en 24 juni 2014 - Utrecht Kenniscentrum EVC
Brainstorm > Welke valideringsinstrumenten kennen jullie? 2
1. Identificeren en systematiseren Het individu wordt zich bewust van zijn leerervaringen die hij in het verleden heeft opgedaan. Hij identificeert zijn leerervaringen door bijvoorbeeld zelf op onderzoek te gaan naar opgedane ervaringen en kwaliteiten, maar ook met hulp van buiten af, zoals loopbaanbegeleiding of het volgen van een loopbaantraining.
2. Documenteren Het individu gaat aan de slag met het vastleggen/documenteren van zijn ervaringen en leerresultaten. Dit kan beginnen in de vorm van een cv tot aan het opstellen van een ervaringsprofiel waarin het individu zijn leerresultaten naast een meetlat legt zoals een branche- of onderwijsstandaard.
3. Assessment Het individu laat zijn kwaliteiten en leerervaringen beoordelen. Een externe organisatie, die zich met onderwijs en/of assessment bezighoudt, voert een assessment uit.
4. Certificering Certificering van kwaliteiten en leerervaringen van het individu vindt plaats door een examencommissie. Certificering kan betekenen dat een kandidaat vrijstelling krijgt voor bepaalde examen- en of onderwijsmodules of dat een kandidaat een diploma ontvangt.
Overzicht valideringsinstrumenten 1. Identificeren systematiseren 2. Documenteren 3. Assessment 4. Certificeren 1. Loopbaan zelfonderzoek 2. Loopbaanbegeleiding 4. Curriculum Vitae / Europass 5. E-portfolio 7. Ontwikkel/ selectieassessment 8. EVC-procedure 10. Verzilveren Ervaringscertificaat Geldt specifiek voor het onderwijs geldt specifiek voor het onderwijs 3. Groepsgewijze loopbaantraining (CH-Q) 6. Ervaringsprofiel (EVP) 9. Intakeassessment opleiding 11. Vrijstellingsprocedure/ECVET - Mate van validering + 7
Discussie Ga in groepjes van 5 in gesprek over de volgende vragen? > Welke instrumenten vraagt mijn omgeving? > In welke dimensie kan ik vanuit mijn organisatie instrumenten toepassen? > Wat is daarvoor nodig? (intern, of extern bijv. vanuit politiek of de branche) 8
Loopbaan zelfonderzoek (1) 1. Loopbaan zelfonderzoek Dimensie Wat is het Wanneer inzetten Voorwaarden Hoe werkt het Resultaat Kenmerken Is er een standaard/meetlat? Identificeren en systematiseren Een onderzoek naar zichzelf dat iemand zelfstandig uitvoert, aan de hand van een gestructureerde loopbaanmethode. Wanneer iemand wil ontdekken wat hij wil in zijn loopbaan en hoe hij dit kan bereiken. En zich bewust wil worden van de leerervaringen die hij tot nu toe in zijn (werkende)leven heeft opgedaan en welke competenties hieraan ten grondslag liggen. Zodat hij hiervan de waarde leert kennen voor zijn verdere loopbaan. De persoon is in staat en bereid om zelfstandig te reflecteren op zijn leer- en werkverleden en de keuzes die hij heeft gemaakt. Hij heeft de discipline om de loopbaanmethode stap voor stap te doorlopen. Hij is in staat om uit deze leerervaringen de competenties te ontdekken die van waarde zijn voor zijn toekomstige werkleven. Er zijn verschillende loopbaanmethodes en werkboeken die iemand kan aanschaffen of gratis kan downloaden op internet. (zie verdere info/bijzonderheden ). Een loopbaan(zelf)onderzoek geeft inzicht in de keuzes die iemand heeft gemaakt in het verleden, wat belangrijk voor iemand is in het werk en wat iemand in de toekomst wil gaan doen. Het brengt de competenties aan het licht die in eerdere leerervaringen zijn opgedaan en de waarde die deze competenties kunnen hebben voor het werkzame leven in de toekomst. Nee, het is een breed onderzoek naar de leerervaringen die iemand in het verleden heeft opgedaan. Dit is niet gekoppeld aan een specifieke standaard of meetlat. 9
Loopbaan zelfonderzoek (2) 1. Loopbaan zelfonderzoek Kenmerken Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? Het individu zelf is degene die de leerervaringen in kaart brengt en onderzoekt welke competenties hierin ontwikkeld zijn. Vaak wordt in een loopbaanmethode gevraagd om 360 graden feedback te verzamelen van de mensen om je heen. Deze feedback van derden draagt dan ook bij aan het valideren. Nee, dit is niet aan de orde. Tijd/kosten Sterke en zwakke punten Verdere info/bijzonderheden Zie casus 1 De tijdsinvestering hangt af van de loopbaanmethode die iemand kiest. De kosten voor een boek met een loopbaanmethode liggen rond de 30 euro. Dit zijn boeken vol opdrachten, testjes en inzichtvragen. Op internet zijn er ook gratis loopbaanmethodes verkrijgbaar. Sterk Individu kan het onderzoek zelf uitvoeren in eigen tijd en eigen tempo. De inzichten die iemand opdoet over zijn competenties kan hij direct inzetten bij sollicitaties en gesprekken. Zwak Het individu moet zelf de eerste stappen zetten. Het kan lastig zijn om gemotiveerd te blijven door het gebrek aan externe motivatie. 10
