New Blends auteur(s) 12 december 2005 versie 1.0 def.
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1 Projectgegevens 3 2 Samenvatting 3 3 Introductie 4 4 Projectresultaat 4 4.1 Projectdoelen 4 4.2 Projectresultaat 4 4.3 Afbakening 4 4.4 Randvoorwaarden en eisen 5 4.5 Afhankelijkheden 6 5 Activiteiten 6 5.1 Gedetailleerde activiteitenplanning ontwerpfase 6 5.2 Globale activiteitenplanning overige fasen 7 6 Projectaanpak en beheersing 7 6.1 Organisatieplan 7 6.2 Informatieplan 8 6.3 Geldplan 9 6.4 Tijdplan 9 7 Business Case 8 Risicomanagement 9 8.1 Risico-identificatie 9 8.2 Risicoanalyse 10 New Blends Pagina 2 van 10
Versiebeheer Versie Datum Veranderingen Gewijzigde pagina s 0.1 02-11-2005 Nvt Nvt 0.2 25-11-2005 Zie gemarkeerde tekst 0.3 28-11-2005 idem 1.0 def. 12-12-2005 Blz. 8,9 1 Projectgegevens Projectnaam: New Blends Projectleider: Pieter Swager Programmadirecteur: Angelique Reichert Startdatum: 1 september 2005 Geplande einddatum: definitiefase: 1 december 2005, 1 e fase totale project: 1 september 2006 2 e fase project: 1 september 2007. 2 Samenvatting Het project gaat over de inzet van Blended Learning in het onderwijs. Blended learning is een term die door iedereen in een verschillende betekenis wordt gebruikt, vaak (o.i. te beperkt) gedefinieerd als een mix van contactonderwijs en afstandsonderwijs. Het innovatieve van dit project is dat het zich bezighoudt met de mogelijkheden van de inzet van Blended learning in het onderwijs waarbij wij Blended learning als volgt kunnen definiëren: Blended Learning omvat een mix van elearning en traditionele vormen van onderwijs, waarbij het gaat om distributie van leerinhouden, vormen van communicatie, didactische methoden en soorten leerprocessen of combinaties hiervan. Hiernaast speelt bij het toepassen van het begrip Blended learning nog een aantal aspecten een rol. Ze worden genoemd in het Projectplan, in de Startnotitie en in de Aanvulling op de startnotitie. Zo zullen wij in de ontwerpfase ook de onderstaande vragen moeten beantwoorden willen we de hierboven genoemde mix kunnen realiseren. Wat voor soorten leerprocessen kennen we in het hoger beroepsonderwijs en wat betekent dat voor de inrichting van leeromgevingen? Wat zijn de mogelijke verschillen tussen studentgroepen als het gaat om de perceptie van variatie in leeromgevingen en hun ervaringen met onderwijs? Wat betekent zelfsturing voor studentgroepen die wij bedienen en wat verstaan we eigenlijk onder zelfsturing en zelfsturend vermogen? Welke kenmerken en karakteristieken van studenten spelen allemaal een rol als we denken aan de inrichting van leeromgevingen? Wat voor didactische modellen zijn al dan niet in combinatie bruikbaar bij het vormgeven van leren en leeromgevingen? Het project omvat een looptijd van twee jaar. Tijdens de eerste fase (cursusjaar 2005-2006) zal de nadruk liggen op research en worden de voorwaarden gerealiseerd voor een blauwdruk die voor verschillende leerroutes binnen het curriculum van de lerarenopleiding moet worden ontwikkeld. Parallel wordt een aantal pilots uitgezet bij de School of Education ter verkenning van aspecten van blended learning. In de tweede fase (cursusjaar 2006-2007) wordt de blauwdruk ontworpen en geconcretiseerd binnen een omvangrijke pilot bij de School of Education; het projectresultaat wordt tevens bruikbaar gemaakt voor alle Schools. De School of Education biedt de context voor de concretisering van het ontwerp en levert eveneens expertise die ontwikkeld werd in de context van de DigiPabo. Het Lectoraat elearning zal de research naar blended learning uitvoeren en de pilots ondersteunen. OKR vervult naast New Blends Pagina 3 van 10
