Toelichting Uitwerking Meekoppelingsproject Recreatie ikv Dijkversterking Hoorn-Amsterdam Concept 14-06-2012 Uitgebracht op verzoek van: Recreatie Noordholland NV t.a.v. Henk Wijkhuisen Postbus 2571 2002 RB Haarlem 023 5202853 Vista landscape and urban design Contactpersoon: Klaas Jan Wardenaar Prinsengracht 253 1016 GV Amsterdam 020 6224431 internet: www.vista.nl mail: kwardenaar@vista.nl
1 INLEIDING Najaar 2011 zijn de kansen en consequenties van meekoppeling van recreatieve projecten met de dijkversterking Hoorn- Amsterdam nadrukkelijk onder de aandacht gebracht. Hiervoor is een uitwerking gemaakt van principeprofielen, kosten en ruimtelijke kwaliteiten van paden en plekken op de versterkte dijk. Op basis hiervan is de voorliggende uitwerking gemaakt van het optimaal wenselijke programma, de ruimtelijke verdeling van dijk- en recreatieve profielen en de gedifferentieerde kosten die hierbij horen. Het doel hiervan is om het als meekoppelproject in te kunnen brengen bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Het ontwerp gaat uit van een aantal uitgangspunten, als een puntsgewijze visie. Deze worden in het volgende hoofdstuk beknopt beschreven. Het ontwerp is feitelijk een ontworpen uitwerking van het programma/wensenlijst zoals die in samenspraak met de ambtelijke adviescommissie van Landschap Waterland eind 2011 is opgesteld (zie hoofdstuk 5). Het bouwt daarnaast nadrukkelijk voort op de landschapsanalyses en - visies uit de Startnotities Dijkversterking van HHNK (Hoorn- Edam en Edam- Amsterdam). Deze analyses zijn aangevuld met een gedetailleerde analyse van de huidige recreatieve situatie van het volledige dijktracé, die is opgesteld mede als basis voor de vervangingsopgave en kostenverdeling. Het ontwerp geeft vervolgens invulling aan het concept Actualisatie Recreatieplan Waterland 2012 en volgt de hierin gekozen principes voor de opbouw van de recreatieve structuur. Het gaat uit van de meest waarschijnlijke dijkversterkingsvarianten of geeft een voorkeur aan voor de versterkingsrichting. In de integrale afweging om te komen tot een Projectplan Dijkversterking, naar verwachting begin 2013, zal door HHNK de ligging van de paden definitief bepaald worden. Om grip te krijgen op de kosten van de recreatieve voorstellen is ten slotte een gedetailleerde kostentabel opgesteld, obv de in 2011 in het kader van dit project opgestelde standaardprijzen. De resultaten van deze berekeningen zijn in het laatste kaartbeeld verwerkt. Verificatie van de aannames wat betreft extra grondaanvulling is nog wel noodzakelijk. Bij elkaar een beknopt maar zorgvuldig doordacht voorstel. Dit voorstel is besproken met HHNK en in principe technisch haalbaar bevonden. Het zal ter besluitvorming worden voorgelegd aan het Algemeen Bestuur Landschap Waterland om vervolgens bij HHNK te worden ingediend als optimaal gewenste meekoppeling vanuit recreatie. In een vervolgfase zullen gedetailleerde kosten, financieringsmogelijkheden nader worden uitgewerkt. Toelichting Uitwerking Meekoppelingsproject Recreatie met Dijkversterking Hoorn-Amsterdam Vista 2
2 UITGANGSPUNTEN VOOR DE VISIE Algemeen Alle recreanten willen (zo nu en dan) een beeld van de wereld achter de dijk, niet alleen wandelaars en fietsers, maar ook ruiters, automobilisten en motorrijders; Het plan moet voor de recreanten een variatie aanbieden van voor, op of achter de dijk, met logische wisselingen op een schaal die bij het landschap past; Het plan moet enerzijds invulling geven aan de lokale recreatiebehoeftes; met name inspelen op ommetjes wandelen vanuit stad/dorp/haven/huisjesterrein; Het plan moet anderzijds invulling geven aan de regionale recreatieve behoeften; met name door realisatie van de Recreatieve Hoofdstructuur Waterland (zie concept Recreatieplan Waterland 2012), in de vorm van een zo veel mogelijk vrijliggend fiets/skatepad met daarnaast wandelpad, eventueel aangevuld met ruiterpad; Het plan moet aansluiten op het binnendijks recreatief netwerk; Het plan moet zo veel