hoe de huurachterstand weggewerkt kan worden. Soms wordt een (kosteloze) betalingsregeling getroffen of verwijzen we de bewoner door naar de gespecialiseerde hulpverlening. In Landgraaf hebben we in 2014 met Welsun, de gemeente en de Kredietbank het bestaande convenant schuldhulpverlening vernieuwd. Hierdoor kunnen we bij incassovraagstukken eerder ingrijpen. In Kerkrade streven we ernaar om in 2015 een convenant te sluiten met onder meer de gemeente Kerkrade en Impuls. Intussen werken we, ter voorkoming van hoge incassokosten en ontruimingen, al met hen samen in het kader van schuldhulpverlening. Heeft dit niet het gewenste effect dan gaan we over tot uitzetting. We moesten in 2014 28 keer een woning ontruimen als gevolg van wanbetaling. Eind 2014 hadden 1.045 zittende huurders een huurachterstand. Dit komt neer op een bedrag van 520.530 euro, zijnde 0,76 procent van de bruto jaarhuur. We hebben eind 2014 besloten om huurachterstanden tot twee maanden en de incasso van vertrokken huurders vanaf 2015 uit te besteden aan een externe partij. Dit om ervoor te zorgen dat onze eigen medewerkers zich actief kunnen richten op preventie en vroegtijdige signalering. jaarverslag 2014 pag 17

2.3. Wonen, welzijn en zorg Hoe heeft HEEMwonen in 2014 bijgedragen aan de combinatie van zorg en wonen? Vooral door de sterke vergrijzing in ons werkgebied zetten wij ons al jaren in voor de huisvesting van bewoners met een zorgbehoefte. We beschikken over 26 zorgcomplexen ofwel circa 670 zorgplekken. Eind 2014 is één zorgcomplex met 42 zorgeenheden in ontwikkeling. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld het woon-zorgcomplex de Lupinehof in Kerkrade (2005) en het wijkzorgcentrum Dokter Calshof in Landgraaf (2010). We realiseren deze complexen samen met diverse lokale en regionale (zorg)partijen en (welzijns)instellingen, want zorgverlening behoort niet tot onze kerntaken. In 2014 werkten we samen met de volgende welzijns- en zorginstellingen: MeanderGroep Zuid-Limburg, Radar, Stichting Gehandicaptenzorg Limburg, Mondriaan Zorggroep, Koraalgroep, Levantogroep (voormalige Rimo), Consuminderhuis Landgraaf, Stichting Harteklop, het Veiligheidshuis, Stichting Voedselbank, Welsun, Impuls en de sociale wijkteams van de gemeenten Kerkrade en Landgraaf. Ontwikkelingen zorg Door de veranderingen in de zorgwetgeving wordt er kritisch gekeken naar het zorgvastgoed. Door ons maar ook door zorgpartijen. Deze wetgeving stuurt aan op langer thuis wonen. En daarmee dus ook op een terugloop van cliënten in intramurale huisvesting. HEEMwonen heeft in 2014 de risico s rond het zorgvastgoed nader onderzocht en de banden met de grootste afnemers (MeanderGroep Zuid Limburg, SGL en Radar) aangehaald om een beter beeld te krijgen van hun toekomstig beleid. Naar aanleiding hiervan hebben we ons beleid aangepast. Gelet op het specifieke karakter van zorgvastgoed en de daaraan verbonden risico s zullen we nog voorzichtiger zijn bij nieuwe investeringsbeslissingen. Met MeanderGroep hebben we onderzoek gedaan naar de toekomstpotentie van het Heereveld in Landgraaf. Met SGL hebben we actief samen gezocht naar alternatieve huisvestingsmogelijkheden binnen ons eigen bezit. Ook hebben we één persoon binnen HEEMwonen aangewezen als relatiebeheerder voor de zorgpartijen, zodat we tijdig op veranderende zorgkoersen kunnen anticiperen. Huiskamerprojecten Een huiskamerproject is een ontmoetingsruimte waar ouderen regelmatig bij elkaar komen voor (creatieve) activiteiten, spelletjes of gewoon voor een praatje en de gezelligheid. We faciliteren er twaalf in Landgraaf en drie in Kerkrade. Met de samenwerkende besturen van de huiskamerprojecten zitten we regelmatig voor overleg aan tafel. Ook de welzijnsinstellingen namen deel aan de huiskamerprojecten: Impuls in Kerkrade en Welsun in Landgraaf. In het kader van de scheiding wonen en zorg zouden de huiskamerprojecten een veel grotere rol kunnen spelen en eraan bij kunnen dragen om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. HEEMwonen