3 Introductie een researchrol tevens een sleutelrol in het overdraagbaar maken van het projectresultaat, zodat het bruikbaar wordt voor andere opleidingen binnen de Schools. Hierbij kort enkele opmerkingen over totstandkoming van het project. Binnen de Digipaboopleiding van de School of Education Rotterdam is in de afgelopen jaren veel expertise opgebouwd op het gebied van afstandsleren/ inzetten van elearning. Deze expertise wordt in onvoldoende mate ingezet voor de reguliere deeltijdopleiding en voltijdopleiding, terwijl er veel mogelijkheden hiertoe zijn. Feitelijk is dit de aanleiding tot de totstandkoming van het project. Omdat het toepassen van Blended Learning binnen de opleiding veel meer is dan het on line of via contactonderwijs aanbieden van de opleiding, en ook veel meer is dan het uitrollen van de Digipabo ervaringen van de afgelopen jaren, heeft het project een bredere scoop gekregen. De recente notitie van staatssecretaris Marc Rutte van februari 2005 over dit onderwerp heeft er mede toe bijgedragen de ervaringen van de Digipabo in een breder kader van blended learning te plaatsen en het concept Blended Learning d.m.v. dit project verder uit te werken. De projectdefinitie is totstandgekomen na gesprekken met de projectbetrokkenen over de volgende onderliggende stukken: Projectidee Jos Fransen Projectplan Pieter Swager Startnotitie Jos Fransen Aanvulling op startnotitie Jos Fransen De stukken zijn alle te vinden op de Teamsite van het project: https://teamsite.inholland.nl/educationzuid/medewerkers/newblends/default.aspx 4 Projectdoel en resultaten 4.1 Projectdoelen Het project is gericht op het ontwikkelen van leerroutes die tegemoet komen aan de eisen die student en samenleving eraan stellen, en die recht doen aan de kennis die beschikbaar is over verschillende vormen van leren en leersituaties, karakteristieken van studenten en de visie op het inrichten van rijke leeromgevingen. Hierbij wordt de leeromgeving gezien als het totaal aan beschikbare leerobjecten en leerbronnen, waarvan de docent als inhoudsdeskundige en begeleider ook deel uitmaakt. De routes worden vanuit de brede visie op blended learning ontwikkeld. Dat resulteert in flexibel en studentgericht onderwijs, waarin docenten o.a. opereren in de rol van inhoudsdeskundige, etutor en coach. In het kader van een brede visie op leren en blended learning is de aandacht voor de rolverandering van zowel docent als student cruciaal te noemen voor het welslagen van de transformatie. 4.2 Projectresultaat Het projectresultaat dat na twee jaar wordt opgeleverd is een beproefd en beschreven model voor verschillende leerroutes binnen het curriculum van de lerarenopleiding, toegesneden op de student en zijn situatie, en passend binnen de visie op studentgericht, flexibel, competentiegericht onderwijs, met een beargumenteerde inzet van beschikbare leermiddelen, werkvormen, communicatiemogelijkheden en media. Het projectresultaat richt zich op het realiseren van de beoogde transformatie in het hoger onderwijs van aanbodgericht modulair onderwijs naar vraaggericht flexibel onderwijs met de docent als één van de leerbronnen binnen een rijke leeromgeving. Uitgangspunt is elearning, waarbij vormen van contactonderwijs als ingrediënten van die rijke leeromgeving een specifieke toegevoegde waarde bieden. Het model zal bruikbaar zijn voor opleidingen binnen alle andere Schools, waarin eveneens gezocht wordt naar een optimale afstemming tussen student en leeromgeving. 4.3 Afbakening Hieronder worden de belangrijkste grenzen genoemd: Het eerste jaar zal het project zich vooral richten op het mogelijk maken van de verschillende leerroutes: hiertoe worden d.m.v. onderzoek en pilots de belangrijkste elementen van het curriculum (zoals kerntaken/minors, zelfstudie, afstuderen en praktijk) voorbereid op de toepassing van Blended Learning. In het eerste jaar worden nog niet de verschillende leerroutes gedefinieerd. New Blends Pagina 4 van 10
