provincie fryslan b <at Provinciale Staten van de Provincie Fryslan Postbus 20120 8900 HM LEEUWARDEN postbus 20120 8900 hm leeuwarden tweebaksmarkt 52 telefoon: (058) 292 59 25 telefax: (058) 292 SI 25 www.fryslan.frl provincie@fryslan.frl www.twitter.com/provfryslan sa) Leeuwarden, 20 maart 2018 Verzonden, Ons kenmerk : 01503842 Afd./Opgave : Infrastructuur en Mobiliteit Behandeld door : W.J. Brethouwer /(058) 292 58 61 of w.j.brethouwer@fryslan.frl Uw kenmerk : Bijlage(n) : Afwegingsmemo Onderwerp : Besluit start experimenten buslijn 51 en 54 en afhandeling relevante moties en toezeggingen Geachte Statenleden, Met deze brief informeren wij u over ons besluit van 20 maart 2018 om op 22 juli 2018 bij de nieuwe dienstregeling te starten met experimenten met buslijn 51 en buslijn 54, en over de afdoening van de hiervoor relevantie moties en toezegging van 20 december 2017. EXPERIMENTEN Besluit verlengingsvoorstel inclusief experimenten U heeft op 20 december 2017 ingestemd met het voornemen van GS om het verlengingsvoorstel van Arriva goed te keuren. Op verzoek van de provincie heeft Arriva in dit voorstel een aantal pilots/experimenten met het busvervoer opgenomen. Zo kunnen we in de praktijk testen of de ideeen die wij hebben voor een toekomstvast openbaar vervoersysteem en ervaringen elders, oak in Fryslan werken. Het resultaat van de experimenten wordt meegenomen in de voorbereiding van de nieuwe aanbesteding van het busvervoer. Zo kunnen we slimme keuzes maken. Het verlengingsvoorstel van Arriva is op 17 oktober 2017 aan u toegestuurd (01449310). De ambtelijke dienst heeft eind november gesprekken gevoerd met dorpsbelangen, om hen - 1 /6 - Ons kenmerk: 01503842
.. provincte trystan <rt te informeren over de experimenten. Hierover bent u op 15 november 2017 geinformeerd met een brief (01464134). Een aantal betrokken dorpsbelangen en Arriva heeft ingesproken tijdens de beeldvormende commissie van 6 december 2017. U hebt op 12 december 2017 een brief (01474742) ontvangen met aanvullende informatie naar aanleiding van deze commissie. Op 20 december 2017 hebt u ingestemd met het verlengingsvoorstel en een aantal moties aangenomen. Onder andere om goed te luisteren naar de mienskip, wetende dat de provincie een breed reizigersbelang dient te behartigen en het niet iedereen naar de zin kan worden gemaakt. Experimenten buslijn 51 en 54: versterken hoofdstructuur Arriva heeft op ons verzoek verschillende voorstellen gedaan in het verlengingsvoorstel. Buslijnen 51 en 54 zijn beide onderdeel van de hoofdstructuur en gekozen om mee te starten als experiment voor het (strekken van lijnen'. Buslijn 51 door de Trynwalden naar Dokkum is gekozen, omdat daar at een paar zaken spelen rondom de busroute. Bijvoorbeeld het monumentale bruggetje in Aldtsjerk en de ontbrekende haltevoorzieningen bij de halte Sintrum in Gytsjerk. Buslijn 54 van Stiens naar Holwerd is gekozen, omdat in deze dorpen de bussen deels at langs de provinciale weg halteren. In deze dorpen halteert er nu 2 keer per uur een bus in het dorp en 2 keer per uur een bus aan de provinciale weg. Tijdens het experiment vertrekt de bus 4x per uur vanaf de halte aan de provinciale weg. Het `strekken van lijnen' betekent dat de bus aan de rand van het dorp halteert in plaats van meer centraal in het dorp. Voor een groat deel van de reizigers uit de dorpen betekent dit een langere looptijd naar de halte of men pakt eerder de fiets. De afstand van de bestaande naar de nieuwe haltes varieert van 150 meter tot maximaal circa 800 meter. De belangrijkste bestaande haltes liggen op een afstand van circa 300 meter. De extra loopafstand is afhankelijk van de waar de reiziger woont in een dorp. In Aldtsjerk ligt bijvoorbeeld het merendeel van het dorp tussen de bestaande en de nieuwe halte in, terwiji dit in andere dorpen niet het geval is. ; -4 Doe! experimenten Het doel van de experimenten is het bieden van een snelle busreis en meer comfort (asfalt en minder kronkels) op de hoofdstructuur