mogelijk aansluiten bij huidige situaties en gevoeligheden. Paden Zo veel mogelijk toepassen van gescheiden paden, alleen in de dorpen een overlap van tracé s accepteren; Waar hoge recreatieve druk aanwezig is en geen buitenwaartse dijkversterking verwacht wordt, is gekozen voor een dubbele kruin met zowel wandelen als fietsen; Waar geen hoge recreatieve druk aanwezig is, wordt in principe gekozen voor maar één soort route op de kruin, wandelen of fietsen, alleen in markante hoeken kan enige extra verbreding gerealiseerd worden met ruimte voor meerdere vormen; Ligging van de route van de andere recreatievorm (fiets of wandel) hangt vervolgens af van dijkversterkingsvariant: binnendijks bij conventionele versterking, buitendijks bij oeverdijkversterking of voorland; In kaartbeelden is wel de voorkeursvariant aangegeven. Ligging van eventueel ruiterpad hangt ook af van dijkversterkingsvariant: binnendijks en erosievast bij conventionele versterking, buitendijks bij oeverdijkversterking of voorland, waar erosie geen belemmering vormt. Voorzieningen en toegankelijkheid Markante punten (mn kapen en gemalen) opwaarderen met bankje en info; Kleine parkeerplekken binnendijks handhaven of realiseren bij markante punten, in principe laag maar bij een aantal kapen op hoogte net onder dijkniveau; Grotere recreatieve voorzieningen (strand, zwemvoorziening, steiger of haven) in principe geheel (incl P) buitendijks, dus ook incl overgang autoweg, Dit om ter plaatse het binnendijkse landschap niet te belasten; Alle dijktrappen handhaven, zo mogelijk met bestaande materialen, enkele nieuwe toevoegen; in begraasde delen met wandelpad ook overstapjes handhaven; Kano- oversleep- rollen over de dijk bij strandjes + een steigertje binnendijks, voor aansluiting binnendijks kano- netwerk. Beheer/beeld Huidig beheer zo mogelijk handhaven. Op hoofdlijn: o Hoorn- Edam: schapen (begrazingsbeheer) o Edam- Monnikendam: afwisselend hooiland (maaibeheer) en schapen (begrazingsbeheer) Toelichting Uitwerking Meekoppelingsproject Recreatie met Dijkversterking Hoorn-Amsterdam Vista 3
o Monnikendam- Amsterdam: hooiland (maaibeheer) Combinatie begraasd gebied en paden accepteren, op een aantal plekken met veerooster en/of klaphek; In graspaden overstapjes handhaven. Enkele voorbeelden van recreatieve profielen: wandelaar op kruin fietser en wandelaar op dubbele kruin fietser buitendijks auto plaatselijk op kruinhoogte Toelichting Uitwerking Meekoppelingsproject Recreatie met Dijkversterking Hoorn-Amsterdam Vista 4
3 VISIE PUNTSGEWIJS Met deze uitgangspunten is de totaalvisie opgebouwd, vanuit de volgende volgorde: 1. Wandelaars: Vanuit alle steden/dorpen een verhard wandelpad bovenop de dijk als onderdeel van ommetje ; Aansluitend op bestaande situaties. Bij Hoorn, tussen Edam en Volendam en bij Amsterdam een dubbele kruin met naast wandelen ook fietsen op een iets verlaagd niveau; Verder weg wandelpad buitendijks en/of graspaden op kruin als onderdeel van langere routes. Op het meest landelijke en extensieve gedeelte, het tracé Edam- Warder, wordt op de kruin het gras- wandelpad gehandhaafd. Waar mogelijk parallel graspaden in de buitendijkse gebieden, afgesloten in het broedseizoen. 2. Fietsers: In en om steden en dorpen krijgt de fietser ruimte aan de binnenzijde van de dijk, soms samen met auto s, vrijliggend in de binnenberm van de dijk, maar bij voorkeur net onder de wandelaars in de vorm van een dubbele kruin; Verder van de bebouwde kom, waar geen wandelpad op de kruin is voorgesteld komt de fietser op de verbrede kruin, met een 2,5 meter pad; Op het tracé Edam- Warder worden de fietsers naar de buitenzijde van de dijk (op bestaand voorland en oeverdijk) geleid voor een unieke nabije beleving van het grote open water. 