Coproductie of contraproductie? Over de moeizame samenwerking tussen gemeenten en Bewonersbedrijven 03-11-2015 Reinout Kleinhans - Faculteit Bouwkunde, Afdeling OTB Bron foto s: www.bewonersbedrijven.nl Delft University of Technology Challenge the future
Talk of the town 2
3
Principes van Bewonersbedrijven (LSA) Een Bewonersbedrijf: 1. Werkt aan economische, fysieke en sociale ontwikkeling van een gebied waarin bewoners zichzelf herkennen 2. Is onafhankelijk, zelfvoorzienend en winst vloeit terug naar de wijk en komt niet bij private personen terecht (NIEUW) 3. Is geïnitieerd door (komt voort uit) bewoners, is in bezit van bewoners en wordt bestuurd door bewoners 4. Is gericht op samenwerking met bewonersverenigingen, lokale overheid, instellingen en bedrijven 4
Beter goed gejat dan slecht bedacht Inspiratie uit Groot Brittannië > 700 community-led organisations BB: onafhankelijk, zelfvoorzienend en winst vloeit terug naar de wijk en komt niet bij private personen terecht 5
In vogelvlucht Kennisontwikkeling: inzicht in het proces van opstarten Aanleiding en dilemma s Sociaaleconomische baten Relatie burgers overheid Hoe nu verder? 6
www.bewonersbedrijven.nl 7
Aanleiding initiatieven Beschikbaarheid leegstaand gebouw Geconstateerde problemen in de wijk Verloedering, werkloosheid, sociaal isolement Onvoldoende effect recente wijkvernieuwing Aflopen van (gemeente)subsidies Gaten in lokale aanbod voorzieningen LSA-project Bewonersbedrijven (startkapitaal) Ondernemingsplan en verdienmodel vereist 8
Verdienmodel Exploitatie van woon- of werkruimtes Voormalig buurthuis, schoolgebouw o.i.d Startende ondernemers, zzp ers (cultuur, verzorging, cursussen) Non-profit instellingen en verenigingen Overname taken gemeente of corporatie Plantsoenbeheer, signalering, onderhoud Zinvolle dagbesteding, reïntegratie, zorg(!) Diensten en opdrachten Schoonmaak, catering, sport, productiewerk Vervoer en intermediair Aanloopkosten: subsidies/startkapitaal Bron: www.berflobedrijf.nl 9
Verwerving assets Veelal moeizame onderhandelingen Gebruiksvoorwaarden ( om niet ), huur of eigendomsoverdracht? Wijzigend accommodatiebeleid Risico s en aansprakelijkheid Onderhoudsverplichtingen, veiligheid Vergunningen Verantwoording Terugkoopregeling (Emmen) 10
Running the business. Ondernemerschap meestal niet sterk verankerd Creëren maatschappelijke waarde prevaleert boven winst Leren ondernemen Zakelijk leider Draagvlak en inzet vrijwilligers Bewonersbedrijf heeft bekendheid nodig Inzetbaarheid vrijwilligers moeilijk te garanderen De taaie wereld van de Gevaar voor overbelasting Kleine kern actieve vrijwilligers Bron: http://kinderenwebhotel.be.previewmysite.com/wo_tijd/images/pe01970_.gif 11
Sociaaleconomische baten Doelgroep niet altijd precies te identificeren ( de bewoners ), m.u.v. Huurders werk- of woonruimten Cliënten dagbesteding Betaald werk en vrijwilligersvergoedingen Druk op BBs om zich te bewijzen, maar. Doelstellingen meestal weinig specifiek Output outcome Baten lastig aantoonbaar Weinig gevaar voor substitutie van reguliere werkgelegenheid Grote prijsafstand tot commerciële diensten 12
Verhouding overheid-burgers Tussen ideologische keuzes en financiële noodzaak Bezuinigingen, vergrijzing, krimp Welwillende houding professionals, ook interne weerstanden Wispelturige lokale politieke besluitvorming Verschillen tussen afdelingen Twijfels bij representativiteit Goede wil, loslaten valt niet mee (Te)veel voorwaarden stellen Vrees voor inadequate verantwoording Het mag niet mislukken.. 13
Werk aan de winkel! Geef burgers assets Geen misleidend onderscheid burgers professionals Andere invulling van representativiteit Geen garantie dat iedereen profiteert Zakelijke aanpak democratische besluitvorming Bron: http://www.bewonersbedrijven.nl/wpcontent/uploads/2015/08/dsc_0101.jpg Doordacht vrijwilligersbeleid Loslaten overvragen En ten slotte. 14