Heb je de nieuwste versie van dit boek?

1 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Heb je de nieuwste versie van dit boek? Dit is versie 2.0 van dit e-book. Heb je dit e-book daarnet niet zelf gedownload op www.horsefulness.be, en wil je er zeker van zijn dat je de nieuwste versie hebt? Je kunt hier gratis de nieuwste versie van dit e-book downloaden: http://www.horsefulness.be/ontvang-het-gratis-e-book/ BELANGRIJK Je mag dit e-book weggeven aan wie je maar wilt. Het mag echter uitsluitend in deze vorm worden verspreid, het is niet toegestaan de inhoud en/of opmaak te wijzigen, of informatie uit dit e-book op een andere wijze te gebruiken. Haal er dus geen losse stukken uit, maar verspreid het enkel in zijn originele vorm! Dit is een gratis e-book, het mag dus niet verkocht worden! Ik heb dit boek met grote zorg en toewijding voor jou geschreven, dus ik hoop dat je bovenstaand gegeven eerbiedigt! Overtredingen hierop zullen juridisch vervolgd worden. Ben je zelf professioneel met paarden bezig, dan mag je van mij het e-book zelfs op je website plaatsen (met brondvermelding) of het aan de leden van je mailinglijst geven. Je kan ook de geprinte versie gebruiken, bv in een wachtkamer van een dierenartspraktijk, in de kantine van de manege, in de paardenwinkel, Dit alles dus, zoals reeds gezegd, in zijn originele vorm. Disclaimer: De informatie in dit e-book is ook een weergave van mijn persoonlijke visie en ervaringen. Ik heb tevens mijn best gedaan om de informatie die ik je geef in mijn documenten zo juist en zo goed mogelijk weer te geven. Het gebruiken en toepassen van deze informatie door jezelf of door anderen valt echter niet onder mijn verantwoordelijkheid. Ik, Karine Vandenborre, kan door niemand en op geen enkele rechtstreekse of onrechtstreekse wijze aansprakelijk gesteld worden voor ongevallen, schade of andere gevolgen als gevolg van eventuele onvolkomenheden, onjuistheden en/of onvolledigheden in de verstrekte informatie. Over www.horsefulness.be www.horsefulness.be is er voor iedereen die een passie heeft voor paarden en op een paardvriendelijke en verantwoorde manier paarden wil trainen. Het doel van deze website is gratis informatie geven over paarden en Horsefulness Training. Op www.horsefulness.be vind je veel waardevolle tips en bovendien kunnen de bezoekers vragen stellen via de reactieformulieren onder elk blogbericht.

2 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem Mijn naam is Karine Vandenborre (1977). Als professioneel instructrice en trainer van paarden help ik mensen en hun paarden. Of moet ik zeggen: paarden en hun mensen ;-) Na het jarenlang bestuderen van veel verschillende stromingen en systemen van trainen, zowel klassieke als meer natuurlijke, maar vooral uit de praktijk van elke dag groeide het Horsefulness Training systeem. Het is een heel effectieve en dynamische manier om paarden te trainen, maar het is vooral heel paardvriendelijk. Horsefulness Training is een schitterende manier om de band tussen mens en paard zo optimaal mogelijk te maken, zodat er meer harmonie kan bereikt worden, zowel op de grond als in het zadel! Ik denk dat elke persoon die met paarden omgaat hetzelfde doel heeft, nl een team vormen met zijn paard. Een team waarbij partnerschap, communicatie en wederzijds respect centraal staan.

3 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Vanwaar de naam Horsefulness? Ik wou een naam vinden die meteen duidelijk maakte dat het over paarden ging, en niet alleen over paarden, maar ook over bewustwording. Ik wou een naam die liet horen dat met paarden omgaan een manier van leven is. Die naam moest rust uitstralen, maar ook kracht. Ik kwam uiteindelijk uit op de naam Horsefulness Deze naam dekt de lading uitstekend! Het is nl een samenvoegsel van Horsemanship, de kunst om met paarden om te gaan en Mindfulness, een levenshouding waarbij je jezelf oefent in bewuste niet-oordelende aandacht, zowel van jezelf als alles om je heen. Mindful omgaan met je paard Horsefulness Training leert je het belang om steeds bewust te zijn van hoe je paard denkt, reageert, leert, leeft, Maar ook hoe je jezelf opstelt en op je paard inspeelt. Het leert je om op een niet oordelende manier en met volle aandacht met je paard om te gaan. Je leert dus mindful omgaan met je paard. Dit is volgens mij de basis voor een eerlijke relatie, die gebaseerd is op vertrouwen en wederzijds respect. Eerst intentie, dan techniek Naast dit aspect komt het er natuurlijk ook op aan om technische vaardigheden te ontwikkelen. Je moet nu eenmaal weten hoe je iets moet doen, waarom je het doet, welke de juiste hulpen zijn, wat en wanneer je moet belonen, Zo kan je paard je beter begrijpen. Hierbij hoort echter een heel belangrijke regel: Eerst intentie, dan techniek!

