RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK CSG De Heemgaard Apeldoorn Afdelingen havo en vwo Plaats: Apeldoorn BRIN-nummer: 08SG-0 Onderzoek uitgevoerd op: 20 december 2012 Conceptrapport verzonden op: 7 januari 2013 Rapport vastgesteld te Zwolle op: 4 februari 2013 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 20 december 2012 een onderzoek uitgevoerd op CSG De Heemgaard, afdelingen havo en vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteitszorg. Aanleiding en toezichthistorie De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdelingen havo en vwo van CSG De Heemgaard hebben een aangepast arrangement zwak sinds 5 december 2011. Tijdens het kwaliteitsonderzoek van 13 oktober 2011 heeft de inspectie geconstateerd dat er tekortkomingen waren in zowel het didactisch handelen van docenten als in de kwaliteitszorg. Er is een toezichtplan opgesteld met prestatieafspraken. Tijdens het verbetertraject heeft de inspectie een tweetal voortgangsgesprekken gevoerd. Op basis van de geconstateerde ontwikkelingen op school heeft de inspectie in overleg met de school besloten om een tussentijds kwaliteitsonderzoek uit te voeren naar de kwaliteitszorg. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, de begeleiding en de kwaliteitszorg. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. - Schoolbezoek, waarbij de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken heeft gevoerd met het management en de sectievoorzitters van een zestal vakken. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en de bestuurder. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2011 In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. HB3491559 Pagina 2 van 6
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten opbrengstenkaart 2012 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 1.4 * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 1 2 3 4 5 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 1 2 3 4 Kwaliteitszorg 1 2 3 4 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. HB3491559 Pagina 3 van 6
2.2 Beoordeling Algemeen beeld De gesprekken met het management en de sectievoorzitters levert het volgende beeld op. Naar aanleiding van de resultaten en de interventies van de inspectie heeft de school maatregelen genomen de kwaliteit van de kwaliteitszorg te versterken. De school werkt in haar kwaliteitszorg nu systematisch en planmatig. Daarom heeft de inspectie dit kwaliteitsaspect als voldoende beoordeeld. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten en de kwaliteitszorg. Opbrengsten Afdeling havo De opbrengsten van de afdeling havo vertonen op de kaart van 2012 een kleine verbetering ten opzichte van 2011. Het onderbouwrendement is voldoende en het bovenbouwrendement onvoldoende maar op een vergelijkbaar niveau. Het gemiddeld cijfer voor het centraal examen (ce) is gestegen van een 5,8 naar een 6,0, maar over drie jaar gemeten onvoldoende. Het verschil tussen ce en schoolexamen (se) is licht gedaald en bedraagt gemiddeld over drie jaar 0,22. De voorlopige cijfers voor de opbrengstenkaart van 2013 laten een verbetering zien van het centraal examencijfer, dit is een 6,3. Het verschil tussen se en ce is verder teruggebracht tot 0,02 punt en over drie gemiddeld 0,15. Over de rendementen is op het moment van het onderzoek nog niets bekend. Afdeling vwo De opbrengsten van de afdeling vwo zijn net als die van de havo iets gestegen op de kaart van 2012. Het onderbouwrendement is voldoende (want voor de gehele vestiging gelijk) en het bovenbouwrendement eveneens. Het gemiddeld cijfer voor het centraal examen is over drie jaar gemiddeld onvoldoende, maar wel gestegen van een 5,9 naar een 6,1. Het verschil tussen se en ce is te groot, gemiddeld over drie jaar 0,58. De voorlopige cijfers voor de opbrengstenkaart van 2013 vertonen ook voor het vwo een verbetering. Het ce is gestegen naar een 6,4. Het verschil tussen se en ce is sterk teruggebracht en over drie jaar gemiddeld net binnen de norm van 0,50: 0,49. Over de rendementen is op het moment van het onderzoek nog niets bekend. In het rapport van bevindingen naar aanleiding van het kwaliteitsonderzoek van 2011 beschrijft de inspectie de maatregelen die de school reeds heeft genomen om de opbrengsten te verbeteren. De hogere resultaten laten zien dat deze maatregelen hun vruchten hebben afgeworpen. Het is nu zaak om dit bereikte resultaat vast te houden en onverminderd in te zetten op een goede determinatie van leerlingen, een passende opbouw van het PTA en de doorlopende leerlijn. Het onderwijsproces CSG De Heemgaard maakte nog geen gebruik van landelijk genormeerde instrumenten om de voortgang van leerlingen te volgen. Inmiddels heeft de school alle onderdelen van de Cito 0 toets afgenomen bij de nieuwe brugklassers. Hierbij wordt gekeken naar Nederlandse en Engelse taal en rekenen/wiskunde. De resultaten worden gebruikt als nulmeting en om de plaatsing van leerlingen te beoordelen deze blijken redelijk in lijn te zijn. Met de Cito 1, 2 en 3 toetsen zullen de vorderingen van deze leerlingen worden beoordeeld en kan de school bepalen aan welke onderdelen zij mogelijk meer aandacht moet schenken. De Cito 0 toets heeft al aanleiding gegeven om voor een deel van de leerlingen aanvullende ondersteuning te bieden in de vorm van remedial teaching. HB3491559 Pagina 4 van 6
