Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen



Vergelijkbare documenten
Helmonds Energieconvenant

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden

Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld

Rabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo

CONCEPT FACTSHEETS KLIMAATCONTRACT PROVINCIE DRENTHE GEMEENTE HOOGEVEEN Datum: Blad 1 van 5

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

DUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE. Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019

SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING. Wat kunnen wij voor u betekenen?

DE OPMAAK VAN EEN SEAP VOOR DE GEMEENTE KLUISBERGEN KLIMAATTEAM

Startnotitie Energietransitie. November 2018

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen

Presentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Ontwikkelingen Zonne-energie

WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN GERAARDSBERGEN

Energietransitie bij renovatie De nieuwe rol van energiebedrijven Ir D.G. Kalverkamp

Toelichting energie- en klimaatactieplan Ranst

Zero Emission Solutions

VERSNELLING DUURZAAMHEIDS- PROGRAMMA

Windenergie in Almere

Duurzaamheidsagenda

Thema-afdeling Duurzaam

ENERGIENEUTRALE REGIO MET EEN SOCIALE REFLEX DE REGIONALE ENERGIESTRATEGIE ZUID-WEST-VLAANDEREN. Energiedag voor lokale besturen 19 maart 2013

ROUTEKAART DUURZAAM OSS

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Beersel wekt op. Klimaatneutraal Beersel 2040?

Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp

Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5

C. Monitoring en backcasting

Regio-overleg milieu. HERNIEUWBARE ENERGIE EN KLIMAAT Inleiding. Ingelmunster 14 maart Dominiek Vandewiele

Gent klimaatneutraal: via de grote poort of langs een hindernissenparcours

klik hier voor de reactie dd. 27 februari 2007 van het college van B&W

Duurzame Ruimtelijke Ordening in Nederland: De regio is slagvaardiger in klimaatbeleid De tussenstand van onze verkenning: West en Noord Nederland

Energietransitie. 13 april 2018

Ontwerp Gezonde Systemen

Evaluatie Uitvoeringsprogramma versie: 29-jan Doelen Doelstelling bereikt? reductie

Uw logo. Pieter van der Ploeg. Strategie. Alliander

DO-tank Duurzaam Bouwen DO-tank Duurzame Energie. Gezamenlijke startbijeenkomst 19 mei

Agenda. Strategie Cogas en speerpunten. Stadsverwarming Windmolenbroek. Toekomstige ontwikkelingen Cogas op gebied van warmtenetten

B-130 Green Deal Nijmegen

Klimaatakkoord Rijk en UvW

Groene Fabriek Lochem

I. Duurzame Overheid. Michael Boddeke Wethouder Apeldoorn

Aanpak energietransitie Gemeente Helmond

Welkom Samen naar een klimaatneutraal Mariahoeve

Inhoudsopgave. 1. Samenvatting en conclusies. 2. Bebouwde Omgeving. 3. Bedrijven & Industrie (inclusief Utiliteitsbouw) 4.

Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012

ARN, uw duurzame innovatieve partner!

Utrechtse energie! Op weg naar klimaatneutraal in 2030

Energie Transitie: Ultieme Opgave voor Gelderland

Samen werken aan een klimaatbestendige en energieneutrale gemeente

VNG Raadsledencampagne

Totale uitstoot in 2010: kiloton CO 2

COLLEGEVOORSTEL. Onderwerp Energieneutraal Krimpen aan den IJssel. Te besluiten om

WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN MAARKEDAL

Bedrijventerreinen Verduurzamen Land van Weert en Cranendonck

Milieudienst West-Holland. Klimaatprogramma Holland Rijnland en Rijnstreek Gerrit Jan Schraa Programmaleider

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Ingrid Giebels

Masterclass IV. Energie op bedrijventerreinen

Van Energiebesparen naar CO2-neutraal

(zie figuur 1). Eén van. eigen gebouwen. GWh) Ons maatschappelijk

Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285

Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij

Voordracht aan Provinciale Staten. van Gedeputeerde Staten. Watt anders, Energieagenda Ontwerpbesluit

WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN LIERDE

Quickscan Strategische Notitie Energie & Klimaat

Innovatie in de Waterketen. Inleiding

Bossche energieconvenant

Nadeel: Of kolencentrales gaan minder bijstoken en worden nog minder duurzaam.

Actieplan Burgemeestersconvenant

SAMEN OP WEG NAAR. Een integrale visie van inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en de gemeente Wormerland.

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de raad

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

Klimaatbestendige steden

Duurzame ontwikkeling:

Monitor klimaatbeleid. Gemeente Hunsum (fictief)

Bouwen is Vooruitzien

Energietransitie Glastuinbouw en warmte

Themacafé Energietransitie 22 februari 2016

delft energieneutraal delft smart city thema

Hilversum Over t Spoor

Gemeente Ede energieneutraal 2050

WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN BRAKEL

Naar een klimaatneutrale stad: wat doen we en wat is er nog nodig?

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

edup 2016 Overzicht monitoringinstrumenten planet -onderdelen (onderdeel II) Gemeente Zuidhorn februari 2017

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019

Dominiek Vandewiele 12 november 2014

Lijst Lammers. KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari Persbericht. Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas?