4 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. De 4 dynamische onderdelen Horsefulness Training ontstond niet op 1 dag. Het is het resultaat van jaren en jaren bijschaven tot het uiteindelijk zo geëvolueerd is dat het nu een stap voor stap leidraad geworden is die je op elk paard kan toepassen. Het bestaat uit vier grote trainingsonderdelen, nl - Het Vrije Werk (werken met het paard in vrijheid) - Grondwerk (werken met het aangelijnd paard) - Gymnastiserend Grondwerk (waaronder werk a/d hand en longeren) - Bitloze Rijkunst Deze onderdelen geven je handvaten waarnaar je kan teruggrijpen wanneer het fout loopt. Ze vullen elkaar aan. Je kan dit systeem op elk paard toepassen. Ja,op elk paard! Want al kan je dit systeem echt stap voor stap toepassen, toch kan je er ook gewoon dat eruit halen wat op een bepaald moment voor een bepaald paard of een bepaalde combinatie het meeste van toepassing is. Het is dus eigenlijk een heel dynamische methode! Er wordt rekening gehouden met het individuele paard, want geen enkel paard is hetzelfde! De stap voor stap leidraad is heel interessant voor mensen die net starten met hun paard en een logische manier van trainen willen toepassen. Alsook bij bepaalde problemen of uitdagingen zal ik aanraden om het echt stap voor stap aan te pakken, zodat er een goede basis wordt gelegd voor verdere trainingen. Wanneer de basis echter al goed is, dan is het zo dat je het systeem op een meer dynamische manier kan gaan toepassen. Zo zou je jezelf bv kunnen verdiepen in Het Vrije Werk (eerste onderdeel) en terzelfdertijd de trainingen onder het zadel (vierde onderdeel) voortzetten. In dit E-book belicht ik het eerste onderdeel. Ik ben momenteel aan het werken aan de volgende 3 onderdelen en die zal je later dan ook zelf kunnen downloaden. Maar nu, op naar het eerste onderdeel!

5 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Onderdeel 1: Het Vrije Werk Tijdens Het Vrije Werk, werk je met een loslopend paard in een piste of in de weide. Je houdt het paard niet vast en je geeft het alle vrijheid om van je weg te gaan wanneer het daar behoefte aan heeft. Vandaar de naam Het VRIJE Werk. We laten het vrij kiezen wanneer het van ons weg wil gaan. Dit zorgt ervoor dat het paard op geen enkele manier dwang ervaart. Het voornaamste doel van Het Vrije Werk is een sterke band opbouwen en een echte connectie te laten ontstaan tussen jezelf en jouw paard. Vaak worden paarden te snel getraind, zonder dat er genoeg gelegenheid is geweest om mekaar echt te leren kennen en een sterk fundament te bouwen. Wanneer je echter de tijd neemt om in vrijheid met het paard te werken, inspeelt op het natuurlijke gedrag van je paard en dit op een zachte en vriendelijke manier, dan zullen jullie die echte connectie en diepe band gaan voelen die nodig is om achteraf probleemloos en plezierig te kunnen trainen. Het is belangrijk om een positieve intentie over te brengen, een juiste ingesteldheid uit te stralen en je in te leven in de belevingswereld van het paard. Het is nodig om zijn natuurlijke eigenschappen en gedragingen te begrijpen. Tijdens Het Vrije Werk neem je de tijd om mekaar te leren kennen. Paarden moeten de kans krijgen om eerst nieuwsgierig te zijn naar hun mens. Van daaruit groeit vertrouwen en vriendschap. Daarna werken we, ook in vrijheid, aan de rangorde en leren we goed leiderschap neerzetten. Als het paard merkt dat jij leiding kan geven op een geaarde, rustige, assertieve manier, zal nog meer vertrouwen groeien. Het Vrije Werk is een eerste stap naar partnerschap en natuurlijk leiderschap* en dus het eerste onderdeel van Horsefulness Training.

6 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Door met Ulysse eerst in vrijheid te werken in de weide, ontstond er tussen ons een sterke connectie. Nu volgt ze me zelfs los op straat, terwijl ze daarvoor heel moeilijk te vangen was op de weide. Ik raad je niet om ook thuis met je paard los op straat te gaan wandelen, ik wil hiermee alleen maar tonen dat er veel mogelijk is, als je op de juiste manier met je paard omgaat. * HORSEFULNESS gebruikt de term natuurlijk leiderschap om er de nadruk op te leggen dat er wordt ingespeeld op de natuur van het paard en rekening wordt gehouden met de natuurlijke behoeften van het paard. Hiervoor moet je de psychologie van het paard begrijpen en alles vanuit het oogpunt van het paard bekijken. Dat maakt leiderschap natuurlijk. Je zet natuurlijk leiderschap neer, wanneer het paard je volgt vanuit vertrouwen. Daarom werk ik niet in een round-pen of picadeiro omdat het paard niet ver genoeg van me weg kan gaan wanneer het daar de behoefte toe voelt. Wanneer het vertrouwen en de vriendschap heel sterk is kan het wel voor bepaalde oefeningen, maar het is dus niet nodig dat je een picadeiro hebt om goed te kunnen trainen! Wat heb je nodig voor Het Vrije Werk? Niet veel! Je hebt er zelfs geen piste voor nodig. Je kan het gewoon doen in een weide. Bij sommige paarden is het wel gemakkelijker om in een paddock te werken waar geen gras staat, omdat het paard dan minder afgeleid is. Bij andere paarden is het dan weer beter om in een weide te werken, omdat ze rustiger zijn door het grazen. Maar je kan het uiteindelijk zowel in een