Loopbaanbegeleiding (1) 2. Loopbaanbegeleiding Dimensie Wat is het Wanneer inzetten Voorwaarden Hoe werkt het Resultaat Kenmerken Is er een standaard/meetlat? Identificeren en systematiseren Een loopbaantraject onder begeleiding van een loopbaanadviseur waarbij de vragen Wie ben ik?, Wat wil ik? en Wat kan ik? centraal staan. Wanneer iemand zich bewust wil worden van wat hij in het verleden heeft gedaan en wat hij in de toekomst wil gaan doen. Bijvoorbeeld omdat hij een (andere) baan zoekt of behoefte heeft om zich te bezinnen op zijn huidige baan. De kandidaat is in staat en bereid om te reflecteren op zijn leer- en werkverleden en de keuzes die hij heeft gemaakt. Hij is in staat om uit deze leerervaringen de competenties te ontdekken die van waarde zijn voor zijn toekomstige werkleven. Een NOLOC geregistreerde loopbaanbegeleider is te vinden op internet: www.noloc.nl NOLOC is de beroepsvereniging voor loopbaanprofessionals. Doorgaans bestaat een loopbaantraject uit een intake en verschillende loopbaangesprekken. Tussendoor werkt de kandidaat vaak aan opdrachten die tijdens de sessies worden besproken. Loopbaanbegeleiding geeft inzicht in wat iemand wil en kan en hoe dit bereikt kan worden. Het brengt de competenties aan het licht die iemand in het verleden heeft opgedaan, in het werkzame leven en ook daarbuiten. Een loopbaantraject werkt meestal toe naar een concreet stappenplan of actieplan. Nee, loopbaanbegeleiding is gericht op alle leerervaringen die iemand in het verleden heeft opgedaan en niet gekoppeld aan een specifieke standaard of meetlat. Op het moment dat iemand weet wat hij in de toekomst wil, kan hij het betreffende functieprofiel gebruiken om zijn competenties tegenaan te houden. 11
Loopbaanbegeleiding (2) 2. Loopbaanbegeleiding Kenmerken Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? Tijd/kosten Sterke en zwakke punten Verdere info/bijzonderheden Met behulp van een loopbaanbegeleider onderzoekt de kandidaat zijn competenties. Vaak wordt in een loopbaantraject gevraagd om 360 graden feedback te verzamelen van de mensen om je heen. Deze feedback van derden draagt dan ook bij aan het valideren. Nee, dit is niet aan de orde. Afhankelijk van de duur van de loopbaanbegeleiding, liggen de kosten van een traject doorgaans tussen de 1000 en 1250 euro voor vijf gesprekken. Deze gesprekken worden met een interval van een aantal weken gepland. Totale doorlooptijd is ongeveer 3-4 maanden. Sterk De inzichten die de kandidaat opdoet over zijn competenties kan hij direct inzetten bij sollicitaties/gesprekken. De kandidaat krijgt deskundige hulp. Zwak Validering is niet gestaafd door bewijsstukken of een assessment Een loopbaanbegeleider is gemakkelijk te vinden via internet (www.ikzoekloopbaanbegeleiding.nl). Op www.noloc.nl staat een overzicht per regio van geregistreerde loopbaanbegeleiders. Zie casus 2 12
Groepsgewijze loopbaantraining (CH-Q) (1) 3. Groepsgewijze loopbaantraining (CH-Q) Dimensie Wat is het Wanneer inzetten Voorwaarden Hoe werkt het Resultaat Kenmerken Is er een standaard/meetlat? Identificeren en systematiseren Een training in groepsverband voor mensen die zich willen bezinnen op hun loopbaan en inzicht willen krijgen in hun kwaliteiten en ambities. Wanneer iemand bijvoorbeeld niet (meer) op de goede plek zit en een andere baan zoekt of wanneer iemand meer inzicht wil krijgen in zichzelf, in wat hij wil en hoe hij zijn competenties bewuster in kan zetten in zijn werk. De kandidaat is in staat en bereid om te reflecteren op zijn leer- en werkverleden en de keuzes die hij heeft gemaakt. Hij is in staat om uit deze leerervaringen de competenties te ontdekken die van waarde zijn voor zijn toekomstige werkleven. De kandidaat is in staat om zich open op te stellen en is bereid om te leren van zijn groepsgenoten. Er zijn op internet diverse organisaties te vinden die loopbaantrainingen aanbieden (zie verdere info/bijzonderheden ) Een loopbaantraining geeft inzicht in wat iemand wil en kan en hoe dit bereikt kan worden. Het brengt de competenties aan het licht die iemand in het verleden heeft opgedaan, in het werkzame leven en ook daarbuiten. De training werkt meestal toe naar een concreet stappenplan of actieplan. Nee, een loopbaantraining is gericht op alle leerervaringen die iemand in het verleden heeft opgedaan en niet gekoppeld aan een specifieke standaard of meetlat. Op het moment dat iemand weet wat hij in de toekomst wil, kan hij het betreffende functieprofiel gebruiken om zijn competenties tegenaan te houden. 13
Groepsgewijze loopbaantraining (CH-Q) (2) 3. Groepsgewijze loopbaantraining (CH-Q) Kenmerken Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? Tijd/kosten Sterke en zwakke punten Met behulp van een loopbaanbegeleider en groepsgenoten onderzoekt de kandidaat zijn competenties. Vaak wordt in een loopbaantraject gevraagd om 360 graden feedback te verzamelen van de mensen om je heen. Deze feedback van derden draagt dan ook bij aan het valideren. Nee, dit is niet aan de orde. Dit is afhankelijk van de opzet van de training. Deelname aan een loopbaantraining varieert doorgaans tussen de 600 en 1200 euro. Doorlooptijd is doorgaans 2-4 maanden. Tussen de bijeenkomsten door maakt de kandidaat thuis opdrachten. Sterk De inzichten die de kandidaat opdoet over zijn competenties kan hij direct inzetten bij sollicitaties/gesprekken. De kandidaat krijgt deskundige begeleiding en leert van groepsgenoten. Zwak CH-Q vereist veel tijd en energie van de kandidaat. Na het volgen van een CH-Q training is de kandidaat zelf aan zet, dit vereist veel motivatie om daadwerkelijk stappen te zetten. Verdere info/bijzonderheden Loopbaantrainingen worden door loopbaanadviesorganisaties op locatie verzorgd. Bij diverse loopbaancentra van opleidingsinstellingen worden loopbaantrainingen verzorgd. Zie casus 3 14
