PLAN VAN AANPAK, concept Bureau Milieumetingen Mm-nummer project/onderzoek: 2012-0050-L-O, Immissiemonitoring rondom het voormalig bedrijven terrein van Chemie Pack te Moerdijk Beschrijving te onderzoeken locatie/ project: Bedrijf / locatie : chemie Pack Adres : Vlasweg 4 Postcode/Plaats : Inrichtingsnummer : Contactpersoon : Telefoon/Fax : E-mail : of Betrokkenen: Interne betrokkenen Functie naam Directie/bureau telefoon email Opdrachtgever P. de Paauw ROH/PMB 073-6808228 pdpaauw@brabant.nl Aanvrager J. Kemperman RMD 0165-582041 of 06-20650086 J.Kemperman@rmd.n Projectleider P. Hubers ROH/MM 073-6808104 of 06-27745246 phubers@brabant.nl Projectmedewerkers E. van der Bij P. Haagsma T.Visser ROH/MM 073-6808319 073-6808006 073-6808269 Evdbij @brabant.nl Phaagsma@ brabant.nl Tvisser@brabant.nl Overig J. van Loon ECL/MB 073-6808005 jvloon@brabant.nl Externe betrokkenen Functie naam instantie telefoon email Adviseur RIVM M.H. Broekman RIVM 030-2743212 Marcel.broekman@rivm.nl Contact RIVM G. Stefess RIVM 030-2744514 Guus.stefess@rivm.nl Coördinator Luchtkwaliteit monitoring Peter van Breugel DCMR Milieudienst 010-2468038 peter.vanbreugel@dcmr.nl Aanleiding onderzoek In januari 2011 heeft een grote brand gewoed op het bedrijven terrein van Chemie Pack aan de vlasweg in Moerdijk. Ten gevolge hiervan is een enorme grondverontreiniging ontstaan door bluswater en chemicaliën, die bij chemie pack waren opgeslagen. De sanering van het terrein wordt in 2012 uitgevoerd. In opdracht van de gemeente Moerdijk zijn in 2011 rond het terrein van Chemiepack in Moerdijk metingen verricht met betrekking tot het bepalen van de luchtkwaliteit ter plaatse. Tevens zijn metingen door Tauw verricht tijdens het plaatsen van verticale filters. Deze metingen zijn bedoeld om na te gaan welke componenten vrij kunnen komen tijdens saneringswerkzaamheden. Bureau Milieumetingen van het projectteam Chemie Pack het verzoek gekregen om een voorstel te doen voor het continueren van de metingen in 2012 rond het terrein van Chemiepack zoals die tot nu toe door de DCMR zijn uitgevoerd. 1/8
Omdat Afvalstoffen Terminal Moerdijk (ATM) in de directe nabijheid van het voormalig Chemie Pack is gevestigd en mogelijk door dit bedrijf vergelijkbare stoffen worden geëmitteerd, wordt ATM bij de monitoring betrokken. In dit projectvoorstel wordt een voorstel uitgewerkt waarbij de monitoring van de luchtkwaliteit rond het terrein van Chemie Pack en van ATM wordt gecombineerd waardoor op een efficiënte wijze gehoor kan worden gegeven aan zowel het verzoek van bureau HB (mbt monitoring buitenlucht ATM) als van het projectteam Chemie Pack. Doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek richt zich op het vaststellen van de immissie ten gevolge van de saneringsactiviteiten van het voormalige Chemie Pack terrein. Door middel van metingen op diverse plaatsen rondom het terrein van Chemie Pack, maar ook rondom het ATM terrein, wordt een goed beeld verkregen van de optredende emissies en de gevolgen voor de volksgezondheid. Het toetsingskader wordt nader afgestemd binnen het projectteam Chemie Pack. De extra metingen rondom ATM worden gebruikt om eventuele additionele bronnen in kaart te brengen. De immissiemetingen zullen betrekking hebben op gasvormige componenten in het algemeen en BTE (Benzeen, Tolueen, Ethylbenzeen, yleen) in het bijzonder en worden uitgevoerd met gaschromatografie(gc). Tijdens een proefproject, waarbij een sterk vervuild deel van het terrein wordt ontgraven, zullen gegevens worden verkregen, die aangeven welke organische verbindingen naast genoemde BTE nog meer in significante hoeveelheden worden geëmitteerd. In bijlage A is een lijst met stoffen weergegeven, die in belangrijke mate bij bodemonderzoek zijn gevonden. Deze lijst dient mede als leidraad voor de te meten stoffen. Expliciet zal formaldehyde deel uit maken van de te meten en te kwantificeren stoffen. Naast de metingen m.b.v. GC worden passieve samplers uitgezet rondom het saneringsterrein en ATM. Deze samplers worden dagelijks opgehangen en direct na samplingtijd (met spoed) geanalyseerd. Een deel van de passieve samplers zal meerdere dagen worden blootgesteld aan de omgevingslucht. Uit de resultaten van de dagelijkse en meerdaagse metingen kan een conclusie worden getrokken over de niveau van blootstelling van de bevolking. In verband met de zeer hoge analysekosten kan in een later