De implicaties van tempodifferentiatie vallen wel binnen de scoop van dit project. Ze worden echter niet in dit eerste jaar, maar in de tweede fase van het project in de uitwerking zichtbaar. In (aller) eerste instantie richtte dit project zich op de deeltijdopleiding. Besloten is om de dit te verbreden naar de Pabo-opleiding (mami-curriculum vt en dt, incl. digi). De pilots die in 2005-2006 plaatsvinden worden uitgevoerd binnen de Pabo-opleiding. Er worden aspecten van blended learning uitgetest bij de School of Education: in dit cursusjaar niet bij andere Schools. De Digipabo-opleiding en alle praktische zaken m.b.t. verplaatsing, afbakening, keuze aanbod regulier of alleen verkort, etc. is formeel geen onderzoeksobject binnen het project. Toch zijn er vanzelfsprekend veel raakvlakken met het project. Binnen het project zal dan ook (beperkt) aandacht besteed worden aan een aantal praktische en organisatorische zaken de Digipabo aangaande. Over de omvang hiervan maakt de projectleider vooraf afspraken met opdrachtgever. 4.4 Randvoorwaarden en eisen Het projectresultaat komt tot stand onder de volgende randvoorwaarden en met de volgende eisen: De nieuwe leerroutes dienen inhoudelijk gebaseerd te zijn op hetzelfde curriculum, maar verschillen in de didactische uitwerking. De keuze voor een gegeven inrichting wordt o.a. bepaald door de leerinhoud en het soort leerproces, de leersituatie en karakteristieken van de lerende. Gegeven het feit dat er wordt uitgegaan van hetzelfde curriculum, zal de keuze dus voornamelijk afhangen van het soort leerproces, de leersituatie en de karakteristieken van de lerende. De leersituatie kan bijvoorbeeld vragen om contactonderwijs of juist om een hoge mate van tijd- en plaatsonafhankelijk leren. Verschillen tussen studenten ontstaan door eerder verworven competenties, leerstijl, zelfsturend vermogen en persoonlijke omstandigheden. Juist die verschillen bepalen in welke mate iemand in staat is zelfstandig op afstand te studeren en welke begeleiding hij daarbij nodig heeft. Vooralsnog wordt uitgegaan van verschillende routes binnen een continuüm, dat zich uitstrekt tussen maximale externe sturing en volledig tijd- en plaatsgebonden leren enerzijds en maximale zelfsturing en volledig tijd- en plaatsonafhankelijk leren anderzijds. De projectresultaten geven invulling aan de kaders en uitgangspunten zoals beschreven in de notitie Onderwijsconcept INHOLLAND en een gemeenschappelijke backbone. De resultaten moeten direct bruikbaar zijn voor de Pabo-opleiding van de School of Education. Hiernaast moeten zij (afgeleid) bruikbaar zijn voor toepassing binnen andere Schools. Toelichting Uitgangspunt is dat een student wordt geplaatst in de route die past bij zijn persoonlijke voorkeur en karakteristieken, zodat de meest optimale match kan worden gemaakt. Daarbij is de begeleiding er altijd op gericht het reflectief en zelfsturend vermogen van de student te ontwikkelen, wat inhoudt dat de mogelijkheid moet bestaan om, afhankelijk van de ontwikkeling die de student doormaakt, over te stappen naar een route met meer ruimte voor zelfsturing. Uiteindelijk moeten alle studenten uit de verschillende routes af studeren als startbekwaam HBO-professional, die in staat is zijn professionele ontwikkeling in zijn loopbaan zelfstandig vorm te geven en te sturen. Naast de mate van zelfsturing en de behoefte aan tijd- en plaatsonafhankelijk studeren, bepalen ook de soorten leerprocessen en leerinhouden de keuze voor een didactische aanpak. Zo kan gecodeerde en relatief onveranderlijke domeinkennis vaak zelfstandig door de student worden verworven, omdat die kennis goed gestructureerd wordt ontsloten via verschillende media. Dit kan getypeerd worden als learning by distributing. Bij het verwerven van expertise in gesitueerd leren is frequente feedback op zowel