Curriculum Vitae/Europass cv (1) 4. Curriculum Vitae/Europass cv Dimensie Wat is het Wanneer inzetten Voorwaarden Hoe werkt het Resultaat Kenmerken Is er een standaard/meetlat? Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? Documenteren Een door een individu zelf opgesteld overzicht van opleidingen, werkervaring en overige competenties. Europass cv is de Europese standaard voor een cv. Voor als iemand in het buitenland werkervaring wil opdoen. Het is in alle talen beschikbaar. Wanneer iemand bijvoorbeeld geïnteresseerd is in een baan en zijn leer- en werkverleden in een overzichtelijk document wil presenteren. De persoon heeft een goed beeld van de leer- en werkervaring die hij in het verleden heeft opgedaan en is in staat om dit schriftelijk te verwoorden. Iemand kan zijn cv opstellen aan de hand van een voorbeeld (zie verdere info/bijzonderheden) of deelnemen aan een sollicitatietraining. Een concreet overzicht met leer- en werkervaringen en vaardigheden van een individu. Het cv is een weergave van datgene wat een persoon in het verleden heeft gedaan. Het is niet direct gekoppeld aan een meetlat. Wanneer iemand een specifieke functie voor ogen heeft, schrijft hij vaak zijn leer- en werkervaringen in zijn cv toe naar het betreffende functieprofiel. Het individu stelt zelf een overzicht op van wat hij in het verleden heeft gedaan. Er wordt in een cv geen bewijsmateriaal verzameld waarmee de opsomming van competenties gestaafd wordt. Eventueel kan een referentiebrief worden toegevoegd aan een cv. Nee, dit is niet aan de orde. 15
Curriculum Vitae/Europass cv (2) 4. Curriculum Vitae/Europass CV Kenmerken Tijd/kosten Sterke en zwakke punten Er zijn gratis voorbeelden te vinden op internet. Een goed cv opstellen kost aardig wat tijd, maar van alle valideringsinstrumenten is dit instrument het minste arbeidsintensief. Sterk Korte doorlooptijd Individu kan het zelf opstellen Zwak Cv kan op veel manieren (ook afhankelijk van de context) worden opgezet. Europass is een bruikbaar format maar wordt niet door elke werkgever herkend Verdere info/bijzonderheden www.nationalevacaturebank.nl, www.cvwizard.nl, www.lifebrander.nl, www.europass.nl Zie casus 4 16
E-portfolio (1) 5. E-portfolio Dimensie Wat is het Wanneer inzetten Voorwaarden Hoe werkt het Resultaat Kenmerken Is er een standaard/meetlat? Documenteren Een e-portfolio (elektronisch portfolio) is een multimediaal instrument waarmee een individu duidelijk maakt over welke kwaliteiten hij beschikt. In het e-portfolio legt hij leerresultaten en ervaringen vast die hij vervolgens kan tonen aan anderen. Wanneer een individu behoefte heeft om inzicht te krijgen in zijn eigen mogelijkheden en inzetbaarheid op de arbeidsmarkt of wanneer hij of zij zijn bekwaamheden en prestaties wil aantonen bij zijn/haar huidige of toekomstige werkgevers. De persoon beschikt over digitale basisvaardigheden en heeft toegang tot een computer en internet om gebruik te maken van een digitaal format voor het e- portfolio. Iemand kan zijn portfolio opstellen door een format te gebruiken (zie verdere info/bijzonderheden). Een concrete digitale verzameling van diploma s, en bewijzen van leerresultaten (bv. certificaten, referentiebrieven, video s, feedbackformulieren en gemaakte rapporten of ontwerpen. Het e-portfolio is niet direct gekoppeld aan een meetlat. Wanneer iemand een specifieke functie of assessment voor ogen heeft, verzamelt het individu gericht de bewijsstukken in zijn portfolio. 17
E-portfolio (2) 5. E-portfolio Kenmerken Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? Tijd/kosten Sterke en zwakke punten Verdere info/bijzonderheden Het individu gaat zelf aan de slag met zijn e-portfolio maar kan hierin begeleid worden door een professionele portfoliobegeleider. Mensen in de omgeving van het individu (voormalige werkgevers of huidige collega s) kunnen door middel van bijvoorbeeld feedbackformulieren en aanbevelingsbrieven bijdragen aan het e- portfolio. Nee, dit is niet aan de orde. Als het e-portfolio wordt gebruikt als beoordelingsportfolio (bijvoorbeeld in een EVC-procedure) wordt er wel een assessment uitgevoerd. Bij het opstellen van een volledig portfolio met waardevolle informatie moet het individu zoveel mogelijk bewijsmateriaal verzamelen om zijn kwaliteiten aan te tonen. Doorlooptijd is doorgaans 2-4 maanden. Sterk Korte doorlooptijd Individu is zelf eigenaar van zijn e- portfolio, hij bepaalt wie zijn portfolio mag inzien Thuis kan deelnemer zelf op de computer zijn portfolio vullen www.e-portfolioforall.nl Zie casus 5 Zwak Gebruik van e-portfolio vereist digitale basisvaardigheden en toegang tot internet. Het E-portfolio is een talig en woordig document en daardoor niet geschikt voor alle doelgroepen. 18
Ervaringsprofiel (1) 6. Ervaringsprofiel Dimensie Documenteren Wat is het Een Ervaringsprofiel (EVP) laat zien over welke kwaliteiten een individu beschikt ten opzichte van een landelijke standaard zonder dat er een formeel assessment plaatsvindt. Het Ervaringsprofiel is gerelateerd aan EVC, zichtbaar in de volgende formule: EVP = EVC assessment. De kandidaat stelt onder begeleiding een portfolio. Het portfolio wordt naast de standaard gelegd en een ervaringsprofiel wordt opgesteld. Wanneer inzetten Wanneer iemand inzicht wil krijgen in zijn eigen competenties, bijvoorbeeld om aan te tonen wat hij waard is bij zijn huidige of toekomstige werkgever. Het EVP kan input zijn voor een ontwikkel- of sollicitatiegesprek. Wanneer een organisatie wil weten over welke competenties haar medewerkers beschikken. Bijvoorbeeld om ze flexibeler in te zetten of ze sneller op te kunnen leiden. Voorwaarden Hoe werkt het? Resultaat Kenmerken Iemand heeft voldoende, aantoonbare en relevante werkervaring ten opzichte van een specifieke meetlat. Bij een EVC-aanbieder wordt een EVP-procedure doorlopen. Tijdens de EVPprocedure verzamelt de kandidaat zoveel mogelijk bewijzen van wat hij weet en kan. Het bewijs wordt tegen een landelijk erkende beroepsstandaard afgezet. De herkende competenties worden beschreven in een Ervaringsprofiel. Een document waarin de competenties van de kandidaat staan beschreven. Met dit document kan de kandidaat naar een werkgever om aan te tonen wat hij waard is of hij kan zijn EVP gebruiken als input voor een assessment binnen een EVC-procedure. Is er een standaard/meetlat? Ja, een EVP-procedure wordt uitgevoerd ten opzichte van een erkende beroeps- of branchestandaard. 19
