STICHTING VOLKSUNIVERSITEIT ENSCHEDE Inhoudelijk en financieel Plan van aanpak 2016-2018 Volksuniversiteit Enschede 30-3-2015 Lily Hartmans, directeur Bestuur Jan Westendorp, voorzitter Simon ten Feld, vice-voorzitter Maria Gulmans van Hengstum, secretaris Patrick Snijders, penningmeester Anita Martinez-Almeida Steenstra, bestuurslid
1. Aanleiding De Raad wil een besparing realiseren in relatie tot de Volksuniversiteit. In de Programma Begroting 2015-2018 is hierover het volgende opgenomen: Onderbrengen functie Volksuniversiteit bij het Toekomstig Kennishuis: Educatie blijft een rol van de overheid en draagt bij aan inzetbaarheid op de arbeidsmarkt. De inzet kan meer gebundeld worden door activiteiten van de Volksuniversiteit onder te brengen in het Toekomstig Kennishuis. Binnen het Kennishuis zullen toekomstige partners hun krachten gaan bundelen. Dit voorstel zal nader worden uitgewerkt waarbij ingegaan wordt op de consequenties. Het bedrag waarover het gaat is vanaf 2016 structureel: 200.000,- (op een totaal subsidiebedrag van 370.000,-). De Raad heeft bij de behandeling van de Programma Begroting op 10 november 2014 een motie aangenomen, waarbij het College wordt gevraagd om: in samenspraak met de VUE en de partners binnen het Kennishuis met een uitgewerkt plan te komen hoe de bezuiniging van 200.000 kan worden ingevuld; bij de uitwerking van de plannen te kijken naar middelen die nu worden ingezet voor participatie, welzijn (flexibilisering) en wijken en andere externe middelen binnen te halen; voor eind mei 2015 met dit voorstel te komen zodat de gemeenteraad dit voorstel integraal kan afwegen bij de zomernota. 2. Toegevoegde waarde van de VUE De VUE ontvangt subsidie voor een deel van haar activiteiten en zet die in voor: Activering, participatie en integratie trajecten (gericht op het realiseren van een stijging op de participatieladder, vinden van (vrijwilligers)werk, uitbreiden van het netwerk van deelnemers); Educatie vrijwilligers (gericht op vergroten van de effectiviteit van de inzet vrijwilligers en binden, boeien en belonen van vrijwilligers). Met onze activiteiten binnen de subsidie bereiken wij minimaal 1650 burgers per jaar. Daarnaast voeren wij projecten als De Tafel van één/fife uit. Wij denken mee en leveren input aan diverse projecten. Denk aan: Taalsamenwerking WeHelpen Vrijwilligers053 Buiten de subsidie verzorgen wij een open aanbod waar zo n 500 burgers per jaar taalcursussen (Duits, Engels etc.) of andere vaardigheden leren. Wij bieden de cursussen in het open aanbod budgetneutraal en tegen kostprijs aan. Daarmee willen wij aanvullende scholing binnen het bereik van een zo groot mogelijke groep belangstellenden brengen. De VUE is 2013/2014 gestart met initiatieven op het vlak van leren van elkaar. Daarbij initieert en faciliteert de VUE onderlinge kennisuitwisseling tussen burgers, maatschappelijke organisaties en/of bedrijven zonder of met beperkte inzet van betaalde docenten. Voorbeelden daarvan zijn: Intervisiegroep werkzoekenden Sollicitatiewerkplaats REKENkamer (delen ervaringen en tips over (beter) omgaan met geld) Vrijwilligersatelier (ontdekken welk vrijwilligerswerk bij je past) VUE PvA 2016-2018 Pagina 1 van 6
