Jaarverslag Stichting Philips Pensioenfonds
Jaarverslag Stichting Philips Pensioenfonds
2
Voorwoord Wij streven naar een duurzaam pensioen De pensioenen worden bij Philips Pensioenfonds in belangrijke mate gefinancierd uit de beleggingsopbrengsten. Uiteraard is het de verantwoordelijkheid van het Fonds om de beleggingsopbrengsten te maximaliseren. Dit hoeft echter niet te betekenen dat het Fonds niet maatschappelijk bewust zou kunnen beleggen. Philips Pensioenfonds is er namelijk van overtuigd dat ondernemingen die maatschappelijk verantwoord ondernemen op de lange termijn beter presteren dan ondernemingen die dat niet doen. Mede om die reden vindt Philips Pensioenfonds maatschappelijk bewust beleggen belangrijk. Het Fonds heeft afgelopen jaar verschillende stappen gezet om te komen tot een breder beleid voor maatschappelijk bewust beleggen. Het implementeren van dit beleid is binnen het Fonds al enige jaren geleden begonnen door niet meer te beleggen in bedrijven die meewerken aan ontwikkeling of productie van wapens die vaak vele jaren na afloop van een conflict nog slachtoffers maken. Naast het uitsluiten van dit soort bedrijven kijken we ook naar bedrijven die duidelijk voorlopen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Te denken valt aan ondernemingen die actief zijn in het opwekken van alternatieve energiebronnen. Dit sluit goed aan bij het streven van de onderneming Philips om de kwaliteit van leven te verbeteren door het gebruik van energiezuinige oplossingen. Vanwege de grote stappen die Philips Pensioenfonds gedurende heeft gezet op het gebied van maatschappelijk bewust beleggen hebben we dit als thema gekozen voor het jaarverslag. Zon, water en wind zijn de belangrijkste elementen waarmee we op een duurzame manier energie kunnen opwekken. Dit gebeurt op steeds meer plekken in de wereld. Bijvoorbeeld op grote schaal bij het stuwmeer van Lake Powell in de Verenigde Staten. Met het grote verval van het water dat door het stuwmeer ontstaat, wordt schone elektrische energie opgewekt. Maar ook op kleinere schaal en dichter bij huis wordt door het plaatsen van zonnepanelen op daken van huizen duurzame energie opgewekt. Op de themapagina s op pagina 33 en 34 wordt het beleggingsbeleid van het Fonds op het gebied van maatschappelijk bewust beleggen verder toegelicht. Dit beleid wordt komend jaar verder uitgerold en zal dus een belangrijke rol blijven spelen binnen ons beleggingsbeleid. Het College van Beheer 27 april 2010 3
Inhoud 81 e verslagjaar 1. Kerncijfers, Profiel en Personalia 6 1.1 Kerncijfers 7 1.1.1 Pensioenen 1.1.2 Beleggingen 1.1.3 Financiële positie 1.2 Profiel 9 1.2.1 Doelstelling 1.2.2 Kenmerken van de pensioenregelingen 1.2.3 Structuur 1.2.4 Risicobeheer 1.2.5 Risicomanagement 1.3 Personalia 16 2. Verslag College van Beheer 18 2.1 Financiële positie en ontwikkelingen verzekerdenbestand 19 2.1.1 Financiële positie 2.1.2 Ontwikkelingen verzekerdenbestand Themapagina s: dekkingsgraden 21 2.2 Personalia, vergaderingen en besluitvorming 25 2.2.1 Personalia 2.2.2 Vergaderingen 2.2.3 Activiteiten en besluiten Themapagina s: maatschappelijk bewust beleggen 33 2.3 Vergaderingen en activiteiten Commissies 35 2.3.1 Beleggingscommissie 2.3.2 Pensioencommissie 2.3.3 Klachtencommissie 2.3.4 Communicatiecommissie 2.3.5 Auditcommissie 2.3.6 Governancecommissie 2.4 Beleggingen 43 2.4.1 Algemene ontwikkelingen op beleggingsgebied 2.4.2 Beleggingsbeleid algemeen en totaalresultaten 2.4.3 Liability matching portefeuille 2.4.4 Return portefeuille 2.4.5 Beleggingen voor risico deelnemers 4