7 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. weide doen als in een piste. En je kan het ook afwisselen, nu eens in de weide, dan eens in een piste. Wanneer je in een piste werkt, probeer dan in een zo groot mogelijke piste te werken. Voor de oefeningen dat we doen is het beter dat het paard van je weg kan gaan en dat zo ver mogelijk. Op die manier zal het paard nooit overstresst geraken als je jezelf eens wat assertiever moet opstellen. Het zal dan gewoon naar de andere kant van de piste lopen en je laat het daar tot rust komen. In een kleine piste, een piste van 10 op 10 of zelfs 15 op 15, loop je het risico dat wanneer je het paard bv van zijn plaats drijft, het langs de draad heen en weer gaat lopen en probeert om onder de draad door te kruipen of erdoor te lopen. Zelfs al stel je jezelf heel rustig op! Het is de afstand tussen jullie die te klein is op dat moment en het paard wordt onzeker. Het wil kunnen bewegen (want dat vraag je!) en eventjes van je weg gaan, genoeg afstand kunnen nemen. 15 meter is te weinig afstand. Zelfs 20 meter kan voor sommige paarden te weinig afstand zijn. Als het paard genoeg afstand kan nemen en jij gaat hem niet achterna, dan leert het al gauw dat je het goed bedoelt en dat je respect hebt voor hem. Dat zal zijn onzekerheid wegnemen en gauw zal het paard het niet meer nodig vinden om zich zo ver van je te verwijderen. Naast een piste of een weide heb je ook een korte koetsierszweep nodig. Deze zweep gebruiken we als verlengde van ons lichaam. Als we drijven met ons lichaam(= het paard in beweging zetten) dan kunnen we deze zweep als versterkende hulp inzetten. Het Vrije Werk bestaat uit 8 oefeningen. Ik noem deze oefeningen de Connectie-oefeningen, omdat ze ervoor zorgen dat er een echte connectie ontstaat tussen mens en paard. Deze oefeningen worden stap voor stap aangeboden maar hoe langer je ermee bezig bent en hoe meer voeling je ermee krijgt, hoe beter je ze in en door elkaar zal laten vloeien.

8 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Eerst en vooral wordt er aan het vertrouwen gewerkt en daarna aan respect en leiderschap. Wanneer deze 3 zaken, vertrouwen, respect en leiderschap aanwezig zijn, dan kan je zeggen dat je een hele sterke basis hebt om op verder te bouwen! Dan ben je klaar om met je paard aan de volgende onderdelen te beginnen, namelijk het gewone grondwerk, het gymnastiserend grondwerk en uiteindelijk het rijden. Connectie-oefening 1: SAMEN ZIJN Dit is dé belangrijkste oefening. Ik spreek er ook over in mijn gratis e-book 10 tips voor een betere relatie met je paard. Door deze oefening ontstaat er een groepsgevoel, een gevoel van samenhoren. Dit kan je doen in een weide of in de paddock. Je kan je paard hiervoor uit de groep halen, maar je kan het ook doen met andere paarden erbij. Staat je paard op sommige momenten van de dag op stal, dan kan je dat uiteraard ook daar doen, maar het is wel veel leuker om dit in een weide te doen. In een grote ruimte kan het paard nl kiezen of hij graag heel dichtbij je blijft of liever wat verder blijft, in een stal kan dat niet. Daar kan hij meestal niet verder dan 3 tot 4 meter van je vandaan gaan staan. Het paard kan dus niet beslissen dat hij je uit zijn persoonlijke ruimte wil. En voor veel paarden is dat nu net heel belangrijk, dat ze dat wél kunnen. De oefening is heel simpel: je gaat zitten (een stoel, een boomstronk, een muurtje, ) en je neemt de tijd om gewoon daar te zijn waar je paard ook is.

9 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Je kan een boek lezen of schrijven, maar je kan ook gewoon niets doen en daarvan genieten. Je kan ook rondlopen in de weide, op het gemakje, een beetje rondhangen. Eigenlijk negeer je jouw paard tijdens deze oefening. Je gaat dus geen contact zoeken en vraagt zeker niet aan het paard of het naar je toe te wil komen. Je doet deze oefening wel omdat het paard uiteindelijk contact met je zou komen zoeken, maar je laat dit volledig vanuit de wens van het paard ontstaan. De kunst is dan ook van dit volledig los te kunnen laten! Door deze oefening vaak te doen zal je paard nieuwsgierig worden en op de duur naar je toe komen uit zichzelf (als dit nu nog niet het geval zou zijn). Dit is héél krachtig, want het moment dat een paard zélf beslist om naar je toe te komen is het moment waarop de connectie begint te groeien. Het paard heeft interesse in jou, wil weten wie je bent, wat je daar doet, hoe je reageert op hem. Hij zal zich steeds meer en meer op zijn gemak voelen als je erbij bent en er ontstaat een groepsgevoel. Je hoort er op een bepaalde manier bij wanneer je deze oefening doet. Doe deze oefening zo vaak mogelijk, en blijf ze ook doen als je verder gaat met alle andere oefeningen! Soms zit ik uren in de weide bij mijn paarden.

