Beleidsplan cultuureducatie Jenaplanschool de Klink Grathem 24-04-2015 Onze visie op cultuureducatie Onze school is onderdeel van Stichting SPOLT. Wij hebben een stichting brede visie op cultuureducatie. Deze visie is opgenomen in bijlage 1.
De Klink: samen : spelen, leren en vieren! Jenaplanschool De Klink is in de kern Grathem een brede school waar in één gebouw het basisonderwijs, de kinderopvang met peuterprogramma, de bibliotheek, sportzaal en gemeenschapshuis is onder gebracht. De Klink werkt op basis van het Jenaplanconcept waarin het onderwijs geplaatst wordt in de context van de maatschappij: buiten =binnen. De school staat voor samen : spelen, leren en vieren. De oriëntatie op mens en wereld is het hart van het onderwijs op onze Jenaplanschool: leren is een bijdrage aan de vorming van elk kind tot verantwoordelijk mens en burger in de maatschappij. Onze leerlingen Elk kind heeft zijn eigen karakter, talenten en mogelijkheden, waarmee we zoveel als kan rekening houden. De kinderen op de Jenaplanschool ontwikkelen zich op basis van zelfstandigheid waarbij een onderzoekende houding belangrijk is. Kinderen werken samen middels projecten aan de verkenning van de wereld. Ons onderwijs Op De Klink is elke groep een stamgroep. Deze is heterogeen samengesteld en bestaat uit twee leeftijdsgroepen. De groepen 1-2 en 3-4 vormen samen de onderbouw. De groepen 5-6, en 7-8 vormen de bovenbouw. De leerkrachten in de bouwen vormen samen een team, zijn samen verantwoordelijk voor het onderwijs in de bouw en plannen samen de activiteiten. In elke bouw is op 3 dagdelen per week een extra leerkracht aanwezig. Dit geeft ons de mogelijkheid om op die momenten in kleinere groepen instructie te verzorgen. De Klink is een Jenaplanschool en wil onderwijs verzorgen in de geest van de onderwijsfilosofie van Peter Petersen, de grondlegger van het Jenaplanonderwijs. In de groepen 1 en 2 ligt de nadruk op het spelende kind. Er wordt zoveel mogelijk thematisch gewerkt. Hierbij laten we ons leiden door de methode Kleuterplein. In groep 3 gaan kinderen op hun niveau verder met het aanvankelijk leesproces. Kinderen die in groep 2 nog niet gestart zijn met leren lezen, doen dit in groep 3 volgens de methode De Leeslijn. Ook andere basisvaardigheden, zoals taal, schrijven en rekenen worden nu systematisch aangeboden met behulp van methodes. Het planbord wordt ook hier ingezet om zo het
zelfstandig werken en leren te bevorderen. De basisvaardigheden worden in de volgende groepen verder uitgebreid en verdiept. Deze hebben de kinderen immers hard nodig bij het verkennen en zich oriënteren op de wereld. In de groepen 5 t/m 8 wordt ook Engels gegeven. Hart van de Jenaplanschool is de wereldoriëntatie. Op de Klink worden kinderen middels thema s en projecten uitgedaagd de wereld te verkennen en ervaringen op te doen. We gebruiken hiervoor de methode Alles in 1 voor de groepen 5 t/m 8. Voor de groepen 1 en 2 wordt thematisch gewerkt met als leidraad de methode Kleuterplein. Vanaf schooljaar 2012-2013 is ook groep 4 gestart met Alles in 1. Groep 3 doet mee met de thema s van groep 4. De thema s voor de projecten worden zoveel mogelijk schoolbreed op elkaar afgestemd. Hiermee willen we een goede opbouw in leerlijnen realiseren, die voldoen aan de kerndoelen. Daarnaast staan we ook open voor een eigen inbreng van de kinderen. In schooljaar 2012-2013 heeft het team een studietraject gevolgd om te leren werken volgens de uitgangspunten van OGO. Dit schooljaar willen we hiermee verder aan de slag. We kiezen ervoor bijna alle activiteiten rondom een thema te laten plaatsvinden. Bij de keuze van de thema s laten we ons leiden door de methode Alles in 1 (groep 3-8) en kleuterplein (groep 1-2) en zijn zoveel mogelijk kind nabij en betekenisvol. De leerkracht zorgt voor een inspirerende leeromgeving, stelt vragen, geeft richting en structuur en houdt de einddoelen in de gaten. Zelfstandigheid, zelfsturing, reflectie en eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen worden zoveel mogelijk bevorderd. De Klink gaat dit schooljaar aan de slag om een doorgaande lijn voor groep 1 t/m 8 te ontwikkelen met betrekking tot portfolio s. Naast de traditionele prestatiebeoordelingen, zoals het Cito Leerlingvolgsysteem en de methode gebonden toetsen, is het portfolio voor leerkrachten een goed instrument om de vorderingen van de kinderen op het gebied van kennis, vaardigheden en houding bij te houden. Onze omgeving Grathem is een Nederlands- Limburgs kerkdorp aan de Uffelse Beek in de gemeente Leudal. Het dorp is een voormalige Nederlandse gemeente en heeft ongeveer 1800 inwoners. Grathem is onderdeel van de gemeente Leudal. In Grathem is een carnavalsvereniging, toneelvereniging, koor, een art gallery, recreatie- en cultuurboerderij Op Kapittelsbos, een schutterij en BOOREKAPEL door diek en dun. In Grathem zijn ook monumenten te vinden: Kasteel Ten Hove, Kasteel Groot Buggenum, Grathemer Molen, St. Severinus Kerk, Heilig Hart kapel, Kruis kapel en Maria kapel. Ook is Grathem het vertrekpunt van vele mooie wandel- en fietsroutes.
