Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer Koning Albert II-laan 20, bus 8 1000 BRUSSEL tel: 02/553.80.79 fax: 02/553.80.75 Project-MER-Verslag Goedkeuring milieueffectrapport Project: Milieueffectrapport voor een varkensbedrijf met 2.764 varkensplaatsen in de toekomstige situatie te Heuvelland Initiatiefnemer: Tailleu Guy Rijselstraat 82 8953 Heuvelland 4 december 2006 PRMER-0196-GK
1 Inleiding Deze mer-procedure werd opgestart met het oog op een uitbreiding van een bestaand veeteeltbedrijf te Heuvelland (Wijtschate) via samenvoeging en omvorming met een bedrijf te Meeuwen-Gruitrode. Het bedrijf te Heuvelland beschikt momenteel over een vergunning voor het houden van 1595 varkens tot 4 maart 2024. Het project omvat naast de uitbreiding tot 2764 varkens (750 zeugen, 5 beren en 2009 andere varkens) door samenvoeging, eveneens een vroegtijdige hernieuwing en uitbreiding van de milieuvergunning. In het kader van de samenvoeging wordt de bouw van een nieuwe zeugenstal (ammoniakemissiearm) voorzien. Voor het bedrijf te Meeuwen-Gruitrode zijn de 41 600 legkippen reeds vergund op naam van Guy Taillieu. De legkippen worden voor de uitbreiding van het bedrijf te Heuvelland omgevormd naar varkens. Het bedrijf te Meeuwen-Gruitrode wordt stopgezet na goedkeuring van de milieuvergunning aangevraagd voor het bedrijf te Heuvelland. Deze milieueffectrapportage kadert bijgevolg in de aanvraag voor de vroegtijdige hernieuwing en uitbreiding van de milieuvergunning van het bedrijf te Heuvelland voor: Uitbating bedrijf met 2764 varkens Bergplaats voor 16 voertuigen en/of AHW 18 kw koelinstallatie 600 l olieopslag 1 brandstofverdeeltank 250 kg/l sproeivloeistoffen in kleine verpakkingen Daarnaast wenst het bedrijf ook volgende uitbreidingen en wijzigingen aan te vragen: mobiele mestscheider met capaciteit van 6550 m³/jaar 1000 kg zuuropslag lozen 80 m³/jaar HAW in oppervlaktewater na zuivering door nieuw te plaatsen IBA 19500 l mazoutopslag opslag van 5820 m³ mengmest Uitbreiding van 1874 m³/jaar grondwaterwinning uit ondiepe open vijver Naast de vergunningsplichtige dieren worden op het bedrijf in de huidige situatie eveneens +/- 1045 biggen gehouden, die in de toekomst zullen uitgebreid worden tot 2545 biggen. Het bedrijf is en blijft gespecialiseerd in het produceren van biggen en mestvarkens. Overeenkomstig de huidige inzichten is deze activiteit onderwerpen aan de MER-plicht volgens rubriek 1e van bijlage II van het Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage met name: een gemengde inrichting voor varkens van meer dan 20 kg waarvan de verhouding van het aantal plaatsen voor zeugen t.o.v. de drempel van 900 + het aantal plaatsen voor varkens andere dan zeugen t.o.v. de drempel van 3000 groter dan 1 is. Bijgevolg kan de initiatiefnemer een gemotiveerd verzoek tot ontheffing indienen op grond de administratie geval per geval kan beslissen of een milieueffectrapport al dan niet opgesteld moet worden. Op 5 mei 2006 werd de ontheffingsvraag (OHPR0064) voor dezelfde activiteit geweigerd. De ontheffing voor het opstellen van een MER kon toen niet worden toegestaan gezien de omvangrijke uitbreiding en nabijgelegen woningen. Initiatiefnemer is de heer Taillieu Guy, Rijselstraat 82, 8953 Heuvelland. Dienst Mer 2