10 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Connectie-oefening 2: De Ont-moeting De naam zegt het zelf al: je komt bij elkaar maar niets moet. Bij deze oefening nodig je het paard uit tot contact. Waar je in de vorige oefening eigenlijk heel passief bent, ben je hier wat actiever, je zet nl de eerste stap, maar daarna ligt het volledig bij het paard wat er gebeurt of niet gebeurt. Je toont tijdens deze oefening dat je respect hebt voor de persoonlijke en intieme ruimte van het paard en dat je eventuele grenzen dat het paard aangeeft eerbiedigt! Veel paarden hebben een soort van wantrouwen in mensen. Niet altijd in de mens op zich, maar in wat de mens doet. Ze hebben namelijk geleerd uit ervaring dat wanneer er een mens in de weide komt en op hen afstapt, dit vaak betekent dat er iets zal gebeuren. Of ze worden geaaid (terwijl de meesten dat op dat moment nog niet willen, want een paard heeft meestal behoefte om eerst te ruiken aan de ander), of ze worden gehalsterd en meegenomen, of ze worden in beweging gezet, of ze worden gepoetst, Deze oefening zorgt er dus voor dat het paard leert dat jij niet altijd iets wil van hem als je naar hem toe stapt. Vandaar de naam: de ont-moeting, er moet niets! Je nodigt het paard dus uit tot contact en daarna ga je weer weg, zodat het paard leert dat er verder niets zal gebeuren of gevraagd worden.

11 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Deze oefening is heel goed voor paarden die weglopen van zodra je naar hen toe gaat. Paarden die zich moeilijk laten halsteren bv omdat ze weten dat er dan iets volgt Maar ook als je paard zich altijd gewillig laat halsteren en zich ook goed laat benaderen is deze oefening heel waardevol! Bij deze oefening leer je kijken waar de eventuele grenzen liggen van een paard en communiceer je op zo een manier dat het paard leert dat je zijn grenzen respecteert. Hierbij is timing heel belangrijk. De ont-moeting zorgt sowieso voor een paard dat zelfzekerder wordt, minder op zijn hoede en opener naar jou toe. Connectie-oefening 3: Groomen Als je je paard kan ont-moeten (het paard staat open voor contact, ruikt aan je hand en blijft staan), dan ga je eens kijken of je het paard kan aaien of groomen (krabben). Ook hier tonen we respect voor de grenzen van het paard. Een paard dat zich niet laat aanraken kan schrik hebben hiervoor óf het heeft er simpelweg geen zin in. Een paard is nu eenmaal geen knuffelbeer en is er dan ook niet altijd voor te vinden om zich te laten aaien. Jij ook niet, toch? Wat het ook is, als het paard weggaat, draai je dan simpelweg om en ga ook weg. Hier zeg je in feite aan het paard: ik kom je niet achterna dus ik heb respect voor jouw keuze. Het is moeilijk om in te schatten wanneer een paard openstaat voor grooming. Dus voel je niet afgewezen als het paard zich niet laat aaien of groomen. Door tijd door te brengen met je paard en je paard steeds beter te

12 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. leren kennen, zal deze oefening steeds beter gaan. Jij zal leren wanneer en hoe jouw paard het liefst is aangeraakt en het paard zal leren genieten van jouw aanrakingen. Groomen doe je niet altijd als derde oefening in het rijtje. Soms doe je dit pas als je al wat verder gekomen bent in het Vrije Werk. Wanneer beslis je nu om deze oefening wel te doen? Bij angstige paarden. Want zolang je paard nog schrik heeft als jij je hand omhoog brengt om hem te aaien, dan is er volgens mij nog geen stevige basis qua vertrouwen. Dan heeft het uiteraard ook niet veel zin om iets anders te gaan doen, want het paard zal dan gespannen zijn en minder goed reageren op jou. Het denkt dan in feite alleen maar aan: Ik wil weg. Dit is geen goede basis om op verder te gaan. Het paard kan niet leren op die manier. Blijf dan de eerste 3 oefeningen doen tot het paard op zijn gemak is hierbij. Dus dat het paard vanzelf naar je toe durft te komen tijdens het Samen Zijn, dat het paard blijft staan tijdens de ont-moeting, en dat je het rustig kan aaien. Wanneer beslis je om deze oefening nog niet te doen? Als het paard ernstig dominant gedrag stelt! Dus als het paard heel opdringerig is, je omver durft te lopen, geen enkel respect heeft voor jouw intieme ruimte. Dan zal je eerst je eigen grenzen moeten stellen en aan de rangorde moeten werken.