proces als resultaat door een etutor van grote betekenis voor de kwaliteit van het resultaat. Dit kan learning by interacting worden genoemd. Bij het genereren van nieuwe kennis of het oplossen van problemen waarvoor meer dan één oplossing bestaat, kan samenwerken een meerwaarde zijn. Dit kan als learning by collaborating worden gekenmerkt. De drie types kunnen als drie vormen van elearning worden gezien, waarbij bij elk type gekozen kan worden voor een inzet van face-to-face contactmomenten ten behoeve van de introductie, instructie, begeleiding of training van vaardigheden. Doel is te komen tot onderwijs op maat, dus de juiste inhoud op het juiste moment en op een juiste wijze aangeboden, gerelateerd aan karakteristieken van de student en zijn professionele ontwikkeling. Hiermee is een grondplan geschetst voor een New Blends Pagina 5 van 10
matrix, op basis waarvan de keuze voor een bepaalde didactiek en voor de organisatie van het leerproces kan worden gelegitimeerd. Om succesvol te zijn moet naast een aantal inhoudelijke aan een aantal formele randvoorwaarden zijn voldaan: Commitment van het management van de School of Education Rotterdam, OKR en het Lectoraat elearning. Actieve inzet en betrokkenheid van de aan het project verbonden medewerkers. Een projectgroep die professioneel, creatief en flexibel (samen)werkt. 4.5 Afhankelijkheden Bij de uitvoering van het project is van de volgende afhankelijkheden sprake: De pilot Teleforum (Macromedia Breeze), waarin een interactief, multimedia event wordt uitgevoerd is alleen mogelijk als het gelijknamige Du project onder penvoerderschap van de OU bij de Du wordt goedgekeurd, wat waarschijnlijk het geval is. De School of Education heeft reeds voor de zomervakantie aangegeven te willen participeren. De pilot binnen New Blends zou in dit kader kunnen worden uitgevoerd (en volledig betaald): de start van onderwijsperiode 3 (februari 2006) zou met behulp van dit medium voor een grote groep vt-/dt-/digistudenten als pilot uitgevoerd kunnen worden. De technisch noodzakelijk ondersteuning door het media lab heeft zijn beperkingen qua menskracht. Omdat we aan het eind van de defintiefase nog niet kunnen inschatten hoe groot deze vraag naar ondersteuning exact zal zijn, is deze vastgesteld op 200 uur. 5 Activiteiten (Plan van aanpak ontwerpfase) Het projectresultaat zal tot stand moeten komen op basis van designing by research. Er zullen pilots worden gestart op basis waarvan de aspecten van Blended learning worden geëxploreerd (fase 1: 2005-2006) waarna de verschillende routes worden ontwikkeld en beschreven (fase 2: 2006-2007). Hierbij gaat het om pilots bij de School of Education. 5.1 Activiteitenplanning ontwerpfase Activiteiten Wie Participeren in projectgroep incl. overleg Vormgeven en uitvoeren pilots Ontwerpen Plannen van aanpak/werkpakketten (inclusief relatie naar pilot) met een keuze uit de volgende aspecten: Kerntaken/minors Praktijkbegeleiding Zelfstudie Afstuderen Ontwerpen/schrijven Plan voor scholing personeel m.b.t. uitvoeren onderwijs d.m.v. Blended Learning Ontwerpen/schrijven Plan van aanpak m.b.t. inrichten/aanpassen leeromgeving Ontwerpen/schrijven notitie m.b.t. verbreding resultaten naar andere Schools Schrijven diverse artikelen aan eind cursusjaar 2005-2006 Projectgroepleden Projectgroep met docenten die pilots gaan uitvoeren Projectgroepleden Deskundigen i.s.m. Projectgroep Deskundigen i.s.m. Projectgroep Deskundigen i.s.m. Projectgroep Projectgroep. Zie deliverables New Blends Pagina 6 van 10
