Aan de gemeenteraad Agendapunt 6.8/240305 Roden, 17 maart 2005 Onderwerp Evaluatie proefexperiment tweemaal gratis brengen snoeiafval in 2004 Voorstel Proefexperiment tweemaal gratis brengen snoeiafval niet voortzetten in regulier beleid Motivering De gemeenteraad heeft in het najaar van 2003 besloten om bij wijze van proef in 2004 de inwoners van Noordenveld in de gelegenheid te stellen om hun snoeiafval (= grof tuinafval) twee keer gratis te laten aanbieden. De gemeenteraad denkt hiermee tegemoet te komen aan een grote wens van de inwoners van Noordenveld. Daarbij hoopt de Raad ook te bereiken dat de hoeveelheid zwerfvuil in het buitengebied afneemt. Dit initiatief zou volgens enkele raadsleden wellicht zelfs geld opleveren. Actie Naar aanleiding van dit initiatief zijn er twee brengdagen georganiseerd, te weten op 27 maart 2004 en op 6 november 2004, waarop inwoners van Noordenveld hun snoeiafval gratis hebben kunnen wegbrengen. Normaal gesproken kunnen de burgers hun snoeiafval (weliswaar tegen betaling van 0,07 per kilo) alleen naar het Brengstation aan de Overslagweg 3 te Roden brengen, maar op deze beide dagen zijn de burgers in staat gesteld om ook in Peize bij het Steunpunt De Aanleg en in Norg bij de gemeentelijke werkplaats aan de Eenerstraat hun snoeiafval te brengen. Op die wijze zijn er derhalve drie locaties open gesteld voor de burgers voor het brengen van uitsluitend snoeiafval. Resultaat gratis brengdagen snoeiafval De eerste brengdag op 27 maart 2004 heeft 577 bezoekers opgeleverd met een hoeveelheid snoeiafval van 160 ton. De tweede brengdag op 6 november 2004 heeft 450 bezoekers opgeleverd met een hoeveelheid snoeiafval van 130 ton. Totaal is er dus een hoeveelheid snoeiafval van 290 ton gebracht door 1.027 bezoekers tijdens deze dagen. Dit geeft een gemiddelde van 288 kilogram per bezoeker. Doc: RV05.0127 1
Ter vergelijking: In 2003 is er 663 ton snoeiafval gebracht door 3.676 bezoekers. Dit is gemiddeld 180 kilo per bezoeker. In 2004 is er zonder de gratis brengdagen 602 ton snoeiafval gebracht door 3.281 bezoekers. Dat is gemiddeld 183 kilo per bezoeker. Resultaat gratis brengdagen in relatie tot GFT en gemeentelijk zwerfvuil De ingezamelde hoeveelheid GFT-afval in 2004 is toegenomen met 396 ton ten opzichte van 2003. De hoeveelheid gemeentelijk zwerfvuil in 2004 is afgenomen met 11,5 ton ten opzichte van 2004, doch dit resultaat valt echter niet toe te schrijven aan het experiment snoeiafval. Het snoeiafval c.q. grof tuinafval is namelijk een te verwaarlozen deel van het gemeentelijk zwerfvuil. Het zwerfvuil in Noordenveld bestaat voornamelijk uit accu s, bouw- en sloopafval, grof huisvuil, wit- en bruingoed en banden. Kosten of: hoe gratis is gratis? Het initiatief van de gemeenteraad was om in 2004 twee keer het snoeiafval gratis te brengen naar de hierboven aangegeven locaties. Maar echt gratis is dat natuurlijk niet. Aan de gratis brengdagen zijn kosten verbonden. Deze kosten moeten natuurlijk wel betaald worden. Hoe gratis is gratis dan eigenlijk? In dit geval hebben de gratis brengdagen de gemeente Noordenveld 36.264,45 gekost. Omgeslagen over het totaal aantal aansluitingen in 2004 bedragen de kosten voor dit experiment 2,50 per aansluiting, ofwel 2,50 per huishouden, ongeacht of dit huishouden een tuin bezit of niet, en ongeacht of dit huishouden van de gratis brengdagen gebruik maakt of niet. Hoe gratis is gratis voor wie? In eerste instantie voor de huishoudens die in het bezit zijn van een tuin (94% van alle huishoudens). In tweede instantie voornamelijk de huishoudens met grote tuinen (groter dan 200m²). Van bijna de helft van de huishoudens