RISK MANAGEMENT. Hinrich Slobbe

Vergelijkbare documenten
Fysieke beveiliging: Waarom voorkomen niet altijd beter is dan genezen. Over Thimo Keizer

Risico s identificeren. Drs P.A.M. (Patrick) Kremers RC 20 juni 2012

Welkom bij de Rabobank Collegetour Rabobank Zuid-Hollandse Eilanden

ICAAP Bewust van uw risico s. Alex Poel 18 mei 2010

Grip op uw bedrijfscontinuïteit

Trade Finance Payments Cash Management Ontbijtsessie liquiditeitsplanningen

Beheersing beheerst. Over risicogestuurde interne controle in het sociale domein

Reflectie op interne en externe hulpverlening.

Frans de Bree en Joric Witlox Hengelo, 4 december 2008

Risicomanagementbeleid Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot

OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw

Actualiteitendag Platform Deelnemersraden Risicomanagement

Risico s in beeld. Wat nu? Door Ilona Hoving 1

Enterprise risicomanagement. Bart Bolwijn

Integraal Risicomanagement in ziekenhuis Rijnstate

Doordecentralisatie onderwijshuisvesting (on)mogelijkheden en consequenties bedrijfsvoering

HAN Jaarverslag Bestuur en management. Risicomanagement

ISO Crises! What Crises?

Risico als Kans. Integrale Veiligheid en Risicomanagement. Ron Massink

Inspiratiedag. Workshop 1: Risicogestuurde interne controle. 15 september 2016

Geen verbouwing zonder PRI

Informatieveiligheid, de praktische aanpak

Hoofdstuk 8 Besturing. m.u.v , 8.2.7, 8.5

Kwaliteitszorg met behulp van het INK-model.

Rapportage Risicomanagement


SAP Risk-Control Model. Inzicht in financiële risico s vanuit uw SAP processen

De effectieve directie

Even Voorstellen GEGEVENSBESCHERMING IN DE PRAKTIJK. SHK Najaar symposium Folkert van Hasselt RI. Folkert van Hasselt 29 november 2017

Strategisch Risicomanagement

Nota risicomanagement 2014

Verder in Fusie & Overnames

Wij wensen u veel leesplezier en hopen dat u de informatie in de praktijk kunt toepassen.

Nota Weerstandsvermogen Gemeente Olst-Wijhe 1 van 10

De controller met ICT competenties

High trust High penalty. Inzicht en externe oriëntatie

NORMEN KWALITEITSLABEL SOCIAAL WERK

Intern controlesysteem PEVA RWWOOV. Artikel 17 van de samenwerkingsovereenkomst tussen het provinciebestuur en de PEVA omschrijft:

Praktijk KEG Viataal. Ellen Blaauwwiekel

ASSET MANAGEMENT KEN DE RISICO S, DAN IS ALLES BEHEERSBAAR

Zelfevaluatie Kwaliteitslabel Sociaal Werk

Circulaire inkoop: van droom naar werkelijkheid Inkoop heeft sleutel in handen

RI&E Wat, waarom en hoe?

Kwaliteitsverbetering van een bedrijfsnoodorganisatie door middel van scenario s Danny A. Jolly, Regionale brandweerorganisatie

Hoe kan de governance in de ziekenhuissector worden verbeterd?

Realiseer uw inkoopambities met behulp van Data Workshop Dun & Bradstreet

Trends en ontwikkelingen vanuit Engineering en Schadelastreductie in de verzekeringsindustrie: Totale Risicokosten

Risicomanagement voor het MKB. Remko Renes Ruud Snoeker

Risicomanagementfunctie

De remuneratie disclosure is conform artikel 25 van de RBB.

Enterprise Resource Planning

Syllabus. Leerdoelen voor de European Business Competence* Licence, EBC*L Niveau A

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

Bijlage bij raadsvoorstel nr Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen

Paul Klukhuhn MBA 11 maart www.risicomanagementacademie.nl

Inleiding Logistiek, Hoofdstuk 2 13 april 2007

Assetmanagement. Resultaten maturityscan. 14 januari 2015

Bedrijfscontinuïteit met behulp van een BCMS

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Business Continuity Management

Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit RAD Hoeksche Waard

Het belang van risicomanagement voor maatschappelijke organisaties Beheersing of buikpijn?