Ervaringsprofiel (2) 6. Ervaringsprofiel Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? De kandidaat levert bewijzen die door hemzelf en door derden zijn vervaardigd. Een EVC-aanbieder begeleidt de kandidaat in het opstellen van zijn (digitaal) portfolio en stelt het Ervaringsprofiel op. In een Ervaringsprofiel worden alleen competenties herkend, niet erkend. Er vindt dus geen assessment of diplomering plaats. Het opstellen van een EVP kan wel een opstap zijn naar een EVC-procedure. Hierin worden de beschreven leerresultaten beoordeeld door een assessor. De uitkomsten worden beschreven in een Ervaringscertificaat. Op basis hiervan kunnen vrijstellingen worden verleend of een diploma worden afgegeven. Tijd/kosten Een EVP-procedure kost tussen de 300 en 700. Soms vergoedt het O&O-fonds van de branche de kosten voor een EVC-procedure geheel of gedeeltelijk. De gemiddelde doorlooptijd is 2 maanden. Het kost de kandidaat gemiddeld 40 uur om zijn portfolio op te stellen. Sterke en zwakke punten Verdere info/bijzonderheden Sterk Flexibel in te zetten, omdat geen formele assessment plaatsvindt kan de meetlat sterk variëren of een combinatie van standaarden zijn. Een waardevol resultaat: met het Ervaringsprofiel kan iemand laten zien wat hij kan. www.kenniscentrumevc.nl, www.duurzameinzetbaarheid.nl Zie casus 6 Zwak Tijdsintensief voor de kandidaat. Competenties worden tijdens een EVPprocedure herkend niet erkend. Een Ervaringsprofiel kan niet worden verzilverd in een diploma of verkorte opleidingstraject. 20
Ontwikkelassessment (1) 7. Ontwikkel- en selectieassessment Dimensie Wat is het Wanneer inzetten Voorwaarden Hoe werkt het Resultaat Kenmerken Is er een standaard/meetlat? Assessment Een assessment waarbij met behulp van assessmentinstrumenten onderzocht wordt over welke kwaliteiten een kandidaat beschikt en hoe deze kwaliteiten verder te ontwikkelen zijn. In Ontwikkel- en selectie-assessments worden meestal ingezet om een onafhankelijke onderbouwing van leerresultaten te verkrijgen als input voor een loopbaanvraag of een groeitraject binnen een organisatie. Een selectie-assessment wordt ingezet wanneer iemand voor een specifieke functie in aanmerking wilt komen. Iemand heeft voldoende ervaring om competenties aan te tonen en een specifiek loopbaandoel voor ogen. In een assessment worden verschillende assessmentinstrumenten ingezet zoals: competentietesten, capaciteiten- persoonlijkheidstesten, rollenspelen, praktijksimulaties en interviews. Het assessment levert inzicht in competenties en een ontwikkeladvies op voor de kandidaat en de organisatie. Er zijn op internet diverse organisaties te vinden die assessments uitvoeren (zie verdere info/bijzonderheden ) Een assessment geeft inzicht in iemands kwaliteiten en ontwikkelpunten. Deze worden beschreven in een assessmentrapportage die door een assessmentpsycholoog wordt opgesteld. Ja. Deze meetlat kan variëren, denk aan een leidersschapsprofiel, management competenties of specifiek functie-eisen. 21
Ontwikkelassessment (2) 7. Ontwikkel- en selectieassessment Kenmerken Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? Tijd/kosten Sterke en zwakke punten Verdere info/bijzonderheden De kandidaat levert de input voor de validering door de testen in te vullen, eventuele rollenspelen en praktijksimulaties uit te voeren en vragen te beantwoorden. Het bureau dat het assessment uitvoert maakt doorgaans gebruik van psychologen, acteurs en assessoren. Zij stellen het assessmentrapport op en dragen hiermee bij aan de validering van leerresultaten. Ja, er vindt een assessment plaats. Een assessment kost tussen de 1000 en 2000 euro. Het assessment vindt meestal plaats in 1 dag. Binnen een aantal weken na het assessment ontvangt de kandidaat de assessmentrapportage. Sterk Het assessment levert een advies op maat op voor de kandidaat. Het assessment geeft een beschrijving van de kwaliteiten en ontwikkelpunten van een kandidaat. Zwak De waarde die aan assessments gehecht wordt verschilt veel per organisatie en per beroepstak. Kandidaten voor assessments kunnen zich online voorbereiden. Op de volgende sites is informatie over verschillende soorten assessments te vinden en is het mogelijk om testen te oefenen. Zie casus 7 22
EVC-procedure (1) 8. EVC-procedure Dimensie Assessment Wat is het Een instrument waarmee iemand zijn eerder verworven competenties officieel laat erkennen en vastleggen in een ervaringscertificaat. EVC staat voor erkenning van verworven competenties. Wanneer inzetten Wanneer iemand zijn competenties wil laten erkennen, bijvoorbeeld om aan te tonen wat hij waard is bij zijn huidige of toekomstige werkgever. Of bijvoorbeeld om zijn huidige baan te behouden omdat er andere functie-eisen worden gesteld. Wanneer een organisatie wil weten over welke competenties haar medewerkers beschikken. Bijvoorbeeld om ze flexibeler in te zetten of ze sneller op te kunnen leiden. Of wanneer een organisatie afscheid moet nemen van werknemers, dan kan EVC worden ingezet als mobiliteitsinstrument. Voorwaarden Hoe werkt het? Resultaat Iemand heeft voldoende, aantoonbare en relevante werkervaring ten opzichte van een specifieke meetlat Bij een EVC-aanbieder wordt een EVC-procedure doorlopen. Tijdens de EVCprocedure verzamelt de kandidaat zoveel mogelijk bewijzen van wat hij weet en kan. Het bewijs wordt beoordeeld ten opzichte van een landelijk erkende beroepsstandaard. Een Ervaringscertificaat waarin de erkende competenties van de kandidaat staan beschreven. Met dit document kan de kandidaat naar een werkgever om aan te tonen wat hij waard is of naar een opleider om een verzoek te doen voor vrijstelling of diploma. 23