die in het bezit zijn van een tuin, is deze groter dan 200m². Consequentie bij continueren van de proef De consequentie bij het continueren van de proef is dat de afvalstoffenheffing zal moeten worden verhoogd met een bedrag van minimaal 2,50 per aansluiting. Dit bedrag kan hoger uitvallen naarmate de respons en de gebrachte hoeveelheden bij eventuele voortzetting groter worden. Als de proef niet wordt voortgezet, zal de afvalstoffenheffing ten aanzien van dit experiment niet hoeven te worden verhoogd. Heeft Noordenveld deze gratis brengdagen nodig? Nee. Er wordt namelijk zonder deze gratis brengdagen ook snoeiafval c.q. grof tuinafval gebracht. Verder is er in de gemeente Noordenveld geen aanleiding om gratis brengdagen in te stellen om aan contractuele leververplichtingen met betrekking tot het GFT-afval te Doc: RV05.0127 2
kunnen voldoen. Dit wil in andere Drentse gemeenten nog wel eens tot problemen leiden. Door middel van het instellen van gratis brengdagen voor snoeiafval kan men zodoende het hoofd bieden aan eventuele boetebetalingen voor onderlevering van GFT-afval. In Noordenveld is deze problematiek niet aan de orde. Afvalstoffenbeleid Noordenveld Het afvalstoffenbeleid van Noordenveld wordt bepaald door de wettelijke kaders. Eén van die kaders is de Ladder van Lansink in het Landelijk Afvalbeheerplan. Dit kader is ook opgenomen in het Afvalstoffenplan van Noordenveld. De Ladder van Lansink begint met afvalpreventie. Afvalpreventie betekent dat het ontstaan van afvalstoffen moet worden voorkomen of beperkt. Er dient dus geen of zo weinig mogelijk afval te worden geproduceerd. Na afvalpreventie komt pas de afvalscheiding in beeld. Ten aanzien van de afvalscheiding is het afvalstoffenbeleid in Noordenveld gericht op maximale scheiding tegen minimale kosten bij een gelijkblijvend niveau van dienstverlening en klanttevredenheid. Het zo laag mogelijk houden van de afvalstoffenheffing is hiervoor een belangrijk uitgangspunt, omdat men de lasten voor de burger zo laag mogelijk wil houden. Tenslotte is niet alleen in het landelijk afvalstoffenbeleid, maar ook in het afvalstoffenbeleid van Noordenveld het principe de vervuiler betaalt van kracht. Hoe moet een gemeente de dienstverlening met betrekking tot het brengstation hebben geregeld? Elke gemeente is wettelijk verplicht, conform art. 22 van de Wet Milieubeheer, ervoor te zorgen dat er voor huishoudens tenminste één brengvoorziening voor grof huisvuil is, waar grove huishoudelijke afvalstoffen kunnen worden achtergelaten. Tijdens de twee gratis brengdagen voor snoeiafval was dit niet het geval. Toen was het mogelijk om uitsluitend snoeiafval achter te laten. Het was dus niet mogelijk om andere grove huishoudelijke afvalstoffen op het brengstation achter te laten. De gemeente Noordenveld heeft daardoor op die dagen niet kunnen voldoen aan de wettelijke zorgplicht. Het niet kunnen voldoen aan de wettelijke zorgplicht is een tekortkoming. Dit heeft op het brengstation in Roden tot veel klachten geleid, want burgers verkeerden in de veronderstelling dat zij ook de andere grove huishoudelijke afvalstoffen konden brengen. Dat was niet het geval. Reactie burgers op experiment De burgers zijn het er niet mee eens om de kosten van dit experiment door te berekenen naar iedere burger. De burgers zijn namelijk bang dat dit op het bord van de laagdraagkrachtigen en van de bewoners die een kleine of helemaal geen tuin hebben, wordt gedeponeerd. Daarnaast vinden de burgers, dat de inrichting van de tuin een bewust gemaakte keuze is van de bewoner zelf. Hierbij wordt kortheidshalve verwezen naar het ingezonden artikel in het Roder Journaal van 16 november 2004 (zie bijlage). Samenvatting Er is tot een proefexperiment van gratis brengdagen besloten omdat hiermee gedacht werd tegemoet te komen aan een grote wens van de inwoners van de gemeente Noordenveld. Doc: RV05.0127 3