Activiteiten Wie 5.2 Globale activiteitenplanning overige fasen Fasering per aandachtsgebied Ontwerpfase (HOE) Het globale voorstel uit de eerste fase wordt geconcretiseerd in de vorm van een ontwerp, plan of overzicht, dat wordt voorgelegd aan de opdrachtgever. In deze fase worden alle ook voorbereidingen getroffen (HOE TE MAKEN) om het resultaat te kunnen realiseren. Er worden harde afspraken gemaakt met betrokken partijen. Realisatiefase ( DOEN) In deze fase wordt gewerkt aan het realiseren van het eindresultaat. Aan het eind van deze fase zijn de op te leveren producten gereed. Overdrachtsfase (OVERDRAGEN) In deze fase wordt het product overgedragen, tevens wordt nazorg verleend (IN STAND HOUDEN). De voorgaande fases worden geëvalueerd, de puntjes worden op de i gezet. 6 Projectaanpak en beheersing 6.1 Organisatieplan Gezien de ervaringen in andere grote projecten in de afgelopen jaren (o.a. die van de DU) wordt gekozen voor een kleine, slagvaardige projectgroep waarin de participanten binnen het project zijn vertegenwoordigd: 2 leden School of Education, 1 lid OKR en 1 lid Lectoraat elearning. Deze projectgroep staat onder leiding van de projectleider. Een projectgroeplid moet een brede curriculumexpertise hebben, een moet specifieke expertise m.b.t. de Digipabo hebben. De onderzoeker van OKR moet naast kennis op het gebied van blended lerarning/ elearning kennis inbrengen op het gebied van implementatie van vernieuwingen c.q. opschalen projectresultaten. De onderzoeker van het Lectoraat elearning moet kennis inbrengen op het gebied van blended learning. Gewerkt wordt met projectgroepleden die nauw samenwerken in andere activiteiten van School of Education, Lectoraat en OKR. 6.1.1 Projectteam Hieronder de participanten binnen het project Naam Rol Instelling/ Taak / Verantwoordelijkheid geleding Pieter Swager projectleider educ Uitvoeren project Bas van Goozen Ondersteuning educ Ondersteuning project project Gitte Buitelaar projectgroeplid educ Curriculum deskundige Eric Poldner idem educ Digipabo-deskundige Jos Fransen idem Lectoraat el Onderzoeker/ontwerper Richard Visscher idem OKR Verbreding resultaten intern binnen hogeschool Ton Gloudemans educ Advies ict-implementatie innovaties, klankboordtaak project Hans Troost, Elsbeth Veldhuijzen, Roeland vrolijk, Gert Mallegrom Deskundige icttoepassingen vanuit lab. educ Ieder verantwoordelijk voor uitvoeren pilot op eigen locatie v.a. febr. 2006, klankboordtaak project Laurens Hoekstra Deskundige icttoepassingen algemeen + digi Advies ict-implementatie innovaties, klankbordtaak project (tot 1 jan. 2006) New Blends Pagina 7 van 10
Hans Rader projectgroeplid educ Curriculum deskundige, tevens deskundige Digipabo 6.1.2 Probleemeigenaar De opdrachtgever voor het project is het CvB. Opdrachtnemer School of Education Rotterdam. De opdrachtgever binnen de School of Education Rotterdam is programmadirecteur Angelique Reichert, opdrachtnemer projectleider Pieter Swager. De opdrachtgever zal, op grond van voornoemde criteria, bepalen of de resultaten conform de opdracht zijn uitgevoerd en of succesvolle implementatie van de resultaten mogelijk is. 6.1.3 Inzet, taken en verantwoordelijkheden externe partijen De interne partijen (niet Education) zijn: OKR (verbreding/opschaling resultaten naar andere Schools) en Lectoraat elearning (onderzoek). 6.2 Informatieplan 6.2.1 Lijst Deliverables Hieronder de lijst met deliverables voor het cursusjaar 2005-2006. In de ontwerpfase zullen alle onderdelen separaat worden uitgewerkt. Omschrijving Soort deliverable Geplande opleverdatum Voorstel tot verspreiding Projectdocumenten: 1. (vooraf) Projectplan worddocument nvt Intern naar participanten 2. Startnotitie 21 sept 05 JF Worddocument nvt idem 3. Aanvulling op startnotitie 6 okt 05 J worddocument nvt idem 4. Definitiefaserapport worddocument 1 dec 05 Per mail aan Participanten project, management Educ + OKR en Lect. el 5. conceptueel kader worddocument 1 dec 05 Intern naar participanten Plannen van aanpak: 6-9 Plannen van aanpak (inclusief relatie naar pilot) m.b.t. keuze uit de volgende aspecten: 5. Kerntaken 