Buiten Gewoon werken voorjaar 2014 Met functiecreatie lossen we ons bedrijfsprobleem op E-learning: mensen leren heel gericht, op hun eigen manier en niveau De bottom line is dat de medewerker de werkgever echt iets te bieden heeft
Buiten Gewoon werken voorjaar 2014 Inhoud Met functiecreatie lossen we ons bedrijfsprobleem op E-learning: mensen leren heel gericht, op hun eigen manier en niveau De bottom line is dat de medewerker de werkgever echt iets te bieden heeft SBCM ondersteunt bij het realiseren van een passende match tussen medewerker en werkgever Directeur Nino Bellinzis (Relim) over het belang van het ontwikkelen van medewerkers. Aan deze editie van BuitenGewoon werkten mee: Hans van der Sandt, Combiwerk Gideon Verhoeven, Orly & Endevoets Groep Nino Bellinzis, Relim Toine Witters, Werk.Kom Harry Michon, Fontys hogeschool Willem Komans, werkzaam bij Novatec SBCM-medewerkers Hoofdredactie: Huib van Olden, Josje Lesterhuis Eindredactie: Nathalie van Delft Redactie: Corry van Peer Fotografie: Ivonne Zijp Vormgeving: Vormplan Design, Amsterdam Drukwerk: ATEA groep (SW Breda) Colofon SBCM is het A&O fonds voor de sociale werkvoorziening. Het fonds wordt bestuurd door de landelijke vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers in de sector. SBCM is het kennis- en expertisecentrum voor begeleiding en coaching, ontwikkeling en opleiding, gezond en veilig werken en arbeidsmarkt in de SW-sector. Meer informatie over de projecten van SBCM vindt u op www.sbcm.nl. SBCM ondersteunt bij creëren van banen voor mensen met een arbeidsbeperking Hans van der Sandt (Combiwerk) en Gideon Verhoeven (Orly & Endevoets Groep) over functiecreatie. pagina 4 pagina 8 SBCM ondersteunt SW-organisaties en werkgevers bij het realiseren van een duurzaam werkverband Manager Toine Witters (Werk.Kom) over de belangrijke aspecten van een duurzame match. pagina 10 SBCM Postbus 556 2501 CN Den Haag T: 070 376 57 48 E: info.sbcm@caop.nl W: www.sbcm.nl Twitter: @SBCMsw Column Onderzoek naar het werkproces in SWorganisaties pagina 12 2 BuitenGewoon werken voorjaar 2014
SBCM pakt uit: een koffer vol met praktische instrumenten In Nederland zijn er 600.000 mensen die steun nodig hebben om aan het werk te komen én te blijven. Zij zijn naar mijn mening het fundament van onze arbeidsmarkt omdat zij allerlei vitale diensten, waar we allemaal elke dag plezier van hebben, nu en in de toekomst aan de gang houden. Denk maar eens aan ondersteunende taken in bijvoorbeeld de zorg of het onderwijs. Maar ook aan het schoonmaken van onze gebouwen, het verzorgen van catering in bedrijven, het groenonderhoud en het vakkenvullen in supermarkten. Vaak zijn er voor hen geen kant en klare vacatures beschikbaar. Terwijl u als manager of professional binnen een werkontwikkelbedrijf of SW-organisatie wel de verantwoordelijkheid heeft hen naar gewoon werk te begeleiden. SBCM heeft voor u een koffer vol praktische instrumenten die u kunt inzetten bij deze uitdaging. De koffer is ingedeeld in drie thema s. 1. Het creëren van banen. SBCM faciliteert organisaties met de methodiek Functiecreatie. Functiecreatie gaat veel verder dan vacatures vervullen. Door te denken in oplossingen krijg je heel andere gesprekken met werkgevers. aldus Hans van der Sandt, directeur Combiwerk in een interview in dit magazine. De grote kracht van functiecreatie is volgens werkgever Gideon Verhoeven dat er gezocht wordt naar meerwaarde. Dit levert gewaardeerde, nieuwe collega s op voor het bedrijf. 2. Het ontwikkelen van medewerkers voor een passende match. Het ontwikkelen van de juiste competenties en vaardigheden gaat vooraf aan een en passende match. Hiervoor wordt steeds vaker e-learning ingezet. SBCM biedt veel e-learningmodules aan voor medewerkers. In dit magazine deelt directeur Nino Bellinzis zijn ervaringen met e-learning binnen Relim. 