De beste burgemeester voor de gemeente Beekdaelen

De beste burgemeester voor de gemeente Beekdaelen

Burgemeester gemeente Beekdaelen 1. Inleiding 3 2. Inwonersconsultatie 4 3. Profiel van de gemeente Beekdaelen 5 4. Rollen van de burgemeester 9 5. Competenties: 12 bestuursstijl basiscondities vaardigheden 6. Voorwaarden 14 - Daar waar in dit profiel de burgemeester wordt aangeduid als hij, kan uiteraard ook zij worden gelezen -

1. 1. Inleiding Gemeente Beekdaelen zoekt een nieuwe burgemeester! De gemeente Beekdaelen is per 1 januari 2019 ontstaan door herindeling van de gemeenten Onderbanken, Nuth en Schinnen. Bij de nieuwe gemeente hoort een nieuwe burgemeester. De gemeente Beekdaelen telt bijna 37.000 inwoners. Voor de nieuwe burgemeester van de gemeente Beekdaelen is door de gemeenteraad een profielschets opgesteld. Hierin wordt aangegeven wat voor burgemeester wij zoeken. Deze profielschets gaat allereerst in op het karakter en de ambitie van de gemeente Beekdaelen. Vervolgens is het profiel van de burgemeester beschreven en de gevraagde bestuurlijke stijl en competenties. Ten slotte treft u informatie aan over de voorwaarden. Aan het college van burgemeester en wethouders is gevraagd input te leveren voor het profiel. De input is verwerkt in de tekst van de profielschets. Ook aan de inwoners is gevraagd mee te denken over het profiel van de nieuwe burgemeester. Inwoners van gemeente Beekdaelen konden via een digitale enquête aangeven wat zij belangrijk vinden. In totaal ontvingen wij bijna 700 reacties op de digitale enquête. Een samenvatting van de inwonersconsultatie treft u in hoofdstuk 2 aan. SITTARD-GELEEN JABEEK SITTARD-GELEEN BINGELRADE SCHINVELD DOENRADE MERKELBEEK PUTH BRUNSSUM SWEIKHUIZEN SCHINNEN OIRSBEEK AMSTENRADE BEEK VAESRADE HEERLEN GRIJZEGRUBBEN MEERSSEN NUTH AALBEEK WIJNANDSRADE SWIER SCHIMMERT ARENDSGENHOUT HULSBERG VOERENDAAL 3

2. 2. Inwonersconsultatie Samenvatting uitkomsten inwonersconsultatie Inwoners van Beekdaelen konden via een digitale enquête aangeven wat zij belangrijk vinden. In totaal hebben bijna 700 respondenten hun mening gegeven. Samenvatting resultaten Uit de enquête blijkt dat de inwoners vooral belangrijk vinden dat de burgemeester zich richt op (in volgorde van belangrijkheid): 1. álle inwoners: 345 x genoemd; 2. goed en integer bestuur van de gemeente: 267x genoemd; 3. álle dorpen van de gemeente Beekdaelen: 265x genoemd; 4. openbare orde en veiligheid: 180x genoemd; 5. een goede, dienstverlenende organisatie: 97x genoemd. Als belangrijkste eigenschap of competentie zou de burgemeester volgens de inwoners moeten beschikken over (in volgorde van belangrijkheid): 1. zichtbaar aanwezig en aanspreekbaar: 365x genoemd; 2. verbindend: 276 x genoemd; 3. boven de partijen staand: 216 x genoemd; 4. daadkrachtig en standvastig: 197 x genoemd; 5. integer: 167 x genoemd. Opvallend was dat zowel jong als oud, inwoners en ondernemers in grote lijnen dezelfde prioritering aangaven. Op de open vraag: De beste burgemeester voor Beekdaelen. werden ruim 500 antwoorden gegeven, die grotendeels corresponderen met de inhoud van deze profielschets. Een aantal representatieve quotes hebben wij opgenomen in deze profielschets. 4