2.5 Pensioenen 51 2.5.1 Service Level Agreement 2.5.2 Klanttevredenheidsonderzoek 2.5.3 Overige activiteiten 2.6 Actuarieel Verslag 52 2.6.1 Financieringsopzet van Philips Pensioenfonds 2.6.2 Verzekeringstechnische analyse 2.6.3 Indexatieruimte 2.7 Verwachtingen 2010 60 3. Philips Pensioenfonds in cijfers 61 3.1 Kerncijfers: vijfjarenvergelijking 62 3.2 Ontwikkelingen verzekerden 64 3.3 Kerngegevens Philips flex pensioen 65 4. Jaarrekening 66 4.1 Balans per 31 december 67 4.2 Staat van baten en lasten 68 4.3 Kasstroomoverzicht 69 4.4 Toelichting behorende tot de jaarrekening 70 4.5 Toelichting op de balans 83 4.6 Toelichting op de staat van baten en lasten 94 5. Overige gegevens 100 5.1 Gebeurtenissen na balansdatum 101 5.2 Financiering en uitvoering 102 5.3 Actuariële verklaring 104 5.4 Accountantsverklaring 106 5.5 Oordeel Verantwoordingsorgaan 108 5.6 Samenvatting rapport Visitatiecommissie 109 6. Begrippenlijst 110 7. English summary 116 7.1 English summary 117 7.2 Key data 119 5 Colofon 121
De omgeving vormt de bron voor onze toekomst 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Kerncijfers 1) bedragen in miljoenen euro s 1.1.1 Pensioenen 1.1 Eind Eind Aantal verzekerden 2008 Pensioenopbouwers 17.870 19.652 Philips flex pensioen 15.885 17.285 Philips eindloonregeling 1.634 2.002 Philips Executives Pension Plan 351 365 Pensioenontvangers 60.165 60.254 Ouderdomspensioen 39.539 39.574 Nabestaandenpensioen 18.695 18.581 Wezenpensioen 437 457 Arbeidsongeschiktheidspensioen 1.494 1.642 Houders premievrije polissen 32.739 32.506 Totaal 110.774 112.412 Ontwikkeling aantal verzekerden 2005 60.000 Pensioenopbouwers 50.000 Pensioenontvangers 40.000 Houders premievrije polissen 30.000 20.000 10.000 Ultimo 2005 Ultimo 2006 Ultimo 2007 Ultimo 2008 Ultimo Premies 2) 2008 Werkgever 165 132 Werkgever koopsommen 3 4 Werknemers pensioenregeling Werknemers vrijwillige verzekeringen 2 3 Totaal 170 139 Uitkeringen 2) 2008 Pensioenuitkeringen 724 716 Afkopen 1 14 Uitgaande waardeoverdrachten individueel 6 22 Uitgaande waardeoverdrachten collectief 3) -6 Totaal 725 752 Indexaties 2008 Pensioenopbouwers 3,50% 3,50% Pensioenontvangers en houders premievrije polissen 1,45% 1,90% 1) Voor een samenvatting van de kerncijfers van 2005 tot en met, zie 3.1 Kerncijfers: vijfjarenvergelijking. 2) Alle premies en uitkeringen zijn exclusief de premies en uitkeringen voor risico deelnemers. 3) In Uitgaande waardeoverdrachten collectief is de correctie op de verwachte afrekening voor de collectieve waardeoverdracht van NXP opgenomen. 7 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
1.1.2 Beleggingen Eind Eind Verdeling belegd vermogen 1) 2008 Liability matching portefeuille 9.374 9.871 Return portefeuille 4.042 3.361 Aandelen 2.329 1.772 Onroerend goed 504 541 Overig 2) 1.209 1.048 Totaal 13.416 13.232 Resultaten beleggingen (resultaat benchmark) 3) 2008 Liability matching portefeuille 2,3% (1,9%) 17,3% (11,3%) Return portefeuille 20,1% (21,9%) -30,8% (-28,3%) Aandelen 30,8% (30,9%) -40,7% (-41,3%) Onroerend goed -5,9% (-1,0%) -1,7% (3,3%) Totaalrendement 6,9% -0,4% 1.1.3 Financiële positie 4) Eind Eind 2008 Pensioenvermogen 13.349 12.992 Voorziening pensioenverplichtingen 10.798 10.681 Dekkingsgraad op basis van fondsgrondslagen 124% 5) 122% Dekkingsgraad op basis van FTK-norm 118% 5) 116% Vereiste dekkingsgraad op basis van FTK-norm 6) 107% 107% Op de pagina s 111 tot en met 115 van dit verslag vindt u een uitgebreide begrippenlijst. 1) Hier is het belegd vermogen vermeld exclusief beleggingen in het beschikbare premiedeel van het Philips Executives Pension Plan en van het Philips flex pensioen (prepensioneringsregeling). 2) Dit betreft beleggingen in onder andere obligaties in opkomende markten, hoogrenderende obligaties, grondstoffen en cash. 3) Hier zijn de resultaten van de liability matching portefeuille en de return portefeuille weergegeven. Tussen haakjes is het rendement van de desbetreffende benchmarks vermeld. 