3. Het realiseren van een duurzaam werkverband. Is de medewerker eenmaal aan het werk, dan is het van belang dat het ook een duurzaam werkverband wordt. Dit aspect vergt de nodige aandacht van werkgever, r, medewerker en werkontwikkelbedrijf. Wij realiseren ons vaak onvoldoende dat het voor de werkgever niet voor de hand ligt om met ontwikkelplannen en dergelijke te werken. We moeten het de werkgever makkelijker maken, met praktische, handzame hulpmiddelen, zegt Toine Witters, manager Werk.Kom. SBCM heeft hiervoor een aantal hulpmiddelen ontwikkeld. Harry Michon, lector Duurzaam werken, gaat in zijn column in op de organisatie van het werkproces in de SW. En hij benoemt de zachte werkgeversfactoren die van belang zijn voor een optimale match. Zoals altijd eindigen we met een medewerker aan het woord, dit keer Willem Komans van Novatec. Het is uiteindelijk voor hen dat we al deze instrumenten ontwikkelen. Ik wens u veel inspiratie! Huib van Olden, voorzitter van SBCM BuitenGewoon werken voorjaar 2014 3
Hans van der Sandt (Combiwerk) Onbekendheid met de mogelijkheden is de grootste drempel voor werkgevers. Denken in oplossingen leidt tot heel andere gesprekken Veel werkgevers hebben een vrij eenzijdig beeld van de doelgroep, alsof je op iedereen dezelfde sticker zou kunnen plakken. Terwijl wij een waaier aan gedreven mensen met heel veel verschillende kwaliteiten te bieden hebben. Als dat eenmaal boven tafel is, gaat de poort wel open. Vervolgens kun je met de werkgever in gesprek om een goede oplossing voor zijn vraag te bieden, bijvoorbeeld met functiecreatie. Zo win je aan waarde, als partner voor werkgevers. 4 BuitenGewoon werken voorjaar 2014
Dat zegt Hans van der Sandt, directeur van Combiwerk. Onbekendheid met de mogelijkheden is volgens hem de grootste drempel bij reguliere werkgevers om meer mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Op dit moment groeit het besef dat deze doelgroep erbij hoort en dat bedrijven zich voor hen open moeten stellen via een inclusieve benadering. Maar de reguliere werkgever is ook ondernemer. Die kijkt altijd naar rendement en zoekt oplossingen voor risico s. Het helpt wel als de ondernemer enig maatschappelijk bewustzijn heeft. Met alleen dollartekens in de ogen werkt het niet. Functiecreatie Functiecreatie gaat veel verder dan vacatures vervullen. Door te denken in oplossingen krijg je heel andere gesprekken met werkgevers. Maar dit gesprek kun je pas voeren wanneer je elkaar kent. Als de werkgever nog niet weet wat je aan professionaliteit te bieden hebt, zal hij niet toelaten dat je over zijn werkprocessen meepraat. De aanpak van bijzonder hoogleraar Frans Nijhuis sprak ons drie jaar geleden meteen aan. We zijn daar toen op ingesprongen met een in company-training voor alle medewerkers met klantcontacten. Vervolgens zijn we nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van de quick scan bedrijfsadvies en het handboek functiecreatie dat een standaard moet neerzetten die we allemaal kunnen hanteren. Laagdrempelig en betaalbaar SBCM heeft zich in mijn ogen de laatste jaren positief ontwikkeld. We gaan nu samen de markt op, heel pragmatisch, niet meer van achter het bureau. SBCM levert goede, laagdrempelige en betaalbare instrumenten. Zo ben ik een groot pleitbezorger van Werkplekopleiden en de toolbox arbeidsontwikkeling. Ook een positieve ontwikkeling is de samenwerking met andere sectoren in pilots met functiecreatie, zoals de ESF-pilots in de zorg. Binnenkort gevolgd door gemeenten en het primair onderwijs. Prima initiatieven die ik van harte omarm. Advies: maak filmpjes Korte filmpjes met goede voorbeelden uit de praktijk maken werkgevers sneller duidelijk wat de mogelijkheden zijn en wat we te bieden hebben, zo adviseert Van der