Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk

Vergelijkbare documenten
Samen maken we Nederland aardgasvrij

DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

De opkomst van all-electric woningen

Kan Heiloo op de zon en de wind draaien?

Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen. Een visie van Martijn Bos

Gas is geen aardgas, en hard nodig. Frans Rooijers - 4 november 2016


Net voor de toekomst. Frans Rooijers directeur CE Delft

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Gasloos: Wie gaan er over en hoe krijgen we ze zo ver?

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

Autorijden met 10 zonnepanelen

Biomassa: brood of brandstof?

De snelste route naar aardgasvrije wijken

Duurzame Warmte voor Iedereen

Postcoderoos. Wie mogen meedoen? Inwoners uit postcoderoosgebied

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen

Hoe komen we van het aardgas af? Bezinningsgroep Energie Frans Rooijers 9 januari 2017

Verkoopbaarheid en verhuurbaarheid van vastgoed verhogen door Duurzame Energieopwekking

All-electric voorbij, op weg naar 0 CO 2

Verschuivingen Energiebelasting. verkenning effecten

Pelletketel CV. Ruimteverwarming. Warmtapwater

Energiekosten van een huishouden in Nederland

Energiebesparing Gemeente Huizen

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

Uw logo. Pieter van der Ploeg. Strategie. Alliander

Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp

Is uw huis geschikt voor een warmtepomp?

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance

Informatieavond Zonnepanelen. Hans Pulles in samenwerking met: Wilko Kistemaker (Groen Zonnig) Pieter Biewenga (NewSolar)

IS UW HUIS GESCHIKT VOOR EEN WARMTEPOMP?

De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.

s-gravenland van het gas af? Wat, waar, wanneer en hoe?

Samen aan de slag Opwekken en verwarmen

kijk Warmtegids Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Raymond Frank, Energieadviseur Gemeente Zwolle

Hoe verbruikt ú minder gas?

HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

De noodzaak voor geïntegreerd ontwerpen en plannen van de energietransitie in de stad

Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Net voor de Toekomst: samenvatting

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft

De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen.

de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie

Uw eigen woning bouwen in Gemeente Heerenveen. Comfortabel verwarmen en koken zonder aardgas

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

Samen naar een duurzaam verwarmde gebouwvoorraad zonder aardgas. Hans Schneider (Liander) programma

Kwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk

Evoluties in het energielandschap. Peter De Pauw

Duurzame energie in balans

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Ingrid Giebels

Seminar Duurzame & Integrale Energievoorziening 29 november minut pitches

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Thema-avond Warmte. 28 februari 2018

Duurzame woningverbetering

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG

Feiten en Cijfers Energie Gemeente Berg en Dal

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.

Warmtepompen. Wie, wat, hoe, waar, waarom?

Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis

Zon-PV bij warmtelevering businesscases met win-win voor iedereen. Maarten Corpeleijn

Ervaringen met zonnepanelen

De rol van biomassa in de energietransitie.

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

Energiespotmarkt- prijzen vs. vaste prijzen per jaar Amsterdam, 22 december 2017

Energietransitie. 13 april 2018

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander

Verschuivingen Energiebelasting. verkenning effecten

Zonne-energie op kleine daken

Haalbaarheidsstudie toepassing PV-systeem Oorlogsmuseum Overloon

Hybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity

BECO Energievergelijker & OverstapService

Gemeente Ede energieneutraal 2050

Raymond Roeffel Directeur Trineco. Regelgeving, Organisatie en beheermodellen rondom Zonne

thuis in energie presentatie Duurzaam4Life tbv VCEN

Energierekening 334 euro hoger CBS

Zonne-energie. Zonnepanelen & zonnecollectoren

Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers

een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect

CO2 reductie

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening:

Transcriptie:

Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk

Energiebehoefte van woningen/woonwijken Huidige gemiddelde energievraag van een woning 1. Warmte aardgas 1400 m3 2. Licht & kracht elektriciteit 3000 kwh 3. Vervoer benzine 900 liter (1 m3 is circa 10 kwh, een liter is 11 kwh) Energiebehoefte van een woning is gemiddeld circa 27000 kwh Omlaag via isolatie, warmtepompen, elektrische voertuigen,.. CO2-emissies (nu) warmte/aardgas 8% (van NL emissie) elektriciteit 5% benzine/diesel 7% Totaal 20% (dus belangrijk) Bij gebouwde omgeving wordt soms ook de utiliteitsbouw meegerekend.

