Blended Learning in de praktijk Welke keuzes moeten gemaakt worden binnen flexibel onderwijs? Pieter Swager, 21 november 2006

Transcriptie

1 in de praktijk Welke keuzes moeten gemaakt worden binnen flexibel onderwijs? Pieter Swager, 21 november 2006 Interne notitie Hogeschool INHOLLAND in het kader van het project New Blends, in de praktijk. Inleiding: verandering Ons onderwijs zal de komende jaren sterk veranderen. In recente stukken binnen onze hogeschool wordt de richting aangegeven waarin ons onderwijs zich zal bewegen. Backbone 2 geeft de richting voor de komende jaren aan. Enkele passages hieruit: Toenemende zelfsturing door de studenten, een leeromgeving die faciliterend is, studenten die individuele keuzes maken met als gevolg individueel georiënteerde leertrajecten, een flexibele onderwijsinfrastructuur, aansluiten bij studiewensen en patronen van studenten, activerende didactiek en een blended learning leeromgeving. Backbone 2 is voor de Schools of Education de basis geweest voor de uitgangspunten voor de brede major Education. Hierin wordt gesproken van aanbieden van verschillende minors, flexibel vormgegeven, meer keuzeruimte voor studenten, etc. Een ding is duidelijk: ons onderwijs zal de komende jaren flexibeler moeten worden; de inzet van ICT/ elearning en de keuze voor zal hierbij een grote steun zijn. Onder elearning verstaan we het gebruik van multimedia technologieën en het internet om de kwaliteit van het leren te verbeteren. Uitgangspunt Blended learning Binnen het onderwijs van onze hogeschool en binnen het gehele hoger onderwijs in Nederland is sinds 2005 Blended learning de standaard. Ondanks het feit dat iedereen hier iets anders mee bedoelt. De school of Education hanteert de definitie Jos Fransen die steeds vaker als uitgangspunt wordt genomen: is Een mix van elearning en traditionele vormen van onderwijs waarbij het gaat om distributie van leerinhouden, vormen van communicatie, didactische methoden, soorten leerprocessen of combinaties hiervan. Uitgangspunt flexibel onderwijs Ook het woord flexibel is een lastige term. Je kunt immers op veel verschillende manieren flexibel zijn in je onderwijs: flexibel wat betreft tijd: wanneer kan start plaatsvinden c.q. kan afronding leereenheid plaatsvinden?, wanneer kunnen opdrachten worden afgerond?, welke interactie kan plaatsvinden?, hoe flexibel is de opleiding qua tempo, of moment van tentamen doen? Flexibel wat betreft content: welke onderwerpen kies je?, in welke volgorde doorloop je de module?, begin je bij de theorie of juist bij de praktijk?, welke materialen wil je gebruiken? Flexibel wat betreft toegangseisen studieonderdeel: staan die vast of zij ze flexibel? Flexibel wat betreft instructie en bronnen: is alles F2f of on line of kan je kiezen?, kan het individueel of moet het in een groep?, welke bronnen kunnen we gebruiken?, hoe vindt de begeleiding plaats? 1

2 Flexibel wat betreft aanbieden onderwijs en logistiek: wanneer en hoe overleg?, met welke hulpmiddelen (videocontact, F2F)?, hoe hulp te krijgen? New Blends De projectgroep New Blends van de School of Education Rotterdam werkt sinds vorig jaar aan het project, waarin blended learning centraal staat. De projectgroep heeft een speciale website waarop alle ontwikkelde materialen van het afgelopen jaar geplaatst zijn: (On)mogelijkheden Als we flexibel onderwijs realiseren m.b.v. blended learning, zullen we vooraf goed moeten nadenken over de mogelijkheden en (on)mogelijkheden. Zo is het voor voltijdstudenten niet zinvol met behulp van een videoconferenceprogramma te vergaderen als je elkaar op school ziet; ook wil je bijvoorbeeld rekening houden met het feit dat de één wel veel structuur/sturing nodig heeft en de ander minder. Daarnaast willen we wel dat de noodzakelijke instructie (bijvoorbeeld een ppt-presentatie met video) voor een student altijd beschikbaar is als hij/zij deze nodig heeft. Nadenken over keuzes Afhankelijk van de karakteristiek van de student en zijn/haar wensen en mogelijkheden en de afspraken die we maken over de mogelijke flexibiliteit, realiseren we ons onderwijs. We zullen moeten nadenken over de wijze waarop we op verschillende manieren de leerbronnen ontsluiten (distributie van leerinhouden), communiceren met elkaar (vormen van communicatie), de opleiding aanbieden (didactische methoden), leerprocessen vormgeven, bijvoorbeeld door zelfstudie of samenwerkend leren (soorten leerprocessen). We zullen vooraf goed moeten nadenken over de manier waarop we blended learning gaan vormgeven, m.a.w. wat gaan we blenden en hoe doen we dat? En daarbij moeten we beslissen of we dit bij alle lijnen in het curriculum (themalijn, slb, etc.) op de zelfde wijze doen of niet. Keuze media De keuze van de media is van groot belang: welke boeken willen we standaard aanbieden, hebben we cd-roms, ppt-presentaties of video s van periode-openingen die je nog eens kunt nalezen of die de start zijn van de periode als F2F bijeenkomst niet passend of mogelijk is, of als iemand de startbijeenkomst gemist heeft? Discussiëren we F2F of met behulp van discussionboard op Black Board? Is er een rijke leeromgeving (op het Onderwijsplein) waar de zelfstudiemodules te vinden zijn met de moduleboeken, ppt-presentaties, aanvullende materialen, proeftoetsen, antwoorden op veelgestelde vragen, etc.? Zie afbeelding op de volgende bladzijde. 2

