Agenda. 14:40 15:10 Pauze

Vergelijkbare documenten
Agenda. 14:40 15:10 Pauze

Elektrisch Rijden. Transitie Wagenpark en Bestelbussen werksessie 1. Flip Oude Weernink, Mark Gorter 13 april 2018

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening

Grensoverschrijdend. Interoperabel ticketing

Europese en landelijke ontwikkelingen ter verbetering van medicijnonderzoek bij kinderen. Jos Gilissen. DCRF Jaarcongres-26Sep2018

CELSIUS* *Combined Efficient Large Scale Integrated Urban Systems. Roland van Rooyen Oubbol Oung Astrid Madsen

Bijeenkomst 28 november Molen van Sloten Jan Scheepers

This project has received funding from the European Union's Seventh Programme for research, technological development and demonstration under grant

Caro De Brouwer 27/11/2013

MCDA methodiek in SELFIE: meten en wegen

ENERGiE BOEKHOUDING. Empowered by KU Leuven, VITO, imec & UHasselt

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

RICHES Renewal, Innovation and Change: Heritage and European Society

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen. Jan Van Houwenhove 3 December 2015

DUURZAME DATA-PARKEN HET FUNDAMENT VAN EEN SCHAALBARE SMART CITY-STRATEGIE

Power-to-Gas: Missing link in toekomstige energievoorziening

Power to Power Energy management systems for local grids

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

Co-Designing Citizen Observatories deel 2 van Stap 1 Samen komen tot een specifiek doel

CichOpt: optimaal gebruik en valorisatie van biomassastromen van Cichorium

This project has received funding from the European Union's Horizon 2020 Research and Innovation Programme under Grant Agreement

Kwaliteit van waterstof bij het tankstation. Stefan Persijn, Heleen Meuzelaar HyLAW Den Haag, 9 november 2018

Duurzaam transport voor nu en de toekomst

NEW BUSINESS. Guy Konings

ADMINISTRATIEVE EN WETTELIJKE ASPECTEN BIJ DE TOEPASSING VAN ZONNESTROOM IN NEDERLAND PV LEGAL / PV GRID. Holland Solar Arthur de Vries

Waterstof als transportbrandstof

Fleetclub van 100. Welkom

William Meerschaut PR & Communication Manager Hyundai Belux

Advies (BRUGEL-ADVIES )

Shell NL & Shell New Energies

CLUSTER. Innovatief Bedrijfsnetwerk.

De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling!

Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group

De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling!

Drug Prevention and Information Programme DPIP Financieel Perspectief Doelstellingen

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program

Cruciaal voor behalen doelen Brandstofvisie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Ketenanalyse Woon- Werkverkeer

Halfjaarlijks Evaluatierapport 2013

Smart Mobility ronde tafel Security

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

WKK en de Handel. Cogen Nederland symposium Zeist, 11 november 2005

Kansen en milieuaspecten van de verschillende nieuwe transportbrandstoffen

Project APEx Archives Portal Europe network of excellence

Urban future in the Netherlands Ready to cooperate, charge & go. Peter Vermeij Baerte de Brey

STARTDOCUMENT. 1. De kracht van samenwerking. 2. Waarom een NWP

Klimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE

Nederlands beleid Wind op Zee. Marjan Botman,

PAKKET ENERGIE-UNIE BIJLAGE STAPPENPLAN VOOR DE ENERGIE-UNIE. bij de

Infosessie De Lijn Visie mobility hubs & investeringsprojecten. 13 September 2018, Brussels

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid

Van licht naar gewicht - België 17/01/2017

De auto van de toekomst is voor vandaag

MANAGEMENT REVIEW CO2 PRESTATIELADDER 2012

Alternatieve brandstoffen en tunnelveiligheid

Bioethanol in den Niëderlanden

Cleantech Markt Nederland 2008

Veiligheidsaspecten van alternatieve brandstoffen

Introductie nieuwe technologie, kansen met oog voor nieuwe risico s. Hans Huisman Smash-up Human Factors in Autonomous Shipping