De relatie tussen de mate van zelfredzaamheid van burgers binnen Enschede en hun kenmerken in de visie van de VUE is weergegeven in onderstaand overzicht. Zelfredzaamheid burgers gemeente Enschede Kenmerk Niet inzetbaar en kwetsbaar. Heeft tijdelijk of blijvend ondersteuning nodig vanuit b.v. AWBZ, WMO, welzijnswerk. Grote middengroep met ontwikkelpotentieel (op het vlak van vergroten participatie, versterken zelfredzaamheid en/of vrijwilligerswerk). Een deel van deze groep heeft handvatten nodig om praktisch vorm te geven aan ontwikkeling. Zelfredzaam maar zijn ze dat ook op lange(re) termijn? Blijven ze interessant voor arbeidsmarkt? Blijven ze gezond en vitaal i.v.m. zorgkosten? Én is hun mate van bijdrage aan de maatschappij optimaal? Maatschappelijk doel is de rode groep te minimaliseren, de oranje groep ten voordele van de groene te verkleinen en de groene groep te maximaliseren. Gezien de ontwikkelingen naar een participatiemaatschappij en de veranderende taken van de gemeente is dit cruciaal. Grotere zelfredzaamheid en het nemen van eigen verantwoordelijkheid door burgers wordt steeds belangrijker in verband met de decentralisaties in het sociale domein, terugtredende overheid, flexibeler worden van de arbeidsmarkt, stijgende zorgkosten etc.. Veel mensen willen dit zelf ook maar hebben daarvoor (nieuwe) vaardigheden nodig. Een groeiend beroep op de inzet van vrijwilligers is een gevolg van deze ontwikkelingen. Binnen dit kader werkt de VUE. De relatie tussen de (doel)groepen en het werk van de VUE is weergegeven in onderstaand overzicht. Kenmerk Focus in aanbod VUE Doel VUE Niet inzetbaar en kwetsbaar Leren van elkaar (met inzet van vrijwilligers) Middels b.v. maatjestrajecten kwaliteit van leven verbeteren Grote middengroep met ontwikkelpotentieel Activering, participatie en integratie Educatie vrijwilligers Leren van elkaar Open aanbod Vergroten participatie en zelfredzaamheid door aan te sluiten op de intrinsieke motivatie, routines te doorbreken en het vergroten van empowerment en vaardigheden. Zelfredzaam Educatie vrijwilligers Leren van elkaar (ook kennis overdragen) Open aanbod Vergroten bijdrage vrijwilligerswerk Kennis en ervaring beschikbaar stellen Inzetbaar en vitaal blijven Een bezuiniging van ruim 50% op onze subsidie per 1 januari 2016 is een dusdanig grote taakstelling dat een effect op onze dienstverlening onvermijdelijk is. Sterker nog: ons voortbestaan komt in gevaar. Het wegvallen van de VUE zou een gemis zijn voor Enschede aangezien: Enschede met de VUE beschikt over brede en toegankelijke informele volwasseneneducatie. Uit diverse onderzoeken blijkt dat de combinatie tussen formeel en informeel onderwijs meer resultaat oplevert (bijvoorbeeld bij de aanpak van laaggeletterdheid). Gezien de onderwijsachterstand binnen Enschede, de hoge werkloosheid en de maatschappelijke ontwikkelingen is behoud van (continuïteit in) informele volwasseneneducatie cruciaal. De VUE een groot netwerk heeft in Enschede binnen zowel maatschappelijke organisaties, zorg, welzijn, vrijwilligersorganisaties en bedrijven. Wij kunnen daardoor verbindingen leggen en zorgen voor een doorlopende leer/-ontwikkellijn. Deelnemers aan activering, participatie en integratie trajecten koppelen wij (actief) aan vrijwilligersorganisaties en bedrijven. Deelnemers aan het open aanbod koppelen wij als maatje aan mensen met een ontwikkelvraag. Het netwerk en de werkwijze is niet zomaar vervangbaar. Een belangrijk stuk van het resultaat gaat verloren als ons werk zou worden vervangen door bij verschillende partijen ingekochte trajecten. De waardering voor ons werk hoog is. Zowel cursisten als (vrijwilligers)organisaties waarderen ons al jaren rond het cijfer 8. VUE PvA 2016-2018 Pagina 2 van 6