Een ander motief voor het proefexperiment was gelegen in de hoop dat de hoeveelheid zwerfvuil in het buitengebied hierdoor zou afnemen. De hoeveelheid zwerfvuil is weliswaar gedaald, maar dit resultaat valt echter niet toe te schrijven aan het experiment snoeiafval, aangezien deze fractie een te verwaarlozen deel is in het totale zwerfvuil. Een derde motief was gelegen in de verwachting dat dit experiment mogelijk geld zou kunnen opleveren. Dit blijkt echter geen geld op te leveren, maar geld te kosten. In het kader van het afvalstoffenbeleid dient het ontstaan van afval voorkomen of beperkt te worden. Op de Ladder van Lansink komt afvalpreventie vóór afvalscheiding. Door een dergelijk experiment wordt het ontstaan van afval eerder gestimuleerd, terwijl hiervoor helemaal geen noodzaak bestaat. De afvalscheiding in Noordenveld is gericht op maximale scheiding (van de in het Landelijk Afvalbeheerplan onderscheiden fracties) tegen minimale kosten bij een gelijkblijvend niveau van dienstverlening en klanttevredenheid. De afvalscheiding voor grove huishoudelijke afvalstoffen (inclusief wit- en bruingoed) in Noordenveld is conform de landelijke richtlijn. Verder moet worden geconstateerd dat de gemeente Noordenveld ten tijde van het experiment niet heeft kunnen voldoen aan haar wettelijke zorgplicht. De gemeente is ten tijde van de gratis brengdagen voor snoeiafval namelijk tekortgeschoten in de dienstverlening met betrekking tot het kunnen inzamelen van de overige grove huishoudelijke afvalstoffen. Dit heeft tot veel klachten en grote ontevredenheid onder de burgers geleid. De burgers hebben in een reactie laten weten dat ze het er niet mee eens zijn om de kosten van dit experiment door te berekenen naar iedere burger, omdat ze bang zijn dat dit op het bord van de laagdraagkrachtigen en van de bewoners die een kleine of helemaal geen tuin hebben wordt gedeponeerd. Zij vinden dat de inrichting van de tuin een bewust gemaakte keus is van de betreffende bewoner zelf. Dit doet recht aan het principe de vervuiler betaalt. Het laatste komt erop neer dat men vindt, dat de kosten dáár neergelegd moeten worden waar deze horen, namelijk bij degene die het afval produceert. Conclusie Gelet op het bovenstaande moet het zeer betwijfeld worden of aan de wens van de inwoners van Noordenveld tegemoet wordt gekomen en verdient het geen aanbeveling om het proefexperiment voor het twee keer gratis brengen van snoeiafval voort te zetten in regulier beleid. Overleg (raads)commissie(s) Dit voorstel is besproken in de vergadering van de Commissie op 9 maart 2005. De Commissie heeft over het voorstel positief geadviseerd. A.J.Poelstra, voorzitter, W.F.C. Damman, griffier Doc: RV05.0127 4
Ter inzage liggende stukken - Collegebesluit van 14 februari 2005 - Toelichting op het proefexperiment Burgemeester en Wethouders van de gemeente Noordenveld, J.H. van der Laan A.H. Doornbos, secretaris Doc: RV05.0127 5
No.: 6.8/240305 Onderwerp: Evaluatie proefexperiment tweemaal gratis brengen snoeiafval in 2004 De Raad van de gemeente Noordenveld, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van 14 februari 2005 gelet op de bepalingen van de Gemeentewet; B E S L U I T : Het proefexperiment voor het twee keer gratis brengen van snoeiafval niet voort te zetten in regulier beleid Roden, 24 maart 2005 De Raad van de gemeente Noordenveld, voorzitter, griffier, Doc: RV05.0127 6