stadium (afhankelijk van de resultaten) besloten worden de frequentie te verlagen. In dit kader wordt opgemerkt dat dagelijkse metingen met passieve samplers en spoedanalyses in het afgelopen jaar niet op die manier door DCMR zijn uitgevoerd. DCMR voerde metingen uit met passieve samplers eens per 14 dagen, zonder spoedanalyse, hetgeen aanzienlijker goedkoper is. Relevante stappen in het uitvoeringstraject Momenteel worden er rondom voormalige terrein van Chemie Pack, metingen verricht door DCMR in opdracht van de gemeente Moerdijk. De metingen hebben ten doel de emissie ten gevolge van de brand en de toekomstige sanering van het terrein in kaart te brengen. In bijlage B is op een overzichtskaart aangegeven waar de meetpunten zich bevinden. Deze metingen zullen worden gecontinueerd door bureau Milieumetingen in opdracht van de provincie. Aangezien de meetpunten zich in de directe nabijheid bevinden van ATM, ligt een combinatie van deze meetpunten aangevuld met twee extra meetpunten voor de hand. Deze extra meetpunten worden gerealiseerd in een project, dat in samenwerking met bureau HB van ROH simultaan wordt uitgevoerd. In dit plan van aanpak wordt uitgegaan van het feit dat we gebruik maken van de meetpunten van het project Chemie Pack (uitgevoerd door DCMR, bijlage B). Eén van de meetpunten is gesitueerd op het parkeerterrein bij Tetra Pack en bestaat uit een meetwagen van DCMR. Deze meetwagen moet worden vervangen door een vergelijkbaar ingericht meetpunt van de provincie. Door het kiezen van de extra meetpunten in aanvulling op de bestaande meetpunten op strategische plaatsen (rekening houdend met overheersende windrichtingen) kan een dekkend meetnet worden gecreëerd rondom het voormalig Chemie Pack en ATM. Bij calamiteiten is de kans dan groter dat een definitieve veroorzaker kan worden aangewezen. Om het een en ander te realiseren zijn de volgende stappen van belang: - Nagaan van de mogelijkheden om gebruik te maken van de bestaande, door DCMR beheerde meetpunten; 2/8
- Contact leggen met RIVM om zo mogelijk gebruik te maken van de gaschromatografen (GC), die momenteel ook door DCMR worden gebruikt. Indien dit niet tot de mogelijkheden behoort, zal zelf apparatuur moeten worden aangeschaft (eventueel ook in samenwerking met RIVM); - Bepalen van de plaats van de extra meetpunten. Een eerste keus is aangegeven op bijlage B. - Contact leggen met DCMR en inrichten van de meetpunten. Op één van de meetpunten zal tevens meteo apparatuur worden geplaatst voor het vastleggen van de weersomstandigheden. - Kostenraming maken van de benodigde apparatuur. De kosten zullen sterk afhankelijk zijn van het karakter van het meetpunt. - Onderzoek naar de mogelijkheid van data-acquisitie en on-line presentatie. Overleg met leverancier is reeds gestart. Het voordeel van het inzetten van deze loggers is dat altijd direct informatie voorhanden is over de luchtkwaliteit ter plaatse. Het presenteren van automatische dagrapportages per email behoort tot de mogelijkheden. Rapportage De metingen zullen in de eerste instantie dagelijks handmatig worden gevolgd. Dit is noodzakelijk om direct in te kunnen spelen op calamiteiten. De mogelijkheid voor on-line volgen van de resultaten en alarmering bij overschrijding van MTR grenswaarden wordt onderzocht. De rapportagevorm en frequentie zal nog worden afgestemd met de opdrachtgever. Tijdsbesteding en kosten In onderstaande tabel zijn de kosten gespecificeerd voor de afschrijving van apparatuur ten behoeve van de in rood aangegeven meetpunten in bijlage B (bestaande meetpunten DCMR). Vooralsnog is uitgegaan van de plaatsing in de bestaande bedrijfslocaties (afgezien van het meetpunt op de parkeerplaats). Tabel 1: Kosten apparatuur 2012 Omschrijving apparatuur Kosten Mobiel meetstation 2000,- Dataloggers tbv 3 meetstations 6000,- Ijkgassen (3 gasflessen, 10 ltr) 4500,- Stikstoffles 60 Reduceren 2500,- Additionele kosten (leidingmateriaal, beugels, etc..) 2000,- GC s 12000,- Totaal 29060,- In aanvulling op de GC metingen, worden passieve samplers aan de terreingrenzen gehangen en dagelijks geanalyseerd. Tijdens de voorbereiding van het project is gesproken over metingen rondom het te saneren terrein, maar ook rondom ATM. Verwacht wordt dat rekening gehouden moet worden met minimaal 6 samplers rondom Chemie Pack en 6 rondom ATM. Naast dagelijkse bemonstering worden ook meerdaagse metingen uitgevoerd. Tevens worden specifieke badges aan de terreingrenzen gehangen voor de bemonstering van formaldehyde. Als blijkt dat de formaldehyde concentratie ook goed kan worden gemeten mbv de monitor uit het project proefontgraving, kunnen de analyse kosten voor de formaldehyde metingen flink worden teruggebracht. De meting wordt in dat geval echter uitgevoerd op één meetpunt. 3/8