Wij continu vernieuwen als het gaat om werkwijze, wijze van kwantificeren van resultaat etc.. Vooral de laatste jaren kwantificeren wij onze resultaten in termen van stijging op de participatieladder, toepasbaarheid in de praktijk van het geleerde etc.. Wij sturen sterk op duurzame gedragsverandering die je bij veel doelgroepen niet bereikt met eenmalige activiteiten. Door actieve bemiddeling, letterlijk over de drempel stappen, netwerkbijeenkomsten etc. in combinatie met inhoudelijke educatie bereiken wij wél duurzaam resultaat. Bij de VUE leer je voornemens te vertalen naar het zetten van stappen. Als het Oranje Fonds onze aanpak dan betiteld als voorbeeld voor andere organisaties is dat natuurlijk een mooie kroon op ons werk. Alleen al het kwantificeerbare resultaat laat zien dat de investering in de VUE zich terugbetaalt in b.v. uitstroom uit uitkeringen. Buiten de kwantificeerbare resultaten bereiken wij veel meer, maar moeilijk kwantificeerbare resultaten. Hoe kwantificeer je dat een wijkraad na een training beter functioneert? Of dat een jonge moeder beter voor haar kind kan zorgen waardoor de kansen voor allebei maatschappelijk gezien vergroten? Een groot deel van onze toegevoegde waarde is moeilijk kwantificeerbaar (denk aan leggen van verbindingen, persoonlijke ontwikkeling, vergoten van (persoonlijke) effectiviteit, versterken van sociale cohesie, etc.). Voor Enschede is dat maatschappelijke winst aangezien wij de investering in de VUE alleen al op basis van kwantificeerbare resultaten terugverdienen! 3. De VUE 2016-2018 De VUE staat achter de visie van krachtenbundeling en werkt daar graag aan mee. Wij maken ons wel zorgen over de invulling gezien de eraan gekoppelde bezuinigingsdoelstelling. De beoogde bezuiniging van 200.000,- (op een totaal subsidiebedrag van 370.000,-) is per 1 januari 2016 voor de VUE niet haalbaar. Bestuur en medewerkers hebben de afgelopen maanden gezamenlijk een plan uitgewerkt. Wij denken in 2018 de beoogde bezuiniging te kunnen realiseren door een combinatie van: Maximaal bezuinigen (waaronder minder subsidieactiviteiten uitvoeren) én Implementeren van een ander verdienmodel Wij hebben dat vertaald in een financieel plan. Het financiële plan is tevens onze ondergrens. Verdere bezuinigingen zijn op dit moment niet realistisch. Wij komen dan op het punt dat de continuïteit in onze dienstverlening onvoldoende gewaarborgd kan worden. De bezuinigingen die nu zijn opgenomen zijn ambitieus en vragen een andere manier van werken. Maximaal bezuinigen De grootste bezuinigingen willen wij halen uit: Personeel en cursuskosten (met name docentkosten): Als wij minder subsidie ontvangen kunnen wij een deel van de subsidieactiviteiten niet meer uitvoeren. Het gaat om ruim een halvering van de subsidie en daarmee van de subsidieactiviteiten. Daardoor kan op zowel personeel als op cursuskosten worden bespaard. De besparing op personeel is verhoudingsgewijs beperkt omdat wij bij verdere besparingen onvoldoende continuïteit en/of kwaliteit kunnen leveren. Aanvullende besparingen halen wij uit het implementeren van het nieuwe werken en aanpassing van interne werkprocessen. Administratie: Op dit moment huren wij externe deskundigheid in voor de financiële administratie. Doordat er in 2016 personele capaciteit vrijkomt omdat wij minder