EVC-procedure (2) 8. EVC-procedure Kenmerken Is er een standaard/meetlat? Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? Ja, een EVC-procedure wordt uitgevoerd ten opzichte van een erkende beroeps- of branchestandaard. De kandidaat levert bewijzen die door hemzelf en door derden zijn vervaardigd. De EVC-aanbieder voert de beoordeling uit. Een vast onderdeel van een EVC-procedure is een beoordeling (of assessment) van de competenties van de kandidaat. De meest gebruikte beoordelingsinstrumenten zijn het portfolio, een praktijkbeoordeling en een criterium gericht interview. De kandidaat kan een verzoek indienen voor verzilvering van het ervaringscertificaat bij een opleider. Deze kan aan de hand van het Ervaringscertificaat vrijstellingen verlenen of een diploma afgeven. Tijd/kosten Een EVC-procedure kost tussen de 700 en 1500. De werkgever kan via de wet vermindering afdracht (WVA) 327 per werknemer ontvangen (van toepassing tot 1 januari 2014). Soms vergoedt het O&O-fonds van de branche de kosten voor een EVC-procedure geheel of gedeeltelijk. De gemiddelde doorlooptijd is 3 maanden. Het kost de kandidaat gemiddeld 40 uur om zijn portfolio op te stellen. Sterke en zwakke punten Verdere info/bijzonderheden Sterk Kwalitatief hoogwaardige vorm van valideren Een waardevol resultaat: met het ervaringscertificaat kan een individu zijn erkende competenties aantonen www.kenniscentrumevc.nl, www.duurzameinzetbaarheid.nl Zie casus 8 Zwak Tijdsintensief voor de kandidaat Lange doorlooptijd Kostbaar instrument 24
Intake-assessment opleiding (1) 9. Intake-assessment opleiding Dimensie Assessment Wat is het Een instrument waarmee iemand zijn eerdere leerervaringen in beeld brengt in relatie tot een opleidingstandaard met als doel te bepalen of hij aan en specifieke opleiding kan deelnemen. Wanneer inzetten Wanneer iemand toegelaten wil worden tot een specifieke opleiding en zijn eerdere leerervaringen hiervoor wil aantonen. Voorwaarden Iemand heeft een duidelijk opleidingsdoel voor ogen. Hoe werkt het? Resultaat Een intake-assessment vindt plaats bij een opleidingsinstelling. Afhankelijk van de opleiding worden eerdere leerervaringen, diploma s en certificaten meegenomen. Aanvullend vinden vaak toelatingsonderzoeken plaats (denk aan fysieke test of persoonlijkheidstest). De toelatingseisen tot de opleiding vormen de meetlat. Wel of geen toelating tot de opleiding Kenmerken Is er een standaard/meetlat? Wie draagt bij aan valideren? Ja, de toelatingseisen tot de opleiding. De kandidaat levert bewijzen die door hemzelf en door derden zijn vervaardigd. De opleidingsinstelling beoordeelt deze bewijzen en neemt extra toelatingsonderzoeken af. 25
Intake-assessment opleiding (1) 9. Intake-assessment opleiding Assessment of diplomering? Er vindt een assessment plaats om te bepalen of iemand wel of niet kan worden toegelaten tot de opleiding. Tijd/kosten Een intake-assessment wordt door de opleidingsinstelling vergoed uit de rijksbekostiging en eventueel een bijdrage door de instelling zelf. De gemiddelde doorlooptijd van een assessment 2 dagen. Als een portfolio wordt ingezet kost het de kandidaat gemiddeld 40 uur om deze op te stellen. Sterke en zwakke punten Verdere info/bijzonderheden Zie casus 9 Sterk Waarborging voor toelating van gemotiveerde opleidingsdeelnemers met een helder opleidingsdoel Een concreet en helder resultaat: wel of geen toelating tot de opleiding Zwak In de praktijk wordt de focus bij een intake-assessment meestal gelegd op het afnemen van testen. Eerdere leerervaringen worden niet altijd meegenomen. 26
Verzilveren Ervaringscertificaat (1) Dimensie 10. Verzilveren Ervaringscertificaat Certificeren Wat is het Het resultaat van een EVC-procedure, het Ervaringscertificaat kan voor verzilvering worden aangeboden bij een onderwijsinstelling. De vastgelegde competenties in het Ervaringscertificaat worden verzilverd door vrijstelling te verlenen of een diploma te verstrekken. Wanneer inzetten Wanneer iemand een functie uitvoert of ambieert waar een diploma voor vereist is en door verzilvering van zijn Ervaringscertificaat vrijstellingen of een diploma wil behalen. Wanneer iemand zijn arbeidsmarktwaarde binnen en/of buiten de organisatie wil vergroten door te beschikken over een diploma of certificaten. Wanneer een organisatie haar medewerkers wil kwalificeren door het laten behalen van diploma s of certificaten. Voorwaarden Hoe werkt het? Resultaat Kenmerken Iemand heeft voldoende, aantoonbare en relevante werkervaring ten opzichte van een specifieke meetlat. Kansen voor verzilvering moeten aanwezig zijn: bij de intake van de EVC-procedure moet bekend zijn dat de meerderheid van de meetlat kan worden aangetoond en dat verzilvering bij een onderwijsinstelling mogelijk is. Bij een EVC-aanbieder wordt een EVC-procedure doorlopen. Tijdens de EVCprocedure verzamelt de kandidaat zoveel mogelijk bewijzen van wat hij weet en kan. Het bewijs wordt beoordeeld ten opzichte van een landelijk erkende beroepsstandaard. Vervolgens biedt het individu zijn Ervaringscertificaat ter verzilvering aan bij een onderwijsinstelling. Een diploma of vrijstelling voor onderdelen van een opleiding of examinering. Is er een standaard/meetlat? Ja, een EVC-procedure wordt uitgevoerd ten opzichte van een erkende beroeps- of branchestandaard. 27