De plek van cultuureducatie We integreren cultuureducatie bij het uitwerken van de alles- in- 1 thema s. Onze leerkrachten zijn gewend om zelf hun lessen vorm te geven en ondersteunende extra s de school in te halen. In de toekomst leggen we ook de koppeling met techniek. Aanpak ü We inventariseren de alles- in- 1 thema s voor elk schooljaar. ü We inventariseren per school welk netwerk en welke voorbeelden er per thema al liggen. ü We inventariseren waar nog gaten en kansen liggen ü We vullen deze met aanvullende culturele activiteiten door hulpvragen te stellen vanuit het thema. Organisatie We stellen zelf onze hulpvragen. Onze ICC- er helpt daar waar nodig met aanvullende suggesties en inhoud. Onze BCC- er boekt de activiteiten en bewaakt ons budget. Voor het organiseren van onze cultuureducatie, het delen van onze ervaringen en het bijhouden van de culturele ontwikkeling van kinderen maken wij gebruik van de SPOLT brede online database. Wij werken in clusterverband samen. Voor het delen van kennis en ervaringen en het bijhouden van onze inhoudelijke expertise maken wij gebruik van het SPOLT brede netwerk cultuureducatie.
Totaal register kunst en cultuur in Alles in 1 immaterieel erfgoed Aartsvaders Geloof Abraham Geloof Anne Frank Moderne geschiedenis Heksen Middeleeuwen Stamboom Milieu en Kringloop materieel erfgoed (in de buurt, Nederland én wereld) Aboriginals Amerika, Australië Amfitheater Grieken Romeinen Azteken Amerika Australië Farao Bouwen, Kunst, Geloof Fresco Kunst Inca s Amerika Mode Kleding en sport Vaticaanstad Europa Architectuur Akashi- Kaiko- brug Nederland Akropolis Grieken en Romeinen Architectuur Bouwen Barcelona Bouwen Berlijn Bouwen Beurs van Berlage Bouwen Blauwe Moskee Bouwen Carcassonne Bouwen Circustheater Bouwen Donjon Middeleeuwen Eiffel Bouwen Kasteel Bouwen Kathedraal Bouwen Kerk Bouwen Klooster Middeleeuwen Sagrada Familia Bouwen Schroderhuis Bouwen St Jan Bouwen Tempel Geloof
muziek Barok Beethoven Blues Elvis Presley Michael Jackson Mozart Musical Muziek Dans Muziekinstrumenten Notenschrift Opera Peter en de Wolf Prokofjev Rappen Scratchen Vivaldi dans Ballet Breakdance Dans Dans Electric Boogie Flamenco Hiphop Jazz Popmuziek Rock n Roll Streetdance Theater Tragedie fotografie Camera Fotografie Reclame Kunst Communicatie Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst Afrika Kleding en Sport Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst Planten Kunst Kunst Afrika en Azië Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst Kunst, Prehistorie Kunst Kunst Kunst Communicatie
film Beeldtaal Film Poppentheater Schimmenspel TV overig Bloggen Boekdrukkunst Games Geheimschrift Hiërogliefen Runenschrift Tatoeages beeldende kunst Abstracte kunst Afval Ambachten Barok Beeldhouwkunst Gouden eeuw Griekenland Impressionisme Madonna Masker Schilderkunst Surrealisme kunstproject over kunstenaar Appel Jeroen Bosch Pieter Breughel Salvador Dalia Jan van Eyck Gaudi Paul Gauguin Vincent van Gogh Gustaf Klimt Communicatie Communicatie, Kunst Nederland Kunst Communicatie Communicatie Middeleeuwen Communicatie Communicatie Bouwen Kunst Kleding en sport Kunst Milieu en kringloop Moderne geschiedenis Kunst Kunst Gouden eeuw Bouwen Kunst Kunst Afrika Kunst Kunst Kunst Middeleeuwen Middeleeuwen Kunst Europa Bouwen Kunst Kunst Mensen
