Bebraswedstrijd Ontdek de informatica door vraagstukken op te lossen! Editie 2013 11/11 15/11 http://www.bebras.be
DE BEBRAS-WEDSTRIJD De Bebras-wedstrijd heeft zijn oorsprong in Litouwen. Het idee werd daar gelanceerd door Prof. Valentina Dagiené en de eerste editie vond plaats in 2004. Het doel van de wedstrijd is het promoten van informatica (en ICT), in de eerste plaats bij leerlingen uit het middelbaar onderwijs. Het is een internationale wedstrijd die reeds in meer dan 20 landen over de ganse wereld werd georganiseerd. Dit jaar zal hij voor de tweede keer doorgaan in België, over het ganse land. De wedstrijd biedt jongeren de mogelijkheid de informatica te ontdekken en beter te leren kennen en toont dat informatica overal aanwezig is in het dagelijkse leven. Hij heeft ook tot doel de leerlingen er toe aan te zetten om meer over deze discipline te willen leren. De wedstrijd betracht de algemene kennis van de deelnemers te verbeteren maar probeert hen ook meer specifieke informaticabegrippen bij te brengen om op die manier te tonen dat informatica boeiend is en gevarieerd. Alle informatie over de Belgische Bebras-wedstrijd vind je terug op de officiële website: http://www.bebras.be. VERLOOP VAN DE WEDSTRIJD De wedstrijd vindt plaats tijdens één bepaalde week in de herfst, doorgaans in november. Hij gaat door op de scholen zelf en duurt ongeveer 45 minuten. In deze tijdspanne moeten de leerlingen een reeks vragen beantwoorden (tussen twaalf en achttien) hoofdzakelijk meerkeuzevragen. Het ligt in de aard van de wedstrijd om vragen te kiezen met korte opgaven die gemiddeld slechts een drietal minuten vergen om te lezen, te begrijpen en te beantwoorden. Bovendien wordt er geen bijzondere voorkennis van de deelnemers verwacht. De deelnemers worden verdeeld in vier categorieën, vanaf het einde van het lager onderwijs tot aan de laatste graad van het middelbaar onderwijs. De wedstrijd gebeurt op papier of op computer. Na de wedstrijdweek wordt de wedstrijd opengesteld voor het grote publiek. De resultaten worden meegedeeld aan de scholen en de kop van het klassement wordt gepubliceerd op de website. De vijftien beste kandidaten van elke categorie worden uitgenodigd voor een tweede ronde in april. 2
VOORWAARDEN EN INSCHRIJVINGEN De wedstrijd staat in principe open voor elke leerling die een reguliere inschrijving heeft in een Belgische lagere of middelbare school. Inschrijven gebeurt via een leerkracht van de school die belast is met het inrichten van de wedstrijd (en daarvoor een uur moet voorzien). Er zijn vier categorieën, afhankelijk van het studiejaar: (E) Ewok 5e en 6e jaar lagere school (W) Wookie 1e graad middelbare school (P) Padawan 2e graad middelbare school (J) Jedi 3e graad middelbare school Leerlingen die graag zouden deelnemen moeten hun leerkrachten hierover aanspreken. De leerkrachten kunnen zich inschrijven via de officiële website. De inschrijvingen worden geopend tijdens de maand oktober. De winnaars uit elke categorie winnen een kleine prijs die hen zal worden opgestuurd na de wedstrijd. CONTACT Voor bijkomende informatie kan je het gemakkelijkst contact opnemen via het volgende e-mailadres: info@bebras.be Je kan ons ook bereiken per brief: Bebras Belgium Rue Marcel Thiry 6 bte 102 1348 Louvain-la-Neuve Alle praktische informatie, aankondigingen en updates vind je op de officiële website: http://www.bebras.be 3
VOORBEELDVRAGEN Hieronder vind je een reeks voorbeeldvragen voor de wedstrijd. Bij elke vraag geven we de corresponderende categorie aan en de moeilijkheidsgraad van de vraag. De juiste antwoorden zijn terug te vinden op de officiële website. Hoeveel inwoners heeft mijn stad? Op de kaart van Litouwen die hieronder links is afgedrukt, zie je de belangrijkste steden, verbonden met pijlen. De route begint bij Vilnius, de stad met de meeste inwoners (543 071). De steden worden daarna doorlopen volgens dalend aantal inwoners. Het diagram hieronder rechts toont het aantal inwoners van deze zeven steden, maar hun namen zijn weggelaten. Hoeveel inwoners heeft Alytus? (A) 44 910 (B) 109 034 (C) 336 817 (D) 63 651 4 Ewok Padawan Wookie Eenvoudig Jedi