Sandt. Op onze eigen site staan zelfgemaakte filmpjes en ook op de SBCM-site onbeperktondernemen.com staan veel voorbeelden van functies in onder meer de zorg, vervoer en groensector. En er komen steeds nieuwe filmpjes bij. 1. Aanbod van SBCM om SW-organisaties te ondersteunen bij het realiseren van meer banen voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Werkwijzer Anders organiseren van werkprocessen Hoe maakt u onderdelen van het productieproces bij een werkgever geschikt voor medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt? Methodische beschrijving en casussen. Functiecreatie Totaalaanpak met praktische instrumenten: basis- en coachtraining functiecreatie, quick scan voor bedrijfsadvies, gefilmde voorbeelden bij werkgevers. In voorbereiding onder andere: hbo-module functiecreatie, in samenwerking met Fontys Hogeschool. Financiële businesscases functiecreatie Wat is de economische waarde van functiecreatie voor werkgevers? Publicatie met financiële businesscases en een stramien voor werkgevers om zelf zicht te krijgen op kosten en baten van functiecreatie. Website Onbeperkt Ondernemen Veel aansprekende praktijkvoorbeelden van medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk bij reguliere bedrijven. Met veel praktische informatie voor werkgevers. www.onbeperktondernemen.com Samenwerking met andere sectoren Onder meer landelijke en regionale pilots functiecreatie (werkgevers in koppels met SW-organisaties), handreikingen, films, kennisuitwisseling en verspreiding. BuitenGewoon werken voorjaar 2014 5
Gideon Verhoeven (Orly & Endevoets Groep) Functiecreatie biedt ons bedrijf grote voordelen Met functiecreatie kunnen we ons bedrijfsprobleem van de seizoensgebonden arbeid oplossen, medewerkers zijn gedurende pieken snel inzetbaar en we hebben een flexibel medewerkersbestand, op een aanvaardbare manier. De grote kracht is dat je op zoek gaat naar de meerwaarde en dat levert gewaardeerde nieuwe collega s op. 6 BuitenGewoon werken voorjaar 2014
Aldus Gideon Verhoeven, verantwoordelijk voor de personeelsinzet bij Orly & Endevoets Groep in s-hertogenbosch. Zijn medewerkers maken bestaande gevels weer als nieuw. In de wintermaanden ligt het werk stil. Verhoeven: We bieden mensen graag werk, zo n acht maanden per jaar, maar we willen ze geen loze beloften doen voor de winterperiode. Flexibiliteit is dus heel belangrijk voor ons. Om dat verantwoord in te vullen, werken we al langer samen met Weener Groep, in de vorm van social return. Zij hebben de methode van functiecreatie bij ons aangedragen en ik ben daar vorig jaar mee aan de slag gegaan. Deeltaken in nieuwe functie De hoofdtaak van de gevelmedewerker, het voegen, vergt veel vakmanschap en ervaring. Daaromheen heeft Verhoeven vier deeltaken benoemd: hogedrukreinigen, het bestaande voegwerk verwijderen, na-isoleren en hydrofoberen (een vuil- en waterafstotende laag aanbrengen). Voor die taken is opleidingsmateriaal ontwikkeld en zijn geschikte mensen gezocht. Vier mensen zijn vorig jaar bij wijze van proef opgeleid voor de nieuwe functie ondersteunend gevelmedewerker. Een week samen in de klas: s morgens om 7 uur (net als in de bouw) beginnen met theorie en s middags praktijkles. Daarna een week aan het werk met een ervaren buddy. Na die twee weken is de basiskwaliteit voldoende, de productiviteit moet dan nog groeien, maar dat is logisch. SBCM heeft eind vorig jaar een filmpje bij ons opgenomen over functiecreatie. U kunt dit zien op: www.onbeperktondernemen.com. Doorstromer Door de goede voorbereiding weet iedereen van tevoren heel goed waar hij aan begint, concludeert Verhoeven. Medewerkers worden ons niet opgedrongen, maar laten zien dat ze een positieve bijdrage leveren. Een van de kandidaten van vorig jaar stroomt dit jaar door als leerling-voeger. En komend voorjaar gaan we weer nieuwe mensen opleiden, ik verwacht een groep van zes. Fotobijschrift: BuitenGewoon werken voorjaar 2014 7