Tabel 2: Dagelijkse kosten metingen met passieve samplers Omschrijving apparatuur Kosten/dag 12 passieve samplers á 25 300,- 12 samplers voor meerdaagse metingen (bijv 1 week) á 25/7 43 12 samplers voor formaldehyde á 30,- 360,= 12 spoedanalyses Org. Componenten á 240,- 2880,- 12 spoedanalyses formaldehyde á 180 2160 12 analyses van meerdaagse metingen á 120/7 206 Totaal 5949,- Let op: de bedragen in tabel 2 zijn de kosten per dag Zoals uit de tabel blijkt zijn de kosten voor dagelijkse metingen met passieve samplers erg hoog. De kosten worden nog verhoogd door personele inspanning omdat dagelijks monsters moeten worden opgehaald en verstuurd naar laboratoria. In overleg met de opdrachtgever en mogelijk naar aanleiding van de resultaten van de proefontgraving kan de frequentie en het aantal monsters nog worden aangepast. Dit is echter ook sterk afhankelijk van het na te streven doel van de metingen. Als expliciet de vraag wordt gesteld om bepaalde bronnen in of uit te sluiten is een gedegen netwerk rondom die bronnen noodzakelijk. In tabel 3 wordt aangegeven welke menskosten gemoeid zijn met dit project. Hierbij moet in ogenschouw worden genomen dat het werk deels wordt gecombineerd met het project immisiemetingen ATM. Met nadruk wordt nogmaals vermeld dat deze metingen met passieve samplers arbeidsintensief zijn en niet is te vergelijken met het meetprogramma dat door DCMR is uitgevoerd. Voorgesteld wordt om na enige tijd de frequentie en het aantal passieve samplers nader te beschouwen. Tabel 3: Menskosten Omschrijving werkzaamheden Mensuren monitoring Voorbereiding en inrichting 100 Immisiemetingen 400 Rapportage 1 PM Passieve samplers Dagelijkse monsterneming/monsterverzending Interpretatie analyseresultaten 4 uur/dag 1 uur /dag 1 de tijdsbesteding is afhankelijk van de vraag. DCMR verzorgde in 2011 maandrapportage. In onderhavig project wordt dagelijkse info verwacht teneinde de burgerbevolking tijdig in te lichten met betrekking tot de te verwachten overlast. Kwaliteit De GC metingen vallen niet expliciet onder de accreditatie. De werkzaamheden en registraties zullen echter wel volgens de geldende procedures van bureau Milieumetingen worden uitgevoerd. ARBO en Veiligheidsaspecten Voor het handhaven van de veiligheid bij de voorbereiding en uitvoering van dit meetproject dienen de instructies gevolgd te worden die beschreven zijn in document MM-AP-03-14 van het arbomanagementsysteem van Bureau Milieumetingen: Veilig werken en persoonlijke bescherming. In onderstaande tabel zijn de specifieke/belangrijkste veiligheidsmaatregelen van dit meetproject weergegeven 4/8
Persoonlijke veiligheidsmiddelen: Veiligheidsschoenen veiligheidshelm veiligheidsbril Gehoorbescherming Miniwarn stof/damp masker Halfgelaatsmasker filter: Volgelaatsmasker filter: hesje Adembescherming Veiligheidsmaatregelen buitendienstwerkzaamheden: KLIC-melding Wegafzetting Aanvullende maatregelen (toelichting) Veiligheidsmiddelen werken op hoogte: ladder (rol)steiger hoogwerker portofoons veiligheidsharnas (valbescherming) Bedrijfsspecifieke veiligheidsmaatregelen Relevante telefoonnummers van hulpverlening BHV Alarm 112 : aankruisen welke veiligheidsmaatregelen van toepassing zijn Tijdsplanning In onderstaande tabel is aangegeven welke tijdsplanning voor 2012 op dit moment is voorzien. Eén en ander moet nog worden afgestemd met de opdrachtgever. De planning is mede afhankelijk de medewerking van RIVM en DCMR inzake de overdracht van apparatuur ed. wk voorbereiding Uitvoering metingen Afronding uitbesteed (Tussen) (tussentijdse) werk rapportage evaluatie 8 10 52 n.v.t. PM PM 5/8
Akkoord Goedgekeurd door Projectleider paraaf/datum Coördinator MM paraaf/datum Opdrachtgever paraaf/datum P. Hubers T. Visser P. de Paauw 6/8
Bijlage A. Aandachtstoffen bij sanering 7/8
Bijlage B. Overzicht bestaande meetpunten en voorstel nieuwe locaties In bovenstaande figuur zijn met de bestaande meetpunten aangegeven. De extra meetpunten om te komen tot een ATM dekkend netwerk zijn aangegeven met 8/8