Hoeveel kan Benny verdienen? Benny heeft een rugzak die maximum 7kg hout kan dragen. Hij moet stammetjes vervoeren van het woud naar de beverdam die men aan het bouwen is. Een grote stam van 3kg brengt hem 5 geldstukken op, een gemiddeld stammetje van 2kg brengt hem 3 geldstukken op. Kleine stammetjes van 1kg tenslotte worden niet zoveel gebruikt en brengen daarom slecht een half geldstuk op per stammetje. Hoeveel stammetjes van elke soort moet Benny in zijn rugzak stoppen om zo veel mogelijk geld te verdienen (aangenomen dat hij alles verkocht krijgt). (A) Eén grote stam en twee gemiddelde. (B) Twee grote stammen en één gemiddeld stammetje. (C) Drie gemiddelde stammetjes en één kleintje. (D) Eén grote stam, één gemiddeld stammetje en twee kleintjes. Ewok Gemiddeld Padawan Wookie Eenvoudig Jedi 5
Rode en blauwe parels We hebben een plank met daarin N kuiltjes op een rij, genummerd van 1 to N van links naar rechts (met N een even getal). We plaatsen N parels in de N kuiltjes van de plank. X parels hebben een rode kleur, de rest zijn blauw. Een robot kan twee parels omwisselen in één enkele bewerking. Het volstaat om hem de twee volgnummers op te geven van de posities die hij moet omwisselen. We willen de robot gebruiken om de parels te sorteren zodanig dat alle rode parels aan de linkerkant terecht komen en de blauwe aan de rechterkant. Neem bijvoorbeeld de beginsituatie zoals ze hieronder is afgebeeld. Je hebt minimaal vier bewerkingen nodig om deze parels te sorteren (bijvoorbeeld 1 10, 2 9, 3 7 et 4 5). De slechtste beginsituatie is deze waarbij alle rode parels aan de rechterkant liggen en alle blauwe aan de linkerkant. Hoeveel bewerkingen moet de robot in een dergelijk geval minimaal uitvoeren om de parels te sorteren? (A) N (B) N/2 (C) de kleinste van de twee waarden X en N X (D) X Ewok Padawan Wookie Jedi Gemiddeld 6
Hotelsleutels In het «Great Beaver Inn», een nieuw hotel in Beaver City, heeft men een nieuw sleutelsysteem in gebruik genomen voor de kamers: de klant krijgt nu een kaart waarmee hij zijn kamerdeur kan openen. Elke kaart bestaat uit een rooster van 7 bij 7 «zones» die ofwel open zijn of dicht (een voorbeeld zie je hieronder rechts). De kaartlezer kan een dergelijke kaart herkennen en identificeren of ze wel degelijk hoort bij de deur die de klant ermee probeert te openen. Bovendien kan de kaart met gelijk welke zijde eerst in het slot ingebracht worden en zijn ook vóór- en achterkant dezelfde. De kaarten zijn dus zodanig symmetrisch dat de klant zich geen zorgen hoeft te maken of hij de kaart wel in de juiste richting in de lezer stopt. Hoeveel verschillende dergelijke sleutelkaarten kunnen er gemaakt wordt, met andere woorden, hoeveel kamers kan het hotel maximaal hebben? (A) 16 (B) 49 (C) 1 024 (D) 65 536 Ewok Padawan Wookie Jedi Moeilijk 7
Bakstenen We hebben vier stapels bakstenen. Een robot kan bakstenen verplaatsen van één stapel naar een andere. We geven de robot zijn bevelen in de vorm van een drietal getallen: de opdracht (1, 3, 4) bijvoorbeeld, vraagt de robot om 3 bakstenen te nemen uit de eerste stapel en ze te verplaatsen naar de vierde stapel. Welke van de vier opdrachtreeksen moet je geven aan de robot zodat hij, vertrekkende van de stapels bakstenen die je hierboven ziet, eindigt met vier stapels van exact dezelfde hoogte? (A) (1, 2, 2), (4, 3, 3) (B) (1, 3, 3), (4, 2, 2) (C) (4, 3, 2), (1, 1, 3) (D) (1, 1, 2), (4, 2, 3) Ewok Gemiddeld Padawan Wookie Eenvoudig Jedi 8
Filters Bevers houden van zuiver water. Daarom hebben ze een waterfiltersysteem ontworpen dat bestaat uit filters en buizen. Het schema hieronder is een voorstelling van dit systeem. Cirkels stellen filters voor en de lijnen die ze verbinden stellen buizen voor. Er zijn vier plaatsen bovenaan waar het water het systeem kan binnenlopen en vier plaatsen onderaan waar het het systeem terug verlaat. Op elke filter staat aangegeven hoeveel liters water die kan filteren per minuut. Hoeveel liters water per minuut kan het ganse waterfiltersysteem maximaal filteren? (A) 10 (B) 9 (C) 12 (D) 16 Ewok Padawan Moeilijk Wookie Jedi Gemiddeld 9