Verzilveren Ervaringscertificaat (2) Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? 10. Verzilveren Ervaringscertificaat De onderwijsinstelling waar het Ervaringscertificaat wordt aangeboden draagt bij aan het valideren door verzilvering van (onderdelen) van de opleiding in een diploma of vrijstelling. Ja, aan de hand het ervaringscertificaat verleent de opleidingsinstelling vrijstellingen of geeft een diploma af. Tijd/kosten Het verzilveren van een Ervaringscertificaat kost los van eventueel maatwerkvervolg tussen de 100 en 300. De gemiddelde doorlooptijd is 2 weken. Sterke en zwakke punten Verdere info/bijzonderheden Sterk Kwalitatief hoogwaardige vorm van valideren Een waardevol resultaat: een vrijstelling of een diploma www.kenniscentrumevc.nl Zie casus 10 Zwak Niet alle opleidingsinstellingen vertrouwen volledig op de kwaliteit van het Ervaringscertificaat en zijn niet altijd bereid te verzilveren. 28
Vrijstellingsprocedure (1) Dimensie 11. Vrijstellingsprocedure Certificeren Wat is het Via een vrijstellingsprocedure wordt in kaart gebracht welke certificaten en diploma s een persoon heeft behaald en welke eerdere leerervaringen hij heeft opgedaan in relatie tot een opleidingsstandaard. Het doel is om te bepalen of er vrijstellingen kunnen worden verleend. Wanneer inzetten Wanneer iemand met certificaten en/of diploma s en eerdere leerervaringen een deel van een opleidingsstandaard wil aantonen zodat hij de opleiding verkort kan volgen Voorwaarden Hoe werkt het? Resultaat Kenmerken Het individu beschikt over een helder loopbaandoel en wil deelnemen aan een specifieke opleiding. Iemand beschikt over leerervaringen en/of diploma s gerelateerd aan de opleidingsstandaard en wil onderzoeken of hij verkort de opleiding kan volgen. Een vrijstellingsprocedure wordt uitgevoerd door een opleidingsinstelling. De instelling bekijkt op basis van diploma s, certificaten en eerdere leerervaringen of vrijstelling kan worden verleend voor delen van de opleiding. Een aantal vrijstellingen en de inhoud en omvang van het opleidingstraject (maatwerk) Is er een standaard/meetlat? Ja, de opleidingsstandaard. 29
Vrijstellingsprocedure (2) Wie draagt bij aan valideren? Assessment of diplomering? 11. Vrijstellingsprocedure De onderwijsinstelling die vrijstellingen verleend op basis van diploma s, certificaten en leerervaringen. De kandidaat levert hiervoor input aan zoals diploma s en beschrijving van eerdere leerervaringen. Er vindt geen assessment of diplomering plaats. Op basis van de vrijstellingsprocedure wordt beoordeeld welke delen van de opleiding reeds zijn aangetoond door de diploma s, certificaten en leerervaringen van het individu. Tijd/kosten Een vrijstellingsprocedure is vaak gratis voor onderwijsdeelnemers. De gemiddelde doorlooptijd is 2 weken. Sterke en zwakke punten Sterk Een waardevol resultaat: vrijstellingen en een verkort opleidingstraject. Zwak Maatwerk is noodzakelijk en niet alle opleidingsinstellingen kunnen dit regelen. Maatwerk kan prijzig zijn. Verdere info/bijzonderheden Zie casus 11 30
Casus 1. Loopbaan(zelf)onderzoek Mirjam van Lee is 39 jaar en moeder van 2 kinderen. Ze heeft 8 jaar gewerkt als Logistiek coördinator en is altijd actief geweest in het verenigingsleven. Toen de kinderen kwamen is ze gestopt met werken. Ze bleef wel actief bij de ouderraad van school van haar kinderen en als voorzitter van de tennisvereniging. Nu de kinderen ouder zijn, wil ze weer gaan werken. Ze heeft nog geen concreet beeld van haar volgende loopbaanstap. Om inzicht te krijgen in wat ze wil en waar ze goed in is heeft ze een aantal loopbaanmanagement boeken aangeschaft. Ze ontdekt onder andere door naar haar levensverhaal te kijken dat ze het leuk vindt om met mensen te werken en mensen te motiveren het beste uit zichzelf te halen. Ze heeft competenties op het sociale vlak en leidinggeven ontwikkeld in het werk, maar vooral ook in het verenigingsleven. Ze besluit zich te richten op een baan als teamleider in de logistiek. Zelfstandig uit te voeren in eigen tijd en tempo Loopbaanvraag is nog niet helder Er vindt geen assessment of certificering plaats 31
Casus 2. Loopbaanbegeleiding Jan van Erp is 42 en werkt zo n 20 jaar in de bouw als Timmerman en meewerkend voorman. Sinds een aantal jaar heeft hij regelmatig last van zijn rug. Om te voorkomen dat hij in de ziektewet terecht komt, heeft hij zich aangemeld voor een loopbaantraject bij het Loopbaantraject Bouw en Infra. In dit traject ontdek hij dat hij het erg leuk vindt om anderen te coachen. En dat hij hier ook goed in is. In zijn werk stuurt hij mensen aan en dit gaat hem erg goed af, zoals ook blijkt uit de 360 graden feedback van collega s. Daarnaast is hij al 12 jaar voetbaltrainer bij het jeugdteam in zijn woonplaats. De loopbaanbegeleider vertelt Jan over de functie van leermeester in de bouw, een functie waarbij je minder fysiek werk doet en jonge timmerlieden opleidt. Jan is direct enthousiast en gaat zich richten op een dergelijke baan op korte termijn. Professionele ondersteuning bij loopbaanonderzoek Loopbaanvraag is nog niet helder Er vindt geen assessment of certificering plaats 32