3. 3. Profiel van de gemeente Beekdaelen Het ontstaan van Beekdaelen Op 1 januari 2019 heeft de vrijwillige herindeling plaatsgevonden van de gemeenten Onderbanken, Nuth en Schinnen. De nieuwe gemeente heeft bijna 37 duizend inwoners en is 80 km² groot en hemelsbreed 25 km lang. Beekdaelen is het groene, landelijke hart tussen de stedelijke agglomeraties Parkstad Limburg en Westelijke Mijnstreek. Deze bestuurlijke opschaling, in combinatie met het behoud van de 15 karakteristieke dorpen, vormt een sterke kwaliteit van de nieuwe gemeente. Het landschap, de kernen en de bedrijvigheid zijn de basis voor de ontwikkeling van Beekdaelen. Denk hierbij aan moderne, kleinschalige, toeristisch-recreatieve, streekgebonden en agrarische bedrijvigheid. De A76 met de aansluiting op de Buitenring is de as waarlangs de bedrijvigheid geconcentreerd is. De nieuwe gemeente vormt een grensgemeente die staat voor een leefbare en groene woonomgeving met een prachtig landschap en die in toenemende mate aantrekkingskracht uitoefent op de inwoners uit de omringende stedelijke agglomeraties. De gemeente Beekdaelen bestaat uit vijftien dorpskernen die rijk zijn aan monumenten, zoals hoeven, herenhuizen, kerken, weg- en grafkruizen en waterputten. De oudste dateren uit de Middeleeuwen. De dorpskernen hebben ieder weliswaar hun eigen, maar vergelijkbare culturele verworvenheden en folkloristische manifestaties. Zo vinden er jaarlijks meifeesten plaats, trekken er processies door de dorpen en worden schuttersfeesten en veel andere festiviteiten georganiseerd. Wonen, werken en recreëren binnen de kleinschaligheid van onze kernen zijn belangrijk! De burgemeester verbindt de oude gemeenten tot één nieuw Beekdaelen, waarbij een streep wordt gezet onder het verleden. De as Schimmert-Schinnen-Schinveld biedt kansen voor nieuwe landschappelijke en recreatief-toeristische verbindingen, zeker in combinatie met de Internationale Bau Ausstellung Parkstad (IBA) en de Buitenring Parkstad Limburg. Tegelijkertijd biedt de bedrijvigheidsas langs de autosnelweg A76 (inclusief de aansluiting op de Buitenring Parkstad Limburg) perspectief op uitbreiding van de werkgelegenheid en de bedrijvigheid voor een deel van de inwoners van Beekdaelen en de omliggende stedelijke gebieden. De beide assen vormen als het ware een denkbeeldig assenstelsel dat de kracht en potenties van de nieuwe gemeente Beekdaelen visualiseert. Het vormt als het ware een kompas voor de ambities en opgaven die de drie rechtsvoorgangers gezamenlijk voor Beekdaelen hebben geformuleerd. 5

