Katrien Herbots Coördinator Kenniscentrum Kinderrechten Vrijwillig Wetenschappelijk medewerker ISR & LINC, KU Leuven Sofie Van Rumst Advocaat Beleidsadviseur Kinderrechtencommissariaat
Enkel langs het pad van de nacht kan men de morgenschemering bereiken (K. Gibran) Kinderrechtenkader Kinderrechtenperspectief in het PROCES naar een Vlaams Jeugddelinquentiedecreet Kinderrechtenperspectief in het VLAAMS JEUGDDELINQUENTIEDECREET Besluit
Algemene eerbiediging en naleving kinder- en mensenrechteninstrumentarium Kwaliteitsvol en comprehensief jeugddelinquentierechtssysteem Leeftijd: Minimum & maximum Doel: Heropvoeding herintegratie proportionaliteit Interventiewegen: Minimaal twee: buitengerechtelijk & gerechtelijk Rechts- en proceswaarborgen Gespecialiseerde actoren Dataverzameling Verbinding met nationaal ontwikkelingsproces VN-Comité voor de Rechten van het Kind Slotbeschouwingen n.a.v. landenrapport België februari 2019
Kinderrechtenperspectief in het proces naar een Vlaams Jeugddeliquentiedecreet Periode 2014 2019 Politiek Wetenschappelijk Maatschappelijk Wetgeving Juridische analyse en decretale inschrijving Houding tegenover en betrokkenheid van kinderen en jongeren Oog voor beide betekenissen Afwisselend
Kinderrechtenperspectief in het Vlaams Jeugddeliquentiedecreet Concrete vertaling en toepassing van kinderrechten bij jeugddelinquentie in Vlaanderen In deze fase voornamelijk juridische betekenis
Kader en fundamentele uitgangspunten Duidelijke keuzes en principes Niet steeds vanuit een kinderrechtenperspectief Eerbiediging en naleving kinderrechten JoKER Na opmerkingen Decretale inschrijving verwijzing Selectief Schemerzone Overhandiging Kinderrechtenverdragsartikelen Verwijzing norm en uitleg Format? Taal? Context? Opvolging?
Leeftijd Minimum: 12 jaar Maximum: 18 jaar in beginsel Uitzondering: 16 jaar: uithandengeving resp. verkeersmisdrijven Gesloten begeleiding Kan tot max. 17 jaar na de feiten duren (incl. terbeschikkingstelling jeugd- resp. strafuitvoeringsrechtbank) Behoud beleid dubbele leeftijdsgrenzen Grondslag behoud uithandengeving? Slaat slinger van mogelijke langdurige bestraffing niet door?
Doel: herintegratie heropvoeding proportionaliteit Individuele verantwoordelijkheid Evenwicht zoeken met veiligheidsperspectief Risico exclusieve focus op individu Ouders Betrekken bij iedere fase, beslissingen Delictgericht werken Effectieve ondersteuning en begeleiding Geen verwarring met sanctionering
Interventiewegen Buitengerechtelijk Openbaar Ministerie Bij voorrang waar mogelijk Te enge invulling van diversie Minder rechtswaarborgen tegenover gerechtelijke afhandeling Gerechtelijk Niet-vrijheidsberovend Verzwaard verhoogd Duurtijd vrije tijd? Vrijheidsberovend Vrijheidsberoving ultimum remedium? Re-integratie? Uitbreiding toepassingsgebied en duur Spanning met recht op onderwijs, vrije tijd, contact
Proces- en rechtswaarborgen Structurele inbedding Legaliteitsbeginsel? Uitbreiding bevoegdheden openbaar ministerie Te veel exclusieve- macht? Vermoeden van onschuld binnen herstelrechtelijk aanbod?
Gespecialiseerde actoren Grondbeginsel Minstens juridische, psychologische, sociale en communicatieve invalshoeken Iedere actor Ook aandacht voor en opvolging van kunde? Diversiteit? Erkenning beroepsgroep(en)?
Dataverzameling Wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke evaluatie Evidence based werken Interventiedatabank Efficiëntie; effectiviteit, wat werkt, recidivevermijding Ook aandacht voor aard, achtergrond, omvang en evolutie jeugddelinquentie? Ook aandacht voor re-integratie van jongere in de samenleving? Opvolging van vaststellingen? Rol en betrokkenheid van jongere zelf?
Nationaal ontwikkelingsproces In de samenleving en ontwikkeling andere (beleids)domeinen Preventie Context van jongere Individuele benadering Ook oog voor nationale (regionale) ontwikkelingsprocessen? Socio-economische levensstandaard, de gezondheidszorg, het onderwijs, de vrije tijd, de buurt Jeugdhulp Blijvende noodzakelijke- link Transparantie, duidelijkheid en consistentie?
Afschaffing berechting voor strafrechtbank (volwassenen) en samenplaatsing volwassenen Onverwijld toegankelijke en gekwalificeerde rechtsbijstand Buitengerechtelijke maatregelen en nietvrijheidsberovende sancties bevorderen Gesloten opvang Laatste redmiddel zo kort mogelijk Toegang tot onderwijs Toegang tot gezondheidszorg Zo dicht mogelijk bij verblijfplaats Bereikbaar via openbaar vervoer Herziening met mogelijkheid tot intrekking Opleiding advocaten en magistraten Kinderrechten & kindvriendelijke benaderingen
In grote mate tegemoetkoming aan de internationaal gestelde principes MAAR Buitengerechtelijke afhandeling Rechtswaarborgen? Regie in handen van één actor: openbaar ministerie Buiten justitiële actor om? Gerechtelijke afhandeling Vrijheidsberoving als ultimum remedium Mentaliteitswijziging = kinder- én mensenrecht intentie noch voornemen Diffuus systeem van leeftijdsgrenzen Systematisch door het VN-Comité voor de Rechten van het Kind veroordeeld Wat met ambitie van internationale profilering goede praktijk & afstemming jeugdcriminologische inzichten?
Evaluatie en monitoring belangrijke graadmeter Kinderrechten - Mensenrechten of