kunstproject over kunstenaar (vervolg) Frans Hals Kunst Hundertwasser Bouwen Jan Steen Middeleeuwen Leonardo da Vinci Bouwen, Kunst Michelangelo Kunst Mondriaan Kunst Monet Kunst Pablo Picasso Kunst Rembrandt Kunst Renoir Kunst Rodin Kunst Rubens Kunst Van Gogh Kunst Poëzie Elke week gedicht van de week Cabaret Kunst Komedie Kunst Romeo en Julia Europa Limerick Kunst Stand up comedie Kunst Literatuur Shakespeare Europa Handwerken Haken Kleding en Sport Naaien Kleding en Sport Patchwork Kleding en sport
Het culturele veld in onze omgeving De Zongofamilie (Buggenum). Disciplines muziek en theater. Scenario 2 (Op Reis!) Atelier Labyrint (Horn). Disciplines beeldende kunst en erfgoed. Scenario 3 (De Wijde Wereld in!) Reinigingsdienst Maasland (Haelen). Discipline erfgoed. Scenario 2 (Op Reis!) Bezoekerscentrum Leudal (Haelen). Disciplines erfgoed en natuur. Thema s (natuur)beleving, WO II in eigen omgeving en grafheuvels. Scenario 2 (Op Reis!) Atelier Leudal, teken- en schilderschool (Heythuysen). Discipline beeldende kunst. Scenario 1 (Dicht Bij Huis!) Marmiek, educatieve projecten op maat (Grathem). Disciplines muziek, theater, beeldende kunst, erfgoed, literatuur en natuur. Scenario 4 (De Wijde Wereld In!) Gemeentemuseum het Land van Thorn. Disciplines beeldende kunst & erfgoed. Thema s Geschiedenis van Thorn, Kunstenaars geïnspireerd door Thorn. Scenario 3. Zie ook de culturele kaart & het culturele veld op www.bijsien.nl! Culturele partners waar wij graag mee samenwerken Wij ontwikkelen onze cultuureducatie Van De Wijde Wereld In! naar Grenzeloos!
Bijlage 1: Visie cultuureducatie SPOLT (herziene versie april 2015) Cultuur en onderwijs zijn allebei gericht op betekenisgeving. Cultuur toont een scala aan mogelijkheden om de wereld waarin we leven betekenis te geven. Die mogelijkheden zouden centraal moeten staan in de ontwikkeling van kinderen tot medevormgevers van de toekomst. Kinderen zijn de medevormgevers van de toekomst. Niet in de zin van de maakbare samenleving zoals die in de e 20 eeuw actueel was, maar veel meer als participant in de samenleving. Onderwijs is veel meer een oplossingsruimte dan een kennisinstituut geworden. Het is daarom van belang dat onderwijs kinderen de mogelijkheid biedt via een doorlopende leerlijn van basisonderwijs en vervolgonderwijs voldoende cultuur geletterdheid inclusief een bijpassende attitude te ontwikkelen. Educatie in cultuur functioneert als een krachtig middel om een nieuwsgierige en actieve houding te stimuleren; passend bij de talenten van de kinderen om hun competenties te ontwikkelen. Daarmee is cultuureducatie geen vak maar een onderwijspraktijk, een voortdurende actieve zoektocht. Het benoemen van het uit te werken proces in termen van een zoektocht of expeditie geeft aan dat het invoeren van gebruikelijke methodieken niet zal volstaan. Het van onderuit ontwikkelen, vanaf de werkvloer opbouwen, heeft een andere aandacht nodig. Cultuur start bij verkenningen in de wereld die kinderen dagelijks om zich heen ervaren. Hiermede formuleren we cultuureducatie als een vanzelfsprekend gereedschap dat leerkrachten tot hun beschikking moeten hebben (of hierin begeleid worden) om kinderen (vormgevers van de toekomst) toe te rusten voor hun taak. Cultuur biedt een rijke en aantrekkelijke leeromgeving waarin kinderen doelgericht en praktisch toepasbare kennis en procesvaardigheden ontwikkelen. Hiermee maken we de ideeën zichtbaar in de praktijk van alle dag op school en kunnen we de competentieontwikkeling van kinderen optimaal ondersteunen door leerprocessen te volgen en leerresultaten vast te stellen en te evalueren ten aanzien van kennis, vaardigheden en houdingen.