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

View this mailing online

Wilt u warmte en elektriciteit. res-fc market

Het North Seas Countries Offshore Grid Initiative (NSCOGI) Brussel, 8 mei 2012

Bedrijfsleven en Universiteit Best Practices: T-Labs & LTN

Paul de Vos. in voor in relatie tot

WONING-ENERGIERENOVATIE OVER GRENZEN EN REGIO S HEEN

STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Erasmus+ Femke During, HU Grant Office Liliana Dušati, International Office

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

NARCIS in internationale context: OpenAIRE

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei Energie in Beweging

Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility

Brabant aan de Waterstof: mobiliteit

ATHENA Access to cultural heritage networks across Europe. Presentatie door Chris Vastenhoud

Ondersteuning projecten duurzaam vervoer en DKTI-Transport. Erik van de Burgwal 5 september 2017

Duurzaamheid in Agrologistiek; CO2 labeling

Green IT en de rol van supercomputers bij duurzaamheid

De toekomst van elektrisch vervoer

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie

Deltaplan Waterstof. Heeft waterstof de toekomst? De zin en onzin, kansen en ontwikkelingen belicht. Dagvoorzitter: Eric Kouters

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

AFID workshop. Nienke Smeets, Gerben Passier, 21 maart 2019

Brussel, COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE. bij

GDF SUEZ LNG Solutions

Effectieve Innovatie: push & pull. Frans Rooijers - directeur

Visietraject Energiemix Verkeer Fase 1: scenariobouw

Meerjarig Financieel Kader (MFK) Connecting Europe Facility Energie. VLEVA 4 oktober Jan Hensmans Adviseur-Diensthoofd FOD Economie AD Energie

Jaarplan Landelijke Ronde Tafel Juridische Aspecten van C-ITS en zelfsturend rijden 2016

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018

Seminar Schone Voertuigtechnieken

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

SPOORWEGEN IN TSJECHIË EN SLOWAKIJE

3.D.1. Sector- en keteninitiatieven

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)

Transcriptie:

Agenda 13:00 13:10 Opening dagvoorzitter Harold Pauwels - NEN 13:10 13:20 Introductie HyLAW door Robert Smaak Min IenW - Afdelingshoofd voertuigen en brandstoffen) 13:20 13:40 Wat is HyLAW door Françoise de Jong - NEN - en Jan Piet van der Meer - zelfstandige 13:40 14:40 Ervaring uit de praktijk Regulering van de electrolyser Jaco Reijerkerk Ekinetix 14:40 15:10 Pauze Voertuigregelgeving Paul Dijkhof Kiwa Oprichting tankstation Alice Elliott Shell Kwaliteit van waterstof bij het tankstation Stefan Persijn VSL Waterstof in het aardgasnet René van der Haar Gasunie 15:10 15:30 HyLAW Database - Remco Perotti - NEN 15:30 16:00 Aanbevelingen aan de hand van policy papers 16:00 16:30 Discussie 16:30 16:45 Afsluiting Borrel 1

Wat is HyLaW? 9 November 2018 Françoise de Jong en Jan Piet van der Meer Seminar Europees project HyLAW Grant Agreement No 737977

Klimaatdoelstellingen Nederland Sectortafels Platformen voor afspraken beperking CO2-uitstoot in Nederland - Elektriciteit - Gebouwde omgeving - Industrie - Landbouw en landgebruik - Mobiliteit Waterstof is een sector overstijgend onderwerp omdat: Waterstof biedt mogelijkheden als energiedrager voor mobiliteit en transport, in de industrie en de energiesector en mogelijk ook in de gebouwde omgeving. Een programmatische aanpak wordt voorgesteld om de ontwikkeling en uitrol van groene waterstof te versnellen 3

Doelen HyLAW Politiek Identificeren van belemmeringen door wet- en regelgeving (en best practices), en het pleiten voor betere regulering om de ontwikkeling en uitrol van fuel cell en waterstoftechnologieën te ondersteunen. Markt Omschrijven van wettelijke en administratieve processen met betrekking tot de uitrol van de belangrijkste waterstoftechnologieën (coherent, gebruiksvriendelijk, online database) 4