De toekomst van de netten

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

Transcriptie:

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen Fons Claessen sr.adviseur klimaat, energie & duurzaamheid Gemeente Nijmegen

Waarom moeten we iets doen?? 1: Klimaatverandering

2: Energie en grondstoffen

3. Economie Duurzaamheid, de nieuwe zakelijkheid Innovatieplatform: potentieel 75.000 nieuwe banen in Nederland in duurzame branche Bureau s Politieke partijen: Deltaplan Nieuwe Energie (energieneutraal in 2050) Prof. Ir. Taco van Someren (op congres RTL-Z / NUON): Nederland dreigt internationaal de boot te missen als we nu niet volledig omgaan Duurzame energie internationaal groeimarkt, ondanks crisis in Duitsland +/- 50.000 mensen werkzaam in zonne-energiebranche Nederland realiseert per jaar aan zonne-energie wat Duitsland per dag realiseert andere EU landen investeren fors in Europees supergrid, NL doet niet mee. Kansen voor Nijmegen in duurzame werkglegenheid

Wat kan Nederland doen? Nederland klimaatbestendig maken Energie besparen (vraag verminderen) Duurzame energie ontwikkelen (transitie)

Wat doet Nijmegen? 2007: Raadswerkgroep Klimaat gesprekken met stakeholders in de stad 2008: Kadernotitie Klimaat Klimaatneutrale organisatie in 2015 Nijmegen klimaatneutraal in 2032 20% duurzame energie in 2020 2008-2009: start uitvoering klimaatbeleid

http://www2.nijmegen.nl/mmbase/attachments/560359/kadernotitieklimaat_versie_27_november.pdf

Eigen Organisatie Energiebesparing gebouwen Openbare verlichting Duurzaam inkopen en aanbesteden Samenwerking met bedrijven Nijmeegs Energie Convenant Energiescans MKB Energiecoach voor bedrijven

Energiezuinig bouwen en wonen Energie eisen nieuwbouw Energieneutrale wijk Waalsprong Afspraken met woningcorporaties Advies & subsidies particulieren Duurzame energie Nijmegen kiest zonnekracht Windturbines De Grift Hybride warmtenet Koude Warmte Opslag Biomassa (energie uit GFT)

Duurzame mobiliteit Fietsgebruik bevorderen Bussen op aardgas / biogas Schoon vervoer Stedelijke distributie Adaptatie Dijkteruglegging Duurzaam waterbeheer Groene daken en hofjes Hittescans

Klimaatcampagne Het klimaat verandert, dat weet iedereen. Het zit al in ons hoofd. Nu nog in ons hart, of zoals we op zijn Nijmeegs zeggen: hert!

Wat is effect huidig beleid? 1400 1200 1000 800 600 400 Gemeente Bedrijven Huishoudens Onbekend + overig Verkeer en vervoer Ov broeikasgassen CO 2 Kton 200 0 2010 2015 2020 2032 Prognose / AO Effect Actieplan Klimaat

Is klimaatneutraliteit in 2032 haalbaar? 1400 1200 1000 800 600 400 Gemeente Bedrijven Huishoudens Onbekend + overig Verkeer en vervoer Ov broeikasgassen CO 2 Kton 200 0 2010 2015 2020 2032 Prognose / AO Scenario 1 Scenario 3

Wanneer is Nijmegen energieneutraal? Totaal Energieverbruik Nijmegen en besparingspotentieel 14 PJ/jaar primaire energie 12 10 8 6 4 2 jaar 0 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 autonoom energiebesparing duurzame opwekking

Wat moeten we daarvoor doen? Energie besparen 30% energiebesparing in 2032 60% energiebesparing in 2050 Energietransitie 22 grote windturbines op Nijmeegs grondgebied 750.000 zonnepanelen 40.000 zonneboilers 11.000 woningen op hybride warmtenet 24.000 woningen op aardwarmte (geothermie) 20.000 woning eq. aan KWO / warmtepompen En verder En verder Zero-emission overige broeikasgassen Duurzame mobiliteit (rijksbeleid) Indirecte uitstoot verminderen: producten (C2C), voedsel, afval Adaptatiemaatregelen

Wat bepaalt tempo energietransitie? Prijs duurzame energie t.o.v. grijze energie (gelijk = grid parity) Grid parity verwacht rond 2015(!) Rol rijksoverheid bepalend voor tempo tot 2015 Rol gemeente vooral creëren van goede randvoorwaarden Lokaal energiebedrijf / platform Smart Grids Vergunningen, procedures, bestemmingsplannen Financieringsmodellen prijs grijze energie grid parity prijs duurzame energie (techniek) beinvloedingsmogelijkheid tijd

Wat is het speelveld? consumenten Woningcorporaties & huurders Installatiebranche, makelaars Energiebedrijven, netbeheerders Particuliere woningeigenaren en VVE s Ontwikkelaars en bouwsector Wethouder Milieu Vooraanstaande grote bedrijven en instellingen Andere overheden Onderwijs College B&W Raad? (Duurzame) Bedrijventerreinen MKB / Horeca / supermarkten Zorgsector Kantoren en kantoorpanden

Energiecijfers per branche 2008-2009 2009

Opgave komende periode Forse versterking beleid nodig richting middellange en lange termijn (energietransitie) om klimaat en energiedoelen te halen Samenwerking met partners is noodzakelijk om doelen te halen Duurzame energietransitie is niet alleen een klimaatvraagstuk, maar vooral ook energie & economie & sociaal Duurzame energietransitie vereist nieuwe instituties, samenwerkingsvormen en sturingsinstrumenten Organisatiebrede inzet is nodig (ambtelijk en bestuurlijk) Eigen organisatie heeft voorbeeldfunctie