Directeur van Relim, Nino Bellinzis Medewerkers iets bieden waar ze de rest van hun leven profijt van hebben Door medewerkers voor te bereiden op de reguliere arbeidsmarkt, willen we hen iets aanbieden waar ze de rest van hun leven profijt van hebben. Bij al onze activiteiten vragen we ons voortdurend af: leert deze persoon daar iets van waar in de maatschappij vraag naar is, ook in de toekomst? Daar draait het om. Aldus Nino Bellinzis, directeur van Relim: een bijzondere sociale werkplaats voor mensen met een psychische of psychiatrische arbeidsbeperking. De mensen met wie wij werken, hebben vaak meer in huis dan je in eerste instantie verwacht. Ze zijn alleen niet gewend om te spreken over wat ze kunnen en welke (werk)ervaring ze hebben. Door werkelijke interesse te tonen, kun je dat naar boven halen. Door de inzet van EVC-portfolio s groeit het zelfvertrouwen van medewerkers flink. Vaak zijn mensen tussen wal en schip geraakt, terwijl ze in het verleden in een bepaald vakgebied op niveau hebben gefunctioneerd. Erkenning van hun (eerder) verworven competenties biedt dan een nieuwe kans. Dergelijke aandacht voor deze vaak vergeten groep is onmisbaar om medewerkers op weg te helpen naar werk. E-learning Het gaat om een mix van activiteiten, zegt Bellinzis: Niet alleen moet je vragen wat medewerkers willen en kijken naar wat ze kunnen, ook is het vaak nodig dat ze werknemerscompetenties aanleren en een arbeidsritme ontwikkelen. Daar komt bij dat wij specifiek te maken hebben met mensen met een psychische of psychiatrische arbeidsbeperking, dus het is prettig dat we nu e-learning kunnen inzetten voor een deel van de ontwikkelingsactiviteiten. Zonder dat je ze eerst veel theorie hoeft bij te brengen, kunnen de meeste medewerkers er snel mee aan de slag om zichzelf verder te ontwikkelen. 8 BuitenGewoon werken voorjaar 2014
Laagdrempelig De programma s van de e-learningportal Oefenen.nl/sw van SBCM worden steeds belangrijker. Ze zijn laagdrempelig, zodat iedereen er makkelijk mee aan de slag kan gaan. We zijn in 2010 begonnen met Handige Herman, de training arbeidsbelasting SW (TAS). Die moet iedereen bij binnenkomst verplicht volgen. Wat men daarmee leert, op het gebied van preventie en veiligheid, vormt de basis om in de (leer)werkplaats te kunnen werken. En ik merk dat onze medewerkers zich op deze manier de materie spelenderwijs eigen maken. Oefenen.nl/sw wakkert het enthousiasme aan en prikkelt de nieuwsgierigheid en dat heb je allebei nodig. Zowel de organisatie als de medewerkers kunnen er redelijk makkelijk mee aan het werk. Een ander sterk punt is de manier waarop het systeem voor iedereen, altijd en overal bereikbaar is. Mensen hoeven niet van negen tot vijf in de klas te zitten, maar ze leren heel gericht, precies wat ze nodig hebben en op hun eigen manier en niveau. Structuur en begeleiding Wij bieden structuur door zoveel mogelijk afspraken te maken dat medewerkers er op vaste tijdstippen mee werken, minimaal twee vaste dagdelen per week. Het gaat om zo n 300 gebruikers, dat is best veel voor onze interne begeleiders. Hoewel de portal een deel van de begeleiding overneemt, blijft de begeleiding een kritisch punt. Die moet je overeind houden en op de een of andere manier structureren. Wij hebben daar zes mensen voor opgeleid. Zij houden het interne volgsysteem bij, met hulp van stagiairs en vrijwilligers. Thuis oefenen Voor digibeten zetten we pc-basiscursussen in, zoals Klik & Tik. Een van onze leerwerkplaatsen recyclet pc s. De goede exemplaren knappen ze op en die stellen we tegen een bescheiden vergoeding beschikbaar aan medewerkers. Zo kunnen mensen voor wie een eigen pc financieel niet