13 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Connectie-oefening 4: Jouw Plaats is Mijn Plaats Hier gaan we dus werken aan de rangorde. Een paard is een rangorde-dier, dat wil zeggen dat er in de groep waarin hij leeft een contextgebonden (!) hiërarchie is. Paarden kunnen zich dus hoger in rang of lager in rang opstellen tov een anderen. Er wordt soms gesteld dat paarden een mens niet als ranghoger of ranglager zien. Ik ben van mening dat dit wél zo is. Er zijn tal van voorbeelden waarbij paarden samenleven met andere dieren en ook daar een rangorde te zien is. Waarom zou het anders zijn met mensen? In elk geval is het belangrijk dat een paard zijn plekje wil afstaan aan ons, en ook opzij gaat wanneer wij dat vragen. Dat is ook de manier waarop paarden elkaar tonen wie hoger/lager in rang is dan wie op dat moment. Dus dat kunnen wij imiteren! Deze oefening is dus heel simpel: we stappen naar het paard toe en nemen de plaats in van het paard. We zeggen eigenlijk aan het paard: ik wil op jouw plaats gaan staan, dus ik zet jou in beweging, zodat je daar weggaat. Daarna ga je op zijn plaats staan, zijn plaats is nu jouw plaats. Het is heel gevaarlijk om met een paard te werken die je niet kan wegsturen wanneer je dat wil! Deze paarden tonen steeds minder respect voor jouw persoonlijke en intieme ruimte en worden vaak heel opdringerig. Ze kunnen je gaan bijten of omver lopen. Het is dus heel erg belangrijk dat je naast het opbouwen van een vertrouwensrelatie ook aan de dominantieverhouding gaat werken. Jouw Plaats is Mijn Plaats is daar een hele goede oefening voor! Je kan je heel assertief opstellen, maar toch is er geen dwang, want je geeft het paard de ruimte om weg te lopen. Je laat het vrij.

14 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Connectie-oefening 5: Los Sturen Een paard dat een ander paard kan sturen is op dat moment ook hoger in rang. Maar doordat je ook richting aangeeft leid je het paard ergens heen. Dus je hebt niet alleen maar controle over wanneer het paard beweegt, maar ook hoelang het blijft bewegen, hoe snel het beweegt en in welke richting het beweegt. Het interessante aan deze oefening is dat je een diepere connectie laat ontstaan doordat je inspeelt op het natuurlijke gedrag van paarden. Zij interpreteren het nl zo dat wie hen vriendelijk drijft, bij de groep hoort. Een veulen wordt reeds van bij de geboorte geleerd om zich door zijn moeder en de andere leden van de groep in beweging te laten zetten. Het leert dus eigenlijk al van kleins af aan dat het tussen de hulpen van de kudde moet blijven indien het zich veilig en geborgen wil voelen. Dit blijft het paard zijn ganse leven kennen en herkennen. En wij kunnen daar handig gebruik van maken om een nog diepere band te laten ontstaan. Door het paard op een rustige, vriendelijke-assertieve, ontspannen manier mee te nemen tijdens het losse sturen, zal er vanzelf een dieper gevoel van connectie ontstaan. Waar het paard in het begin soms te snel zal gaan, zich constant wil omdraaien of van je wil weglopen, zal het paard, wanneer je het vaak genoeg herhaalt en met de juiste intentie werkt, op de duur ervoor kiezen om bij je te blijven, ook wanneer het vóór jou loopt. Als jij dan halthoudt, dan zal het paard ook gaan halthouden. Als jij naar rechts wil gaan, zal het paard naar rechts gaan. Als jij naar links gaat, zal het paard naar links gaan. Als jij iets sneller wil stappen, dan zal het paard

15 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. versnellen. Als jij het paard uitnodigt om naar je toe te komen, dan zal het graag op jouw uitnodiging ingaan. Er is dan een sterke, natuurlijke verbinding ontstaan, door eerst het vertrouwen te winnen, dan te werken aan de rangorde en dan in te spelen op het kuddegevoel van het paard. Het feit dat het paard ook hier weg kan lopen wanneer het daar de behoefte toe voelt zorgt ervoor dat het paard nog steeds de vrije keuze heeft en zich dus niet onder dwang voelt gezet. Connectie-oefening 6: Los Leiden Het losse leiden kan spontaan ontstaan uit alle vorige oefeningen. Wanneer het spontaan ontstaat dan is het aan jou om het aan te nemen en het paard los te gaan leiden zolang het paard daar zin in heeft. In het begin vragen we nog niet: Blijf bij mij. We laten het paard weer gaan als het beslist om te gaan. Van zodra de band sterk genoeg is en het paard zich gemakkelijk los laat sturen is het paard wel klaar om zich op jouw vraag los te laten leiden. Daarbij vraag je dus aan het paard om mee te komen naast jou. Het paard volgt dan jouw snelheid en richting.

16 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Het is heel slim om voor een training even de tijd te nemen en daarbij toe te werken naar het Losse Leiden. Al is het maar 5 minuutjes, als het paard zich los laat leiden zegt het eigenlijk aan je: Ja, ik wil bij je zijn. Ik start graag met mijn paard die graag bij me is. Als het paard me niet spontaan gaat volgen of me niet wil volgen als ik het vraag, dan spendeer ik enkele minuten of langer aan het connecteren. Dat doe ik door alle 8 de connectie-oefeningen te doorlopen of slechts 1 of enkele, naargelang de situatie. Vaak zijn de oefeningen Samen Zijn en de Ont-moeting de krachtigste oefeningen die je kan doen om het paard in de juiste stemming te brengen en de juiste connectie te laten ontstaan, zodat het paard zich weer los laat leiden. Moest dat niet voldoende zijn dan kan je los gaan sturen om het kuddegevoel wat meer aan te wakkeren. Connectie-oefening 7: Los Cirkelen Deze oefening ontstaat uit alle vorige oefeningen. Het paard gaat dan rond jou cirkelen terwijl jij min of meer op dezelfde plaats blijft stappen (je stapt dus zelf een heel klein cirkeltje). Je vraagt dus eigenlijk aan het paard om sneller te bewegen dan jou, maar dat het toch nadenkt over hoe het dan bij jou kan blijven. Wanneer het paard dit doet dan betekent het dat het veel focus heeft op jou.