Hernieuwbare energie: er valt wat te kiezen Definities zijn internationaal overeengekomen (IPCC, EU) Sommige vormen zijn decentraal, andere centraal. Woning niveau : zonnepanelen, warmtepompen, pellet kachels Wijkniveau : biomassa centrales, geothermie, zonneweides, aquathermie Gemeenteniveau : restwarmte, windturbines, groen gas, waterkracht Land/internationaal : offshore wind, waterstof, houtpellets uit USA., waterkracht uit Noorwegen, Hernieuwbaar wordt (deels) steeds goedkoper en neemt veel ruimte in

NB: uitleg warmtepompen en pellet kachels Een warmtepomp produceert meer warmte dan dat er aan elektriciteit benodigd is Het verschil is afkomstig uit de buitenlucht, of uit grondwater, of oppervlakte water Dit verschil telt in de nationale statistieken mee als hernieuwbare energie Een warmtepomp met een COP van 4, verbruikt per eenheid warmteoutput 25% elektriciteit en produceert dus 75% hernieuwbare warmte Evenzo telt hout (of de houtpellets) die gebruikt worden voor verwarming mee als bron voor hernieuwbare energie vin Nederland NB: Dit geldt ook voor hout in open haarden en bijvoorbeeld houtskool op barbecues!

Energieneutraliteit en/of CO2-neutraliteit Decentrale energievoorziening Veel gemeenten streven naar energieneutraliteit Binnen de gemeente: energieproductie = energievraag Bedoeld wordt: hernieuwbare productie per jaar of op ieder moment van het jaar Alternatief is CO2-neutraliteit Directe of (ook) indirecte uitstoot

Afstemming aanbod en vraag Aanbod en vraag naar (hernieuwbare) energie moet op elkaar afgestemd zijn Kracht en licht + vervoer hebben een gelijkmatig patroon over het jaar. Warmte is vooral nodig in de winter Een NoM woning produceert energie in de zomer Zonne-energie is vooral beschikbaar in de zomer Biomassa kan worden afgestemd op de vraag In de winter is er meer wind dan in de zomer Geothermie is vrij constant over het jaar Opslag van energie, netwerk, energieconversie Salderen tot 2021

Opslag van (hernieuwbare) energie Waarom opslag? 1. Energieneutraliteit op elk moment 2. Beperking van netwerkcapaciteit 3. Back-up, voor het geval dat 4. Goedkopere inkoop van energie Decentrale mogelijkheden (dichtbij de burger) 1. Elektriciteit - accu s, eventueel in auto s 2. Warmte - boiler thuis, warmteopslag in de wijk 3. Biomassa - hout voor open haard of biomassacentrale Centrale mogelijkheden (schaalvoordelen) 1. Gas - wintervoorraad energie 2. Olie - strategische voorraden Eventueel via conversie van energiedragers resultaat economische optimalisatie. Maatschappelijke discussie wie eigenaar mag/moet zijn. Bewoners, netbeheerders, energieleveranciers, derden,

De bewoners Gemiddeld huis, geen zonnepanelen Gemiddeld circa 1700 per jaar per huishouden Bron: www.gaslicht.com dd 4-okt-2018 (goedkoopste aanbieder zonder rare kortingen) Bewoners van NoM woningen betalen alleen E- netwerk en E-leveringskosten Let op: salderen gaat verdwijnen Gas en elektriciteit slechts 37% van de energierekening. Energiebelastingen, ODE en BTW (32%) evenredig met energieverbruik ODE zal nog stijgen, de energiebelasting op gas ook, de energiebelasting op elektriciteit daalt wellicht Warmtelevering wordt via NMDA verrekend (gas + gasbelasting + netwerk + ) Dit gaat misschien veranderen Netwerkkosten (distributie) zijn relatief hoog. Zullen wellicht verder stijgen Tariefaanpassingen? Huidige kale prijzen (4-10-2018) Gas: 30,9 ct/m3 (incl. opslag) Elektriciteit: 6,7 ct/kwh (incl. balancering)

Nadenken over energieproductie en opslag 1. Energie besparen altijd goed, maar tegen (w)elke prijs? Aankoop (productie) van hernieuwbare energie is soms goedkoper Inclusief/exclusief belastingen (en salderen) en subsidie Burgers, corporatie en maatschappij 2. Productie en opslag in gemeentelijke klimaatplannen Energieneutraliteit van gemeente In de woningen/wijk of separaat er zijn verschillen Groen gas, geothermie, biomassa, wind, zonpv, warmtepompen,.. Optimale benutting beschikbare kansen en ruimte (o.a. zon-op-dak) 3. Rol woningcorporatie bij productie/opslag!? Waarde van onroerend goed Beperking energiekosten van huurders/bewoners Business case, eventueel met subsidies!? Samenwerking met de netbeheerder!?