4) Op basis van fair value. Voor de bepaling van de voorziening pensioenverplichtingen maakt Philips Pensioenfonds gebruik van de rentecurve voor staatsobligaties, waar de solvabiliteitseisen zoals opgenomen in het Besluit financieel toetsingskader pensioenfondsen (besluit FTK) uitgaan van waardering op basis van de rentecurve voor swaps. Ter informatie is hier ook de dekkingsgraad op basis van de FTK-norm vermeld. 5) In deze dekkingsgraad is een aanpassing verwerkt in verband met sterftetrendontwikkelingen. Dit houdt in dat de voorziening pensioenverplichtingen met 3% is verhoogd. Zonder deze verhoging zou de dekkingsgraad op basis van fondsgrondslagen 127% en op basis van FTK-norm 121% zijn. 6) Dit is de vereiste dekkingsgraad op grond van het besluit FTK. 8 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Profiel 1.2 1.2.1 Doelstelling Stichting Philips Pensioenfonds is belast met de uitvoering van de pensioenregelingen die gelden voor (ex-)philips-werknemers in Nederland. Dit houdt in: het administreren van pensioenrechten en -aanspraken en het uitbetalen van pensioenen en het op solide wijze beleggen en beheren van de betaalde pensioenpremies en het overige vermogen van het Fonds. 1.2.2 Kenmerken van de pensioenregelingen Pensioenregelingen Philips Pensioenfonds voert drie pensioenregelingen uit die van toepassing zijn op verschillende groepen deelnemers. Philips flex pensioen: deze middelloonregeling met voorwaardelijke na-indexatie is van toepassing op 15.885 pensioenopbouwers (stand per 31 december ). De pensioenrichtleeftijd is vanaf 1 januari 2006 65 jaar (van toepassing op 14.584 deelnemers). Voor deelnemers die vóór 1950 zijn geboren en op 31 december 2005 in dienst waren, geldt een pensioenrichtleeftijd van 62,5 jaar (van toepassing op 1.301 deelnemers). Het Philips flex pensioen heeft het karakter van een uitkeringsovereenkomst. In hoofdstuk 3 Philips Pensioenfonds in cijfers is een overzicht opgenomen met de kerngegevens van het Philips flex pensioen. Philips eindloonregeling: deze eindloonregeling is van toepassing op 1.634 pensioenopbouwers (stand per 31 december ). De pensioenleeftijd is 60 jaar, 62,5 jaar of 65 jaar. Ook de Philips eindloonregeling heeft het karakter van een uitkeringsovereenkomst. Philips Executives Pension Plan: dit betreft een middelloonregeling met voorwaardelijke na-indexatie gecombineerd met een beschikbare premieregeling. De pensioenrichtleeftijd is 62,5 jaar. Het Philips Executives Pension Plan is van toepassing op 351 pensioenopbouwers (stand per 31 december ). Het Philips Executives Pension Plan kan worden gekarakteriseerd als een combinatie van een uitkeringsovereenkomst en een premieovereenkomst. Indexatie Philips Pensioenfonds streeft ernaar de opgebouwde pensioenen jaarlijks te verhogen. Voor pensioenopbouwers streeft Philips Pensioenfonds ernaar de opgebouwde pensioenen te verhogen met de collectieve schaalaanpassing binnen Philips. Voor pensioenontvangers en houders van een premievrije polis streeft Philips Pensioenfonds ernaar de pensioenen te verhogen met de ontwikkeling van de afgeleide consumentenprijsindex (afgeleide CPI). Deze index wordt vastgesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het Pensioenfonds is niet verplicht om de pensioenen te verhogen. Of en in welke mate deze verhoging plaatsvindt, is afhankelijk van besluitvorming door het College van Beheer (het bestuur van het Fonds). Daarbij beoordeelt het College onder meer of en in hoeverre een verhoging verantwoord is, gelet op de financiële positie van het Fonds en de mogelijke toekomstige ontwikkelingen daarin. Op de volgende pagina staan de indexatielabels die Philips Pensioenfonds in 2010 communiceert. 9 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Pensioenopbouwers Pensioenontvangers en houders van een premievrije polis Meer informatie over de verhoging van de pensioenen is te vinden op www.philipspensioenfonds.nl/indexatie. 