WEETJES De naam van de wedstrijd (Bebras) betekent Bever in het Litouws. Hoewel veel landen de naam hebben vertaald in hun eigen landstaal of -talen (Bever, Biber, Beaver, Castor, Castoro, Bóbr,...), hebben wij ervoor gekozen om voor de Belgische wedstrijd de oorspronkelijke naam te behouden. Bevers waren vroeger uitgestorven in België. Sinds 1991 zijn ze echter terug en dankzij herintroductieprojecten in 1998 1999 zijn er nu in België al meer dan 1000 bevers, waarvan tussen 120 en 150 in Vlaanderen (2012). [Bron: http://www.beverwerkgroep.be/] De namen van de wedstrijdcategorieën komen uit het Star Warsuniversum van filmmaker George Lucas. Het zijn namen van wezens wiens kracht evenredig is met het niveau van de vragen. 10
REGLEMENT Art. 1. De Bebras-wedstrijd is een internationale wedstrijd die wordt georganiseerd door een internationale commissie (http://www.bebras.org). In België wordt de wedstrijd geleid door de VZW Computer Science and IT in Education (afgekort CSITEd). De officiële website van de wedstrijd is http://www.bebras.be. Art. 2. Alle praktische aspecten van de wedstrijd worden behandeld door de coördinerende commissie van de wedstrijd, hierna stuurgroep genoemd. Deze stuurgroep wordt jaarlijks hernieuwd en goedgekeurd door de VZW CSITEd. De leden van de stuurgroep worden opgelijst op de officiële website. Art. 3. De wedstrijd staat open voor alle scholieren of leerlingen die regulier zijn ingeschreven aan een lagere of secundaire Belgische school. De leerlingen die deelnemen aan de wedstrijd worden hierna kandidaten genoemd. Art. 4. Inschrijven bij de wedstrijd gebeurt door een leerkracht die verantwoordelijk is voor het inschrijven van de leerlingen van zijn of haar school. Deze leerkrachten worden hierna de leerkrachten genoemd. Art. 5. Door zich in te schrijven op de wedstrijd geven de leerkrachten en kandidaten te kennen dit reglement onverminderd te aanvaarden. Art. 6. De officiële talen van de wedstrijd zijn Nederlands en Frans. Art. 7. De kandidaten dienen ingeschreven te zijn in het 5e of 6e leerjaar in het lager onderwijs of in één van de eerste zes jaren van het secundair onderwijs, in het schooljaar waarin de wedstrijd plaatsvindt. De stuurgroep kan een bewijs van inschrijving vragen aan de kandidaten. Art. 8. De deelname van de kandidaten aan de wedstrijd is volledig gratis. Art. 9. Er worden vier categorieën onderscheiden naargelang het leer- of studiejaar van de kandidaat: Ewok (5e, 6e jaar lager onderwijs), Wookie (1e, 2e jaar middelbaar onderwijs), Padawan (3e, 4e jaar middelbaar onderwijs) en Jedi (5e, 6e jaar middelbaar onderwijs). Art. 10. De wedstrijd gaat door tijdens een week waarvan de begin- en einddatum worden vastgelegd door de internationale commissie. Deze datums worden aangekondigd op de officiële website van de wedstrijd. Art. 11. De eigenlijke wedstrijd duurt 45 minuten tijdens dewelke de kandidaten dienen te antwoorden op twaalf tot en met achttien vragen. Art. 12. De leerkracht is verantwoordelijk voor de goede organisatie van de proef op zijn of haar school en is de officiële contactpersoon tussen de stuurgroep en de school waar hij of zij lesgeeft. Art. 13. Zowel de leerkrachten als de kandidaten verplichten zich ertoe de wedstrijdvragen niet te verspreiden en de antwoorden niet te bespreken vóór het einde van de wedstrijdweek. Art. 14. De antwoorden van de kandidaten worden gecorrigeerd door de stuurgroep die vervolgens de officiële rangschikking bekend maakt en publiceert op de officiële website van de wedstrijd. Art. 15. De laureaten van elke categorie ontvangen een prijs. Art. 16. Dit reglement is goedgekeurd door de VZW CSITEd en kan jaarlijks worden herzien. Art. 17. Alle gevallen niet voorzien in dit reglement zullen beslecht worden door de stuurgroep. Tegen de beslissingen van de stuurgroep kan niet worden in beroep gegaan. 11
De Bebras-wedstrijd wordt geörganiseerd door VZW Computer Science and IT in Education. Wenst u ons te sponseren, neem dan contact op met ons via het e-mailadres info@bebras.be. http://www.facebook.com/bebrasbelgium