De kwaliteitszorg De inspectie beoordeelde tijdens het kwaliteitsonderzoek van 2011 een viertal indicatoren van de kwaliteitszorg als onvoldoende. Tijdens het tussentijds kwaliteitsonderzoek constateert de inspectie dat CSG De Heemgaard grote vorderingen heeft gemaakt op alle onderdelen van de kwaliteitszorg en beoordeelt de indicatoren daarom nu als voldoende. De directie van CSG De Heemgaard heeft lessen van vrijwel alle docenten bezocht en beoordeeld. Dit is gedaan op basis van een kijkwijzer die zijn oorsprong vindt in een gedeelde visie over de minimale kwaliteitsnorm van een les op De Heemgaard. Een deel van de gehanteerde principes in deze visie is ontleend aan het concept van de 5 rollen van de leraar. Alle docenten op De Heemgaard volgen scholing in dit concept. De schoolleiding is overwegend tevreden over de kwaliteit van de lessen op de school, maar geeft aan dat met name differentiatie tussen leerlingen nog veel aandacht verdient. Docenten bezoeken ook elkaars lessen, eveneens met een kijkwijzer. Een belangrijk onderdeel van het verbetertraject dat de school heeft ingezet is het steviger positioneren van de vaksecties. Er is ingezet op professionalisering van de sectievoorzitters, secties worden geacht verbeterpunten te formuleren en een jaarplan op te stellen en er is schoolbreed overleg tussen de sectievoorzitters en de schoolleiding. Binnen het jaarprogramma van de school is vastgelegd op welke momenten secties welke informatie aanleveren en wanneer ze overleggen. Daarbij worden de secties geacht hun plannen volgens een pdca-cyclus op te stellen en uit te voeren. Dit is een grote verbetering ten opzichte van de situatie in 2011, toen de inspectie constateerde dat de invulling van plannen sterk verschilde per sectie en er geen centrale sturing op de uitvoering was. Ook nu geven sectievoorzitters aan dat de stroomlijning tussen secties nog in ontwikkeling is, maar de randvoorwaarden voor een meer planmatige en cyclische aanpak van verbetering zijn aanwezig. Voor een aantal documenten zijn formats opgesteld. Zo is er een format voor het PTA, voor verbeterplannen van secties en voor de lesobservaties. Hierdoor is een eenduidige aanpak van een aantal zaken in voorwaardelijke zin gewaarborgd - formats zijn vooral hulpmiddelen, de daadwerkelijk uitvoering en inhoud van stukken zijn het belangrijkst. De inspectie constateert dat het besef van urgentie en de wil om gezamenlijk aan verbetering van de onderwijskwaliteit te werken in hoge mate aanwezig is. Dit in combinatie met de randvoorwaarden voor de kwaliteitsborging maakt dat de inspectie indicator 9.5 als voldoende beoordeelt. Voldoende, maar nog wel voor verbetering vatbaar is de waarborging van de kwaliteit van de toetsen en schoolexamens. Hiervoor zijn heldere afspraken gemaakt, maar de verantwoordelijkheid van de uitvoering ligt bij de secties. Deze nemen hun taak hierin serieus, maar de inspectie constateert dat ook nu nog verschillen tussen secties mogelijk blijven als het bijvoorbeeld gaat om het al dan niet aanbieden van gelijksoortige toetsen aan parallelklassen. De schoolleiding geeft daarbij aan dat er in de onderbouw nog meer aandacht kan zijn voor de toetskwaliteit omdat dat daar tot op heden onderbelicht is geweest. HB3491559 Pagina 5 van 6
3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs vertoont tekortkomingen in de opbrengsten en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de afdelingen havo en vwo van CSG De Heemgaard een aangepast arrangement zwak toe. De afdeling valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat indien de opbrengstenkaart van 2013 voldoende opbrengsten laat zien, de inspectie in het voorjaar van 2013 een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uitvoert. Bij nog onvoldoende verbetering zal het afsluitende onderzoek plaatsvinden in het najaar van 2013, waarbij ook de voorlopige cijfers van het centraal examen 2013 worden meegenomen. HB3491559 Pagina 6 van 6