subsidieactiviteiten uitvoeren kunnen wij een deel van die administratie in eigen beheer doen. Wij denken, exclusief huisvesting, ongeveer 50.000,- te kunnen bezuinigen. Een mogelijke bezuiniging op huisvesting is niet meegenomen. De VUE heeft een huurcontract tot 2021 bij de Woonplaats/Prismare. De afgelopen maanden zijn er gesprekken gevoerd met als doel te komen tot een overeenkomst om het huurcontract te kunnen beëindigen. Er zijn op dit moment onvoldoende waarborgen dat het lukt een bezuiniging op huur te realiseren. Om die reden is die bezuiniging niet ingeboekt. VUE PvA 2016-2018 Pagina 3 van 6
Ander verdienmodel Middels alternatieve inkomsten willen wij de bezuiniging stapsgewijs opvangen. Uitgaande van een bezuiniging van ongeveer 50.000,- is de taakstelling minimaal 150.000,-. Wij gaan ons richten op: Bedrijven: o Acquisitie: De afgelopen jaren krijgen wij steeds vaker opdrachten van bedrijven met positieve resultaten. Wij zetten vanaf 2015 in op intensiveren van acquisitie en richten ons naast taalcursussen op cultuur- en organisatieveranderingstrajecten aangezien beide goed passen bij de activiteiten die wij al doen. Alleen de doelgroep is anders. o Maatschappelijk verantwoord ondernemen/maatschappelijk betrokken ondernemen: wij willen bedrijven vragen vanuit dat kader te investeren in hun eigen postcodegebied en naar keuze financieel bij te dragen aan een traject in de wijk, een jonge moeder groep etc. in plaats van doneren aan bijvoorbeeld goede doelen. Wij gaan bedrijven uitdagen regionaal maatschappelijk te investeren. Regionaliseren van educatie vrijwilligers, activering, participatie en integratie trajecten: Alle gemeenten staan voor vergelijkbare uitdagingen als het gaat om activering, educatie vrijwilligers etc.. Wij gaan onze aanpak ook buiten Enschede vermarkten. In eerste instantie binnen de 14 Twentse gemeenten maar ook de Achterhoek behoort tot de mogelijkheden. Wij verwachten dat hiervoor een relatief langer aanlooptijd nodig is en op zijn vroegst in 2017 resultaat. Projecten en fondsen: (Aanvullende) acquisitie doen naar projecten (via o.a. stadsdelen/wijkbudgetten etc.) en fondsen zoals het Oranje Fonds, Fonds voor Cultuurparticipatie etc.. Vanwege risicospreiding en wendbaarheid is de doelstelling 50% van taakstelling te halen uit bedrijven. De overig 50% willen wij halen uit regionalisering en projecten en fondsen. 2016 Wij zetten in op realiseren van ongeveer 25% ( 52.000,-) van het beoogde bezuinigingsbedrag in 2016. Wat aanvullende inkomsten betreft: in 2016 zal dat beperkt zijn als gevolg van een aanlooptijd. Die verwachten wij bij zowel bedrijven als bij Gemeentes en fondsen. Gezien de grote onzekerheid in inkomsten en ons sterk onvoldoende weerstandsvermogen hebben wij geen extra inkomsten begroot. Mochten wij enkele meevallers hebben willen wij die toevoegen aan onze reserves ter vergroting van ons weerstandsvermogen. 2017 Wij zetten in op realiseren van een bezuiniging van 46.500,-. Naar verwachting is het bezuinigingsbedrag lager dan in 2016 en is de verdeling iets anders. Wij verwachten meer te bezuiniging op administratie (verdere implementatie andere werkmethodes, papierloos werken) dan in 2016 en kunnen het Marketing en PR budget wat verlagen vergeleken met 2016. Wij verwachten echter meer uit te moeten geven aan cursuskosten (specifiek docentkosten) omdat het volume in cursussen stijgt. Vanaf 2017 verwachten wij resultaat van onze acquisitieactiviteiten, met name uit het bedrijfsleven. 2018 In 2018 zijn onze alternatieve inkomsten dekkend voor onze begroting. In de tabel op de volgende pagina is een begroting op hoofdlijnen weergegeven waarin bovenstaande cijfermatig is verwerkt. VUE PvA 2016-2018 Pagina 4 van 6