CO2 prestatieladder Managementverklaring

In 10 stappen naar een managementsysteem

IT Beleid Bijlage R bij ABTN

Risicomanagement en Weerstandsvermogen

Integraal Beheermodel Centrale Examencommissie. Mr. Martine Pieters Justus Tengbergen MBA Drs. Ing. Nico Scheeres RC

SEMINAR PRAKTISCH RISICOMANAGEMENT d.d. 1 juni 2010 in De Meern

Bedrijfscontinuïteitsmanagement en crisiscommunicatie Kadering

Studiedag VZI Risicomanagement Toepassing van gecertificeerde kwaliteitsmanagementsystemen Kees van Putten, DEKRA Solutions B.V.

Focus op risico s en kansen

6. Project management

Risk & Compliance Charter Clavis Family Office B.V.

Nota Risicomanagement Echt-Susteren 2015

CONCEPT DE NEDERLANDSCHE BANK N.V. Good Practice Kapitaalbeleid kleine verzekeraars

HOLLEBLOC 4Cast Model voor TOEKOMST ONDERZOEK

Visie en Strategie van pensioenfondsen: voorbereid op de toekomst!

Profiel raad van toezicht Jeroen Bosch Ziekenhuis

Frequentiemodel Internal Audit Friesland Bank. K.T. Kloosterman Leeuwarden, 31 mei 2005

Integraal risicomanagement

Compliance risicoanalyse

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring

Van. Opdrachtgever leverancier. naar. Samen ondernemen. Jeroen Kingma 19 april 2011

Het wat en hoe van risicomanagement. LOKmml-bijeenkomst donderdag 24 maart 2016

Risicomanagement Transities

Hoofdstuk 2 Beleid en doelstellingen / directieverantwoordelijkheid

RISICOMANAGEMENT Sprengenland Wonen

Gevolgen terroristische aanslag in Nederland voor de Hotellerie. Specifiek voor hotels die dagelijks veel buitenlandse gasten verwelkomen

Toezicht op Financiën. Wim Touw 17 april 2013

Overleven in zwaar weer Jaarcongres 2012 van het vakblad Management Kinderopvang

Risicomanagement in de zorg. Jacques Van keirsbilck Risk and insurance coach Oktober 2015

O R M Wat is een risico? Retail 2

FiMiS 1. AML_CIS - AML for Self Managed CIS - 31/12/ Open / Initial. 1. Onderneming

Welkom. 11 april 2019

Risicomanagement en weerstandsvermogen. 1. Inleiding

BUSINESS CONTINUITEIT

De toegevoegde waarde van fysieke beveiliging. Over Thimo Keizer

Transcriptie:

RISK MANAGEMENT Hinrich Slobbe Info@wizfiz.nl 11-05-19

Wat is een risico? Wat is Risk Management? Case De Efteling Risico analyse model Risicobeheersing en - financiering Risk Management versus verzekeren

De manier waarop wij tegen risico aankijken is geëvolueerd door diverse ontwikkelingen: Maatschappelijke behoefte aan transparantie Wet en Regelgeving & Diverse Codes Governance rondom besturen, beheersen, verantwoorden en toezicht Interne Controle Ontwikkeling van het vak Risico Management(het onderwerp van vandaag) Publiek dat intoleranter staat tegenover falen/mismanagement/schade

De impact van incidenten: Hockeyjongen in het Tergooi ziekenhuis Brussel, Zaventem Treinongeluk in Eckwersheim GermanWings vlucht 9525 Vluchtelingen Afrika/Midden-Oosten.

Risico is ook de tegenhanger van Rendement! Dus risico s kunnen ook worden opgezocht om extra resultaten te bereiken. Dit noemen we ook dynamische risico s (tegenover statisch).

Optimale bescherming tegen aantasting van Continuïteit van het bedrijfsproces Marktpositie Menskracht Geïnvesteerd vermogen Bedrijfsimago Eigen vermogen Waarde creërend vermogen Effectief en Efficient: het veiligstellen van groei en resultaat en het verlagen van de totale risico kosten

Is het iets nieuws? Nee, versnipperd. Kwaliteitszorg Arbo-zorg Milieuzorg Preventief onderhoud Brandveiligheid Contract- & voorwaardenbeheer Calamiteitenplannen Bedrijfsherstel plannen Ja, integrale aanpak. Integrale analyse Integrale beheersing Meetbaar maken Focus op groei en winst

Stap 4: risicofinanciering Stap 1: risico oriëntatie en inventarisatie Stap 5: evalueren Stap 3: risicobeheersing Stap 2: risico evaluatie