Het kennisgevingsdossier is door de Dienst Mer van de Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid volledig verklaard op 22 mei 2006. De terinzagelegging bij de gemeentebesturen van Heuvelland liep van 7 juni tot en met 7 juli 2006. Deze terinzagelegging werd aan de bevolking aangekondigd via aanplakking aan het gemeentehuis en op de plaats van de exploitatie. Parallel werden de adviezen bij de administraties en openbare besturen gevraagd. Gezien de ligging van het bedrijf te Heuvelland, op +/- 185 m van de grens met Wallonië, wordt het Waalse Gewest eveneens op de hoogte gebracht en dienen grensoverschrijdende effecten onderzocht te worden. Deze richtlijnen zijn opgesteld door de Dienst Mer en ze hebben betrekking op de inhoudsafbakening van het MER. Ontvangen inspraakreacties en adviezen worden hierin meegenomen (zie bijlagen). Door de Dienst Mer werden richtlijnen geschreven die de inhoudelijke aanpak van het project-mer weergeven, deze richtlijnen werden betekend op 3 augustus 2006. Tijdens de milieueffectrapportage werden er adviezen gevraagd aan verschillende administraties. Het definitieve milieueffectrapport werd ontvangen op 27 november 2006 en de goedkeuring ervan wordt met dit goedkeuringsverslag betekend voor 2 januari 2007. Aan de hand van de criteria die vooropgesteld werden in de eerder betekende richtlijnen werd dit goedkeuringsverslag opgesteld. Het milieueffectrapport heeft voldoende invulling gegeven aan de richtlijnen die overeenkomstig artikel 4.3.5 1 van het decreet betreffende de milieueffect - en veiligheidsrapportage van 18 december 2002 (BS 13 februari 2003) werden vastgesteld. Het MER bevat voldoende informatie om het aspect milieu een volwaardige plaats te geven bij de besluitvorming. 2 Vorm en presentatie Het voorliggende milieueffectenrapport is naar vorm en presentatie een verzorgd document geworden. Het document bevat een duidelijke inhoudsopgave en een lijsten met figuren. Een verklarende woordenlijst en literatuurlijst zijn achteraan het MER toegevoegd. Het rapport geeft op een heldere manier het concrete doel van dit milieueffectrapport aan. Een bondig en duidelijk overzicht van de te volgen mer-procedure wordt weergegeven. Er wordt aangegeven waar de inspraakmomenten zich binnen deze procedure precies bevinden. 3 Doelstelling, verantwoording en besluitvorming art.4.3.7. 1,1, a en b De doelstelling zoals beschreven in het MER bestaat erin de effecten op het omliggende milieu aan te tonen van een varkensbedrijf met 2.764 varkensplaatsen in de toekomstige situatie te Heuvelland. In het rapport wordt de verantwoording van het project bondig maar voldoende uitgewerkt. De vergunningsplichtige inrichting te Heuvelland betreft een bestaande varkenskwekerij met Dienst Mer 3
1.595 stuks varkens, die door samenvoeging met een overgenomen bedrijf te Meeuwen- Gruitrode een vergunning aanvraagt voor 2.764 stuks varkens. De huidige milieuvergunning van het bedrijf loopt tot 4 maart 2004. In het kader van de nieuwe milieuvergunningsaanvraag zal een studie van de milieueffecten voor het bedrijf worden. 4 Voorgenomen project en alternatieven art.4.3.7. 1,1,c, d en e Het rapport beschrijft in deel 3 het project op een voldoende wijze. Er wordt uitgebreid aandacht besteed aan de capaciteit van de stallen, afbraak- en aanlegfase, aan de exploitatiecyclus en aan het productiebeheer en grondstoffenverbruik. De belangrijkste emissies en residuen van het bedrijf worden kort weergegeven. Uitvoerings- en doelstellingsalternatieven worden in dit MER niet onderzocht. Onder uitvoeringsalternatieven worden technische ingrepen en maatregelen op vlak van bedrijfsvoering gerekend. 5 Juridische en beleidsmatige context art.4.3.7. 