17 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Wij gaan het paard niet op een dwangmatige manier leren om rond ons te blijven cirkelen. Dwangmatig, daar bedoel ik mee dat het paard wanneer het weg loopt, opgedreven wordt tot het beslist om terug te komen. Het paard leert dan alleen maar: Als ik mezelf niet moe wil maken en de persoon in het midden rustig wil houden, dan moet ik bij die persoon blijven. Tijdens het Vrije Werk, en ook bij alle andere oefeningen die we doen met het paard, is het belangrijk dat je natuurlijk leiderschap neerzet, en door een paard geen vrijheid te geven wanneer het wegloopt, geef je een heel andere boodschap. Jouw boodschap is dan: Je moet doen wat ik zeg, anders! Het is beter dat je de boodschap geeft: Je mag kiezen en dat je de omstandigheden zo gunstig maakt dat het paard uiteindelijk heel graag bij je is en dan ook daadwerkelijk zelf die keuze gaat maken. In een natuurlijke groep paarden (wilde of semi-wilde paarden) blijven paarden vrijwillig bij elkaar, ze worden niet gedwongen door elkaar. Soms veranderen paarden van groep op eigen beslissing. De andere paarden drijven deze paarden niet op tot ze terug keren. Dat werkt zo niet bij hen. Een groep paarden kan pas goed samenwerken, een sterke band hebben en functioneren als 1 geheel, wanneer elk dier met zijn volle 100% ervoor gekozen heeft om in die groep te zijn. Het opdrijven van paarden kan als gevolg hebben dat sommige paarden zich afsluiten van hun trainer. Ze doen uiteindelijk wel wat de trainer wou (het bij hem blijven), maar dit doen ze niet uit vrije keuze. Ze doen het omdat er consequenties aan vasthangen, die voor hen niet leuk zijn. Het opdrijven van paarden maakt paarden angstig en sommige paarden kunnen hierdoor innerlijk gaan lijden.

18 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Als je genoeg geduld hebt, het paard op de juiste manier weet te motiveren en jouw lichaamstaal correct en duidelijk inzet, dan zal je elk paard op de duur rond jou kunnen laten cirkelen. Hierbij dient gezegd dat dit niet je belangrijkste doel is! Het is mooi meegenomen en het is ook heel leuk om te doen, maar wees niet teleurgesteld wanneer het niet onmiddellijk lukt! Het Vrije Werk zoals ik het onderwijs is geen quick-fix methode, het vraagt veel inlevingsvermogen en gevoel, en vooral: het leren loslaten van controle. Los Cirkelen is best een moeilijke oefening en sommige paarden hebben ook zoiets van: Wat is het doel? Jij beweegt bijna niet, je gaat nergens heen Ik kan hier toch evengoed gewoon bij je staan dan? Je kan ze geen ongelijk geven natuurlijk Bij sommige paarden speelt dit meer dan bij andere en paarden die van nature graag bewegen zullen deze oefening dus gemakkelijker aanbieden. Connectie-oefening 8: De Boomerang! Ondertussen is jullie band zo sterk geworden dat je het paard al eens actief kan wegsturen in draf of galop. We gaan het paard echter niet eindeloos rondjes laten lopen met als doel dat het zich weer wil aansluiten, we gaan het paard wél speels aan het lopen brengen en snel weer uitnodigen om terug te komen.

19 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. We vragen dus aan het paard om te gaan bewegen in draf of galop om het daarna SNEL terug uit te nodigen om terug te komen. Alsof je een boomerang zou weggooien. Die keert ook altijd terug àls je hem goed weggooit. Hier is het ook zo, dat wanneer je het paard op de juiste manier wegstuurt, het ook zelf zal willen terugkeren! De connectie moet goed zijn, jouw intentie moet kloppen en jouw lichaamstaal moet overeenstemmen met dat wat het paard nodig heeft en aankan. Alles moet correct gedoseerd worden. Als je te vroeg start met deze oefening, dus voordat het vertrouwen 100% is, dan ontmoedig je het paard door deze oefening echter om terug bij je te komen. Het paard kan een angst ontwikkelen en kan ervoor terugdeinzen om contact te maken. De reden hiervoor is, dat wanneer een paard twijfelt over jouw goede bedoelingen en jij doet het aandraven of aangalopperen, het paard dit kan

20 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. interpreteren als agressief gedrag. Het kan dit denken dat je het aanvalt en dat je het uit de groep wil weren (want dat doen paarden wél: anderen uit de groep weren). Als dat veel indruk maakt op het paard zal dit ook zijn wat het zal doen: jullie groep van 2 verlaten. Het kan dan best wat tijd in beslag nemen om dit te herstellen. Daarom moet je het paard er eerst al van overtuigd hebben dat jij vol goede bedoelingen zit en op geen enkele manier het paard onrespectvol zal behandelen. Doe deze oefening dan ook nooit vooraleer je alle andere oefeningen eerst beheerst. Deze oefening wordt in andere systemen ook wel the send en the draw genoemd. Dus je stuurt het paard weg, en je haalt het terug. Het is een spel dat ervoor zorgt dat het paard zijn vuur aangewakkerd wordt, dat het paard opener wordt en meer focus heeft op jou. Veel paarden worden door deze oefening heel werkwillig. Als het correct gebeurt met voldoende feeling, hebben vele paarden naderhand zoiets van: En, wat nu??? Zeg maar!! Kom op!! Natuurlijk leiderschap: Wat en hoe? Als je veilig en plezant wil kunnen werken met je paard, dan zal je natuurlijk leiderschap moeten kunnen tonen als dat nodig is. Een natuurlijk leidersfiguur is iemand die gevolgd wordt zonder daar al te veel moeite voor te doen. Hij wordt gevolgd omdat de anderen merken dat