Hoe werkt het? Stap 1: Deskresearch, bedrijfsrondgang, brochures, vaststellen relevante risicogebieden, risico s inventariseren. Stap 2: Risico s evalueren Stappen 3 en 4: Keuze uit een mix van risicobeheersing en risicofinanciering Stap 5: Periodieke evaluatie

De Zwarte Zwaan van Nassim Taleb:

FINANCIEEL Valuta Boekhouding Solvabiliteit / Liquiditeit Oorlog Rente Krediet Fraude Marktvraag ENTERPRISE/ INTEGRATED ENTERPRISE RISK MANAGEMENT RISK Concurrentie Technologie STRATEGISCH M & A Management Reputatie Politiek / Wetgeving Claims/ Contracten MATERIEEL Terrorisme Aansprakelijkheid Natuurrampen Productie Budget ICT overschrijding Supply Chain Management HR OPERATIONEEL

Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission

Vijf dimensies van Waardecreatie 1 ste dimensie: cash flow (objectief/gevolg) 2 de dimensie: winst of verlies (subjectief/gevolg) 3 de dimensie: waardepropositie (subjectief/oorzaak) 4 de dimensie: innovatiekracht 5 de dimensie: bron (why van een organisatie)

Analyse van de 10 operationele gebieden van de groeiende onderneming 1. Toeleveranciers 10. Product en/of dienst 9. Bedrijfsmiddelen En -huisvesting 2. Bedrijfsprocessen en logistiek Kwaliteit van Waardecreatie 3. Afnemers 4. Medewerkers 5. Management 8. Administratie 7. Financiering 6. Geld- en informatiestromen

Opdracht 1. Noem per aandachtsgebied tenminste twee risico s die van toepassing zouden kunnen zijn voor De Efteling 2. Geef per risico aan de kans dat dit zich voordoet en het effect hiervan.

Management Selectie Primaire oorzaken Primaire gevolgen Faalmogelijkheden Bedrijfseconomische gevolgen Instructie Motivatie Controle Personeel Schade Aantasting geïnvesteerd vermogen Bedrijfsstagnatie Letsel/ ziekte Taakverdeling Methoden Procedures Arbeidsverhoudingen en voorwaarden Ontwerp Inkoop Organisatie Middelen Dé klap Aantasting marktpositie Omzetverlies Winstderving Extra kosten Arbeidsverzuim Onderhoud Weer/natuur Politiek Omgeving Economie Extern Aantasting: - kwaliteit - omgeving Schade aan derden Reputatie Klachten Afkeur Aansprakelijk -heidsclaims Preventie Repressie Herstel

Risicoprofiel van de groeiende onderneming Kritisch 9 8 7 Verzekeren Uitschakelen 6 Aanzienlijk Effect 5 4 3 Accepteren Beheersen 2 Onbelangrijk 1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Kans Onwaarschijnlijk Waarschijnlijk Zeer waarschijnlijk

Risicobeheersing Vermijden (uitschakelen) Aanpassen bedrijfsvoering (proces, product en dienst) Beëindiging risicovolle bedrijfsactiviteiten Aansprakelijkheid geheel uitsluiten Verminderen (beheersen) Ontstaan schade voorkomen Schade vroegtijdig signaleren Crisisbeheersing (schadeomvang beperken, bedrijfsvoering herstellen) Aansprakelijkheidsbeperkende (leverings)voorwaarden

Risicofinanciering Zelf dragen (accepteren) Eigen risico vergroten Bewust niet verzekeren Fondsvorming Financiële constructies Accepteren van niet verzekerbare risico s Overdragen (verzekeren) (Her)verzekeren Optieconstructies Renteconstructies Valutaconstructies

Verzekeren Behelst louter het afdekken van de financiële gevolgen van een bepaald ongewenst voorval. Risk Management Is gericht op het voorkomen en beperken van de negatieve invloeden die de groei en winst(mogelijkheden) van de groeiende onderneming kunnen aantasten!

De belangrijkste vragen in het Risk Management proces Identificeren Wat kan er mis gaan? Evalueren Inschatten van de kans op respectievelijk de gevolgen van een incident, rekening houdend met de reeds getroffen preventieve beheersmaatregelen? Besluiten Aanvullende beheers- en/of financieringsmaatregelen gewenst of noodzakelijk?

Identificeren Evalueren Besluiten Vermijden Risicobeheersing Verminderen Risicofinanciering Zelf dragen Overdragen