maakt zich sterk voor een betere samenwerking van de vrijwilligers met de welzijnsinstellingen en zorgprofessionals. Dit zou moeten leiden tot een betere (en vooral vollere) dagbesteding. De huiskamers staan nog regelmatig leeg. Onze rol is slechts faciliterend: we voorzien in de ruimte zonder zelf een actieve rol te spelen bij de invulling. Wel hebben we in de wijk een signaalfunctie nu de zorg meer en meer in de wijk georganiseerd wordt. We voorzien een grotere rol voor het vangnet in de wijk als het gaat om het verlenen van eerstelijns zorg. Familie, buren maar ook de huiskamerprojecten en onze medewerkers in de wijk spelen daar een belangrijke rol in. Housing Parkstad Dit betreft een samenwerkingsverband van woningcorporaties en zorginstellingen in de regio Parkstad Limburg. Op basis van dit convenant krijgen dak- en thuislozen, die tijdelijk in een 24-uurs-opvang verblijven, de kans een nieuwe start te maken in een eigen woning. HEEMwonen heeft in 2014 28 woningen pag 18 jaarverslag 2014

beschikbaar gesteld en 16 hiervan zijn in het verslagjaar ook daadwerkelijk verhuurd ten behoeve van Housing Parkstad. Vanwege personeelsuitval hebben we niet helemaal kunnen voldoen aan de taakstelling. De samenwerking is positief geëvalueerd en zal ook in 2015 voortgezet worden. Werkgroep Wonen, Welzijn en Zorg Vanaf 2015 wordt een groot aantal zorgtaken vanuit het rijk overgedragen aan de gemeenten. De voorbereiding hierop vormde in 2014 het centrale thema in de werkgroep Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ). In deze werkgroep worden op beleidsmatig niveau verbindingen gelegd met de gemeente en andere instellingen op het gebied van wonen, zorg en welzijn. In beide gemeenten maken we hier deel van uit. Overleg werkgroep WWZ In 2014 kwamen we zowel in Kerkrade als in Landgraaf tweemaal bijeen voor overleg. In Kerkrade was veel aandacht voor de splitsing van de teams in een team leefbaarheid en een team sociaal wijkbeheer. Het laatste team wordt vanaf 2015 verantwoordelijk voor de nieuwe zorgtaken. We hebben afgesproken dat we vanaf 2015 actief zullen deelnemen aan de wijkteams leefbaarheid in de stadsdelen Oost en West. In Landgraaf was er vooral aandacht voor de pilot van een wijksteunpunt in Ubach over Worms. Vanwege het succes van de pilot zal de gemeente Landgraaf in 2015 op vier vaste locaties wijkpunten inrichten. Onze rol beperkt zich hierbij tot ondersteuning en facilitering bij huisvestingsvraagstukken. Met betrekking tot de nieuwe zorgtaken van de gemeente zouden we graag zien dat de gemeente, na de organisatie van de nieuwe taken in 2014, in 2015 meer gaat sturen op een integrale aanpak van wonen en zorg. Huisvesting van zorgbehoevenden De scheiding van wonen en zorg zal ertoe leiden dat ouderen, gehandicapten en andere personen die zorg of begeleiding nodig hebben, langer zelfstandig thuis blijven wonen. Door de vergrijzing groeit deze groep van zorgbehoevenden nog altijd. Daar houden we bij herstructurering, renovatie, nieuwbouw en aankopen rekening mee. Woningaanpassingen Als er een aangepaste woning vrijkomt, bekijken we in overleg met de afdeling Wmo van de gemeente of er intern geschikte kandidaten voor zijn. Onze technische beheerders en wijkconsulenten hebben hierover veelvuldig contact met de gemeente. Woningen in het kader van de Wmo ingrijpend aanpassen voor een bewoner met medische beperkingen, terwijl elders een geschikte huurwoning beschikbaar is, vinden we vanuit kostenoogpunt niet verantwoord. Bij beide gemeenten dringen we er in dergelijke gevallen op aan een verhuisvergoeding in te zetten. We merken dat de contacten met de gemeenten op dit punt nog niet soepel lopen als gevolg van de decentralisatie problemen waarmee de gemeenten kennelijk nog van doen hebben. Renovatie In 2014 hebben we de volgende renovaties uitgevoerd, gericht op bewoners met een zorgbehoefte: liftrenovatie van de vier woongebouwen en plaatsing van tijdelijke noodliften voor de overwegend oudere bewoners in de Lourdesstraat, Boudewijneik, Patronaat- en Kleingraverstraat (Kerkrade-West); liften ingebouwd in de Churchillstraat en de Pastoor Scheepersstraat (Ubach over Worms). Daarnaast is een grootschalige renovatie gericht op deze doelgroep eind 2014 in voorbereiding, namelijk het zorggeschikt maken van de galerijflat in de Hoofdstraat in Landgraaf. Tevens zullen diverse andere onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd en energiebesparende maatregelen worden toegepast. De uitvoering staat gepland voor 2015. jaarverslag 2014 pag 19