Indicatieve begroting Volksuniversiteit Enschede 2016-2018 in het kader van de beoogde bezuiniging Lasten Schatting 2015 Begroting 2016 Bezuiniging Bezuiniging Begroting 2017 Bestuur/organisatie 18.000* 15.000-3.000 13.500-4.500 Huisvesting 22.000** 24.000 2.000 26.000 4.000 Personeel 320.000 305.000-15.000 305.000-15.000 Administratie 47.000 37.000-10.000 32.000-15.000 Automatisering 8.000 7.000-1.000 7.000-1.000 Cursuskosten 130.000*** 105.000-25.000 115.000-15.000 Totaal lasten 545.000 493.000-52.000 498.500-46.500 * Marketing en PR 9.500,-, dit budget is sterk verhoogd i.v.m. o.a. acquisitie (was: 950,-) Accountantskosten 5.000,- ** Huur kantoorruimte: 15.000,- Energie, verzekering, schoonmaak, belasting etc.: 7.000,- *** Docentkosten Open aanbod: 46.000,- Lokaalkosten Prismare: 20.000,- Baten Schatting 2015 Begroting 2016 Verschil Verschil Begroting 2017 Subsidie activering en educatie vrijwilligers 370.000 170.000-200.000 170.000-200.000 Projectsubsidie De Tafel van één/fife 35.000 35.000-5.000 35.000-5.000 Projectsubsidie Oranjefonds 10.000-10.000-10.000 Cursusopbrengsten Open aanbod 85.000 85.000 125.000 40.000 Overige inkomsten/projecten 45.000 50.000 10.000 95.000 55.000 Totaal baten 545.000 340.000-205.000 425.000-120.000 Benodigde overbrugging 2016 2017 Nvt 153.000 73.500 VUE PvA 2016-2018 Pagina 5 van 6
4. Vragen aan de Gemeente Enschede, College en Raad De VUE staat achter de visie van krachtenbundeling en werkt daar graag aan mee. Zoals gezegd is een bezuiniging van ruim 50% van onze subsidie per 1-1-2016 niet haalbaar. Het is wel haalbaar als wordt voorzien in: 1. Een overbruggingsbudget voor de jaren 2016 en 2017 dat ons in staat stelt: De door ons beoogde bezuinigingen (die vragen om een ingrijpend andere manier van werken) te implementeren; Ons nieuwe verdienmodel in praktijk te brengen. Dat vraagt een aanlooptijd. Wij hebben daarvoor, in aanvulling op de resterende 170.000,-, afgerond nodig: 2016: 150.000,- 2017: 75.000,- Vanaf 2018 vragen wij geen overbruggingsbudget in aanvulling op 170.000,- subsidie. Projectsubsidies (zoals De Tafel van één/fife) zijn onderdeel van ons nieuwe verdienmodel. 2. Ruimte om ons weerstandsvermogen te vergroten: Ons weerstandsvermogen is zeer beperkt als gevolg van door de gemeente gestelde eisen. Wij mogen niet meer dan 20% van de reguliere subsidie als reserve opbouwen. In 2015 zijn onze maandlasten ruim 45.000,-. De maandlasten zijn grotendeels verplichtingen waar wij niet zomaar vanaf kunnen (loonkosten, vaste lasten). 20% van de reguliere subsidie in 2015 is 74.000,-. Met dat bedrag kunnen wij ruim 1,5 maand opvangen. Als de subsidie met bijna 55% daalt kunnen wij minder dan een maand opvangen aangezien 20% van de reguliere subsidie dan 34.000,- is. Qua weerstandsvermogen is dat onacceptabel gezien de risico s die wij lopen als wij bijna 55% van het huidige subsidiebedrag gaan acquireren in de vrije markt. Wij willen een weerstandsvermogen kunnen opbouwen waarmee wij tenminste een kwartaal kunnen opvangen. Concreet willen wij tenminste 200.000,- als reserve kunnen opbouwen. VUE PvA 2016-2018 Pagina 6 van 6