6. praktijkbegeleiding 7. Zelfstudie 8. Afstuderen 10. Plan voor scholing personeel m.b.t. uitvoeren onderwijs d.m.v. Blended Learning (did. en org.) Worddocument ten 1 januari 2006, feitelijk vrijdag 23 december 2005 Intern naar participanten worddocument 1 juli 2006 Intern naar participanten Notities: 11. notitie voor inrichten/aanpassen leeromgeving 12. notitie m.b.t. verbreding resultaten naar andere Schools worddocument 1 juli 2006 Intern naar participanten worddocument 1 juli 2006 Intranet naar participanten en management hogeschoool Artikelen: 13. Artikel over projectresultaten na 1 e fase worddocument Intranet 14. Artikel m.b.t. verbreding resultaten 1 e fase naar andere Schools hogeschoolbreed worddocument 1 juli 2006 Intranet hogeschoolbreed Presentaties/workshops 15. Ppt-presentatie/ word document 1 juli 2006 Studiedag Educatie + hogeschoolbrede New Blends Pagina 8 van 10
Omschrijving Soort deliverable Geplande opleverdatum Voorstel tot verspreiding Communicatie 16. rapportage tweemaandelijks ; e-zine : idem worddocument studiedag tweemaandelijks Per mail aan betrokkenen en andere geïnteresseerden De werkdocumenten die generieke waarde blijken te hebben, worden voor breder gebruik (bredere doelgroep) herschreven en via een website of anderszins gecommuniceerd onder vermelding van School of Education project: New Blends. 6.2.2 Communicatie en rapportage Om de communicatie over het project en de tussentijdse resultaten van het project onder de aandacht te brengen van alle medewerkers, wordt o.a. gebruik gemaakt van: Teamsite (deze wordt wekelijks bijgewerkt) en Intranet (maandelijks een update van beperkte hoeveelheid informatie) Schoolbrede studiedagen, teamvergaderingen op locatie; (indien aanleiding) Nieuwsbrief projectgroep: tweemaandelijkse brief per e-mail aan geïnteresseerden binnen hogeschool. Stoplichtformulier: tweemaandelijks aan opdrachtgever (Angelique Reichert) Structurele communicatie tussen participanten binnen project: uitgebreide notulen na iedere vergadering. Worden verstuurd aan particpanten project + opdrachtgever, OKR en Lectoraat. 6.3 Geldplan 6.4 Tijdplan In tijd: 1 e fase project: cursusjaar 2005-2006 1 e fase Jaar 2005 2006 project 1 2005 Sept okt nov dec 2006 jan feb mrt apr mei jun Def fase x x x Ontw fase x x x x x x x 2 e fase project Jaar 2 2006 2007 2006 sept okt nov dec 2006 jan feb mrt apr mei jun Real fase x x x x X x x x Afr Fase x x x 7 Risicomanagement 7.1 Risico-identificatie Hieronder de risico s die het slagen van het project negatief kunnen beïnvloeden: Niet voldoende gekwalificeeerde mensen beschikbaar vanuit partners New Blends Pagina 9 van 10
Geen geschikte pilotsetting Educatie Geen geschikte pilotsetting andere Schools( speelt eerst in het 2 e jaar van het project) Gebrek aan scholing van docenten in pilots Organisatorische belemmeringen bij het uitvoeren van de pilots zoals het niet beschikbaar zijn van docenten of studenten in de gewenste periode. Logistieke problemen zoals het niet beschikbaar zij van voldoende webcams bij een pilot. 7.2 Risicoanalyse De kans op risico s wordt zo veel mogelijk teruggedrongen door de werkwijze en samenstelling van de projectgroep: veel expertise vanuit verschillende invalshoeken. Daarnaast werken de leden van de projectgroep collectief aan het onderzoek en de uitvoering van de pilots. Desondanks zijn de volgende risico s te onderscheiden. In schema: eraan toegevoegd de impact voor het project als gebeurtenis optreedt en de kans dat deze optreedt. Risico Niet voldoende gekwalificeeerde mensen beschikbaar vanuit partners Geen geschikte pilotsetting Educatie Geen geschikte pilotsetting andere Schools Gebrek aan scholing van docenten in pilots Impact voor project groot groot Beperkt groot Kans van optreden Klein Klein Redelijk Redelijk New Blends Pagina 10 van 10