Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Gert Jan Kramer Politiek Café Energietransitie, Nieuwegein, 5 juni 2019
Inhoud / onderwerpen Het Klimaat; Energie en Klimaat Het Politieke Klimaat rond Klimaat Het Klimaatakkoord De Energietransitie in globaal, langjarig perspectief De Energietransitie in Nederland De Energietransitie in Nieuwegein (discussie)
Het Klimaat & De Klimaatklok 9 jaar 27 jaar Temperatuur filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=jwfxoahic1o
Emissies en de Energietransitie Worldwide energy-related CO 2 emissions 50 45 40? 35 30 25 20 15 10 duurzaam, maar bijna onvoorstelbaar 5 0 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 Year goed voorstelbaar, maar niet duurzaam 2 C 1.5 C
From Paris (2015) to The Hague (2019) Cartoon: NRC, Hajo, 15 March 2019
Energy and the Political Landscape technisch-specifieke voorstellen SP bubbelgrootte geschaald op de zetelaantal Tweede Kamer 2017 PvdA CU GL D66 PvdD DENK SGP 50+ VVD CDA PVV FvD oproep tot innovatie G.J. Kramer, Energie en Klimaat in de Verkiezingsprogramma s Copernicus van Institute de Nederlandse of Sustainable Politieke Partijen Development (2017)
Energy and the Political Landscape technisch-specifieke voorstellen SP bubbelgrootte geschaald op de zetelaantal Tweede Kamer 2017 PvdA CU GL D66 PvdD DENK SGP 50+ VVD CDA PVV FvD oproep tot innovatie G.J. Kramer, Energie en Klimaat in de Verkiezingsprogramma s Copernicus van Institute de Nederlandse of Sustainable Politieke Partijen Development (2017)
Energy and the Political Landscape technisch-specifieke voorstellen SP bubbelgrootte geschaald op de zetelaantal Eerste Kamer 2019 PvdA CU GL D66 CDA PvdD SGP 50+ VVD PVV FvD oproep tot innovatie G.J. Kramer, Energie en Klimaat in de Verkiezingsprogramma s Copernicus van Institute de Nederlandse of Sustainable Politieke Partijen Development (2017)
De Nederlandse Klimaatdoelstelling 300 emissions (Mton CO 2eq ) 200 100-12% -49% 0-95% 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050
Het Klimaatakkoord Source: Effecten Copernicus Ontwerp Institute Klimaatakkoord of Sustainable (PBL, Development March 2019)
Mijn drie belangrijkste take-aways Er is nog enorme onzekerheid of de 2030 doelen gehaald worden Het technisch potentieel is er, maar de implementatie moet nog uitgewerkt worden en de politieke wil zal verder op de proef worden gesteld Hernieuwbare elektriciteit is het werkpaard van het Akkoord maar er is een punt van zorg of zon en wind tijdig ingepast kunnen worden. Dat vraagt meer aandacht voor opslag, flexibiliteit en transport. Koolstof Afvang en Opslag (CCS) is onontbeerlijk voor de haalbaarheid van de 2030 doelen CCS is additioneel aan de inspanning op het gebied van hernieuwbare energie
Het KlimaatAkkoord - Reducties per Sector Source: Effecten Copernicus Ontwerp Institute Klimaatakkoord of Sustainable (PBL, Development March 2019)
De Nationale Kosten van het KlimaatAkkoord 1.5 miljard /yr in een 750 miljard economie Source: Effecten Copernicus Ontwerp Institute Klimaatakkoord of Sustainable (PBL, Development March 2019)
Energie-ontwikkelingen duren meerdere decennia 1 trillion$ investment. 100 million$ investment. Figure: Copernicus G.J. Kramer Institute and M. of Haigh, Sustainable Nature, Development 462, 568 (2009)
maar we zijn in de jaren 70 begonnen Dealing with fuels and irreplaceable carbon Post 2025 Making the RE system work 1970s to 2000 Creating the Technologies Ca. 2000 to 2030 Technologies to scale Based on G.J. Kramer and M. Haigh, No Quick Copernicus Switch to Institute Low Carbon of Energy, Sustainable Nature, Development 462, 568 (2009)
E l e k t r i c i t e i t elektriciteit Alternatief prijsscenario 21.0 Mton/yr in 2030 18.3 Mton/yr in 2030 17-30 Mton/yr in 2030 Chart based on Effecten Copernicus Ontwerp Institute Klimaatakkoord of Sustainable (PBL, Development March 2019)
I n d u s t r i e overig 13.9 Mton/yr in 2030 6.0 Mton/yr in 2030 CCS procesefficienc y elektrificatie Chart based on Effecten Copernicus Ontwerp Institute Klimaatakkoord of Sustainable (PBL, Development March 2019)
T r a n s p o r t Veel advanced biobrandstoffen Goerenvervoer Vrachtautoheffi ng EU normering vrachtauto's overig personenvervoer -0.7 hernieuwbare brandstoffen EU normering personenauto's 8.0 Mton/yr in 2030 4.2 Mton/yr in 2030 Dat is verrassend robuust elektrisch rijden Chart based on Effecten Copernicus Ontwerp Institute Klimaatakkoord of Sustainable (PBL, Development March 2019)
G e b o u w d e O m g e v i n g overig normering utiliteitsbouw 3.7 Mton/yr in 2030 0.8 Mton/yr in 2030 nieuwbouw aardgasvrij wijkaanpak Chart based on Effecten Copernicus Ontwerp Institute Klimaatakkoord of Sustainable (PBL, Development March 2019)
Industrie 6-14 Mt Alle vier Sectoren overig CCS Electriciteit ~21 Mt procesefficienc y Gebouwen 4-1 Mt overig normering utiliteitsbouw elektrificatie Alternatief prijsscenario Mobiliteit 8-4 Mt Goerenvervoer Vrachtautoheffi ng hernieuwbare brandstoffen wijkaanpak nieuwbouw aardgasvrij EU normering vrachtauto's overig personenvervoer -0.7 EU normering personenauto's elektrisch rijden Chart based on Effecten Copernicus Ontwerp Institute Klimaatakkoord of Sustainable (PBL, Development March 2019)
Zon en Wind Nederland 7000 totaal opgesteld vermogen (MW) 6000 5000 4000 3000 2000 1000 Wind op land Zon PV doelstellingen Wind op zee 0 2000 2005 2010 2015 2020 2025 Bron: RVO
Wind op land Nederland Bron: RVO
Wind Nederland en de Provincies Bron: RVO
Afgelopen zondag in Nederland
Waar zijn we met elektriciteit Bron: TenneT
Ik kan stoppen of nog iets vertellen over de transitie Warm Wageningen
Wijkaanpak Warm Wageningen technisch-specifieke voorstellen SP PvdA CU GL D66 SGP PvdD 50+ VVD CDA PVV FvD oproep tot innovatie Source: Gemeente Wageningen
Wijkaanpak Warm Wageningen Source: Gemeente Wageningen
Wijkaanpak in Practice 1970-1990 1990-2010 1950-1970 1890-1940
Wijkaanpak in Practice w-net s reach will be limited due to low density buurtcommittee tailored solutions for every house Insulation first (plenty still to be gained) PV on roofs (plenty scope left) (hybrid) heat pumps? Hydrogen proposed by a local champion, but unrealistic and counterproductive even in the medium term
Wijkaanpak in Practice Roofs with PV panels (personal observation) almost energy-neutral house hybrid heat pump (1950s) carbon-neutral house bioenergy (1950s)
Dank u! www.uu.nl/staff/gjkramer g.j.kramer@uu.nl