21 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. hij 100 % te vertrouwen is, een vriend is, rustig en geaard is, weet waarover hij het heeft, een voorbeeld is, respect heeft voor zijn volgelingen en niet dwingt. Toch is hij assertief genoeg om niet over zich heen te laten lopen en zijn eigen mening te verkondigen zonder anderen te veroordelen. Dit is zo bij mensen, maar ook bij paarden! Zij volgen ook graag een paard of een mens met deze eigenschappen. Ze voelen zich hierdoor veilig en ontspannen. Het is duidelijk wat er van hen wordt verwacht. Dat vinden ze fijn. Doordat je in een grote piste of weide werkt, kan het paard bij elke oefening van je weglopen indien het daar de behoefte toe heeft. Dit zorgt ervoor dat je tegelijkertijd heel assertief kan zijn en toch niet brutaal overkomt. Je bent wel vriendelijk-assertief. Aangezien het paard een natuurlijk verlangen naar zekerheid, duidelijkheid en stabiliteit heeft, zal diegene in de groep die het paard dat kan geven, graag gevolgd worden wanneer het paard behoefte heeft aan leiding. Ervaring in leiderschap is iets wat groeit, het ontstaat niet op 1 dag. Tijdens het Vrije Werk ontwikkel je de juiste vaardigheden hiervoor en dat kan je dan verder zetten tijdens het Grondwerk, het Gymnastiserend Grondwerk en het Rijden. Voedselbeloningen: wel of niet? Sommige paarden moet je soms wat extra motiveren bij bepaalde oefeningen door middel van een voedselbeloning. Misschien denk je nu: Maar ik wil niet dat mijn paard bij me blijft omdat het iets te eten krijgt En daar heb je gelijk in, dat wil ik ook niet.

22 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Daarom gaan we zeker bij de eerste 5 connectie-oefeningen niet met voedselbeloningen werken (een uitzondering zijn heel angstige/getraumatiseerde paarden). Ook bij connectie-oefening 6, Los Leiden, is het aan te raden om geen voedselbeloningen te geven. Je kan het na een tijd wel gaan doen, wanneer je al weet dat je paard zich ook los laat leiden zonder voedselbeloning. Dan kan je je paard wel eens een extraatje geven. Als je meteen start met het geven van voedselbeloningen dan ben je nooit echt 100% zeker of het paard bij je blijft omdat de connectie heel sterk is of omdat hij weet dat er wat te verdienen valt. Begrijp me niet verkeerd: ik heb niets tegen voedselbeloningen, ik gebruik zelf ook voedselbeloningen tijdens mijn trainingen, alleen doe ik dat niet bij de eerste 5 connectie-oefeningen en niet vooraleer het paard mij graag spontaan volgt en zich al los laat leiden. Op die manier verzeker ik mijzelf ervan dat ik geen voedsel nodig heb om toch aansluiting van mijn paard te krijgen. Bij connectie-oefening 7, Los Cirkelen, kan een voedselbeloning helpen om het paard sneller te laten snappen wat de bedoeling is. Jij blijft immers staan terwijl het paard uitgenodigd wordt om te blijven bewegen en toch bij je te blijven. Zoals ik daarnet al uitlegde, zullen sommige paarden het nut er niet meteen van inzien en die paarden kan je extra motiveren met voedsel. Ook bij de laatste connectie-oefening, de Boomerang, kan je voedselbeloningen geven als je het leuk vindt dat het paard in draf of galop naar je toe komt gerend. Het is echter niet persé nodig! Als jij liever zonder voedselbeloningen werkt, dan kan je even goed alle connectie-oefeningen doen. Nawoord Ik hoop dat je na het lezen van dit eerste deel van mijn E-book staat te trappelen om naar buiten te gaan, naar je paard! Dat kan zijn omdat de band met je paard nog niet zo sterk is en je er nu echt iets wil aan doen, maar ook om verder te werken aan een reeds sterke band.