1.2.3 Structuur College van Beheer Philips Pensioenfonds wordt bestuurd door het College van Beheer. Het College is verantwoordelijk voor het beleid van het Fonds en de uitvoering ervan. Samenstelling en besluitvorming Het College van Beheer bestaat uit twaalf leden: vier leden van werkgeverszijde (leden A), benoemd door Koninklijke Philips Electronics N.V., vier leden van werknemerszijde (leden B en C) en vier leden uit de kring van gepensioneerden (leden D). Het College van Beheer vergadert ten minste viermaal per jaar. In deze vergaderingen hebben werkgeversleden ieder twee stemmen zodat zij in totaal evenveel stemmen kunnen uitbrengen als de niet-werkgeversleden. Geldige besluiten kunnen alleen worden genomen met een meerderheid van ten minste drievierde van het totaal aantal stemmen dat in een vergadering van het College van Beheer kan worden uitgebracht. In aanvulling daarop is vereist, dat ten minste twee leden A, twee leden B en/of C en twee leden D voor het desbetreffende voorstel hebben gestemd. 10 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Overgangssituatie De overgangssituatie die tot 1 oktober 2010 van kracht zou zijn, is eerder beëindigd. Zie paragraaf 2.2.3 voor meer informatie over de overgangssituatie en het besluit dat het College van Beheer hierover genomen heeft. Afleggen verantwoording Verantwoordingsorgaan Het College van Beheer legt verantwoording af aan het Verantwoordingsorgaan over het gevoerde beleid en de wijze waarop het is uitgevoerd. Het Verantwoordingsorgaan kan daarbij een oordeel geven over het handelen van het College van Beheer. Het Verantwoordingsorgaan bestaat uit zes leden: twee werkgeversleden, twee werknemersleden en twee gepensioneerdenleden (voor personalia, zie paragraaf 1.3). In de Statuten van Philips Pensioenfonds, alsook in het reglement van het Verantwoordingsorgaan, zijn de taken en bevoegdheden van het Verantwoordingsorgaan beschreven. Intern toezicht Waar het Verantwoordingsorgaan een oordeel geeft over de beleidskeuzes en uitvoering, is het intern toezicht vooral gericht op het systeem van checks and balances binnen het Fonds. Het intern toezicht is gericht op vragen omtrent procedures en processen, de wijze van aansturing van het Fonds en het beheersen van risico s op de langere termijn. Philips Pensioenfonds heeft gekozen voor een visitatiecommissie als vorm voor intern toezicht. Op grond van de wet is bepaald dat minimaal eens per drie jaar intern toezicht moet plaatsvinden. De Visitatiecommissie bestaat uit minimaal drie onafhankelijke deskundigen. Over de samenstelling van de Visitatiecommissie wordt steeds besloten voorafgaande aan het verlenen van de opdracht. Voor personalia van de leden van de Visitatiecommissie, zie paragraaf 1.3. Over de eerste negen maanden van heeft de Visitatiecommissie een rapport uitgebracht over het functioneren van het College van Beheer. Een samenvatting van dit rapport wordt als apart inlegvel beschikbaar gesteld. Vergadering van Aangeslotenen Het College doet in de jaarlijkse Vergadering van Aangeslotenen verslag van de gang van zaken in het afgelopen boekjaar en legt het jaarverslag ter goedkeuring voor. Het Verantwoordingsorgaan geeft tijdens de Vergadering van Aangeslotenen een toelichting op het oordeel van het Verantwoordingsorgaan over het gevoerde beleid. Commissies De beleidsvoorbereiding vindt plaats binnen de zes statutaire commissies van Philips Pensioenfonds. Deze commissies zijn samengesteld uit leden van het College van Beheer aangevuld met de directeur van het Fonds, de betrokken medewerkers van het Directiebureau en (met uitzondering van de Klachtencommissie en de Governancecommissie) één of meer externe deskundigen. De commissies hebben de volgende taken: De Beleggingscommissie adviseert het College over het beleggingsbeleid, alsmede over de evaluatie van de uitvoering daarvan gedurende het jaar. De Pensioencommissie is belast met de beleidsmatige ondersteuning van het College van Beheer op pensioengebied, inclusief voorgenomen wijzigingen in de reglementen en advisering over het indexatieen premiebeleid. 11 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
