ROC FRIESE POORT Kernwaarden van ROC Friese Poort Hoe de kernwaarden te meten? Kwaliteitszorg 21-9-2010
Inhoud Inleiding... 3 1. Wat zijn kernwaarden van ROC Friese Poort?... 3 2. Meten is weten: Hoe kan men weten of de kernwaarden ook gestalte krijgen in de praktijk?... 4 3. Een model om de kernwaarden van ROC Friese Poort te onderzoeken.... 4 4. Zelfevaluatie en Audits... 5 4.A Handvat voor auditoren bij het onderzoeken van de kernwaarden... 5 5. Metingen... 6 5A. Jobmonitor /Deelnemersonderzoek... 6 5B. Personeelstevredenheid onderzoek.... 6 6. Kwalitatief onderzoek.... 6 7. Documenten... 7 Bijlage1:... 8 Bijlage 2:... 9 2
Kernwaarden van ROC Friese Poort Hoe de kernwaarden te onderzoeken? Inleiding ROC Friese Poort wil als MBO met een Christelijke identiteit zowel goed onderwijs realiseren als de Christelijke identiteit en de Kernwaarden persoonlijk en veelbelovend in de organisatie gestalte geven. Hiertoe is beleid geformuleerd. Dit beleid is vertaald in onderwijsprogramma s, maar krijgt ook kleur in de dagelijkse manier van werken en in het omgaan met elkaar. Het werken vanuit werkende waarden is niet altijd in harde feiten uit te drukken. Er liggen geen vastomlijnde definities over wat het werken vanuit een Christelijke identiteit precies inhoudt en wat het werken vanuit werkende waarden precies aan gedrag en vaardigheden vraagt. Het werken vanuit de kernwaarden komt meer tot uitdrukking in de dialoog tussen docenten Onderling en tussen docenten en leerlingen en de wijze van handelen in opleidingsgerelateerde en begeleidende activiteiten. Toch is er vanuit de directieraad gevraagd een handvat te ontwikkelen bij het onderzoeken (meten)van de kernwaarden. Dit schrijven gaat over het onderzoeken van de kernwaarden. Hoe kan men meten of de organisatie erin slaagt doelen op het gebied van kernwaarden te realiseren Bovendien zal het realiseren van doelen met betrekking tot de kernwaarden verantwoord moeten worden aan belanghebbenden.* Dit schrijven gaat in op het onderzoeken van kernwaarden in audits, in metingen en in kwalitatief onderzoek. De volgende opzet is gekozen: 1 Wat zijn de Kernwaarden van ROC Fries Poort? 2 Meten is weten: hoe kan men weten of de kernwaarden ook gestalte krijgen in de praktijk? 3 Een model om de kernwaarden van ROC Friese poort te onderzoeken; Werkende waarden 4 Audits Aanpassing zelfevaluatie (Bijlage 1) Handvat voor auditeurs van ROC Friese poort bij het onderzoeken van de kernwaarden.(bijlage 2) 5 Metingen 5 A Deelnemersonderzoek Job monitor 5 B Medewerkeronderzoek/Personeelstevredenheid 6 Kwalitatief onderzoek 1. Wat zijn kernwaarden van ROC Friese Poort? Christelijke visie ROC Friese poort werkt vanuit een christelijke visie. In het visie document Schakels staat: In het christendom leert Jezus ons om te zien naar elkaar, ons er van bewust te zijn dat we niet alleen zijn op deze wereld, maar een schakel zijn in een eeuwenoude traditie en een gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen. We houden rekening met elkaar en reiken elkaar de hand om onze doelen te verwezenlijken. We zijn schakels in een groter geheel en geschakeld in verbondenheid met elkaar. De deelnemers merken dat ze op een christelijke school zitten; Er is ruimte en aandacht voor de kijk van een deelnemer op leven en geloof. In het onderwijs is er een programma over levensbeschouwelijke ontwikkeling. Kernbegrippen Persoonlijk en Veelbelovend ROC Friese Poort werkt vanuit de kernbegrippen Persoonlijk en Veelbelovend. In Schakels wordt dit weergegeven als Persoonlijke aandacht voor elkaar, zowel voor de deelnemers onderling, als tussen docent en deelnemers en medewerkers onderling. Veelbelovend beschrijft men als het werken met een gericht doel, een toekomstperspectief voor de deelnemers, het werken vanuit idealen en het nakomen van afspraken. * Strategische Rapportage ROC Friese Poort 1 sept. 2009 3
