Ontwikkeling van de Levensverwachting en de gevolgen voor onze pensioenen



Vergelijkbare documenten
1. Levensverwachting: realisatie ten opzichte van verwachting

Aanscherping en verruiming

Introductie Prognosetafel AG2014 Effect voorziening zeer beperkt, kostendekkende premie neemt wel toe

Voorziening en dekkingsgraad

Ruil- en afkoopfactoren

ONDERWERP PRESENTATIE IS EEN STELSELWIJZIGING IN BELANG VAN U ALS DEELNEMER? GENOEMDE ONTWIKKELINGEN / PROBLEMEN OM ONS PENSIOEN STELSEL TE WIJZIGEN

In reglement IV zijn de volgende flexibiliseringsmogelijkheden opgenomen:

PENSIOENEN ONDER DRUK

WELKE PENSIOENREGELING IS TOEKOMSTBESTENDIG? Huidige regelingen & recente ontwikkelingen Stacey René & Hans Kennis.

Uw pensioen bij SPOA. Deelnemersbijeenkomst 8 november 2016

Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk

Stichting Pensioenfonds PepsiCo Nederland. Bijlage Flexibiliserings- en afkoopfactoren en kerncijfers Stichting Pensioenfonds PepsiCo Nederland

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen

Langer leven, langer gezond, langer werken? Implicaties van opleidingsverschillen

Tentamen Pensioenactuariaat 1,

Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds TBI

Pensioenreglement I Abbott Stichting Pensioenfonds Abbott Nederland

Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland. AT&T Pensioenreglement. Bijlage met tabellen

Langlevenherverzekering binnen De toekomst van ons pensioenstelsel

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Stichting St. Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Presentatie over het. Uniform Pensioen Overzicht 15 mei 2013

Wijziging pensioenregeling

1.B. Jouw Cosun pensioen. Informatiebijeenkomsten voor pensioengerechtigden mei 2014

Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord

Fiscale pensioenactualiteiten

Tentamen Pensioenactuariaat 1,

Stichting CRH Pensioenfonds. 20 februari 2013 Utrecht-De Meern

Pensioen- en inkomensscan. Dhr. A. WERKNEMER en Mevr. B. PARTNER. Aangeboden door: De Pensioenafdeling M.A. de Frel Hellingweg 98B 2583 WH Den Haag

Hoe haalt een extra productieve werknemer gezond en werkend zijn pensioen?

NVOG Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden. Stand van Zaken Pensioenen Jos Berkemeijer 5 juni 2019

GEZONDE LEVENSVERWACHTING NAAR OPLEIDING EN STIJGENDE PENSIOENLEEFTIJD

Financieel Jaarverslag 2015 Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers. Gemeente

Vergelijken Onderhandelen Noot voor de redactie / niet voor publicatie

Aanpassing van de reglementaire flexibiliserings-, uitruil- en afkoopfactoren.

Per 1 januari 2015 zijn de aanspraken op ouderdomspensioen geconverteerd naar ingangsleeftijd 67. 2

Najaarsbijeenkomst Vereniging Senioren ING Regio Rotterdam/Zeeland

WELKOM! 22 april, NBC Congrescentrum, Nieuwegein

Toekomst Stichting Pensioenfonds SMIT

S&V Sterftemonitor. Sterftemonitor Q4-2017

1 Inleiding. Wanneer ga jij met pensioen Versie: Pagina: 3 van 7

Toelichting Inkopen van Netto pensioenaanspraken

Formulier Verzoek Uitstel Ingang OP

AG-tafel Prognose waarneming verschil

Voorlichtingsbijeenkomsten pensioen

Onderwerp: welkom bij Stichting Pensioenfonds Openbare Bibliotheken

PENSIOENLEEFTIJD IN BEWEGING: HET SPEELVELD VAN DE OR Scoren met medezeggenschap. 18 mei 2017

Pensioenaanspraken in beeld

Wanneer ga jij met pensioen?

Bestuur en management in control

Verslag Mandema Update mei 2014

Werkloos. Lees alles over de gevolgen van werkloosheid voor uw pensioen

VRAGEN STEEDS STELLEN s.v.p.

Bijlage I: Actuariële grondslagen flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2018

Uw mening over pensioen

Financiële positie pensioenfonds

Stichting Pensioenfonds AT&T Nederland. AT&T Pensioenreglement. Bijlage met tabellen

Haarlem 18 juni 2019 Boxmeer 20 juni 2019 Oss 20 juni 2019

Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010

De risico s binnen uw verplichtingen Actuariële gevaren en risico s

bijlagen 2014 behorende bij het pensioenreglement

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

19 maart Onderzoek: Korten pensioenen?

Actuariële grondslagen flexibiliseringsfactoren per 1 januari 2017

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Pensioenopbouw na de opgegeven datum is niet meer het resultaat is van de gezamenlijke inspanning van beide partners.

Alles (laten) doen voor een goed pensioen

De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Pensioenkeuzestress voor DGA s Wie, wat wanneer

Aanpassing van de reglementaire flexibiliserings-, uitruil- en afkoopfactoren.