in Fryslan. Op deze manier bieden we meer kwaliteit aan de busreizigers op de hele lijn. Daarnaast is het doel het besparen van dienstregelingsuren. Deze kunnen vervolgens ingezet worden voor het verder versterken van de hoofdstructuur, of het bieden van innovatieve en creatieve maatwerkoplossingen voor het platteland aansluitend op de hoofdstructuur. Zo creeren we een toekomst vast Ov-systeem in heel Fryslan. De experimenten geven inzicht in hoe het openbaar vervoer aantrekkelijker kan worden in combinatie met het beheersen van de kosten. Dit is niet alleen nodig omdat het gebruik van het openbaar vervoer verandert, maar oak omdat de kosten van het openbaar vervoer stijgen en wij hoge duurzaamheidsambities hebben voor het openbaar vervoer. Bijkomend doel is daarnaast het verbeteren van de verkeersveiligheid, omdat er geen grate bussen meer door de dorpen heen rijden. - 2 / 6 - Ons kenmerk: 01503842
provincie fryslan b Overleg dorpsbelangen: inbreng Mienskip Voor beide experimenten hebben wij twee bijeenkomsten georganiseerd met de dorpsbelangen. Eind november am te informeren over het hoe, wat en waarom van de experimenten. En begin februari am door te praten over de zorgpunten en vormgeving van de experimenten, waarbij oak de ideeen en alternatieven van de dorpen zijn besproken zoals oak toegezegd als uitwerking van uw moties. De betrokken dorpsbelangen bij lijn 51 door de Trynwalden willen overwegend de bus door het dorp handhaven. Men ziet dit juist als een kwaliteit van de bus en vindt dit van belang voor de leefbaarheid. De verkeersveiligheid en sociale veiligheid van de nieuw aan te leggen bushaltes is een belangrijk zorgpunt dat is aangedragen. Oak is nadruk gelegd op de loopafstand. Geconstateerd kan worden dat er een spanning is tussen het afzonderlijke dorpsbelang en het brede reizigersbelang. De ingebrachte alternatieven en ideeen zijn inhoudelijk beoordeeld; deze sluiten onvoldoende aan bij de doelen van het experiment voor het versterken van de hoofdstructuur van het OV. Gelet op het bredere reizigersbelang willen wij zo snel mogelijk, in juli 2018, starten met dit experiment. We zullen daarbij nadrukkelijk aandacht besteden en zoveel mogelijk tegemoetkomen aan de geuite zorgpunten bij lijn 51 door het nemen van aanvullende maatregelen. Goed am te weten is dat er al een aantal jaren in de Trynwalden een Skewiel Mobiel rijdt: vervoer van deur-tot-deur per elektrische auto met chauffeur voor alle inwoners in de Trynwalden en omgeving. De Skewiel Mobiel kan gebruikt warden voor kleine ritten met doelen als boodschappen doen (bijvoorbeeld door een inwoner van Aldtsjerk naar het centrum van Gytsjerk), bezoek aan familie en kennissen of aan de dokter. Of bijvoorbeeld voor de aansluiting op trein of bus. Een belangrijk aandachtspunt bij het experiment is de verkeersveiligheid bij de nieuw aan te leggen haltes. In het bijzonder geldt dit voor de halte bij Aldtsjerk. De ruimtelijke inpassing is hierbij complex en dit vraagt extra aandacht in de voorbereiding. Hierdoor bestaat de kans dat Aldtsjerk later start en uiterlijk in juli 2019. Bij lijn 54 naar Holwerd zijn de dorpsbelangen gematigd positief. Hallum is blij met het experiment vanwege de verbetering van de verkeersveiligheid in het dorp als de bus daar niet meer rijdt. Aandachtspunt is de nabijheid van de school bij de bestaande bushalte in Hallum. Dorpsbelang wil daar geen verdubbeling van het aantal bussen. Hier is een oplossing voor gevonden door de bushalte te verplaatsen. Ferwert en Blije staan er neutraal in en snappen de achterliggende gedachte. Marrum is niet overtuigd van het voordeel van het experiment en is van mening dat het een achteruitgang van de leefbaarheid is wanneer de bus niet meer door het dorp rijdt en dat de langere loopafstand de snellere busreis voor de reizigers tenietdoet. Aan de andere kant zien ze het voordeel oak als er geen groat materieel meer door het dorp rijdt. Een belangrijk zorgpunt dat is aangedragen is de bereikbaarheld van het zorgcentrum Foswert in Ferwert, waar ook de huisartsenpost van Marrum is ondergebracht. Om hieraan tegemoet te komen rijdt er tijdens het experiment een Opstapper-lijn van de haltes in Marrum naar de haltes in Ferwert. De ingebrachte alternatieven en ideeen zijn inhoudelijk beoordeeld en waar mogelijk meegenomen. We besteden nadrukkelijk aandacht aan en komen zoveel mogelijk tegemoet aan de geuite zorgpunten bij lijn 54 door het nemen van aanvullende maatregelen. - 3 / 6 - Ons kenmerk: 01503842