De Klachtencommissie neemt namens het College van Beheer besluiten over schriftelijke bezwaren van belanghebbenden tegen beslissingen van het Fonds in het kader van de uitvoering van de pensioenreglementen. De Communicatiecommissie houdt zich bezig met het ontwikkelen en implementeren van het strategisch communicatieplan en het in hoofdlijnen begeleiden van een aantal communicatiemiddelen (o.a. jaarverslag, Generaties, brochures en website). De Auditcommissie verricht taken met betrekking tot de werking van risico- en controlesystemen waarmee het Fonds werkt voor de financiële verantwoording en rapportage, alsook de controle ervan. Ook adviseert de Auditcommissie het Fonds over het budget en het jaarverslag. De Governancecommissie heeft als taak het adviseren over (aanpassingen in) de pension fund governance (goed pensioenfondsbestuur) van het Fonds met inbegrip van het ingaan op vragen rond de taakafbakening van verschillende organen, commissies en adviseurs, informatiestromen en rapportagelijnen en de beheersbaarheid en praktische uitvoerbaarheid van een en ander. Naast de zes statutaire commissies was er in een tweetal ad-hoccommissies actief: het zogenoemde Special Committee en de Indexatiecommissie. Het Special Committee is ingesteld om de besluitvorming van het College van Beheer rond de vastgoedfraude voor te bereiden. Dit betekent onder meer dat de commissie is belast met het begeleiden van de periodieke rapportages aan het College. De Indexatiecommissie is ingesteld om criteria op te stellen, op basis waarvan het indexatiebeleid nader bepaald kan worden. Directie/Directiebureau Het College van Beheer laat zich in de uitoefening van zijn taken bijstaan door een directeur. De directeur wordt benoemd door het College van Beheer. De directeur wordt ondersteund door het Directiebureau waaraan hij leiding geeft. Behalve met de leiding van het Directiebureau is de directeur belast met de dagelijkse leiding en de externe vertegenwoordiging van het Fonds. Het Directiebureau heeft de volgende hoofdtaken: de beleidsvoorbereiding ten behoeve van het College van Beheer en zijn commissies; de operationele uitvoering van het beleid; de uitbesteding van werkzaamheden aan derden en het toezicht daarop; het beheersen van de risico s van het Fonds. Met het Directiebureau heeft de directeur (en daarmee het College van Beheer) de beschikking over een eigen, onafhankelijke staf van 24 fte. Dit is de stand per eind. Het aantal medewerkers van het Directiebureau is in het verslagjaar uitgebreid, onder andere in verband met de toegenomen hoeveelheid werkzaamheden die voortvloeien uit het beleggingsbeleid en het in huis uitvoeren van een aantal tot dat moment uitbestede taken. De directeur en de medewerkers van het Directiebureau zijn in dienst van het Fonds. Adviseur Het College van Beheer laat zich bij de uitvoering van zijn taken bijstaan door een juridisch adviseur. 