2. Meten is weten: Hoe kan men weten of de kernwaarden ook gestalte krijgen in de praktijk? Om zeker te zijn dat de kernwaarden die beschreven staan in het beleid van ROC Friese Poort ook daadwerkelijk vorm hebben gekregen in de onderwijspraktijk wordt onderzocht hoe èèn en ander in de praktijk handen en voeten heeft gekregen. Komt wat er op papier geformuleerd is ook overeen met wat er in de praktijk te zien is? Zijn er zaken die, nadat men ervaring opgedaan heeft in de praktijk beter kunnen? Op een planmatige manier wordt er onderzocht wat er gepland was, hoe de vertaling in de praktijk plaats gevonden heeft en wat er beter kan na een moment van evaluatie. De PDCA cyclus kan hierbij gevolgd worden.(plan, Do, Check, Act) 1 Men bevraagt de plannen verwoord in het beleidsdocumenten (Plan) 2 Men bevraagt de uitvoering in de praktijk, de activiteiten van de instellingen (Do) 3 Men bevraagt de wijze van evalueren (Check) 4 Men bevraagt verbeterplannen (Act) 3. Een model om de kernwaarden van ROC Friese Poort te onderzoeken. Werkende waarden. In het model van de werkende waarden ontwikkeld door de werkgroep werkende waarden (een netwerk van verschillende Christelijke ROC s) wordt de PDCA cyclus gevolgd bij het onderzoeken van de kernwaarden. Vandaar dat dit model als uitgangspunt genomen wordt bij het onderzoeken van kernwaarden in audits. De volgende cyclus wordt beschreven. Brondocument: Werkende waarden; een goed verhaal moet je vertellen 4
4. Zelfevaluatie en Audits In audits gaan leden van een auditteam in de instellingen onderzoeken hoe de kernwaarden gestalte hebben gekregen in de praktijk. Het doel van een audit is vast te stellen in hoeverre de clusters/opleidingen binnen ROC Friese Poort de kwaliteitszorg en de sturing gerealiseerd hebben en daarmee voldoen aan de interne en externe kwaliteitseisen De resultaten maken inzichtelijk wat er goed gaat en waar verbetering mogelijk is De kernwaarden is èèn van de vele onderwerpen die ter sprake komen. In het Handboek Auditing is het onderwerp de kernwaarden als volgt toegevoegd als èèn van de gesprekonderwerpen: Gespreksonderwerpen Onderwerpen voor de audit, ontleend aan het Toezichtskader BVE en het Kaderdocument Actief Leren 2005 en aan interne kwaliteitseisen. Vragen die vanuit de zelfevaluaties naar boven komen, telkens onder de onderwerpen in kolom 1 invullen. Zie voorbeeld onder goede organisatie en kwaliteit onderwijsprogrammering. Ook de te bevragen personen telkens aankruisen naast de vragen onder te bevragen personen in kolom 2 en volgende. Onderwerpen Te bevragen personen VD SOn OM Doc/St.bg BPV c BPV d TL Dlnrs Anders De kernwaarden zijn benoemd en worden ook beleefd door medewerkers, deelnemers en andere betrokkenen. Het thema werken vanuit de kernwaarden is ook toegevoegd aan het Document zelfevaluatie. Bijlage 1. 4.A Handvat voor auditoren bij het onderzoeken van de kernwaarden Naast het aanpassen van de documenten is er een handvat ontwikkeld voor auditoren dat hen kan helpen om de kernwaarden te onderzoeken.(bijlage 2) Het auditteam bestudeert ook documenten en onderzoeken zoals de metingen. Vervolgens leggen de teamleden de bevindingen vast op een schaal van onvoldoende, voldoende en goed en benoemen zij indien mogelijk sterke punten en acties voor verbetering. Zie Handboek Auditing bijlage 5.7 Overzichtstabel Toetsingscriteria 5
Kernwaarden Onvoldoende Voldoende Goed Kernwaarden vastgesteld en omschreven Vertaald in beleid en onderwijsprogramma s Kernwaarden krijgen gestalte in de praktijk Er vindt evaluatie en bijstelling plaats - Sterke punten: - Verbeterpunten: In de verslaglegging en de terugkoppeling naar de betrokkenen van de geauditeerde cluster komen de bevindingen, de sterke punten en de verbeterpunten terug. Deze verbeterpunten kan het cluster meenemen bij het maken van nieuwe plannen. 5. Metingen 5A. Jobmonitor /Deelnemersonderzoek Tweejaarlijks wordt in de Job-Monitor een aantal vragen gesteld over de kernwaarden van ROC Friese Poort. De volgende vragen worden beschreven: - Merk je dat je op een Christelijke school zit? - Vind je het belangrijk dat er in jouw opleiding ruimte en aandacht is voor jou kijk op het leven/geloof. - Wordt er op sommige lessen door leraren gesproken over jouw kijk op het leven en geloof? - Is er in jouw opleiding voldoende aandacht voor jou als persoon? De uitkomsten van de Job enquête worden gebruikt om het werken vanuit de kernwaarden en de Christelijke identiteit verder inhoud te geven. 