provinsje frysldn < provincie fryslan Flamm! Naar aanleiding van hun verzoek heeft gedeputeerde Kramer dorpsbelang Marrum uitgenodigd voor een gesprek, om hun vragen en zorgpunten te spreken en om het belang van dit experiment voor de toekomst van het openbaar vervoer toe te lichten. Helaas lukte het dorpsbelang Marrum niet om hierbij aanwezig te zijn. ROCOV ROCOV-Fryslan is vanaf het begin betrokken en heeft bijvoorbeeld meegeluisterd bij de bijeenkomsten met de dorpsbelangen. ROCOV adviseert positief over laten doorgaan experimenten. De afwegingsmemo is goed onderbouwd en het laten doorgaan van de experimenten is de enige manier om effecten van strekken lijnen daadwerkelijk te kunnen meten. Het ROCOV heeft een form ele adviesrol en behartigt de belangen van alle reizigers. Afwegingsmemo Voor het go/no-go moment van de start van de experimenten met buslijn 51 en buslijn 54 is een afwegingsmemo opgesteld. Deze is ter informatie bijgevoegd en gaat bijvoorbeeld ook in op de gesprekken met de dorpsbelangen en de aangedragen alternatieven. MOTIES EN TOEZEGGINGEN U heeft tijdens de behandeling van ons voorstel voor verlenging van de concessie van Arriva voor het busvervoer in Fryslan op 20 december 2017 een aantal moties aangenomen. De voor de experimenten relevante moties en hoe wij hiermee zijn omgegaan, worden hierna beschreven met verwijzing naar de registratie op de lijst van moties en toezeggingen. De moties en toezeggingen warden uitgevoerd met uitzondering van de invoering van een buslijn van en naar Burdaard (onderdeel van motie 1698 en toezegging 1693). Motie 1696 en toezegging 1692 I In gezamenlijkheid winst voor iedereen Aan deze motie om in overleg met de mienskip in twee onderscheidende gebieden te komen tot een plan voor maatwerkoplossingen op het platteland, geven wij uitvoering. Het derde experiment in de driehoek Leeuwarden-Sneek-Franeker, waarover wij u in de brief van 15 november 2017 informeerden, pakken wij samen met de mienskip op vanuit een blanco situatie waarin behalve de hoofdstructuur van het openbaar vervoer `niets is' aan openbaar vervoer. Om zo te komen tot creatief en innovatief maatwerk voor een toekomstvast OV-netwerk. In overleg met de regio's gaan we op zoek naar een tweede gebied (waarvan de toepasbaarheid op de rest van de provincie hoog is). De overleggen met beide gebieden starten in de loop van dit voorjaar. Motie 1697 en toezegging 16901Sociale Veiligheid bij verlenging concessies bussen Aan deze motie om oak aandacht te besteden aan sociale veiligheidsproblemen geven wij uitvoering. Bij het ontwerpen van busstations en haltevoorzieningen en bij de inrichting van loop- en fietsroutes wordt de sociale veiligheid integraal meegenomen. Hierbij is het uitgangspunt om de sociale veiligheid zoveel mogelijk te vergroten. Als het gaat om haltevoorzieningen en loop- en fietsroutes op grondgebied van gemeenten treden wij in overleg om oak daar de sociale veiligheid te optimaliseren. Daarbij blijft echter wel overeind staan dat gemeenten de vrijheid hebben om hun eigen afwegingen en keuzes te maken bijvoorbeeld - 4 /6 - Ons kenmerk: 01503842