Wat betekent dit voor SPOLT Cultuureducatie is leren over, door en met kunst en cultuur. Inclusief het leren beoordelen, genieten en zelf beoefenen van kunst en cultuur- binnen- en buitenschools. Cultuureducatie is op de scholen van SPOLT onderdeel van het totale onderwijsprogramma voor het realiseren van de kerndoelen en om te werken aan algemene ontwikkelingsdoelen zoals sociaal-emotionele ontwikkeling, zelfvertrouwen en respect. Er is aandacht voor talentontwikkeling binnen de verschillende disciplines van kunst en cultuur (muziek, theater, literatuur, dans, beeldende kunst, erfgoed en media) en we sluiten aan bij onderwijsontwikkelingen, zoals boeiend onderwijs en meervoudige intelligentie, met gerichte aandacht op de 21 st century skills. Elementen die binnen het onderwijs op de scholen van SPOLT een rol spelen bij de realisatie van de doelstelling cultuureducatie zijn: - het geven van kaders om cultuur te leren (kennen), waarderen en begrijpen - het aanzetten tot deelname - het stimuleren van gedragsverandering - het kennis laten nemen en ontdekken van cultuur - de intrinsieke waarde; het belevingselement - het niet-vrijblijvende karakter; de bewustwording We zetten hierbij alle vormen van educatie in die beogen de leerlingen in contact te brengen met kunst, cultuur, erfgoed en media in actieve, receptieve dan wel reflectieve vorm. Activiteiten gericht op vergroting van deskundigheid van leraren of het onderwijsteam vallen ook onder het begrip cultuureducatie. Hiermede wordt cultuureducatie ingebed in het schoolprogramma van de scholen van SPOLT. Tevens stellen de scholen van SPOLT zich tot doel het aandachtsveld van de leer- naar de leefomgeving te verbreden. Middels buitenschoolse cultuureducatie wordt kinderen de kans geboden zich verder te ontwikkelen of te ontdekken wat ze leuk vinden, waar ze goed in zijn en wat de culturele mogelijkheden in de omgeving zijn. Samenwerking met de amateurkunst biedt kansen voor ons onderwijs en zorgt voor inbedding in het onderwijs van erfgoededucatie en volkscultuur. Lokale inpassing is gewenst.
De hierboven beschreven visie leidt tot 6 gemeenschappelijke en overkoepelende doelstellingen voor cultuureducatie op SPOLT-niveau: 1. Leerlingen hebben op het einde van groep 8 kennis (feiten en inzicht), praktische- en procesvaardigheden uit cultuureducatie verworven via actief in contact te zijn gebracht met professionele kunstuitingen. 2. leerlingen zijn zich op het einde van groep 8 bewust dat Kunst mensenwerk is, door en voor mensen. 3. leerlingen zijn op het einde van groep 8 in procesmatige en productmatige zin in staat oplossingen te bedenken voor en ontwerpen te maken van kunstuitingen; daarmee hebben de leerlingen ervaren dat kunst inspiratie en arbeid is. 4. leerlingen kunnen op het einde van groep 8 via kunst in hun eigen omgeving relaties leggen tussen werking en vorm van materiaal. Bezig zijn met het vormgeven van wat iemand bezig houdt, valt al onder kunstuitingen. 5. Leerlingen hebben op het einde van groep 8 ervaren dat je over kunst een mening kunt hebben. Smaken verschillen, maar er valt over te praten. 6. leerlingen hebben op het einde van groep 8 een positieve houding ten aanzien van Kunst en Cultuur en herkennen Kunst en Cultuur als een integraal aspect van de wereld. Leerlingen hebben ervaren dat Kunst en Cultuur van jou is en over jou gaat. Deze 6 doelstellingen vormen voor alle SPOLT-scholen het referentiepunt om cultuureducatie resultaatgericht in het onderwijsprogramma te implementeren. Gedurende 8 jaar basisonderwijs werken leerlingen aan de hand van een vraaggestuurd onderwijsaanbod voor cultuureducatie dat leidt tot het bereiken van deze doelstellingen. De rol van de cultuurcoördinatoren de komende planperiode: Om deze doelstellingen te realiseren en de scholen daarin te ondersteunen is er een kwaliteitskring interne cultuurcoördinatoren voor de scholen van SPOLT. De kwaliteitskring interne cultuurcoördinatoren werkt onder regie van de bovenschoolse cultuurcoördinator en voert de volgende taken uit: Het bevorderen van een breed draagvlak op de school als voorwaarde om de implementatie van cultuureducatie succesvol te laten verlopen. Het opstellen van cultuureducatiebeleid aansluitend bij de ambities van de afzonderlijke scholen van SPOLT en passend binnen de visie en doelstellingen voor cultuureducatie van SPOLT. De implementatie op de eigen school begeleiden, waarbij het bewust werken aan kerndoelen (voor kunstzinnige oriëntatie) voorop staat. Het coördineren van inhoudelijke en organisatorische zaken op het gebied van cultuureducatie in de eigen school.