3. Ruiters: Waar een ruiterpad gewenst is, ten noorden van Edam en ten zuiden van Volendam wordt deze binnendijks tussen dijk en autoweg (bij conventionele versterking), of buitendijks (bij oeverdijkvariant) aangelegd; Waar deze vorm gewenst is, is mogelijk een dubbele route binnen- en buitendijks (bij oeverdijkvariant) te realiseren als zelfstandig rondje; 4. Auto s/motorfietsen: Op enkele markante plekken wordt de weg opgetild naar net onder dijkniveau, iedere 3-4 km (veelal bestaand bij steden/dorpen, op drie plekken nieuw); Op de nieuwe plekken wordt een keuze geboden bieden laag te blijven of even omhoog te gaan (+ parkeermogelijkheid, infopunt, bankjes). 5. Voorzieningen Op markante punten (kapen en gemalen) worden de genoemde voorzieningen (bankjes en info) gehandhaafd of ontwikkeld; Bij aansluitingspunten vaarnetwerk binnendijks worden overhaalplaatsen kano s opgenomen; Daarnaast wordt volgens de programmakaart ruimte geboden voor de ontwikkeling van: een strand/zwemvoorziening (inclusief parkeren) zo mogelijk in verbinding met voorzieningen in achterland. Met name ter hoogte van Holysloot en Warder. Tevens wordt ruimte geboden voor de ontwikkeling van: Steigers bruine vloot, eveneens zo mogelijk in verbinding met strand en met voorzieningen in achterland. Ten slotte wordt ruimte geboden voor de mogelijke ontwikkeling van Oud Etersheim als aparte archeologische attractie. Toelichting Uitwerking Meekoppelingsproject Recreatie met Dijkversterking Hoorn-Amsterdam Vista 5
4 KOSTEN Een gedetailleerde kostentabel is opgesteld, op basis van de standaardprijzen voor grondaanvulling, aanleg en beheer zoals die in het kader van dit project in 2011 zijn opgesteld. Hierin is een grove aanname gedaan voor grondaanvulling ten behoeve van verbreding van de kruin, inclusief toevoegen van een gelijke hoeveelheid binnendijkse massa, maar exclusief aanvullende grondaankoop. Deze laatste is namelijk sterk afhankelijk van een eventuele buitenwaartse asverschuiving van de dijk. Met name deze raming voor grondaanvulling dient in een volgende fase verder te worden doorgerekend. In de kostentabel is vervolgens voor iedere dijksectie (begrenzing en nummering conform HHNK) een berekening gedaan van de aanvullende kosten van het voorstel ten opzichte van de huidige situatie, dus verminderd met de waarde en beheerkosten van de huidige paden. Zo ontstaat een helder beeld van de meerkosten van het voorstel bovenop de vervangingsopgave die HHNK in het dijkversterkingsproject al heeft. Dit project is opgepakt om de unieke kans die de dijkversterking biedt voor het bouwen aan een waardevolle recreatieve structuur niet voorbij te laten gaan. Omdat daarbij ook het opnemen in de versterking van alleen een reservering voor een pad een optie is, zijn ook de kosten van het louter aanbrengen van het grondlichaam weergegeven. In het laatste set kaartbeelden zijn deze kosten naast de dijkvakken geplaatst. Opgemerkt moet worden dat hierbij ook voorstellen zijn becijferd die niet binnen de regio Waterland vallen (Hoorn en Koggenland) en over dijksecties gaan die niet versterkt hoeven worden. Samengevat levert dit het onderstaande totaalbeeld van de kosten in de regio Waterland op. De dijksecties in de gemeenten Hoorn en Koggenland zijn hierbij dus niet meegerekend. samenvatting totaal Waterland HE-5 - EA-14 kosten grondlichaam 1.356.780,00 extra pad 3.425.356,00 totaal extra pad 4.782.136,00 extra beheer/j 436.226,42 Toelichting Uitwerking Meekoppelingsproject Recreatie met Dijkversterking Hoorn-Amsterdam Vista 6
5 KAARTEN In de kaartenset zijn aangegeven: Programmakaarten obv ambtelijke overleggen 2011; Totaaloverzicht met alle padenvoorstellen in relatie tot de dijk, het landschap, de voorzieningen en aansluitingen naar het achterland, verduidelijkt met principeprofielen; Themakaart wandel- recreatie Themakaart fiets- recreatie Themakaart ruiter- recreatie Themakaart auto/motor- recreatie Themakaart dagrecreatieve voorzieningen, nieuw en bestaand Totaaloverzicht met alle kosten van aanleg en beheer van de paden, ten opzichte van de huidige situatie, volgens het voorgestelde plan Inzooms van deze laatste kaart Toelichting Uitwerking Meekoppelingsproject Recreatie met Dijkversterking Hoorn-Amsterdam Vista 7