23 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Want ook al is je band nu al heel goed, toch zullen deze 8 oefeningen nog meer diepgang geven! Maar voor je naar buiten gaat, nog even een paar belangrijke tips! Doe de eerste Connecter, Samen Zijn, zoveel mogelijk! Als je kan, elke dag. Wanneer dat niet kan, doe het dan van zodra je er de tijd voor hebt. Besteed minstens de helft van je tijd met je paard aan de eerste 3 Connecters. Wissel alle connecters steeds af met het Samen Zijn. Bv: als je 5 minuten bezig geweest bent met Los Leiden, doe dan ook minstens 5 minuten de oefening Samen Zijn. Werk met een koetsierszweep om je ruimte goed af te kunnen bakenen. Gebruik ze als een verlengde van je arm. Op die manier kan je op een veilige en doeltreffende manier drijvende hulpen geven. Als je te maken krijgt met emoties zoals kwaadheid/frustratie (omdat iets niet goed lukt bv), stop dan onmiddellijk en ga op een stoel zitten. Doe enkele ademhalingsoefeningen of iets ander waardoor je tot rust komt. Werk het vooral niet op je paard uit. Dit zou een grote terugval kunnen betekenen voor het vertrouwen van je paard. Leer los te laten, niets moet! En misschien wel nog dé belangrijkste tip: Ga elke dag naar je paard toe met de instelling van een beginner: zonder verwachtingen en met een open geest. Vergelijk vandaag dus nooit met gisteren. Elke dag is anders. Jij voelt je anders, je paard voelt zich anders, de situatie is anders. Elke dag is een nieuwe ervaring. Dit is zeker belangrijk als je van jezelf weet dat je snel ontgoocheld bent wanneer iets niet goed lukt. Door te vergelijken met gisteren,

24 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. toen alles heel goed ging kan je vandaag niet tevreden zijn als het minder goed lijkt te gaan. Maar het Vrije Werk draait helemaal niet om prestatie. Het gaat hier om het scheppen van vertrouwen en het opbouwen van vriendschap, het werken aan de rangorde en je leiderschapskwaliteiten zo goed mogelijk ontwikkelen. Voor al deze zaken laat het paard zich niet trainen. Het paard kent dit nl al allemaal, en deze zaken ontstaan vanzelf wanneer je correct inspeelt op de natuurlijke reacties en gedragingen van het paard en wanneer je openstaat voor communicatie. Enkele mensen vertellen hieronder wat zij vinden van Het Vrije Werk. Karen Van Damme, springruiter en lid van Horsefulness Academy: Wat me zo aanspreekt in Het Vrije Werk is dat het met zoveel respect t.o.v. het paard gebeurd. Het paard wordt gerespecteerd in zijn reacties waardoor er een echte verbondenheid gevormd kan worden die berust op een natuurlijke hiërarchie en vertrouwen in plaats van op dwang of dreigementen. Sinds ik Het Vrije Werk geleerd heb, heeft hij ineens veel meer vertrouwen in mijn leiderschap. Zijn angst is veel verminderd en als hij dan toch nog eens bang is dan raapt hij sneller zijn moed samen en blijft hij rustiger als ik hem vraag door te gaan. Ook is hij veel aanhankelijker geworden dan vroeger. Vroeger wilde hij absoluut nooit geknuffeld worden en hield hij altijd afstand. Nu loopt hij niet meer weg als ik naar hem toe ga en hij laat ook veel meer toe. Ik vind dat iedereen die met paarden omgaat en die belang hecht aan een goede band, Het Vrije Werk zou moeten leren. Het is de basis van alles wat je met je paard doet!

25 Paarden trainen via het Horsefulness Training systeem. Marjan van Loo, recreatief wandel- en dressuurruiter en lid van Horsefulness Academy: Dankzij het vrije werk is de band met mijn paard en mijn pony veel verbeterd. Ik begrijp hen beter en ik heb veel meer respect voor hen gekregen. Ze komen spontaan naar me toe, en blijven graag bij me in de buurt. Het belangrijkste dat ik geleerd heb echter is dat ik mijn verwachtingen kan loslaten en dat er veel frustraties weg zijn. Het is nu veel leuker om met mijn paard en mijn pony te werken. Ze zijn ook veel ontvankelijker geworden voor wat ik hen vraag. Het heeft ook duidelijk een invloed op de andere dingen die ik met hen doe. Op straat zijn ze kalmer omdat ze me meer vertrouwen, als ik hen verzorg of in de wei bezig ben hebben ze respect voor me, ze komen nieuwsgierig naar me toe en bieden spontaan oefeningen aan... Verder is het ook gewoon heel tof dat ik mijn paard en mijn pony nu los kan sturen, dat ze los meekomen, dat ik rustig bij hen in de wei kan zitten terwijl ze een beetje in de buurt rondhangen...kortom, ze beschouwen me nu veel meer als één van hen! Stefanie Lampens, Horsefulness Instructeur-Trainer in opleiding: Wat mij zo aantrekt aan Horsefulness is Het Vrije Werk, er wordt pas écht met het paard verder getraind (grondwerk, rijden, gymnastiseren) nadat je eerst een connectie hebt met het paard. Pas wanneer het paard los bij jou wilt zijn, begin je aan het 'echte' grondwerk. Dit in tegenstelling met vele andere horsemanshipstrekkingen die het vrije werk laten voortvloeien uit grondwerk. Wat mij bovendien ook heel erg aanspreekt in het vrije werk is dat je het paard op een vriendelijke, assertieve manier tot bij jou kan krijgen, zonder dat je het paard moet achterna zitten. Dit is een heel rustige en vriendelijke manier van werken. Ik was reeds een tijdje bezig met horsemanship, maar pas door mijn paard op de horsefulness-manier te gaan trainen heb ik het gevoel dat ze effectief graag bij me is. Ook het losse werk doet ze nu veel beter dan ervoor. Nu begint ze los te cirkelen rond me, terwijl dat enkele maanden geleden een groot probleem was want ze liep steeds weg. Door op deze manier te gaan trainen, lukte het vanzelf...