12 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Uitbesteding De uitvoerende werkzaamheden voor het pensioen- en vermogensbeheer zijn uitbesteed. Hewitt Associates Outsourcing B.V. (kortweg Hewitt Associates ) geeft uitvoering aan het pensioenbeheer. BlackRock (Netherlands) B.V. (kortweg BlackRock ) draagt zorg voor de uitvoering van het vermogensbeheer, met uitzondering van beleggingen in onroerend goed. De onroerendgoedportefeuille wordt door het Fonds zelf beheerd. BlackRock heeft per 1 december Barclays Global Investors overgenomen. Het gecombineerde bedrijf opereert onder de naam BlackRock. In het contract met de pensioenbeheerder Hewitt Associates is een Service Level Agreement (SLA) opgenomen. In deze overeenkomst zijn afspraken gemaakt over de te leveren prestaties bij een groot aantal processen dat Hewitt Associates uitvoert voor Philips Pensioenfonds. Het Fonds wordt periodiek geïnformeerd over de realisatie van de SLA-afspraken. Daarnaast vindt er frequent overleg plaats over allerlei lopende zaken. De gerealiseerde beleggingsrendementen door de vermogensbeheerder BlackRock worden vergeleken met een benchmark. BlackRock heeft als doel een beter rendement te behalen dan deze benchmark, waarbij het zich aan de door het Fonds opgestelde beleggingsrichtlijnen dient te houden. Het Fonds wordt periodiek door de vermogensbeheerder geïnformeerd over de gerealiseerde beleggingsresultaten. Daarnaast vindt er frequent overleg plaats over allerlei lopende zaken. Koepelorganisatie Philips Pensioenfonds is aangesloten bij de Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen (OPF). Stichting OPF is een koepelorganisatie die opkomt voor de belangen van ondernemingspensioenfondsen in Nederland en Europa. De directeur van het Fonds is lid van het algemeen bestuur van Stichting OPF. Accountant/actuaris Philips Pensioenfonds heeft Ernst & Young Accountants LLP als externe accountant aangesteld en Towers Watson 1) als externe actuaris. 1) Per 1 januari 2010 draagt Watson Wyatt B.V., vanwege een fusie met Towers Perrin, de nieuwe naam Towers Watson. 13 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Structuur Philips Pensioenfonds Beleid Beleidsvoorbereiding Verantwoordingsorgaan College van Beheer - vier werkgeversleden - vier werknemersleden - vier gepensioneerdenleden Intern toezicht Visitatiecommissie Directiebureau onder leiding van directeur - twee werkgeversleden - twee werknemersleden - twee gepensioneerdenleden Beleggingscommissie Pensioencommissie Klachtencommissie Communicatiecommissie Auditcommissie Governancecommissie Uitvoering Pensioenbeheer Uitvoering pensioenregeling: o.a. administratie, communicatie met deelnemers, uitbetaling van pensioenen. Vermogensbeheer Uitvoering vermogensbeheer op basis van beleggingsrichtlijnen vastgesteld door het College van Beheer. Op de website van Philips Pensioenfonds (www.philipspensioenfonds.nl) is onder de link het Pensioenfonds via de sublink Organisatiestructuur meer informatie te vinden over de structuur van het Fonds. Hier vindt u bijvoorbeeld een beschrijving van de diverse betrokken partijen bij het Fonds en de personalia van het College van Beheer. U kunt de volledige Statuten van Philips Pensioenfonds downloaden via de link Downloads. 14 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
1.2.4 Risicobeheer Het Fonds heeft zijn beleid verwoord in de actuariële en bedrijfstechnische nota (abtn). De Pensioenwet schrijft voor dat het Fonds een systematische analyse maakt van risico s en deze analyse ook vastlegt. Hiervoor hanteert het Fonds het risicoanalyse-model van De Nederlandsche Bank (DNB) genaamd FIRM. FIRM staat voor Financiële Instellingen Risicoanalyse Methode en is een geïntegreerde methode voor de analyse van risico s bij alle typen instellingen die onder prudentieel toezicht vallen van DNB waaronder ook pensioenfondsen. Het Fonds heeft de in FIRM onderscheiden risicocategorieën toegepast in zijn risicoanalyse. 