3 Keuze van de media Aard van leerinhoud levensduur en implementatie Standaard kennis op termijn beschikbaar: boek of CD-ROM Veranderlijke kennis, direct beschikbaar: site of Community Complexiteit van de leerinhoud ondersteuning Specifieke complexe informatie: face-to-face overdragen Algemene gestructureerde informatie: plaatsen in omgeving Doel Kennismaking, inzicht Onderzoeken, verkennen Discussiëren, debatteren Experimenteren, maken Categorie Presentatie Interactie Communicatie Productie Media College, tekst, TV, video Mediatheek, CD, DVD, web Seminar, discussieforum Atelier, simulatie, product Communicatie Vergaderen we maandagmorgen F2F of op afstand m.b.v. Breeze? Breeze is een vriendelijk en eenvoudig toe te passen videocommunicatieprogramma waarmee je op afstand (m.b.v. een webcam op je computer) kunt vergaderen, informeel kletsen, etc. Een prachtig middel als je elkaar niet kunt ontmoeten, maar toch wilt overleggen of samen wilt werken aan een werkstuk. Zie afbeelding hieronder. Macromedia Breeze We hebben veel middelen, maar het is de kunst in de juiste situatie het juiste middel in te zetten. Digipabo ers en enkele groepen voltijd- en deeltijdstudenten gebruiken discussionboard op Black Board om met elkaar van gedachten te wisselen, erg handig als je gedurende week je reactie kunt plaatsen in een forum en er de volgende keer op terug kunt komen. Wellicht is dit middel een optie voor meerdere voltijd- of 3

4 deeltijdgroepen, die elkaar niet frequent ziet, maar wel moeten samenwerken. Ook hier moet je keuzes maken, zie afbeelding hieronder. Communicatie [1] Twee hoofdvormen synchroon en asynchroon Synchroon: f2f gesprek, videoconferencing, telefoon, chat, Asynchroon: sms, , discussionboard, reguliere post We beschikken over de mogelijkheden te chatten, en, discussiëren on line, maar is een chat wel zo geschikt en laten we voltijders en naar de docent, of willen we dit helemaal niet? Niet genoemd worden in de afbeelding hieronder nieuwe media zoals Vlogs, Blogs, Wiki s die voor docenten vaak onbekend zijn als medium, maar die door studenten wellicht wel gebruikt worden. Ook hier moet je, afhankelijk van de leerpraktijk, keuzes en afspraken maken. Communicatie [2] Samenwerkend leren groep versus het individu Informatie voor de groep moet zichtbaar zijn voor de groep Mediumkeuze bepaalt eveneens de metacommunicatie Medium Website Discussionboard Chat [1 persoon] Metacommunicatie Dit is voor iedereen interessant Ik heb jullie iets mede te delen Een dialoog is niet aan de orde hier Dit is voor iedereen toegankelijk Wie kan of wil mag reageren Laten we samenwerken Dit moeten we samen bespreken Jouw medewerking wordt hier gevraagd Je mag meebeslissen en meebepalen Dit is alleen voor jou bedoeld Ik houd mij persoonlijk met jou bezig Dit is een gesprek onder vier ogen 4

5 Afhankelijk van leerpraktijk Iedere leerpraktijk (situatie) is anders, daarom hangt de keuze van de juiste blend af van de situatie. De leerpraktijk van oudere, zelfstandige deeltijders die aan een thema werken en elkaar weinig zien door de week, vereist een andere aanpak dan een groepje eerstejaarsvoltijders die veel structuur en sturing nodig hebben. Maar ook de leerpraktijk van een groepje studenten die verschillende minors willen combineren om te versnellen. Zie afbeelding hieronder. Afsluiting Juiste blend keuze afhankelijk van de leerpraktijk Leerpraktijk Type leerproces Soort leerdoelen Doelgroep[en] Beschikbaarheid Visie op leren Juiste blend Werkvormen Media-inzet Communicatie Leeromgeving Mengvorm Werkwijze voor ontwerp van een blend voor de eigen praktijksituatie: Typering leerpraktijk: maak een keuze en breng alle factoren in kaart Didactische strategie: kies relevante werkvormen [beargumenteerd] Inrichting leeromgeving: keuzes in media en communicatievormen Voltijd/deeltijd/ Digipabo Klinkt het bovenstaande erg onbekend of juist zeer vertrouwd? Voor een aantal collega s zal het bovenstaande nu al herkenbaar zijn als praktijk. Het project New Blends is oorspronkelijk gestart vanuit het idee dat de ervaringen van de Digipabo van de afgelopen acht jaar goed te gebruiken zijn bij de voltijd- en deeltijdopleiding. Daarnaast merken we dat we veel beter dan nu het geval is, kunnen inspelen op de verschillend situaties waarin studenten zich bevinden. biedt hierbij goede aanknopingspunten. Flexibiliteit en bij brede major. Om voorbereid te zijn op de invoering van de brede major, moeten we dit cursusjaar al ervaring opdoen met de mogelijkheden op het gebied van blended learning tussen Voltijd en Digi in. Daarom zullen we in dit cursusjaar in periode 7 al proberen beter in te spelen op de verschillende wensen van studenten en leerpraktijken. Je kunt het een pilot noemen, of een andere wijze van aanbieden, het komt op hetzelfde neer. In de periode november 2006 tot februari 2007 zullen we studenten en docenten die betrokken zijn bij periode 7 hierop voorbereiden. Per locatie zal de komende maanden scholing plaatsvinden op het gebied van Black Board, Breeze, etc. Omdat we blijven doen wat we altijd gedaan hebben: gewoon goed onderwijs verzorgen. 5