Informatievaardigheden (in het onderwijs) Jaap Walhout & Saskia Brand-Gruwel
Overzicht Introductie Opdracht Nabespreken opdracht Informatievaardigheden & 10 jaar onderzoek Discussie Vooruitblik & huiswerk
Even voorstellen economie promotie onderzoek cursusontwikkelaar CELSTEC ict-rijk onderwijs Ruud de Moor Centrum informatievaardigheden
Opdracht Op internet lees je een bericht van iemand die beweert dat het rijden veel veiliger is geworden sinds de opkomst van GPS navigatie: "Doordat je niet meer op de borden en de route hoeft te letten, heb je meer aandacht voor wat er om je heen gebeurt! Zo gebeuren er minder ongelukken." Een andere persoon reageert: "Daar ben ik het niet mee eens! Doordat mensen blindelings vertrouwen op hun TomTom, hebben ze juist minder aandacht voor de weg. Zo gebeuren er juist meer ongelukken!" Je vraagt je af of er onderzoek gedaan is naar deze kwestie, en wie van deze personen gelijk heeft. Zoek op internet naar een antwoord, en schrijf dan een korte reactie op deze twee meningen.
Nabespreking opdracht Welke zoektermen hebben jullie gebruikt? Welke websites geven de informatie die u zoekt? Wat zijn de belangrijkste stappen in het zoekproces?
Ik hoef niet naar school, want ik google. Alles staat op internet Je hebt school niet meer nodig om alle informatie tot je te nemen Google = het nieuwe leren
1 Verduidelijk de opdracht Stel taakeisen vast Oriënteer op het onderwerp Baken onderwerp af De Stappen Stel vragen op Bepaal de zoekstrategie 2 Zoek informatie Voer de strategie uit Evalueer de zoekresultaten Scan sites 3 Selecteer en verwerk info Beoordeel sites / informatie Bestudeer gekozen sites Bewaar relevante informatie Oriënteer op de opdracht 4 Presenteer informatie Plan productontwikkeling Werk het product uit Reviseer het product 5 Reguleer en evalueer Reguleer proces Evalueer proces en product
Vragen opstellen 1 Verduidelijk de opdracht Stel taakeisen vast Oriënteer op het onderwerp Baken onderwerp af Stel vragen op Feitvragen In welk jaar kwam Hitler aan de macht? Welk land heeft Columbus ontdekt? Open vragen Waar is x een onderdeel van? Welke maatregelen vereist het om? Welke gevolgen heeft?
Vragen opstellen 1 Verduidelijk de opdracht Stel taakeisen vast Oriënteer op het onderwerp Baken onderwerp af Stel vragen op Hoeveel mensen zijn er met de Mexicaanse griep tot dusver opgenomen in een ziekenhuis? Hoe betrouwbaar is het menselijk geheugen in rechtszaken? Hoofd- en deelvragen
Bepalen zoekstrategie 2 Zoek informatie Bepaal de zoekstrategie Voer de strategie uit Evalueer zoekresultaten De sneeuwgrens van de Kilimanjaro verschuift. Biedt het verdrag van Kyoto hiervoor een oplossing?
Bepalen zoekstrategie 2 Zoek informatie Bepaal de zoekstrategie Voer de strategie uit Evalueer zoekresultaten Data-driven versus goal-driven Hanteren zoekmachine Gebruik portal Intypen URL Gebruiken database
Zoektermen formuleren 2 Zoek informatie Bepaal de zoekstrategie Voer de strategie uit Evalueer zoekresultaten Formuleren vanuit taakbeschrijving Maken mindmap (associatief) Aquabrowser Synoniemen Combineren
Beoordelen van informatie Beoordeel sites / informatie 3 Selecteer en verwerk informatie Bestudeer gekozen sites Bewaar relevante informatie Aansluiting taak Auteur Doel Primair / secundair Structuur Hoeveelheid info
Beoordelen van informatie en sites 3 Selecteer en verwerk informatie Beoordeel sites / informatie Bestudeer gekozen sites Bewaar relevante informatie Reputatie (organisatie achter de site) Actualiteit Soort site (informatief, internetforum, weblogs, videosites etc ) Primair / Secundair Taalgebruik Lay-out
Uitwerken van een schrijfproduct 4 Presenteer informatie Oriënteer op de opdracht Plan productontwikkeling Werk het product uit Reviseer het product INHOUD Onderwerp omschrijven en inkaderen Hoofdvraag beschrijven Deelvragen beschrijven Antwoord op deelvraag 1 Antwoord op deelvraag 2 Antwoord op deelvraag 3 Antwoord op deelvraag.. Terugkoppelen deelvragen naar hoofdvraag Bronvermelding OPBOUW Hoofdstuk 1: Inleiding Hoofdstuk 1: Inleiding Hoofdstuk 1: Inleiding Hoofdstuk 2: (Inhoudelijke titel) Hoofdstuk 3: (Inhoudelijke titel) Hoofdstuk 4: (Inhoudelijke titel) Hoofdstuk 5: (Inhoudelijke titel) Hoofdstuk 6: Conclusie Bronnen
Reguleren en Evalueren 5 Reguleer en evalueer Reguleer proces Evalueer proces en product Was mijn oriëntatie op het onderwerp voldoende? Waren mijn vragen voldoende gespecificeerd? Was mijn zoekstrategie adequaat? Was ik in staat goede zoektermen te formuleren? Vond ik betrouwbare en bruikbare sites en informatie? Heb ik voldoende aandacht besteed aan het beoordelen van de informatie? Heb ik de gevonden informatie goed geordend? Heb ik de essentiële informatie grondig bestudeerd?
Beïnvloedende factoren Individuele factoren Taalvaardigheid Voorkennis Bekendheid met taakcontext Opvattingen over kennis Geloof ó weten Context factoren Vraagstelling Aanwijzingen Taakcondities Bron factoren Hoeveelheid en type informatie Toegangsmogelijkheden
Informatievaardigheden Instrumenteel vaardig ó strategisch vaardig Iteratief Onbewust ó bewust Automatisering van deelvaardigheden
10 jaar onderzoek Gericht op hoe het proces verloopt Gericht op instructie principes en het ontwikkelen van onderwijs
10 jaar onderzoek
10 jaar onderzoek
10 jaar onderzoek Proces van oplossen van informatieproblemen Experts vs beginners Beoordelen van bronnen en informatie Beoordelen en de rol van voorkennis Integratie van informatievaardigheden & vakinhoud in het onderwijs
Huidig onderzoek Het effect van het gebruik van een outline-tool op het schrijf- en leerproces De invloed van opvattingen over kennis op het beoordelen van informatie Effecten van verschillende typen feedback op het leren van informatievaardigheden Het leren ordenen van informatie tijdens het zoekproces
Vooruitblik Optimaal gebruik van zoekmachines Innovatieve informatietechnologie Wat wil jij de komende 2 sessies leren?
Contact E-mail: jaap.walhout@ou.nl Twitter: @jaap_w