1,f Het rapport geeft een volledig overzicht van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden onder de vorm van een matrix. De matrix geeft aan welke randvoorwaarden relevant zijn voor dit project en waar deze relevante randvoorwaarden verder behandeld worden. Het rapport geeft in deel 1 een situering van het project inclusief de vergunningstoestand en de administratieve voorgeschiedenis. 6 Algemene methodologische aspecten Het ingreep-effectenschema is een algemeen schema waarbij aangegeven wordt welke effecten er precies te verwachten zijn tijdens de verschillende ingrepen en activiteiten bij de aanleg- en exploitatiefase. Dit schema is ingedeeld naar de disciplines bodem, water, lucht, mens, landschap en fauna & flora. De verschillende effecten worden toegewezen per milieu- en natuurthema zoals uitgewerkt in het Milieubeleidsplan en de milieu- en natuurrapporten. De onderzochte thema s zijn geurhinder, verzuring, vermesting, visuele hinder, geluidshinder, verspreiding van zwevende stof, verstoring waterhuishouding, bodemverontreiniging, oppervlaktewaterverontreiniging, verlies biodiversiteit, klimaatsverandering en verspreiding van bestrijdingsmiddelen. Per thema wordt eveneens aangegeven welke disciplines betrokken zijn. In een apart hoofdstuk wordt heel duidelijk de methodologie van de effectbeoordeling aangegeven. Hierbij worden vooreerst een aantal aandachtspunten geformuleerd. Elk thema wordt hierbij gesplitst in deelaspecten. In een duidelijke overzichtstabel wordt per deelaspect weergegeven welke methodologie zal gevolgd worden, hoe het effect zal worden uitgedrukt Dienst Mer 4
(kwantitatief, kwalitatief of semi-kwantitatief) en aan welke randvoorwaarden wordt getoetst. De effectbeoordeling gebeurt op basis van een 7-delige waardeschaal. 7 Bestaande toestand en milieueffecten 7.1 Bestaande toestand en ontwikkelingsscenario s art.4.3.7. 1,1, g Voor de beschrijving van de referentiesituatie wordt een opdeling gemaakt naar abiotisch (bodem, lucht en water), biotisch milieu (fauna, flora en landschap) en antropogeen milieu. In dit hoofdstuk krijgt de lezer een goed overzicht van de huidige status van het studiegebied rond het betreffende project. De potentieel gevoelige gebieden in de nabije omgeving worden aangegeven in een overzichtstabel. Bij de beschrijving van de ontwikkelingsscenario s wordt kort ingegaan op het nulalternatief de autonome ontwikkeling en de gestuurde ontwikkeling. 7.2 Milieueffecten en milderende maatregelen art.4.3.7. 1,2, a, b, c In deel 6 van het rapport worden de effecten per milieu- en natuurthema van de verschillende activiteiten op de verschillende milieucompartimenten besproken. De verschillende thema s worden steeds volgens een zelfde structuur opgebouwd: problematiek van het thema, evaluatie van hinder/impact door uitbating van het bedrijf, cumulatieve effecten, synthese van effecten en milderende maatregelen (opgesplitst in maatregelen reeds door het bedrijf genomen, geplande en voorgestelde maatregelen). Binnen de thema s geurhinder en verzuring worden hierbij alle mogelijke maatregelen kritisch geëvalueerd naar milderend effect en naar technisch-economische haalbaarheid. Men besteedt vooral bijzondere aandacht aan de thema s geurhinder, verzuring en verstoring door vermesting. De effecten worden zoveel mogelijk kwantitatief berekend. Het thema geurhinder wordt duidelijk en volledig uitgewerkt. Er werd proactief ingespeeld op het toekomstig vernieuwd geurbeleid. Aangeraden wordt om dit in de toekomst verder op te volgen. Er wordt besloten dat