Nieuwbouw We bouwen nieuwbouw overwegend levensloopbestendig. Dat betekent dat bewoners er kunnen blijven wonen als hun levensomstandigheden door ouderdom, ziekte of een handicap veranderen. Eind 2014 zijn een aantal nieuwbouwprojecten voor deze doelgroep in uitvoering: nieuwbouw van 6 zorgwoningen voor groepsbewoning in Heiveld (Landgraaf). De doelgroep zijn mensen die 24 uur per dag zorg nodig hebben. In het woongebouw is voorzien in 42 zorgplaatsen (7 per groepswoning). De zorg wordt geleverd door MeanderGroep; nieuwbouw van 8 levensloopbestendige woningen in de Ceintuurstraat (Landgraaf); nieuwbouw van 22 levensloopbestendige bungalows in de Heilust (Kerkrade-West). In hoofdstuk 3, paragraaf 3.2. vindt u een volledig overzicht van de in uitvoering zijnde nieuwbouwprojecten in 2014. Daarnaast zijn eind 2014 (voor bewoners met een -toekomstige- zorgbehoefte) drie nieuwbouwprojecten in voorbereiding: nieuwbouw van 21 appartementen voor senioren op terrein Gulpers in Nieuwenhagen, (Landgraaf); nieuwbouw van 15 seniorenwoningen in de Irenestraat (Landgraaf); nieuwbouw van 14 levensloopbestendige woningen in de Pastoor Jos Peterstraat (Ubach over Worms). 2.4. Bewonersparticipatie Hoe heeft HEEMwonen in 2014 het participatiebeleid vormgegeven? HEEMwonen probeert op verschillende manieren bewoners actief te betrekken bij projecten en bij de totstandkoming van het beleid van de corporatie. We informeren de huurdersorganisaties en bewonerscommissies onder meer over het meerjarenplan, het overzicht van voorgenomen activiteiten, de jaarrekening en het jaarverslag. Bij herstructurerings- en renovatieprojecten sluiten bewoners(commissies) zich aan bij de werkgroepen die we hiervoor oprichten. We stellen ze in de gelegenheid om met ons in gesprek te gaan en ons gevraagd en ongevraagd te adviseren. Naast de formele informatie- en participatietrajecten vindt participatie ook plaats in het informele circuit, zoals in de buurt- en huiskamers en in informatiecentra. Onze wijkbeheerders, technisch beheerders, wijkconsulenten en woonmakelaars hebben dagelijks contact met individuele bewoners. We gaan regelmatig bij de mensen aan tafel; op kantoor, in de wijk of bij de bewoners thuis. Formele bewonersparticipatie strekt zich binnen HEEMwonen uit over verschillende niveaus. Bewonerscommissies Op complexniveau praten we vooral met bewonerscommissies. Formeel waren in 2014 in Kerkrade zeven bewonerscommissies actief en twintig in Landgraaf. Gemiddeld gaan we tweemaal per jaar met hen om tafel. Daarnaast zijn er een aantal informele (niet- actieve) bewonerscommissies met wie we regelmatig contact hebben. In 2014 hebben we veelvuldig overleg gevoerd met de bewonerscommissie van de hoogbouwflats in Bleijerheide, Kerkrade-Oost. Dit naar aanleiding van de betonproblematiek. Ook het wijkplatform van Kerkrade-Oost was hierbij aanwezig. Meer hierover in hoofdstuk 3, paragraaf 3.6. Wijkgerichte huurdersorganisaties In Landgraaf gaan we op stadsdeelniveau het gesprek aan met de wijkgerichte huurdersorganisaties: Huurdersraad Kerkrade (Kerkrade-West), Huurdersvereniging Land van Rode (Kerkrade-Oost) en in Landgraaf de Bewonersbelangenvereniging Nieuwenhagen, Huurdersplatform Schaesberg en Huurdersvereniging Ubach over Worms. De huurdersorganisaties spelen samen met individuele bewoners ook een belangrijke rol bij de uitvoering van de diverse wijkontwikkelingsplannen. We organiseren manieren om de mensen actief mee te lapag 20 jaarverslag 2014