haalbaar is, toch thuis oefenen. Natuurlijk kunnen ze ook terecht op de configuraties op onze locaties, maar je merkt dat mensen steeds meer interesse tonen om ook in hun eigen tijd op de pc aan de slag te kunnen. Dat faciliteren we graag. Andere nieuwe mogelijkheden buiten de SW-organisatie komen voort uit onze samenwerking met de roc s en bibliotheken in de regio. Zo is er een taalopleiding voor laaggeletterden (NT1) in voorbereiding en de Klik & Tik-module komt ook beschikbaar in de openbare bibliotheken. In eigen huis willen we de TAS uitbreiden en budgetbeheer (zoals de module wat kost mijn wens op Oefenen.nl/sw) aanbieden. Daarvoor moeten we wel eerst begeleiding organiseren om mensen goed op weg te kunnen helpen. Resultaten vieren We moeten ook zeker niet vergeten de succesmomenten te vieren, vindt Bellinzis. Het is belangrijk de resultaten zichtbaar te maken, met een certificaat en in het medewerkersdossier. Voor sommigen is de basis-pc-cursus al een hele opdracht. Als ze kunnen laten zien wat ze gepresteerd hebben, mogen ze daar met recht trots op zijn. De aandacht daarvoor bouwen we in bij elke module, bij wijze van beloning. Door zoveel mogelijk succeservaringen te genereren, krijgen mensen meer zelfvertrouwen en kunnen ze zichzelf beter redden. hrift: 2. Ondersteuning SBCM bij het ontwikkelen van medewerkers om zo regulier mogelijk te werken. E-learningportal Oefenen.nl/sw Mogelijkheden voor medewerkers om zichzelf verder te ontwikkelen: op het werk en privé. Met modules als: taal en rekenen, WPO Interactief, gezond en veilig werken (Handige Herman), pc-vaardigheden, budgetteren, solliciteren, aan de slag blijven, enzovoort. Professioneel account voor docenten en gratis docenttrainingen. Werkwijzer diagnose Welke informatie is nodig voor een optimale diagnose? Hoe komt u aan die kennis? Deze werkwijzer, opgesteld in samenwerking met diagnoseprofessionals in zeven SW-organisaties, biedt inzicht en versterkt het vakmanschap. Eerste helft 2014 kunnen diagnoseprofessionals op drie regionale bijeenkomsten kennis en ervaring uitwisselen. Opleidingsportal Een reguliere opleiding, cursus of training voor uw medewerkers? Zoek eenvoudig op gewenste vaardigheden, in het geselecteerde aanbod op www. opleidingsportal. sbcm.nl. SBCM-methode voor werkplekopleiden, WPO Systematisch werknemerscompetenties ontwikkelen, in de werksituatie. Nu ook WPO Interactief en WPO Compact beschikbaar. BuitenGewoon werken voorjaar 2014 9
Toine Witters Manager Werk.Kom en bestuurslid DetaNet, Toine Witters. Te goedkoop werkt averechts De bottom line is dat de medewerker de werkgever echt iets te bieden heeft. Tegen een eerlijke prijs, waarbij de kosten in redelijke verhouding staan tot de baten. Bedenk dat te goedkoop averechts werkt: voor iets dat geen waarde heeft, zal de ondernemer zich minder inzetten dan wanneer hij er een reële prijs voor betaalt. Aldus Toine Witters, manager Werk.Kom, in een gesprek over de belangrijke aspecten van een duurzame match tussen medewerker en reguliere werkgever. Volgens Witters is het vooral belangrijk de verwachtingen van de werkgever te managen en ervoor te zorgen dat je kandidaten hebt die iets toevoegen aan het bedrijf. Verder zijn goede begeleiding en ondersteuning essentieel. 10 BuitenGewoon werken voorjaar 2014