5B. Personeelstevredenheid onderzoek. Ook in de het onderzoek personeelstevredenheid worden vragen gesteld over de kernwaarden. Het gaat ook hier om een tweejaarlijks onderzoek. De volgende vragen worden gesteld: - Ik vind dat de identiteit van de instelling duidelijk herkenbaar is. - Ik ervaar persoonlijk dat ik in een christelijke instelling werk De uitkomsten van de Job enquête worden gebruikt om het werken vanuit de kernwaarden en de Christelijke identiteit verder inhoud te geven. De uitkomsten van het tevredenheidonderzoek worden gebruikt om het werken vanuit de kernwaarden en de Christelijke identiteit verder inhoud te geven. 6. Kwalitatief onderzoek. Additioneel kan er ook kwalitatief onderzoek plaatsvinden. Zo is er in 2010 naar aanleiding van de Job -Monitor en de visie op de kernwaarden kwalitatief onderzoek gedaan naar de beleving van de Christelijke identiteit van ROC Friese Poort. Ook zijn de "uitingen" van ROC Friese Poort op het gebied van de Christelijke identiteit onderzocht. De laagst scorende groepen deelnemers van de JOB-odin enquête van 2008 zijn geïnterviewd over hun beleving van de christelijke identiteit van ROC Friese Poort. De uitkomsten van dit onderzoek worden gebruikt om het werken vanuit de kernwaarden en de Christelijke identiteit verder inhoud te geven. 6
7. Documenten - Werkende waarden: Een goed verhaal moet je vertellen - Handboek Auditing ROC Friese Poort 2010 - Beleidsplan kwaliteitszorg 2008-2012 - Job Monitor 2010- voorlopige instellingsrapportage. - Piet Allersma: Onderzoek naar de beleving van de Christelijke identiteit van ROC Friese Poort. - ROC Friese Poort Personeelstevredenheid 2006 - Strategische Rapportage ROC Friese Poort 7
Bijlage1: Uit het Document Zelfevaluatie 8 Werken vanuit Kernwaarden De kernwaarden zijn vastgesteld, beschreven en vertaald in beleid en onderwijsprogramma s. De kernwaarden krijgen vorm in het onderwijs en in de omgang met elkaar. Er vindt structureel evaluatie plaats. NB Het werken vanuit de kernwaarden wordt wel beoordeeld, maar het oordeel weegt niet mee bij het eindoordeel over de kwaliteit van de opleiding. 8 Werken vanuit de kernwaarden 8.1 Werken vanuit de kernwaarden Beoordeeld wordt of het werken vanuit de kernwaarden zoals verwoord in diverse beleidsdocumenten, regelmatig en mede aan de hand van toetsbare doelen beoordeeld en verantwoord wordt en waar nodig op grond van toereikende maatregelen wordt verbeterd. (NB het werken vanuit de kernwaarden is niet volledig vast te leggen en te evalueren door middel van meetbare criteria. In dit verband ligt de focus echter wel op de meetbare criteria) 8.1 Werken vanuit de kernwaarden. Een opleiding scoort voldoende wanneer het werken vanuit de kernwaarden overeenkomt met de volgende omschrijving: 8.1a - In de opleiding zijn kernwaarden vastgesteld beschreven en vertaald in beleid en onderwijsprogramma s - Betrokkenen ervaren kernwaarden in de onderwijspraktijk en in de omgang met elkaar. - Er is een structurele evaluatie. Er zijn verbeterplannen en deze worden uitgevoerd. ja Nee documenten Verbeteractiviteiten Werken vanuit de kernwaarden van de Friese Poort Onderwerp Verbeteractiviteiten 8
Bijlage 2: Handvat voor auditeurs van ROC Friese Poort bij het onderzoeken van de kernwaarden In het komende deel wordt een aantal vragen omschreven die de auditeurs kunnen gebruiken bij het onderzoeken van de kernwaarden. Het zal zeker nodig zijn om ook nog een selectie te maken uit de hier beschreven vragen. Het model omschreven in de werkende waarden wordt als leidraad gevolgd. De komende periode ligt de nadruk op het vragenstellen over de uitvoering.(wat is er zichtbaar in de praktijk van alledag of anders gezegd hoe worden de kernwaarden en de Christelijke identiteit beleefd door deelnemers en medewerkers?) PLAN: Beschrijven en vaststellen van kernwaarden van ROC Friese Poort Vragen: - In welke beleidsdocumenten zijn de kernwaarden omschreven? - Hoe wordt zichtbaar dat het management richting geeft aan het werken vanuit de kernwaarden Is er helder consistent bekende en gedragen beleid? Is er voorbeeld gedrag? - Is het beleid op het gebied van de kernwaarden bekend in de organisatie? Hoe is dit waar te nemen? Vertalen in beleid en onderwijsprogramma s Vragen: - Hoe worden de kernwaarden zoals genoemd in de visie (Schakels) zichtbaar in de onderwijsprogramma s? - In hoeverre is in het teamplan /jaarplan beschreven wat het team doet op het gebied van de Christelijke identiteit en kernwaarden van de school (persoonlijk veelbelovend) - Hoe wordt Levo en burgerschap ingevuld in de onderwijsprogramma s? - Hoe ontwikkelt en behoudt de organisatie de deskundigheid van de medewerkers op het gebied van de kernwaarden? 9