inzake geur geen of een matig effect verwacht wordt. Er worden echter geen extra milderende maatregelen noodzakelijk geacht door de deskundige. In het thema verzuring wordt de ammoniakdepositie van het bedrijf uitgebreid toegelicht. De berekende emissiewaarden worden omgezet naar depositiewaarden volgens een Nederlandse rekenmethode. Er wordt eveneens een evaluatie uitgevoerd van de mogelijke milderende maatregelen. Hierbij wordt o.a. rekening gehouden met het ammoniakreductieplan zoals uitgewerkt in het milieubeleidsplan 2003-2007. Dienst Mer 5
Bij de bespreking van vermesting ten gevolge van de exploitatie van het bedrijf wordt aangegeven hoe tegemoet wordt gekomen aan de doelstellingen van het mestdecreet. In het MER wordt aangegeven dat het bedrijf, indien financieel interessant, zal voorzien in een eigen mestverwerkingsinstallatie. Volgens de exploitant zal er in die situatie 1.384 m³ ruwe mengmest op eigen gronden gebracht worden. De overige fractie zal gescheiden worden op het bedrijf waarvan de dunne fractie (4.058 m³) op de eigen cultuurgronden zal gebracht worden. Indien er geen mest op het bedrijf zal gescheiden worden zal er 3.141 m³ ruwe mengmest op de eigen cultuurgronden gebracht worden. De overige mestproductie zal afgevoerd worden van het bedrijf naar een mestverwerkingsinstallatie. De overige milieuthema s visuele hinder, geluidshinder, verspreiding van zwevende stof, verstoring waterhuishouding, bodemverontreiniging, oppervlaktewaterverontreiniging, verlies biodiversiteit en bodemverstoring, klimaatsverandering en verspreiding van bestrijdingsmiddelen worden in het rapport minder diepgaand, maar voldoende besproken. 7.3 Vergelijking van de alternatieven art.4.3.7. 1,2, e Er worden geen doelstellings-, locatie- of uitvoeringsalternatieven onderzocht. 8 Leemten in de kennis art.4.3.7. 1,4 Dit hoofdstuk doet bondige opgave van de leemten in kennis die tijdens het uitvoeren van het onderzoek werden vastgesteld. Deze leemte worden niet opgedeeld naar de leemten m.b.t. project, aangaande methode en inzicht. Er zou nog kunnen vermeld worden hoe met deze leemte is omgegaan en hoe ze kunnen doorwerken naar de besluitvorming. 9 Monitoring en evaluatie art.4.3.7. 1,2, d In dit hoofdstuk lijsten de deskundigen op welke maatregelen opgelegd zijn en welke gegevens opgemeten zijn die het mogelijk maken om op te volgen hoe het bedrijf ten opzichte van bepaalde milieueffecten zal evolueren. 10 Integratie en eindsynthese art.4.3.7. 1,2, e Dit hoofdstuk geeft een themaoverschrijdende samenvatting over de verwachte gevolgen voor het milieu en hoe en in welke mate de voorgestelde maatregelen deze kunnen milderen. In een afzonderlijk hoofdstuk worden een bedrijfspecifieke toelichting in het kader van de watertoets weergegeven. Dienst Mer 6
11 Tewerkstelling, investering en gebruikte materialen art.4.3.7. 5,3 Dit hoofdstuk geeft aan welke tewerkstelling en investeringen de huidige exploitatie creëert. Voor het duurzaam gebruik van grondstoffen en goederen wordt verwezen naar punt 2.6 van het rapport. 12 Niet-technische samenvatting art.4.3.7. 1,5 De niet-technische samenvatting vormt een afzonderlijk leesbaar deel van het rapport dat de essentie van de overige delen beknopt weergeeft. De tekst is begrijpelijk voor een gemiddelde lezer. Besluit Gelet op wat voorafgaat wordt het project-mer, ingediend door Guy Tailleu op 27 november 2006, goedgekeurd. 4 december 2006, Het afdelingshoofd, ir. K. De Smet Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer 7