Medewerker: zakelijk en no-nonsense Iedere te detacheren medewerker moet een reëel beeld hebben van de eigen capaciteiten, kwaliteiten, mogelijkheden en beperkingen. Als detacheerder moet je dat uiteraard ook hebben, om te kunnen waarmaken wat je verkoopt. Vervolgens moet de medewerker zich laten ondersteunen. En, zoals voor iedere werknemer geldt: hard werken en goed je best doen. Wat wel en niet kan is van tevoren geregeld. Voor de rest: no-nonsense. Gewoon de zakelijke benadering, daar is niks mis mee. Werkgever: niets voor niets De ondernemer krijgt een lager tarief, maar daar moet hij wel iets voor doen. Dat moet je aan het begin van het traject ook aangeven: dat hij niets voor niets krijgt. Dat geldt ook voor de kwaliteit van de medewerker. Als de werkgever investeert in begeleiding en opleiding, in ruimte voor de medewerker om zich verder te ontwikkelen, krijgt hij daar een betere medewerker voor terug. Als de werkgever dan ook nog bereid is de medewerker te beschouwen als eigen, een volwaardige collega die geen uitzonderingspositie inneemt, dan heeft hij een gouden medewerker. Handzame hulpmiddelen Wij realiseren ons vaak onvoldoende dat het voor de werkgever niet voor de hand ligt om met ontwikkelplannen en dergelijke te werken. Maar we moeten het de werkgever wel makkelijker maken, met praktische, handzame hulpmiddelen. De handreiking Aan het werk met nieuwe collega s biedt, denk ik, vooral de werkgever bruikbare tips om de plaatsing tot een succes te maken. Er staan veel zaken in die voor de SW-professional heel vanzelfsprekend zijn, maar die de ondernemer makkelijk over het hoofd kan zien. Bijvoorbeeld dat het belangrijk is de collega s vooraf te laten weten dat er een nieuwe medewerker komt, aan wie mogelijk andere eisen worden gesteld. Of hoe je de interne begeleiding goed kunt regelen. Het is een heel praktische handreiking met een makkelijk te volgen checklist. De werkgever kan er meteen mee aan de slag. Als de nieuwe Checklist spelregels op het werk net zo handig wordt, lijkt me dat een goede aanwinst. Werk.Kom In arbeidsintegratiebedrijf Werk.Kom, bundelen de gemeenten Weert en Nederweert en Risse Groep sinds april 2013 de krachten om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te bemiddelen naar een duurzame baan. Werk.Kom heeft de individuele trajectbegeleiding losgelaten en doet een groter beroep op zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid. Met een minder intensieve, meer collectieve aanpak zet Werk.Kom vooral de behoefte van de werkgever centraal. 3. Ondersteuning van SBCM aan SW-organisaties om een duurzaam werkverband te realiseren bij een werkgever. Werkwijzer Coaching en begeleiding Wat werkt en waarom? Praktijkkennis van ervaren coaches, onderbouwd met wetenschappelijke kennis over menselijk gedrag en begeleidingsmethodieken. Begeleidingskaarten Hulpmiddel bij de dagelijkse begeleiding van medewerkers met een psychische beperking en/of gedragsprobleem. Bevordert gemeenschappelijke/afgestemde aanpak op de werkplek. Handreiking Aan het werk met nieuwe collega s Praktische tips voor werkgevers, om de komst van de nieuwe collega - met afstand tot de arbeidsmarkt- tot een succes te maken. Zaken die de werkgever makkelijk over het hoofd kan zien, staan in een handige checklist. Digitaal instrument Insight-Out Meer inzicht in en grip op succes- en faalfactoren bij plaatsing bij reguliere werkgevers. Maakt snel en effectief bijsturen mogelijk, om vroegtijdige uitval tegen te gaan. Train-de-trainer begeleidingskaarten Leer in een dag hoe u leidinggevenden met de begeleidingskaarten leert werken. Met verschillende werkvormen, bijzondere portretten op dvd en trainingsmateriaal. Checklist spelregels op het werk Meer inzicht in de ongeschreven regels, de cultuur op de werkvloer. Twee versies: voor medewerkers en voor werkgevers/begeleiders. BuitenGewoon werken voorjaar 2014 11