3. De ambities van Beekdaelen Beekdaelen staat voor de opgave om een robuuste positie in de regio op te bouwen. Vooruitlopend op de start van de nieuwe gemeente is in de eerste helft van 2017 het visiedocument Leven en werken in het landschap - strategische hoofdlijnen voor een visie van ONS (Beekdaelen) officieel vastgesteld door de voormalige ONS gemeenten. In dit beknopte visiedocument gaat de aandacht uit naar ambities en de kwaliteitsimpuls van de nieuwe gemeente Beekdaelen. Dit vanuit het motto leven en werken in het landschap. De burgemeester is de persoon die de nieuwe relatie samenleving-overheid uitdraagt en daarin een voortrekkersrol uitoefent. Op basis van het karakter van Beekdaelen, het motto van het visiedocument en het geschetste denkbeeldige assenstelsel dat de kracht en potenties van Beekdaelen weergeeft, zijn vier strategische ontwikkelperspectieven geïdentificeerd, waarlangs de nieuwe gemeente zich krachtig kan profileren. Deze perspectieven vormen tevens investeringslijnen waarlangs projectvoorstellen voor een investeringsagenda Beekdaelen geformuleerd kunnen worden. Het betreft de volgende ontwikkelperspectieven/investeringslijnen: 1: Vitale kernen en passend woningaanbod; 2: Landschappelijke ontwikkeling als kans voor lokale en regionale opgaven; 3: Duurzame economische ontwikkeling; 4: Governance /zelfsturing: een nieuwe relatie tussen gemeente en gemeenschap. Dit laatste betreft een gezamenlijke zoektocht van de gemeente en de samenleving, waarin voor de nieuwe gemeente Beekdaelen de volgende ambities zijn geformuleerd: Innovatie van dienstverlening met aandacht voor toegankelijkheid, klantvriendelijkheid, digitale dienstverlening; De mate van zeggenschap van de burger, dat wil zeggen nieuwe vormen van informeren, consulteren en beslissen tezamen met de samenleving gaan ontwikkelen; Nieuwe en vertrouwde samenwerkingsvormen tussen de gemeente en haar inwoners. Dat betekent een nieuwe besturingsfilosofie. Het bestuur van Beekdaelen De ambities van het bestuur van Beekdaelen komen tot uiting in de stijl van besturen: open, in dialoog en na besluitvorming handen uit de mouwen. Dat zit in de genen. Er moet in letterlijke en figuurlijke zin veel gebouwd en verbouwd worden. De ontwikkeling van de gemeente en de transitie van ons governancemodel moet hand in hand gaan met een gezonde financiële huishouding. 6

3. De raad Op 21 november 2018 hebben de kiezers gesproken en is de raad van Beekdaelen gekozen. In de periode daarna hebben de zeven fracties uit de raad gewerkt aan een raadsbreed programma voor Beekdaelen dat op 8 januari 2019 is vastgesteld. Partijen hebben daarin gezamenlijk het volgende beschreven: Beekdaelen start deze periode als een nieuwe gemeente. Wij grijpen dit moment aan om samen te gaan werken aan vernieuwing van het bestuur en aan een nieuwe relatie met de inwoners, de dorpen, kernen en buurten van het nieuwe Beekdaelen. Met dit brede raadsprogramma willen we vanuit de gemeenteraad ook onderstrepen dat het niet alleen de gemeente is die Beekdaelen maakt. We vertrouwen er namelijk op dat de kwaliteit van leven, de zorg voor elkaar en voor onze omgeving bij de inwoners, ondernemers, verenigingen en maatschappelijke organisaties van Beekdaelen in heel goede handen is. Samen maken we Beekdaelen! Beekdaelen is dan wel nieuw, de dorpen en gehuchten zijn nog altijd dezelfde, met hun eigen karakter en identiteit, die we blijven koesteren. De gemeenten Onderbanken, Nuth en Schinnen hebben in de aanloop naar de fusie hun oor te luisteren gelegd in de dorpen van Beekdaelen en de opbrengsten samengebracht in het document Ons Beekdaelen maken we samen. De lessen uit dat document vormen het vertrekpunt voor dit brede raadsprogramma. Charismatisch, verbindend met oog voor traditie en in een modern jasje. De reden om samenwerking te transformeren naar een herindeling kwam voort uit een gezamenlijk gevoel dat dienstverlening aan de burger en adequate antwoorden op de uitdagingen van vandaag en morgen niet meer te geven waren door de oude gemeente. Daarvoor is een schaal nodig die kwaliteit en continuïteit borgt, maar ook rekening houdt met de kleinschaligheid van de samenleving. De uitdagingen en opgaven voor Beekdaelen zijn vastgelegd in de ontwikkelagenda Leven en werken in het landschap van Beekdaelen. De grootste uitdaging zit in de verandering van de governance van allerlei collectieve goederen en diensten. Het gaat daarbij niet om het uit Den Haag bekende over de schutting gooien, maar in dialoog herijken, aanpassen en finetunen van allerlei diensten en activiteiten, die vaak de kwaliteit van het bestaan van de gemiddelde burger uitmaken, waarbij burgers, bedrijven en organisaties (meer) aan het stuur komen te zitten en de overheid faciliteert. Bouwt aan een eensgezinde herkenbare en prettige gemeente met oog voor de toekomst en voor alle inwoners. 7