1.2.5 Risicomanagement Het College van Beheer heeft de dagelijkse uitvoering van het risicomanagement gedelegeerd aan de directeur van het Fonds. Zoals in de vorige paragraaf vermeld, maakt het door de directeur aangestuurde Directiebureau hiervoor gebruik van FIRM die de volgende risicocategorieën onderscheidt. Financiële risico s Niet-financiële risico s Matching-/renterisico Omgevingsrisico Marktrisico Operationeel risico Kredietrisico Uitbestedingsrisico Verzekeringstechnisch risico IT-risico Integriteitsrisico Juridisch risico Daarnaast onderkent FIRM risico-overstijgende beheersingscategorieën, namelijk organisatie-, management- en solvabiliteitsbeheer. De aspecten van deze categorieën hebben niet betrekking op één individuele risicocategorie maar op de gehele functionele activiteit en de risico s daarbinnen. Binnen het Fonds zijn voor elk van de risicocategorieën beheersingsmaatregelen aanwezig. Over de effectiviteit van de beheersingsmaatregelen legt de directeur periodiek verantwoording af aan het College van Beheer. Dit gebeurt veelal via de verschillende commissies. Daarnaast is binnen het Directiebureau een operationeel risicomanager aangesteld die onder meer de opzet en werking van beheersingsmaatregelen toetst aan de hand van de risicocontrole-matrix en hierover rapporteert aan de directeur en de Auditcommissie. Eenmaal per jaar vindt daarnaast in het College van Beheer een zogenaamde risicosessie plaats. Deze sessie heeft voor de eerste keer plaatsgevonden in het eerste kwartaal van 2010. De doelstelling van deze sessie is om een systematische analyse uit te voeren per risico- en beheersingscategorie van FIRM ter bepaling van onder meer de risicobereidheid van het College van Beheer. Bovendien kan het College van Beheer eventueel aanvullende beheersingsmaatregelen vaststellen in het geval het College van Beheer de beheersing van bepaalde risico s of beheersingscategorieën wenst te verbeteren. Voor een inhoudelijke beschrijving van de risico s en de beheersing ervan, zie de toelichting bij de jaarrekening paragraaf 4 Risicobeheer en derivaten. 15 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Personalia 1.3 College van Beheer Philips Pensioenfonds Leden benoemd door Koninklijke Philips Electronics N.V. (leden A) Drs. H.J.G. Hendriks Voorzitter Mr. E.P. Coutinho Vice-voorzitter Drs. P.J.W.M. Warmerdam Penningmeester Ir. J.A.M. van Leeuwen RC (vanaf 5 november ) Beleggingscommissie Pensioencommissie Klachtencommissie Communicatiecommissie Auditcommissie Governancecommissie Leden benoemd door de aangeslotenen Leden behorend tot de CAO-A-populatie (leden B) C.L.M. Hazen (tot 1 november ) A.W.P. Louws Leden behorend tot de CAO-B-populatie (leden C) Ing. P. Breimer Secretaris E.J.H.M. Spijkers Bsc. MM Drs. E.M.M. Thoolen Gepensioneerdenleden (leden D) A.P.A. van Geloven Ir. M. van Herk P.J.M. Ekelschot Drs. ing. J.H. Scholing Leden Verantwoordingsorgaan Werkgeversleden Drs. H.A.F.M. Kroese Mr. drs. G.J. Ruizendaal Werknemersleden R.J.V. Poulssen RC E. Aikes Gepensioneerdenleden Drs. A.J. van den Heuvel Mr. drs. W.F. van Rappard Directeur Philips Pensioenfonds Mr. J.B.J. Kemme Directiebureau Philips Pensioenfonds J.A. Kuijsten AAG Hoofd Pensioenen Mr. drs. R.J. Schreur Hoofd Beleggingen S.J.M.A. Scheepers Pensioencommunicatie A.R. van der Weyden Pensioencommunicatie (tot 1 februari ) 16 J.L. van Herwaarden Pensioencommunicatie (vanaf 15 maart ) 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Beleggingscommissie Pensioencommissie Klachtencommissie Communicatiecommissie Auditcommissie Governancecommissie Juridisch adviseur Prof. dr. A.F. Verdam Actuaris Towers Watson 1) Accountant Ernst & Young Accountants LLP Visitatiecommissie Netwerk Visitatiecommissie Pensioenfondsen, Akkermans & Partners Groep Mr. A.J.E.M. Vollenbroek L.J.M. Roodbol AAG M.G. Leenstra Vertegenwoordiging commissies namens werkgeversleden Drs. H.G. van Diepen AAG (1) Externe deskundigen Drs. G.W. Euverman (2) Drs. F.A.M. ten Brink (3) Drs. H. Kapteijn RA (4) A.J.M. Kool MCC (5) (1) adviseur