DO: Uitvoeren en Uitdragen: Vragen voor medewerkers: - Kun je voorbeelden noemen welke activiteiten er plaatsvinden in het kader van levensbeschouwelijke ontwikkeling en de andere kernwaarden? - Hoe wordt er invulling gegeven aan de kernwaarden in de praktijk? - Wat is datgene waarin ROC Friese Poort zich onderscheid in de dagelijkse praktijk? - Wat gaat er goed wat kan er beter? - Hoe zijn de Christelijke identiteit en de kernwaarden onderwerp van gesprek in het team. - Veelbelovend Hoe is dit zichtbaar in de organisatie? - Persoonlijke aandacht Hoe is dat zichtbaar in deze organisatie? - In hoeverre wordt in het team de Christelijke identiteit van de school ervaren en beleefd? - Organiseert/neemt het team deel aan identiteitsmiddagen voor medewerkers? Hoe wordt dit ervaren? - Is het team op de hoogte van het bestaan en de diensten van de identiteitsmedewerker? - ROC Friese Poort is een open instelling en toegankelijk voor alle deelnemers, ongeacht hun levensovertuiging, maatschappijvisie, geslacht, huidskleur, seksuele geaardheid of nationaliteit. Ervaren deelnemers en docenten dit ook zo? Vragen voor deelnemers: - Wat merk je ervan dat ROC Friese Poort een school is met een Christelijke identiteit. - Wat merk je ervan dat ROC Friese Poort werkt vanuit de kernwaarde Veelbelovend? Veelbelovend beschrijft men als het werken met een gericht doel, een toekomstperspectief voor de deelnemers, het werken vanuit idealen en het nakomen van afspraken. - Wat merk je ervan dat ROC Friese Poort werkt vanuit de kernwaarde Persoonlijk? Persoonlijk staat dan bijvoorbeeld voor persoonlijke aandacht voor elkaar, zowel voor de deelnemers onderling, als tussen docent en deelnemers en medewerkers onderling. - Wat vind je van het programma Levo en Burgerschap? Wat vind je van acties voor goede doelen vieringen en culturele activiteiten? - ROC Friese Poort is een open instelling en toegankelijk voor alle deelnemers, ongeacht hun levensovertuiging, maatschappijvisie, geslacht, huidskleur, seksuele geaardheid of nationaliteit. Ervaar je dit ook zo? - Welke hulpmiddelen zijn er die activiteiten kunnen ondersteunen? Wat vind je bijvoorbeeld van de posters of andere kunstuitingen? 10
Overige vragen: - In hoeverre is de kerncompetentie oprechtheid en de beleving/vormgeving van de christelijke identiteit onderwerp van gesprek bijvoorbeeld in functioneringsgesprekken? - Zijn er medewerkers die deelnemen aan de identiteitscommissie in de school en/of aan de levo netwerkdagen? Worden deze activiteiten ook terug gekoppeld aan het team? Wat merk je ervan? CHECK: Evalueren en verantwoorden van resultaten Vergelijken va de resultaten met waarden - Hoe wordt bepaald wat de kwaliteit is geweest van de ingezette activiteiten? - Hoe worden de activiteiten geëvalueerd - Hoe wordt er nagedacht over de kernwaarden en de Christelijke identiteit? ACT: Bijstellen van de uitvoering op basis van de evaluatie - Zijn er voorbeelden van verbeterplannen? - Wat wordt ermee gedaan? Het auditeam bestudeert ook documenten en onderzoeken zoals de metingen. Vervolgens leggen de teamleden de bevindingen vast op een schaal van onvoldoende, voldoende en goed en benoemen zij, sterke punten en acties voor verbetering. Zie: Handboek Auditing bijlage 5.7 Overzichtstabel Toetsingscriteria Kernwaarden Onvoldoende Voldoende Goed Kernwaarden vastgesteld en \omschreven Vertaald in beleid en onderwijsprogramma s Kernwaarden krijgen gestalte in de praktijk Er vindt evaluatie en bijstelling plaats 11
- Sterke punten: - Verbeterpunten: In de verslaglegging en de terugkoppeling naar de betrokkenen van de geauditeerde instelling komen de bevindingen, de sterke punten en de verbeterpunten terug. Deze verbeterpunten kan de instelling meenemen bij het maken van nieuwe plannen. 12