Mantelzorg en professionals: bondgenoten in de zorg Workshop Mantelzorg Febe Lenie de Pater Consulent Mantelzorg Freelancer Mantelzorgondersteuning November 2014
Doel workshop Bewustwording rol en positie van de mantelzorg Kennis als opstap tot beeldvorming en basis voor vetrouwen t.b.v het gestelde doel van bondgenootschap Inzicht in eigen visie, houding en rol i.r.t. de mantelzorgers Programma: Korte toelichting op de materie mantelzorg Praktisch vertaling
Grenzen aan de mantelzorg Goede zorg voor de ander begint bij jezelf maar mag niet gaan ten koste van jezelf
Wat is mantelzorg? Zorg (niet in georganiseerd verband) die niet in het kader van hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een zorgvrager door een of meer leden uit diens omgeving Vanzelfsprekend Het overkomt je (acuut of geleidelijk) Geen keuze Zorgverlening vloeit voor uit een emotionele relatie Familiezorg
Wat is vrijwilliger? Werk dat in enig georganiseerd verband, onverplicht en onbetaald, wordt verricht ten behoeve van andere mensen of de samenleving.
Verschillen tussen mantelzorger en vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk wordt mooi gevonden Voor vrijwilligerswerk kies je bewust Door vrijwilligerswerk breid je je contacten uit Een vrijwilliger kan zelf de aard van het werk bepalen Mantelzorg Mantelzorg wordt vanzelfsprekend gevonden Mantelzorg overkomt je, je rolt er in Mantelzorg beperkt je in het onderhouden van contacten Een mantelzorger moet alles doen, ook wat hem niet ligt
Enkele feiten over mantelzorg 3,8 miljoen Nederlanders Gemiddelde leeftijd is 35-65 jaar 71% heeft er een baan naast 17% derft inkomen 40% staat er alleen voor 25% zorgt dag en nacht 80% Ned. vindt het vanzelfsprekend 400 milj. zorguren mz versus 55 milj. prof.
Kenmerken mantelzorg Meer dan een fulltimebaan Wat hun rol en positie beinvloedt Zorg in relatie/emotionele binding (nog enkele kenmerken) Wat maakt het zorgen zwaar
Signalen van overbelasting Huishouden niet op orde Slapeloosheid/vermoeidheid Weinig tijd voor zichzelf Overbezorgd Druk gedrag Spanningen onderling Stressgevoelig Spreken in hij-zij termen.. Gevolgen van overbelasting (mis-handeling)
Zorg om de mantelzorgers Lichamelijke klachten Psychische klachten (stress) Beperking eigen leven (sociaal isolement) Vrees voor de toekomst Rol en relatieverandering (van wederkerigheid naar afhankelijkheid) Gebrek aan ondersteuning Balans tussen draaglast en draagkracht raakt verstoord
4 fasen voordat men hulp vraagt Alles zo lang mogelijk zelf doen Eigen netwerk benutten Hulp- of dienstverlening zelf regelen Vrijwilligers Professionals
Mantelzorg en delen van zorg Zorg delen/overdragen aan derden Emoties (dubbele gevoelens) Kwetsbare positie (afhankelijk zijn van) Onzekerheid Onvoorspelbaarheid, oncontroleerbaarheid Proces van vertrouwen winnen.