Casus 3. Groepsgewijze loopbaantraining (CH-Q) Sanne Cleassens is 32 jaar en sinds 5 jaar docent Zorg en Welzijn op een ROC. Het werk bevalt haar wel goed, al zou ze iets meer uitdaging willen. Ze heeft veel ambities, bijvoorbeeld het behalen van een Master en meer succes boeken met haar eigen web-shop die ze in haar vrije tijd runt. Daarnaast zou ze ook graag kinderen willen. Al deze zaken samen geven haar onrust en ze zit niet goed in haar vel. Binnen haar organisatie wordt een CH-Q training gegeven (groepsgewijze loopbaantraining). Een goed moment om zich op haar huidige situatie te bezinnen. De training bestaat uit 5 bijeenkomsten waarin wordt gekeken naar wie je bent, wat je kunt (hiervoor leg je een portfolio aan) en wat je wilt. De oefeningen en gesprekken met medecursisten geven haar veel inzicht en rust. Ze ontdekt dat ze niet alles tegelijk hoeft te doen. En dat ze het belangrijker vindt om kinderen te krijgen, dan een Master te halen of een succesvol bedrijf te runnen naast haar baan. Ze ontdekt dat ze wel graag meer uitdagende projecten binnen het ROC wil doen. En kaart dit aan bij haar manager. Professionele ondersteuning bij loopbaanonderzoek Inzicht in kwaliteiten en wensen voor toekomstig werk Opbouw van een (e)portfolio 33
Casus 4. Curriculum Vitae/Europass Bas de Groot is 32 jaar en afgestudeerd bedrijfskundige. Hij werkt sinds 7 jaar als consultant bij een adviesbureau. Met veel plezier en interesse voert hij projecten uit in de kwaliteitszorg. Het bedrijf waar hij werkt gaat een andere koers varen en steeds minder projecten in de kwaliteitszorg uitvoeren. Dat vindt Bas jammer, hij wil hier juist mee bezig blijven en gaat een andere baan zoeken waarin dit mogelijk is. Hij denkt dat hij een goede kans maakt op een andere baan en wil snel starten met solliciteren. Om duidelijk te maken wat hij de afgelopen jaren heeft gedaan en waar hij goed in is, besluit hij zijn curriculum vitae aan te vullen met zijn ervaringen van de afgelopen 7 jaar. In zijn cv beschrijft hij ook de competenties die hij heeft opgedaan als bestuurslid van de roeivereniging waar hij sinds 4 jaar lid van is. Overzicht van eerdere werk- en leerervaringen Als meetlat kan bv het functieprofiel voor Adviseur Kwaliteitszorg gebruikt worden Er vindt geen assessment of certificering plaats 34
Casus 5. E-portfolio Aisha Raj is 35 jaar en afgestudeerd verpleegkundige. Sinds 5 jaar werkt zij als verpleegkundige in het ziekenhuis in Utrecht. Daarvoor heeft zij 3 jaar als verpleegkundige gewerkt in een ziekenhuis in Nieuwegein. In verband met de nieuwe baan van haar man in Groningen, wil Aisha een open sollicitatie versturen naar het academisch ziekenhuis in Groningen. Ze wil zich goed presenteren bij haar mogelijke nieuwe werkgever en stelt op aanraden van een vriendin een E-portfolio op. Ze documenteert digitaal bewijsmateriaal zoals diploma s en certificaten, beoordelingsformulieren, reflectieverslagen en feedbackformulieren van collega s en leidinggevenden. Het opstellen van het e-portfolio biedt haar veel inzicht in wat ze in het verleden heeft gedaan. Dat helpt haar om zich goed te presenteren. Door haar potentiele nieuwe werkgever inzage te bieden in het e-portfolio presenteert Aisha haar kwaliteiten al bij het versturen van haar sollicitatie. Verzameling van bewijsstukken van leerervaringen is het uitgangspunt Er vindt geen assessment of certificering plaats Toegang tot internet en computer is noodzakelijk 35
Casus 6. Ervaringsprofiel Marco Boon is 36 jaar en sinds 10 jaar werkzaam als medewerker financiële administratie bij een energiemaatschappij. Hij heeft daarvoor verschillende administratieve functies uitgevoerd nadat hij zijn mbo-opleiding had afgerond. Naast de financiële administratie is Marco de laatste 2 jaar steeds meer verantwoordelijk geworden voor controltaken. Hij voert deze volgens zijn baas erg goed en nauwkeurig uit. De baas van Marco ziet veel potentie in hem en wil Marco laten doorgroeien naar de functie van controller. Marco is benieuwd of hij die functie wel uit kan voeren en wil inzicht krijgen in zijn competenties ten opzichte van de vereiste competenties van een controller. Marco laat een Ervaringsprofiel opstellen aan de hand van de kwalificatiestandaard Accountancy & Control op HBO-niveau. Met behulp van een portfoliobegeleider van een EVC-aanbieder verzamelt hij relevante bewijsstukken. Het resultaat is een rapport waarin de leerervaringen van Marco tegen de meetlat van HBO controller zijn gelegd. Verzameling van bewijsstukken is het uitgangspunt Professionele begeleiding Er vindt geen assessment of certificering plaats 36
Casus 7. Ontwikkelassessment Leon van Houten is 40 jaar en werkt al jaren als teamleider Verkoop voor een autodealer. Hij heeft de IVA-opleiding voor autoverkoper afgerond (HBOniveau). Zijn baas wil Leon voordragen als toekomstige manager van de vestiging. Leon heeft leidinggevende ervaring, maar geen ervaring met het managen van een vestiging en het dragen van de gehele verantwoordelijkheid over de vestiging. Hij wil deze kans zeker grijpen maar vindt het erg spannend. De baas van Leon ziet dit ook en wil daarom een ontwikkelassessment inzetten. Het ontwikkelassessment brengt zijn leidinggevende competenties in kaart en geeft een advies hoe hij zich verder kan ontwikkelen. Uit het assessment blijkt dat Leon beschikt over leidinggevende competenties. Specifieke meetlat (functie- of competentieprofiel) Assessment vindt plaats door een assessmentbureau Resultaat van het assessment is een ontwikkeladvies 37