provincie fryslan <ed roneni in hun lichtbeleid voor het landelijk gebied. Een aantal jaren geleden zijn op landelijk niveau afspraken gemaakt om alle bussen en treinen te voorzien van camera's. Inmiddels is de aanwezigheid van camera's in bussen standaard geworden. Het is derhalve niet nodig om op dit gebied nog experimenten uit te voeren. Motie 1698 en toezegging 1693 I Vervolggesprekken strekken lijn 51 Aan deze motie om ook oog te hebben voor door de dorpen aangedragen alternatieve oplossingen, is grotendeels uitvoering gegeven. Er zijn vervolggesprekken op de bijeenkomst in februari 2018 met de bij lijn 51 betrokken dorpsbelangen gevoerd, inclusief Burdaard en de werkgroep `Gytsjerk, de bus hood erbij' om door te praten over de zorgpunten en vormgeving van de experimenten. Daarin zijn ook de ideeen en alternatieven van de dorpen besproken. De ingebrachte alternatieven en ideeen zijn inhoudelijk beoordeeld met oog voor het doel van het experiment met lijn 51 voor het versterken van de hoofdstructuur van het OV. Een deel van de ideeen kon warden meegenomen. Een deel van de aangedragen alternatieven is niet meegenomen, omdat het niet bijdraagt aan de doelen van het experiment. Bij het besluit om te starten met de experimenten is dit in de afwegingen betrokken. Nota bene: eenzelfde werkwijze hebben we ook gehanteerd bij lijn 54. De in de motie genoemde suggesties voor Burdaard hebben we onderzocht, zoals een pilot voor een dunne lijn Marrum, via Burdaard en Feanwalden of Dokkum, Burdaard, Oenkerk, het dorp aandoen met de lijnbus en beoordelen of dat leidt tot substantieel meer gebruik van het OV (minimaal plus 20%). Dat laatste is wat het dorp Burdaard graag wil: zij willen de reistijdwinst gebruiken in de andere dorpen om de bus langs hun dorp te laten rijden. Maatschappelijk gezien is het laten rijden van de lijnbus 51 of de huidige 651 niet verantwoord vanwege de lage potentie (maximaal 25 reizigers per dag extra) en kosten ( 200.000) die daar tegenover staan. In beide gevallen is geen zicht op minimaal 20% extra reizigers op de hele lijn door de toevoeging van een halte in Burdaard op lijn 51 of 651. Om diezelfde reden voegen we ook geen dunne lijn toe van Marrum-Burdaard-Rinsumageast- Damwald-Dokkum. lndien u wel een bus wilt laten rijden naar Burdaard, dan vragen wij u hier structureel 200.000 p/j voor beschikbaar te stellen bij de komende kadernota. Het omrijden via Burdaard zou het positieve effect van het strekken van de lijn volledig tenietdoen. Meer dan 40% van de reizigers op lijn 51 heeft door dit alternatief een langere reistijd en hogere kosten. Dit zijn de reizigers uit Rinsumageast, Damwald en Dokkum. Daarmee sluit het aandoen van Burdaard niet aan bij het doel van het experiment met lijn 51 om de hoofdstructuur te verbeteren door meer kwaliteit: een directere route, meer snelheid en comfort. De kans bestaat dat elders op het traject hierdoor reizigers afhaken. Burdaard valt onder het platteland waarvoor we op zoek zijn naar innovatief maatwerk. Het aanhaken bij het toekomstig scholierennet lijkt daarbij een reele optie. Het toekomstig scholierennet gaat uit van het slim aansluiten op bestaande lijnen, waar scholieren dan op kunnen overstappen. De verwachting is dat hiermee efficient een groat deel van reizigers bediend kan warden. Dit past ook beter in het toekomstig OV-systeem, dan het omrijden van de huidige bus lijn 51 langs Burdaard, waarbij een groat deel van de andere reizigers wordt benadeeld door langere reistijden en hogere reiskosten. - 5 / 6 - Ons kenmerk: 01503842
<rd provinsje fryslan provincie fryslan 4. 11"1"01 Motie 17001Foarsjenningsnivo Aan deze motie cm zichtbaar te maken waar in de experimentgebieden de door de experimenten bespaarde dienstregelingsuren worden ingezet, geven wij uitvoering. Tijdens de evaluatie leggen wij vast waar en hoe de bespaarde dienstregelingsuren zijn ingezet en hoe dit leidt tot meer reismogelijkheden voor de experimentgebieden. Bij de experimenten zoals beschreven bij motie 1696 wordt expliciet aandacht besteed aan het in overleg met de mienskip vormgeven aan dit maatwerk. Over het resultaat van de evaluatie van de experimenten informeren wij u uiteraard. Gedeputeerkle Staten van Fryslan, drs. A.A.M., voorzitter -------. R.E. Bouius - Riemersma, MBA MOM, secretaris - 6 /6 - Ons kenmerk: 01503842