Column lectoraat Duurzaam werken Harry Michon lector Duurzaam werken De werkgever: een goede bekende? Tekst: H. Michon Werkgevers hebben een sleutelrol in de arbeidsparticipatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De ambitieuze Participatiewet zal alleen duurzame resultaten opleveren wanneer we hun vraag en wensen kennen, hun motieven begrijpen en hun inzichten kunnen vertalen in effectieve matching-strategieën. Ook moeten we hen minimaal als mede-eigenaar van het arbeidsre-integratieproces gaan zien. Al geruime tijd voordat een concrete plaatsing in zicht is, is het van het grootste belang om een goede relatie met de (beoogde) werkgever op te bouwen. Na zo n eerste fase is het zaak de werkgever te betrekken bij de match en vervolgens bij het duurzaam maken van de arbeidsrelatie. Bij een effectieve uitvoering van arbeidsre-integratie zijn werkgevers gekend in alle drie die fasen. De werkgever in het centrum zetten, wil niet zeggen dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zich alleen maar moeten voegen naar de door werkgevers opgelegde eisen. Duurzaam geslaagde re-integratieprocessen lijken vooral tot stand te komen als de professionele uitvoerders in staat zijn hun aandacht te richten op beide partijen (werkgever en werknemer in spe) en er juist op uit zijn vraag en aanbod bij elkaar te brengen*. 12 BuitenGewoon werken voorjaar 2014
In een onlangs afgerond praktijkgericht onderzoek van het lectoraat, werden die inzichten duidelijk bevestigd. Bij twee SW-bedrijven onderzochten we het plaatsingsproces naar regulier werk. We gingen door middel van interviews met diverse professionals na wat de voor- en nadelen zijn van een meer specialistische benadering vergeleken met een meer generalistische benadering (en andersom). In de eerstgenoemde benadering zijn de werkzaamheden opgeknipt : de ene professional specialiseert zich in een deel van de taken (bijvoorbeeld het benaderen van werkgevers en het acquireren van banen) en de andere professional heeft aanvullende taken (bijvoorbeeld het helpen maken van een goede match). Bij de meer generalistische benadering voert iedere individuele professional zoveel mogelijk het geheel aan werkzaamheden uit. Zachte werkgeversfactoren Interessant is onder andere dat, ongeacht de benadering die aangehangen werd, het belang van het leren kennen van (potentiële) werkgevers onderstreept werd. Ook werd benadrukt dat niet alleen van belang is te weten welke functie-eisen het gevraagde werk stelt, maar dat het nóg belangrijker is dat de meer zachte werkgeversfactoren in beeld komen. Daarmee bedoelde men aspecten als de heersende normen en waarden in het bedrijf, de bereidheid om mensen te laten leren, de sociale sfeer, de onderlinge communicatie zoals die tussen leidinggevenden en werknemers met een uitvoerende rol en de motieven en het persoonlijke karakter van de werkgever. Cruciaal is informatie over de hiervoor genoemde werkgeveraspecten op het niveau van de concrete afdeling of unit waar de match met (nieuwe) werknemers tot stand moet komen. Volgens het onderzoek zou een voordeel van de generalistische aanpak zijn dat de betrokken professional de moeilijk over te dragen zachte kennis over de werkgever direct kan vertalen naar de vraag of de betrokken werkzoekende zou kunnen passen in de arbeidsorganisatie in kwestie. Een nadeel van die aanpak kan zijn dat het werkgeverscontact maar met halve aandacht tot stand komt waardoor kansen gemist worden. Dit is inherent aan het gegeven dat de aandacht verdeeld moet worden tussen de werkgevers en de te bemiddelen doelgroep. De specialistische aanpak heeft precies omgekeerde voor- en nadelen. Alleen met heel sterke en intensieve communicatie kan de in acquisitie gespecialiseerde functionaris alle juiste informatie over de werkgever overdragen aan een collega die de match zoekt: er ontstaan namelijk al snel onduidelijkheden over en weer. Een groot voordeel van deze aanpak is dat functionarissen gerichter ingezet kunnen worden op de functie die het best past bij hun kwaliteiten; er kan gefocust worden op het opbouwen van een vruchtbaar netwerk. Een vak apart Wat bij beide aanpakken naar voren kwam, is dat men nog zoekt naar een goede werkwijze om een