Life cycle cost in overheidsaankopen
Programma : Inleiding: goede keuzes Introductie van LCC in lastenboeken Werksessie in kleine groepen Conclusies en evaluatie.
Hoofdstuk 1: Goede keuzes maken
Grootste fout Het berekenen van de life cycle cost gebeurt op basis van de noodzaak waaraan moet worden voldaan. De life cycle cost wordt NIET berekend op basis van het aantal producten dat altijd opnieuw wordt aangekocht
Overzicht aankoopbeleid Analyse van de aankoopbehoefte Screening van de markt naar ecologische producten Introductie van milieucriteria in het lastenboek
Analyse van de aankoopbehoefte Meten is weten: maak een volledige analyse van uw aankoopbeleid. Mogelijk nuttig om milieumanagementsystemen: EMAS, ISO26000... te introduceren. Gezond verstand helpt ook!
Enkele voorbeelden Aankoop van maaltijden voor een nieuwjaarsdiner: preciseer dat het aantal maaltijden 2 dagen voor de definitieve bestelling wordt doorgegeven en werk met een verplichte inschrijving in plaats van standaard x maaltijden te bestellen. Aankoop schoonmaakmiddelen: bestel niet x liter product. Producten werden de laatste jaren sterk geconcentreerd. Bereken het aantal doseringen noodzakelijk op jaarbasis.
Screening van de markt Contacteer producenten met vragen over de evoluties binnen de sector. Maak gebruik van websites om een screening van de markt uit te voeren: Www.topten.be Www.test-aankoop.be Www.gidsvoorduurzameaankopen.be Www.milieukoopwijzer.be Www.labelinfo.be
Hoofdstuk 2: LCC in lastenboeken
Gunningscriteria De Europese richtlijnen geven u twee opties om een offerte te beoordelen op de prijs: ofwel bekijkt u enkel de aankoopprijs van het product en gaat u voor de goedkoopste offerte. Ofwel oordeelt u op basis van de «economisch meest voordelige» offerte Dit houdt in dat u naast de prijs nog andere toekenningscriteria in rekening kan brengen.
Gunningscriteria Het gebruik van milieucriteria bij de toekenning is toegelaten op voorwaarde dat: de criteria gelinkt zijn aan de uitvoering en het onderwerp van de opdracht ze uitdrukkelijk worden vermeld in het bestek en het lastenboek ze de fundamentele rechtsprincipes van de EU respecteren.
Gunningscriteria Hieronder een niet-exhaustieve lijst van criteria die de toewijzende macht kan gebruiken voor het toekennen van het economisch meest voordelige bod: De kwaliteit, de prijs, de technische kwaliteit, het estetische en functionele karakter, de gebruikskosten, de service na verkoop, de milieueigenschappen, technische bijstand, leveringsdatum...
Wat is Life Cycle cost? The assessment of all costs associated with the life cycle of a product that are directly covered by 1 or more actors in the product life cycle (supplier, manufacturer, user or consumer, and/or EoL actor), with the inclusion of externalities that are anticipated to be internalized in the decisionrelevant future. Bron: Hunkeler D. et al. (2008)
Externe kosten Externe kosten zijn de kosten gelinkt aan een bepaalde menselijke activiteit waarvan de verantwoordelijke de impact niet (volledig) in rekening heeft gebracht. In vele gevallen is er geen markt voor deze kosten en hierdoor worden ze niet in rekening gebracht. Voorbeeld : fijn stofdeeltjes. Deze kosten worden betaald door verschillende collectieve diensten ziekenzorg
Voorbeeld externe kosten
Waarom LCC? LCC of «life cycle cost» legt de reële kosten van een product of dienst bloot. Door gebruik te maken van LCC-analyses en de resultaten hiervan in te schrijven in de gunningscriteria van een offerte krijg je een volledig beeld van de kostprijs van een product over zijn volledige levenscyclus kan zowel de milieuprestatie als de financiële impact van het aangekochte product in detail worden geëvalueerd. koop je een ecologisch en economisch verantwoord product
LCC in de praktijk Life cycle cost analyse bekijken de kostprijs van een product doorheen zijn volledige levensloop en brengen hiermee gedetailleerd alle kosten bij aankoop en bij gebruik van het product in rekening Een LCC berekeninge ziet er als volgt uit: LCC : LCC = Cic + Cin + Ce + Co + Cm + Cs + Cenv + Cd Cic = Aankoopprijs Ce = Kost van het energieverbruik Cm = Onderhouds en reparatiekosten Cin = Installatiekost Co = Exploitatiekosten Cenv = Milieukosten Cs = Kostprijs voor de onderbreking van de productie Cd = recyclagekosten en verwijderingsbijdragen
Minimale voorwaarden De minimale voorwaarden voor het introduceren van een LCC-analyse zijn: - energiekost - water - andere directe verbruiksgoederen Daarnaast kan het soms nuttig zijn andere factoren zoals onderhoud, verwijderingsbijdrage... te introduceren in de LCC-analyse.