3. De samenstelling van de raad De gemeenteraad van Gemeente Beekdaelen telt 25 raadsleden. De raad bestaat uit 7 fracties. De 25 zetels zijn als volgt verdeeld: CDA Vernieuwingsgroep Beekdaelen Lokaal VVD GroenLinks PvdA D66 Het college 7 zetels 6 zetels 5 zetels 3 zetels 2 zetels 1 zetel 1 zetel Het burgemeesterschap wordt vanaf 1 januari 2019 waargenomen door de heer Bas Verkerk, tot aan de komst van een nieuwe door de Kroon benoemde burgemeester medio 2019. De coalitie wordt gevormd door CDA, Vernieuwingsgroep, GroenLinks en PvdA. Het college bestaat uit zes wethouders. De samenwerking Beekdaelen zoekt samenwerking met alle overheden, burgers, ondernemers en organisaties, die bij kunnen dragen aan de doelen, die Beekdaelen zich gesteld heeft. Dat betekent: Samen met inwoners, ondernemers en organisaties werken aan een nieuwe governance, aan leefbaarheid en eigenheid van de kernen, aan duurzaamheid, aan ondersteunen van kwetsbaren, aan participatie van alle burgers en een vitaal ondernemersklimaat; De burgemeester staat midden in de samenleving, is energiek en daadkrachtig. Een verbinder met visie naar de toekomst! Samenwerken in de regio, waarbij Beekdaelen een unieke positie heeft als grootste niet- verstedelijkte gemeente, die de noodzakelijke scharnierfunctie kan vervullen en barrières kan slechten; Samenwerken binnen de Provincie met overheden en organisaties, die de ambities en/of beleidsdoelen van Beekdaelen delen; Samenwerking over de grens. Beekdaelen is een goede buur van het aanpalende Duitse gebied en wil alle uitdagingen (en kansen) oppakken, die de grensligging met zich mee brengt. 8

4. 4. Rollen van de burgemeester Het gezicht van de gemeente Beekdaelen De burgemeester is hét boegbeeld binnen de gemeente: hij staat tussen de inwoners en neemt actief deel aan de activiteiten en het verenigingsleven in de gemeente. Het verstaan van Limburgs dialect helpt daarbij. Hij heeft en toont begrip voor de eigenheid van alle dorpen en houdt rekening met de cultuur per dorp. De inwoners, zowel jong als oud, zien hem als hún burgemeester. Hij kan schakelen tussen en communiceren met alle lagen van de bevolking en ondernemers. Hij is de vertegenwoordiger van de samenleving in de samenleving. Hij is aanjager van het gemeentelijk enthousiasme. De burgemeester moet het uitgangspunt samen met de inwoners uitstralen en daar te allen tijde rekening mee houden, zowel intern alsook extern. Bij rampen/calamiteiten toont hij empathisch vermogen en is emotioneel betrokken bij zijn mensen. Hij heeft het Fingerspitzengefühl (Duits spreken is een pré) om raad en college niet te overschaduwen in de representatie van de gemeente. Een burgemeester die niet boven, maar tussen de mensen in staat. Een burgemeester die je zomaar op straat kunt aanspreken. Rol in de regio en boegbeeld buiten de gemeente: Onze burgemeester vertegenwoordigt de gemeente adequaat in de regio, waarbij onze positie als grootste plattelandsgemeente in Zuid-Limburg waargemaakt wordt. Zuid-Limburg heeft een cultuur waarin makkelijk barrières worden opgeworpen. Hij weet deze effectief te slechten. Hij promoot de parels van Beekdaelen en draagt deze met enthousiasme uit. Richting Provincie en Den Haag weet hij welke wegen te bewandelen om onze belangen zo goed mogelijk te behartigen. De gemeente is onderdeel van de Euregio. De burgemeester heeft een belangrijke rol in de Euregio, waarbij hij onze belangen goed behartigt. In samenwerkingsverbanden weet hij de rol van verbinder goed te vervullen, zeker ook met het oog op onze (financiële) belangen. 9