2 februari Stichting-Telegraafpensioenfonds 1959 T.a.v. de huidige directie Postbus EB AMSTERDAM

PENSIOENLEEFTIJD 68 JAAR

Met ouderdomspensioen gaan

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

INDIVIDUALISERING OF SOLIDARITEIT. 31 mei 2017

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Deelnemersbijeenkomst

Deelnemersvergadering. Boxmeer 23 juni 2016 Oss 23 juni 2016 Haarlem 30 juni 2016

Een toekomst zonder indexatie Jos Berkemeijer. Amsterdam, 26 oktober 2015, DNB

PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het...

Solidariteit: sterkmaker of splijtzwam?

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

NP Aanvullingsplan. Financiële zekerheid voor uw nabestaanden

Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland

Vereniging van DSM gepensioneerden

Pensioenfondsen ndsen en hun deelnemers,

Kwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari Samenvatting cijfers per 31 december 2014

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk?

ORV CBA 13. Productvoorwaarden. Overlijdensrisicoverzekering

Demografische ontwikkelingen in Curaçao in 2015

Stichting Pensioenfonds RBS Nederland

Is het zorgstelsel een voorbeeld voor het pensioenstelsel? Rein Halbersma, Theo Langejan & Misja Mikkers

Studiedag Economie. Pensioen. A presentation to Guido de Bres by Willem Eikelboom. 15 November Towers Watson. All rights reserved.

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

De juridische aspecten van sterfte en langleven

Wat krijgt u in onze pensioenregeling?

Doorsneesystematiek in pensioenen onder druk?

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. R.A.F. Coenraad, secretaris)

Flexfactoren 2019 Voorbeelden van flexibele mutaties. Pensioenfonds Avebe

Transcriptie:

Ontwikkeling van de Levensverwachting en

Agenda Hoe oud gaan we worden? Wat voor tafel moeten we gebruiken? Gevolgen voor onze pensioenen Conclusies Vragen 2

Hoe oud gaan we worden?

Wat zijn belangrijke factoren? Geslacht Opleidingsniveau Welvaart / gezondheidszorg Eet- en drink gewoontes Rookgedrag Woonwijk Werk! 4

Internationale ontwikkelingen 5

Individuele verschillen 6

Jeanne-Louise Calment Geboren in Arles, Frankrijk, op 21 februari 1875 Oudste persoon ooit van wie de geboorte en sterfdatum officieel is vastgesteld Roken, port en chocola Op 90 jarige leeftijd een deal met notaris van 48 2500 fr per maand in ruil voor haar appartement na overlijden Stopte op 117-jarige leeftijd met roken en leefde nog 5 jaar Notaris overleed 2 jaar eerder 7

Lokale ontwikkelingen 8

Lokale ontwikkelingen 9

Wat voor tafel moeten we gebruiken?

Opinie Tafel op basis van locale gegevens Obv werkende populatie (verzekerdensterfte) Sterftekansen 50% - 70% van gehele bevolking Levensverwachting verzekerden Curacao en Aruba vergelijkbaar Rekening houdend met een trend 11

Vergelijking tafels 12

Vergelijking tafels 13

Vergelijking tafels 14

Heersende opinies Veel fondsen gebruiken nog Nederlandse platte tafels Onvoldoende data? Gewoonte? APFA gebruikt locale tafel United Nations gaan uit van voortzetting trend in ontwikkeling levensverwachting CBS: er is een wereldwijde trend die we hier niet kunnen ontkennen op basis van te weinig data Sterfteresultaten hebben beste fit met locale tafels Prudentie => rekening houden met verbetering levensverwachting! 15

Heersende opinies 16

Gevolgen voor onze pensioenen

Effect van toename levensverwachting Bij fondsen en verzekeraars met actieve deelnemers wordt het probleem soms onderschat Verlies op langer leven wordt gecompenseerd door winst op risicopremie voor kort leven Gevaar ligt in de toekomst! Als het te laat is 2 opties: Korten Subsidie van jongeren 18

Effect van toename levensverwachting Projectie op basis van: Data van willekeurig pensioenfonds OP, NP, pensioenleeftijd 65 jaar Grondslag fonds: GBM 2005 2010-1/-1 Grondslag realisatie VZ 2013 2023 Uitgangspunten voor projectie Rekenrente en opbrengsten 4% Nog 15 jaar opbouw/premiebetaling Startpunt 100% dekkingsgraad 19

Effect van toename levensverwachting 20

Effect van toename levensverwachting Eerste 15 jaar uitkeringen nog redelijk volgens verwachting Daarna neemt effect van langlevenrisico snel toe Zonder ingrijpen pot na 38 jaar leeg, met nog 50 jaar te gaan Op het moment dat de pot leeg is, is benodigde voorziening nog ongeveer gelijk aan de begin voorziening! => Korten of bijstorten onvermijdelijk 21

Conclusies

Conclusies Toename levensverwachting is een wereldwijde trend Trend in de regio vastgesteld door verschillende onafhankelijke partijen Prudente sterftegrondslagen zijn van belang voor houdbaarheid pensioensysteem op lange termijn Korte termijn compensatie van negatief resultaat op langleven door positief resultaat op kortleven, is geen reden tot uitstel verzwaring grondslagen => resultaat analyse is belangrijk 23

Vragen?

DANK VOOR UW AANDACHT Arthur Huits Managing Director Buck Consultants Curacao Arthur.Huits@buckconsultants.cw 25