Voorbeeld: Concordia bus 1997, Helsinki lanceert een bestek voor autobussen. De toekenningscriteria zijn de prijs, de kwaliteit van de autobussen en de kwaliteit van de dienstverlening. Bijkomend worden criteria opgesteld voor geluid en emissies. Op basis hiervan werd de opdracht toegekend aan HKL.
Concordia bus Concordia Bus, een concurrent, vocht deze beslissing aan op basis van het argument dat geluid en emissieniveaus (die werden gebruikt als toekenningscriteria) geen economisch voordeel boden aan de opdrachtgever. Het Hof oordeelde in het nadeel van Concordia. Nochtans zijn bijvoorbeeld de uitstoot van stikstofoxiden geen interne maar externe kosten.
Samengevat Alle interne kosten gelinkt aan een LCC kunnen worden vertaald naar financiële kosten. (Voorbeeld: aankoop + onderhoud + verbruik + recyclage...) Alle externe kosten kunnen eveneens worden ingebracht in een LCC. Door beiden te cumuleren, krijg je een veel beter uitgebalanceerd lastenboek.
Administratief centrum Voorbeeld van toekenningscriteria: De kostprijs (60%) als volgt berekend = Prijs van de constructie premies + gecumuleerde energieprijs gedurende 50 jaar met een inflatie van 3% + prijs voor waterverbruik + gecumuleerde prijs van het onderhoud Ecologische kwaliteit van de materialen (20 %) Esthetische kwaliteit van het ontwerp(20%).
Voorbeeld LCC: gebouw
Valkuilen Onvoldoende gedetailleerde beschrijving van de gunningscriteria Te veel te snel: verken geleidelijk de mogelijkheden van LCC (hou rekening met collega's en oversten)
Nuttige websites / brochures Voorbeelden LCC-rekenbladen: http://www.buy-smart.info/ www.smart-spp.eu Groen Kopen: brochure EU commissie ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/buying_green_handbook_nl.pdf Handboek voor de toepassing van LCC http://www.poddo.be
Hoofdstuk 3: Werksessie
Oefeningen Verdeel jullie in 4 groepen en bereid de aankoop voor van de volgende producten: Vernieuwing van de keuken (100 bezoekers per dag) Computers voor een gemeente (100-tal werknemers) Bussen van de lijn in Antwerpen. Verlichting voor een landschapsbureau (50 werknemers)
Hoofdstuk 4: Conclusies
Hoe te werk gaan binnen uw organisatie? De verlaagde kostprijs uitleggen aan de hand van de LCC. Gebruik hiervoor de logische argumenten die werden besproken en gebruikt in de voorbeelden tijdens deze presentatie. Verzamel voldoende financiële informatie zodat u uw uitleg kan ondersteunen met concrete cijfers. Begin met eenvoudige toepassingen, zodat de logica van een LCC langzaam kan doordringen, alvorens u meer ingewikkelde projecten wil opstarten.
Hoe te werk gaan binnen uw organisatie? Leg de fouten uit het verleden bloot. Wees open en precies over de berekeningsmethode, de gebruikte veronderstellingen en de resultaten. Vraag gedetailleerde en onderbouwde cijfers van de indieners Overtuig uw oversten
Rob Renaerts Zaakvoerder 0488/994488 rob@coduco.be www.coduco.be