4. Zowel binnen alsook buiten de gemeente dient de burgemeester de rol van ambassadeur met verve te vervullen. De burgemeester is een opportunist in de zin dat hij een neus heeft voor kansen. Kansen voor samenwerking, kansen voor nieuwe verhoudingen tussen gemeente en burgers, kansen om kwetsbaren mee te laten doen in de samenleving en kansen voor ondernemers. Hij heeft ook het vermogen om de kansen te verzilveren én Beekdaelen, haar burgers en ondernemers en de regio te verrijken. Voorzitter van de raad De burgemeester heeft affiniteit met het politieke krachtenveld. Als voorzitter van de raad heeft onze burgemeester oog en oor voor het niveau van de discussie, passend bij de schaal van Beekdaelen. De voorzitter geeft ruimte aan het democratisch debat zonder dit te laten ontaarden in oeverloze discussies. Hij neemt zo nodig een coachende rol ten aanzien van de manier waarop het debat gevoerd wordt. De volksvertegenwoordigende, controlerende en kaderstellende rollen moeten door raadsleden kunnen worden ingevuld. Samen met de raad -en in goed samenspel met het college- zoekt de voorzitter naar nieuwe vormen van de volksvertegenwoordigende rol bij de verandering van de governance en meer zelfsturing in de samenleving. Hij investeert in een goede verstandhouding tussen de leden en de fracties van de raad. Hij ziet toe op een zorgvuldig besluitvormingsproces en de kwaliteit en samenhang van de besluiten. Voorzitter college Als voorzitter van het college bevordert onze burgemeester de collegiale besluitvorming. Hij durft te spiegelen en collegeleden aan te spreken met het oog op collegiaal bestuur. Hij is een coachende leider en vertrouwenspersoon van het college. Hij ziet toe op een zorgvuldig besluitvormingsproces en de kwaliteit en samenhang van de besluiten. Als voorzitter van het college heeft hij oog voor het goede samenspel met de gemeenteraad en met de samenleving. Portefeuillehouder wettelijke taken: Openbare orde & Veiligheid (OOV) en Integriteit Als portefeuillehouder van de wettelijke taken heeft de burgemeester een grote verantwoordelijkheid om sterk te staan voor de veiligheid en integriteit van Beekdaelen. De nieuwe gemeente staat een integrale aanpak bij het handhaven van de wet voor. Er wordt daadkracht gevraagd bij de ondermijningsaanpak. Wij moeten onze ogen niet sluiten voor de eventuele gevoeligheid van onze gemeente als grensgebied en als gebied, landschappelijk gelegen tussen verstedelijkt gebied (Sittard-Geleen, Heerlen en Maastricht). De burgemeester treedt communicatief vaardig op. Integriteit is een van de kernwaarden van ons openbaar bestuur. De burgemeester heeft vanuit dat perspectief dus aandacht voor al het bestuurlijk en ambtelijk handelen én het noodzakelijke krediet dat de overheid in de samenleving moet verwerven en behouden. De burgemeester toont lef en treedt op waar de veiligheid of integriteit van Beekdaelen in het geding is. 10