Juridische kant mantelzorg Zorgaanbieder is niet verantwoordelijk voor de mantelzorger. (wel z. plicht m.b.t. overbelasting) Zorg-leefplan wordt van kracht na instemming van cliënt (mantelzorg wordt hierbij niet genoemd) In literatuur: altijd de wens cliënt centraal Geheimhouding professionals i.r.t. samenwerken met mantelzorgers is belemmering in afstemming van de zorg Zorg-leefplan stimuleert het voortzetten van de mantelzorg
Wensen en behoeften van mantelzorgers Herkenning, erkenning en waardering Gezien worden als aparte partij met eigen belangen Informatie en advies Praktische ondersteuning/respijtzorg Materiële ondersteuning Emotionele steun Bemiddeling Gerichte doorverwijzing
Verwachting mantelzorger van beroepskracht 1 Beroepskrachten zijn professioneel en berekend op hun taak. Hulp bijstellen als zij dat nodig achten Relevante adviezen op maat Aandacht voor hun persoon Respect voor privacy
Verwachting mantelzorger van beroepskracht 2 Erkenning van de diverse rollen Samenwerkingsrelatie: gelijkwaardig overleg met elkaar Bepaling van belasting in een vroeg stadium Gezien worden als een eigenstandige, onafhankelijke partij Belangen onderscheiden (patiënt-mantelzorger))
Beroepskracht en mantelzorg: waar loop je tegen aan? Regels en beperkingen (zij-wij (org) Verschil in persoonlijke opvattingen over goede zorg (in kwetsbare situaties en relaties) Verschil in onderlinge afhankelijkheid zorgvrager-mantelzorger-beroepskracht Ongelijksoortige partijen-gemeenschappelijk belang
Ongelijksoortige partijen Professional Mantelzorger Beroep Geen beroep Functioneel Emotioneel Afgebakend takenpakket. Manusje van alles
Mantelzorg in de instelling Huidig aanbod van de zorg sluit niet altijd aan bij wensen/behoeften cliënt, mantelzorg, familie De rol/positie van de mantelzorger/familie t.o.v professionele zorg is onduidelijk Samenwerking (gericht) tussen mantelzorger/familie en zorgprofessional is in ontwikkeling Eveneens visie/beleid op mantelzorg(ondersteuning)
Voorwaarden bondgenootschap 1 Op organisatieniveau: Bondgenootschap verankerd in beleid Vertaling van visie/beleid naar concrete praktijk Scholing personeel Participatie van mantelzorgers m.b.t. beleid Goede communicatie Meten van tevredenheid van mantelzorgers Voorkoming overbelasting van mantelzorgers hangt af van beleid.
Voorwaarden bondgenootschap 2 Voor jou als professional Inleven in de belevingswereld van de mantelzorger Normen, verborgen verwachtingen, meningen, grenzen etc. Onderkennen van hun diverse rollen van de mantelzorger met daarbij vereist gedrag van de professional: 1. Emotioneel betrokkene: > gefaciliteerd worden 2. Ervaringsdeskundige: > afstemming onderling 3. Medehulpverlener: > Samenwerking 4. Hulpvrager: > ondersteuning
Vragen..praktijkoefening Oefenen met de vier rollen: waaraan merkt de mantelzorger dat jij oog hebt voor de genoemde rollen: Samenwerkingspartner Medehulpvrager Persoonlijk betrokkene Ervaringsdeskundige
Samenvatting na de oefening S.O.F.A Samenwerken: mz als samenwerkingspartner (3) Ondersteunen: mz als mede-hulpvrager (4) Faciliteren: mz als persoonlijk betrokkene (1) Afstemmen: mz als ervaringsdeskundige (2)
Wat merkt de mantelzorg hiervan? Mantelzorg wordt gehoord en gezien. Dreigende (over)belasting wordt voorkomen door vroegtijdige onderkenning ervan Relatie tussen professional en mantelzorger is gelijkwaardig t.b.v. het gezamenlijke doel Heldere communicatie (vastgelegd in zlp) Er is optimale afstemming op de leefsituatie van zorgvrager en mantelzorger Pro-actieve benadering
Voor professionals geldt: Andere verhoudingen en een andere manier van samenwerken vragen om een andere houding van professionals. Hieronder de acht meest opvallende veranderingen, ervaringen uit een expertmeeting. Niet zelf in de lead zijn Het overzicht houden Optreden als caoch Beschikbaar zijn en adequaat handelen Dichtbij en laagdrempelig zijn Netwerk in kaart brengen Netwerk activeren Samenwerken met vrijwilligers/coachen Gebruik maken van expertise consulent mantelzorg
Adresgegevens: Lenie de Pater Consulent mantelzorg Freelancer mantelzorgondersteuning Tel. 06-20604466 Email: praktijkmzo@kliksafe.nl