Casus 8. EVC-procedure Erica de Reus is 35 jaar en werkt al 5 jaar als HR-adviseur bij een drinkwaterbedrijf. Daarvoor heeft zij10 jaar als personeelsmedewerker bij een waterschap gewerkt. Erica beschikt over een diploma medewerker Personeel & Arbeid MBO-niveau 4. Vanwege het vertrek van de teamleider HR is een interne vacature ontstaan. Er wordt ervaring in personeelsmanagement en een HBO werk- en denkniveau gevraagd. Erica heeft de ambitie om leidinggevende te worden en heeft het erg naar haar zin bij deze organisatie. Omdat zij niet over een HBO-diploma beschikt wil zij haar HBO werk- en denkniveau op een andere manier aantonen. In samenspraak met haar huidige leidinggevende wordt gekozen om een EVC-procedure te verkennen. Er bestaat een EVC-procedure voor de HBOstandaard Personeel & Arbeid. Na een intakegesprek met een aanbieder blijkt Erica een geschikte EVC-kandidaat te zijn. Erica kan tijdens een EVC-procedure haar leerervaringen ten op zichte van een HBO-standaard aantonen. Resultaat is een overzicht van haar competenties. Hiermee vergroot ze de kans om in aanmerking voor de functie van teamleider te komen. Verzameling van bewijsstukken noodzakelijk Specifieke meetlat (HBO standaard) Uitkomst is een op zichzelf waardevol document voor de huidige en toekomstige loopbaan Mogelijkheid om te verzilveren bij een opleidingsinstelling Doorlooptijd circa 3 maanden 38
Casus 9. Intake-assessment opleiding Inge Verhoeven is 28 jaar en wil gaan deelnemen aan de opleiding Sport & Welness bij de Hogeschool van Amsterdam. Zij heeft haar hele leven gesport. Omdat het geven van les haar erg leuk leek is zij begonnen met de Pabo gevolgd. Inge voelde zich echter niet thuis in het primair onderwijs en is na twee jaar gestopt. Vervolgens heeft zij twee jaar gewerkt bij een recreatiepark, waar zij verantwoordelijk was voor de organisatie van jeugdactiviteiten. De opleiding Sport & Welness is vrij pittig en ook fysiek zwaar. Het is dan ook belangrijk dat Inge de juiste motivatie heeft en fysiek fit is. Daarnaast wordt bij de opleiding ook gekeken naar het werk- en denkniveau en naar de persoonlijkheidskenmerken van de kandidaat. Het is van belang dat studenten mensgericht en open en oplossingsgericht zijn ingesteld en flexibel zijn. Inge neemt deel aan een intake-assessment. Tijdens het intake-assessment worden haar ervaringen opgedaan in werk en de twee opleidingsjaren aan de Pabo beoordeeld aan de hand van de toelatingseisen. Vastgesteld wordt dat ze voldoet aan de eisen: Inge wordt toegelaten tot de opleiding. Specifieke meetlat (toelatingseisen opleiding Sport & Welness) Assessment vindt plaats door de opleidingsinstelling Resultaat van het assessment is wel of geen toelating tot de opleiding 39
Casus 10. Verzilveren Ervaringscertificaat Yvonne Verhoeven is 31 jaar en sinds 12 jaar werkzaam bij een uitgeverij. Ze is in deze baan gerold nadat ze stopte met de kappersopleiding en is er al die tijd werkzaam gebleven. Ze heeft eerst 6 jaar gewerkt als receptioniste en is daarna als secretaresse aan de slag gegaan. Twee jaar geleden heeft ze de stap gemaakt naar directiesecretaresse. Yvonne heeft hier geen opleiding voor gevolgd, maar alles in de praktijk geleerd. De baan bevalt haar erg goed. Ze overweegt een stap te maken naar een ander bedrijf in de functie van directiesecretaresse. Voordat ze gaat solliciteren wil ze graag haar werkervaring laten verzilveren om haar kansen te vergroten. Ze wil het diploma voor de opleiding directiesecretaresse (niveau 4) behalen. Via een EVC-traject heeft zij haar leerervaringen ten opzichte van de meetlat directiesecretaresse in beeld gebracht. Zij biedt haar Ervaringscertificaat voor verzilvering aan bij een opleidingsinstelling. Verzameling van bewijsstukken noodzakelijk Specifieke meetlat (Directiesecretaresse niveau 4) EVC-assessment door erkend EVC-aanbieder Doorlooptijd circa 3 maanden 40
Casus 11. Vrijstellingsprocedure Oscar Bakker is 25 jaar en werkt sinds 7 jaar bij de gemeente als beleidsadviseur. Dit is zijn eerste baan. Hij is direct na zijn mbo-studie personeel en arbeid gestart met werken. De laatste vier jaar is zijn takenpakket uitgebreid met taken voor de afdeling Communicatie en voert hij regelmatig opdrachten uit in deze richting. Hij heeft diverse trainingen gevolgd op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie. Oscar is enorm enthousiast over het vakgebied en zou graag de overstap willen maken naar communicatie-adviseur. Hoewel de manager van de communicatieafdeling veel ziet in Oscar vindt hij een opleiding in communicatie een randvoorwaarde. Oscar heeft zich verdiept in de opleiding communicatie op HBO-niveau, maar ziet deze opleiding in combinatie met zijn drukke baan niet zitten. Na een gesprek met een HBO-instelling wordt een vrijstellingsprocedure ingezet. De instelling onderzoekt naast zijn diploma s en certificaten ook de opgedane werkervaring van Oscar. Eventuele vrijstellingen voor delen van de opleiding of examinering kan het gevolg zijn van een vrijstellingsprocedure. Dit betekent minder opleidingskosten en sneller beschikken over een diploma. Verzameling van bewijsstukken noodzakelijk Specifieke meetlat (opleidingsstandaard op Hbo-niveau communicatie) Doorlooptijd circa 1-2 maanden Mogelijkheid om maatwerk te volgen bij opleidingsinstelling is een randvoorwaarde 41