4. Verbindende schakel tussen raad college ambtelijke organisatie griffie De burgemeester acteert in alle genoemde rollen als een ware verbinder. Hij weet wat er speelt binnen de ambtelijke organisatie en heeft gevoel voor de medewerkers. Inlevingsvermogen van de burgemeester richting raad, college, ambtenarij en griffie is essentieel. Hij is zichtbaar en toegankelijk en treedt alle geledingen met open vizier tegemoet. Leiderschap, zichtbaarheid en betrokkenheid draagt bij aan het gevoel voor de verhoudingen tussen college en ambtelijke organisatie. 11

5. 5. Competenties: bestuursstijl basiscondities, vaardigheden Bestuursstijl Onze burgemeester dient van nature benaderbaar, open en transparant te zijn. Hij beschikt over natuurlijk gezag. Om onze gemeente samen op te bouwen en verbinding met de samenleving aan te gaan, zoeken wij een burgemeester die zowel de wet als de maatschappij kent. Hij weet bestaande verbindingen te behouden én is in staat nieuwe verbindingen te leggen in de samenleving en tussen overheid en samenleving. Beekdaelen is hét voorbeeld van bestuurlijke durf van de drie voormalige gemeenten. In onze regio worden over en weer barricades opgeworpen. De burgemeester weet als netwerker, aanjager en informele procesregisseur bestuurlijke samenwerking van de grond te tillen. Onze burgemeester zet de bestuurlijke durf van deze drie voormalige gemeenten voort binnen de regio en werpt zich op als verbinder van Zuid-Limburg. De rollen, die hij in de regio vervult weet hij ook binnen de gemeente effectief te vervullen als processen dreigen te stagneren. Onze burgemeester toont bij zijn representatieve taken het juiste gevoel en neemt deel aan deze activiteiten. Hij vindt deze activiteiten van nature niet alleen belangrijk, maar ook vooral leuk. Basiscondities Uiteraard zijn de vijf basiscondities zoals die voor elke burgemeester zijn vastgesteld, ook van toepassing op de burgemeester van de gemeente Beekdaelen: Integer Herkenbaar Onafhankelijk Verbindend Stressbestendig. In samenwerkingsverbanden weet hij de rol van verbinder goed te vervullen, zeker ook met het oog op onze (financiële) belangen. 12

5. Vaardigheden Bij het profiel van de burgemeester van de gemeente Beekdaelen behoren de volgende vaardigheden: benaderbaar en empathisch; geëngageerd; resultaatgericht en daadkrachtig; analytisch, strategisch, visionair; pragmatisch; relativeringsvermogen en een gezond gevoel voor humor (houdt van een grapje). 13

6. 6. Voorwaarden Ervaring Beekdaelen is een nieuwe gemeente die op weg is om volwassenen te worden. Om deze ontwikkeling tot bloei te brengen zoekt Beekdaelen een burgemeester met ruime bestuurlijke ervaring, opgedaan in het openbaar bestuur, dan wel elders. Beekdaelen is een proeftuin voor een andere governance, maar is geen kweekschool voor persoonlijke ontwikkeling op dit gebied. Continuïteit Gezien de intentie van de gemeenteraad om een periode van zeven jaar uit te trekken om volledig tot wasdom te komen, spreekt de raad de voorkeur uit voor een periode van zes jaar. Hierna zal, mede gezien de ontwikkelingen, opnieuw gekeken moeten worden naar het profiel, dat past bij de volgende ontwikkelfase van Beekdaelen. Wonen Onze nieuwe burgemeester spreekt middels zijn sollicitatie de intentie uit om binnen zes maanden in onze gemeente woonachtig te zijn. Persoonlijk Nevenactiviteiten zijn toegestaan, mits dienstig aan de rol van burgemeester. Bezoldigde nevenactiviteiten, die gepaard gaan met een behoorlijk tijdsbeslag zijn uitgesloten. Assessment Een assessment op één of enkele selectiecriteria van de profielschets kan deel uitmaken van de procedure. 14