Wet- en regelgeving en administratieve processen Vandaag de dag: Toenemende uitrol en interesse van brandstofcellen en waterstof technologieën > meer producten (opschaling), betere efficiency, reductie van de kosten. ECHTER Bestaande regelgevingskaders (planning, veiligheid, installatie, bediening) komen vaak alleen overeen met conventionele technologieën (bijvoorbeeld waterstof als chemische stof) dit is niet voldoende. Niet-aangepaste maatregelen > extra kosten en tijd, middelenintensief. Bijvoorbeeld langdurige en kostbare vergunningsvereisten voor het realiseren van een waterstoftankstation in de meeste Europese landen. Dit vormt een barrière voor opschaling van de inzet van deze nul emissie technologie, brandstofcellen en waterstof. 5

Rol NEN en Jan Piet van der Meer NEN Ontwikkelen van methodologie Ontwikkelen database Lid kernteam NEN & Jan Piet van der Meer (vanuit NWBA) Nationale inventarisatie Policy papers Disseminatie (seminar) 6

Betrokken landen HyLAW 17 EU landen en Noorwegen Project coördinatie door Hydrogen Europe 7

HyLAW consortium (partners) 8

Scope HyLAW ± 60 wettelijke en administratieve processen 20 waterstoftoepassingen in 8 categorieën 9

Projectplanning Project gestart in januari 2017 2017 De database wordt minimaal tot en met 2021 onderhouden 2021 2019 Project eindigt begin 2019 10

Stappenplan HyLAW Methodologie: Identificatie van: Nationaal werk: Identificatie van wet- en regelgeving relevant voor brandstof cellen en waterstof technologieën, evenals van aanwezige barrières. Nationale aanbevelingen Nationaal seminar Bevorderen politieke beslissingen om nationale juridische en administratieve procedures aan te passen - Categorieën en applicaties - Juridische en administratieve processen Beide delen relevant voor brandstofcellen en waterstof Europese wetgeving: Identificatie van Europese wetgeving en de relevante normen die van toepassing zijn binnen waterstof en de juridische barrières Europese aanbevelingen Europese workshop 06-12-2018 Brussel Informeren van de markt Online database: Compilatie van alle beschikbare informatie van alle partner landen 11

Methodologie naar database en disseminatie Methodologie Definiëren categorieën Definiëren subcategorieën Opstellen definities en vragen Questionnaires Data aangeleverd van alle partners Kwaliteitsbeoordeling van data Analyse van data Omzetten naar informatie Gebruiksvriendelijke interface Database Disseminatie van resultaten Policy papers Seminar 12

Nationaal werk Analyse Desk research Interviews Analyse 13

Main outputs An online and publicly available database compiling legal and administrative processes applicable to hydrogen and fuel cell technologies in 18 countries across Europe A pan-european policy paper targeted towards European decision makers National policy papers describing each legal and administrative process, highlighting best practices, legal barriers and providing policy recommendations National and European workshops for dissemination of the findings and recommendations to public authorities to remove barriers 14

Aanbevelingen aan de hand van policy papers A PEM PRODUCTION AND STORAGE OF HYDROGEN TRANSPORT AND DISTRIBUTION OF HYDROGEN BY ROAD HYDROGEN AS A FUEL AND FUELING INFRASTRUCTURE (MOBILITY) VEHICLES ELECTRICITY GRID ISSUES FOR ELECTROLYSERS GAS GRID ISSUES 15

HyLAW online database preview Website: www.hylaw.eu Database is online: www.hylaw.eu/database Bevat informatie en vergelijkende evaluatie tussen verschillende landen 16

17

Bedankt voor uw aandacht Vragen? Francoise de Jong, Jan Piet van der Meer, Remco Perotti The HyLAW project has received funding from the Fuel Cells and Hydrogen 2 Joint Undertaking under grant agreement No 737977. This Joint Undertaking receives support from the European Union s Horizon 2020 research and innovation programme, Hydrogen Europe and N.ERGHY. Grant Agreement No 737977