duidelijk profiel van de zachte werkgeversfactoren op te stellen. Hoe kan een efficiënt assessment van deze factoren plaatsvinden? Eén die ongeacht de aanpak in werkverdeling bruikbaar is voor een goede match? Even afgezien van de vraag of een specialist of een generalist een dergelijke assessment kan uitvoeren, is steeds duidelijker dat het kennen van de werkgever en het opbouwen van een relatie met hem of haar, een vak apart is. Misschien is wel een kernwaarde dat de betrokken professional grote affiniteit heeft met praktische vraagstukken rond het inrichten van werkprocessen en bijvoorbeeld de vraag hoe arbeid zodanig georganiseerd kan worden dat zowel de onderneming als de werknemers tot bloei komen. Dergelijke professionals zijn er volop in de SW-sector! Reageren? h.michon@fontys.nl * o.a. Van Wijk en Emmerik (2013) Optimalisering van re-integratiedienstverlening in relatie tot werkgevers. Hoofddorp: TNO & Eindhoven: Fontys hogescholen. Nieuwe e-learningmodules voor Oefenen.nl/sw Onlangs is de module Aan de slag toegevoegd aan de e-learningportal Oefenen.nl/sw. Met deze module ontdekken medewerkers op een aantrekkelijke manier welk werk bij een reguliere werkgever bij hen past. Aan de slag is een bestaand SBCM-product dat onlangs gerestyled en gekoppeld is aan de e-learningportal. De komende maanden komen nog drie nieuwe e-learningmodules beschikbaar. In de module Aan de slag blijven krijgen medewerkers inzicht in wat ze zelf kunnen doen voor een duurzaam werkverband bij een gewone werkgever. Deze module wordt ontwikkeld in samenwerking met STOOF, het O&O-fonds van de flexbranche. Met de module Solliciteren bereiden medewerkers zich voor op sollicitatiegesprekken met werkgevers. En ten slotte Steffie Gezond: deze module gaat over een gezonde levensstijl voor mensen met een (verstandelijke) beperking. BuitenGewoon werken voorjaar 2014 13
Werkwijzer Anders organiseren van werkprocessen Handreiking Aan het werk met nieuwe collega s Werkwijzer diagnose Werkwijzer Coaching en begeleiding Website Onbeperkt Ondernemen Opleidingsportal Begeleidingskaarten 14 BuitenGewoon werken voorjaar 2014
SBCM heeft veel te bieden Of het nu gaat om het creëren van banen, het ontwikkelen van medewerkers voor een passende match of het realiseren van een duurzaam werkverband, SBCM biedt een koffer vol praktische instrumenten die u kunt inzetten om medewerkers te begeleiden naar gewoon werk. Digitaal instrument Insight-Out Financiële businesscases functiecreatie Train-de-trainer begeleidingskaarten Functiecreatie Samenwerking met andere sectoren SBCM-methode voor werkplekopleiden, WPO Checklist spelregels op het werk E-learningportal Oefenen.nl/sw BuitenGewoon werken voorjaar 2014 15
Buiten Gewoon werken En de Oscar gaat naar Willem Komans! Een clip moest het worden, zijn inzending voor de SBCM-Oscars. Geboren muzikant en Novatec-medewerker Willem Komans schreef een blues met tekst op maat over zijn ervaringen met Aan de slag. Dat bleek een goed besluit: Willem won de Oscar en de felbegeerde ipad. Ik had goed gescoord met Aan de slag, vertelt Willem. Maar het mooie is dat iedereen dat kan, want het wordt heel goed uitgelegd. Zo kom je vanzelf uit op het resultaat: wat past bij mij en waar pas ik. Ik werk het liefst met elektronica en pc s, maar het valt niet mee om daar werk in te vinden. Ik ben al drie keer gedetacheerd geweest en wil dat voor mijn pensioen, over drie jaar, nog wel een keer meemaken. Ik kan niet lang staan of sjouwen, maar ik ben goed in reparaties, solderen en in dingen inregelen, zoals pc s en lampen. Dus wie weet wat de toekomst brengt. Willem is blij met zijn succes: De clip is al 300 keer bekeken en ik ben ook heel blij met de ipad, daar ga ik snel mee aan de slag. Kijk voor de clip (en meer muziek van Willem) op www.willemzingt.nl