pensioenzaken Philips Electronics Nederland B.V. (2) voormalig lid maatschap Watson Wyatt Brans & Co. (3) voormalig directeur beleggingen Pensioenfonds Provisum (C&A Nederland) (4) zelfstandig gevestigd adviseur (5) zelfstandig gevestigd adviseur Lid Voorzitter Adviseur De deelname aan commissies zoals hier weergegeven is de indeling op 31 december. Op de website van Philips Pensioenfonds (www.philipspensioenfonds.nl) vindt u de actuele indeling en is meer informatie opgenomen over de leden van het College van Beheer. Hier zijn onder andere de toetredingsdatum en de benoemingstermijn vermeld. 1) Per 1 januari 2010 draagt Watson Wyatt B.V., vanwege een fusie met Towers Perrin, de nieuwe naam Towers Watson. 17 1 Kerncijfers, Profiel en Personalia
Externe factoren omzetten in nieuwe mogelijkheden 2 Verslag College van Beheer
Financiële positie en ontwikkelingen verzekerdenbestand 2.1 2.1.1 Financiële positie Het jaar begon met grote economische en financiële onzekerheden. Gedurende het jaar zijn deze omstandigheden geleidelijk verbeterd. Deze positieve verandering van het economisch klimaat heeft ook invloed gehad op de resultaten van het Fonds. De graadmeter voor de financiële positie van het Fonds de dekkingsgraad steeg in het afgelopen jaar van 122% eind 2008 naar 124% eind. Vanwege aanpassingen in de sterftetrendontwikkelingen bleef de stijging van de dekkingsgraad beperkt. Zonder deze aanpassing zou de dekkingsgraad eind 127% bedragen. Voor de bepaling van de hierboven vermelde dekkingsgraden maakt Philips Pensioenfonds gebruik van de rentecurve voor euro staatsobligaties, waar de solvabiliteitseisen zoals opgenomen in het Besluit financieel toetsingskader pensioenfondsen (Besluit FTK) uitgaan van waardering op basis van de rentecurve voor swaps. De dekkingsgraad op basis van de FTK-norm bedraagt ultimo 118%. Dit is ruim boven de vereiste dekkingsgraad op basis van de FTK-norm van 107%, wat betekent dat het Fonds nog een aanzienlijk vermogen heeft boven op het wettelijk vereist eigen vermogen. Naast de bovengenoemde nominale dekkingsgraden, berekent het Fonds eveneens de dekkingsgraad gebaseerd op geïndexeerde pensioenverplichtingen rekening houdend met de verwachte langetermijninflatie. Deze verwachte langetermijninflatie wordt jaarlijks vastgesteld door het College van Beheer. Over is de verwachte langetermijninflatie vastgesteld op 2%. De dekkingsgraad op basis van de met 2% geïndexeerde pensioenverplichtingen bedroeg eind 97%. Op de themapagina s dekkingsgraden op pagina 21 tot en met 24 wordt uitvoerig ingegaan op de verschillende dekkingsgraden en de berekening hiervan. Het totale beleggingsresultaat bedroeg 6,9% en bestaat uit het rendement dat is behaald op de liability matching portefeuille van 2,3% en het rendement dat is behaald op de return portefeuille van 20,1%. Beleggingsbeleid in het kort De eerdergenoemde beleggingsresultaten kunnen niet los worden gezien van de ontwikkeling van de pensioenverplichtingen. Zowel de waarde van de beleggingen als de waarde van de pensioenverplichtingen zijn namelijk voortdurend in beweging, omdat beide worden vastgesteld op basis van fair value (actuele marktwaarde). Om de beleggingsresultaten van het Fonds te beoordelen, moeten deze in samenhang worden bezien met de ontwikkeling van de pensioenverplichtingen. De dekkingsgraad van het Fonds geeft deze samenhang weer. Het beleid van Philips Pensioenfonds is gericht op enerzijds het beheersen van risico s en anderzijds het creëren van middelen voor een zo goed mogelijk indexatiebeleid. Ontwikkeling dekkingsgraad 128% 4,60% 126% 124% 4,40% 122% 4,20% 120% 118% dec 08 jan 09 feb 09 mrt 09 apr 09 mei 09 jun 09 jul 09 aug 09 sep 09 okt 09 nov 09 dec 09 4,00% 19 Dekkingsgraad Gemiddelde marktrente 2 Verslag College van Beheer