De Staat van de Stad Amsterdam V Ontwikkelingen in participatie en leefsituatie
Kernpunten 10 jaar Staat van de Stad Gemiddelde leefsituatiescore naar herkomstgroepen, 2000, 2002, 2004, 2006 en 2008 108 104 96 92 88 84 80 Surinamers Turken Marokkanen overige niet-westerse allochtonen westerse allochtonen autochtonen 2000 2002 (uitgedrukt in 2000) 2004 2006 (uitgedrukt in 2004) 2008 (uitgedrukt in 2004) Leefsituatie-index De leefsituatie in Amsterdam is ten opzichte van de voorgaande jaren in 2008 verbeterd (van naar 102,3), bijna alle bevolkingsgroepen gingen erop vooruit. Amsterdammers met een werkloosheidsuitkering gingen er vanaf 2004 op achteruit. De leefsituatie-index van de eerste generatie niet-westerse migranten stijgt sterker dan gemiddeld, vooral onder Turkse en Marokkaanse Amsterdammers. Oud-Zuid, Centrum en Oud-West hebben vanaf 2000 de hoogste leefsituatie-index. Oost-Watergraafsmeer en Zeeburg zijn de sterkste stijgers. Zuidoost, Amsterdam-Noord en Geuzenveld-Slotermeer scoren vanaf 2002 het laagst. Woningvoorraad Amsterdam naar eigendom, 1 januari 1998-2008 400 350 300 250 x 1.000 Bevolking en woningmarkt De productie van nieuwbouwwoningen in Amsterdam is sinds 2005 sterk toegenomen. De groei van zowel de woningvoorraad als bevolkingsomvang zit weer op het niveau van 1998. Het aantal koopwoningen in de stad is in tien jaar tijd verdubbeld. In tegenstelling tot de landelijke trend daalt het aandeel 65-plussers. Gezondheid Een pasgeborene in Amsterdam heeft een levensverwachting van ruim een jaar minder dan gemiddeld in Nederland. Dit verschil wordt kleiner doordat de levensverwachting in Amsterdam sneller stijgt. De sterfte aan hart- en vaatziekten neemt af. De afgelopen tien jaar is men minder gaan roken (31% van de 12-plussers rookt). Vier van de tien volwassen Amsterdammers kampen met overgewicht. Onder jongeren neemt ernstig overgewicht toe en komt vooral veel voor onder Turkse en Marokkaanse meisjes. Amsterdammers sporten vaker en voldoen iets vaker aan de Norm Gezond Bewegen. 200 150 50 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 eigen woning sociale huur particuliere huur bron: DPG/DBGA/OGA/O+S
Onderwijs Sinds de start in 1998 is er een sterke groei in Voorschoolse educatie: nu volgt circa eenderde van alle peuters de Voorschool op circa 140 locaties. De deelname aan het speciaal onderwijs (REC 2-4) is de afgelopen acht jaar gestegen (+16%). Amsterdammers van niet-westerse herkomst zijn oververtegenwoordigd in het speciaal onderwijs. Het opleidingsniveau van vooral de tweede generatie allochtone jongeren stijgt. In 2000/ 01 was 21% van de studenten in het hoger onderwijs van niet-westerse herkomst, in 2007/ 08 is dit toegenomen tot 25%. Het aantal studenten in Amsterdam groeit sterk (HBO: +24%; WO: +16% in de periode 2002/ 03-2007/ 08). Economie en arbeid De afgelopen jaren lag de economische groei in Amsterdam boven het landelijk gemiddelde. Tussen 2001 en 2008 nam het aantal banen in Amsterdam toe met bijna 23.000 banen (+6%). In verreweg de meeste stadsdelen groeide de werkgelegenheid, vooral in de zakelijke dienstverlening. Het aantal eenpersoonsvestigingen gaat een steeds groter deel uitmaken van de totale Amsterdamse economie (van 51% in 2000 naar 61% in 2009). Het aandeel niet-werkende werkzoekenden onder Amsterdammers tussen 15 en 65 jaar ligt in 2009 (april 7,5%) fors lager dan in 2000 (11,3%). De effecten van de huidige economische recessie in Amsterdam zijn nog onbekend, maar Amsterdam lijkt relatief schokbestendig. Groei van de werkgelegenheid, 1996-2008 (indexcijfers; 1996=) 140 Inkomen Het gemiddelde besteedbaar inkomen van Amsterdamse huishoudens is de afgelopen jaren gestegen, het minst (vrijwel niet) bij niet-westerse allochtonen. Het aantal uitkeringen is de afgelopen jaren sterk gedaald, maar Amsterdam houdt het op één na hoogste aandeel uitkeringsafhankelijken. Bijna een van de vijf huishoudens moet rondkomen van het minimum (2007: 18%). Dit aandeel is sinds 2003 ongeveer gelijk. Wel stijgt het aandeel minimahuishoudens dat drie jaar of langer van een minimuminkomen rondkomt. Ruim 28% van alle jongeren tot 18 jaar (bijna 40.000) groeit op in een minimahuishouden. Het aantal cliënten in de schuldhulpverlening is enorm toegenomen: van ruim 7.000 aanmeldingen in 2003 naar ruim 10.000 in 2008. Maatschappelijke en politieke participatie Het aandeel Amsterdammers dat zich in sterke mate geïsoleerd voelt neemt sinds 2000 geleidelijk af. De groep die zich niet-geïsoleerd voelt neemt weer toe na een afname in 2004. Een derde van de Amsterdammers doet vrijwilligerswerk. Dit aandeel is sinds 2000 redelijk constant. Het aandeel Marokkanen dat vindt dat de positie van de eigen bevolkingsgroep is verbeterd, is van 2006 op 2008 gestegen. Ook ervaren zij minder vaak discriminatie. Circa 34.000 inburgeringsplichtigen hebben nog geen cursus afgerond. Jaarlijks worden 2.000 cursussen afgerond. Het politieke zelfvertrouwen van Amsterdammers en het vertrouwen in het bestuur nemen toe. 130 120 110 90 80 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Amsterdam Metropoolregio Amsterdam Nederland bron: LISA
Gemiddelde score op sociale cohesie naar stadsdelen, 2000-2008 (hoe hoger, des te meer sociale cohesie) stadsdeel 2000 2002 2004 2006 2008 Centrum 6,3 5,9 6,1 5,9 6,3 Westerpark 5,8 5,8 6,0 6,3 6,1 Oud-West 5,7 5,1 5,5 6,2 6,0 Zeeburg 5,5 5,3 5,4 5,4 6,1 Bos en Lommer 4,1 5,1 5,1 5,4 5,5 De Baarsjes 5,0 5,4 5,7 5,4 5,7 Amsterdam-Noord 5,4 5,8 5,9 5,9 5,9 Geuzenveld-Slotermeer 5,4 5,1 5,6 5,3 5,8 Osdorp 5,4 5,6 5,7 5,4 5,6 Slotervaart 5,4 5,5 5,9 5,3 5,6 Zuidoost 5,0 5,0 5,2 5,7 6,2 Oost-Watergraafsmeer 5,2 5,8 6,1 5,8 6,1 Oud Zuid 5,8 5,8 6,1 6,1 6,4 Zuideramstel 5,6 5,8 5,8 5,8 5,9 Amsterdam 5,4 5,6 5,8 5,8 6,0 bron: DW/Wonen in Amsterdam Cultuur en vrijetijdsbesteding Amsterdammers gingen minder vaak naar toneel, cabaret en musical dan in 2004. Bezoek aan de bioscoop, musea en popconcerten zijn juist iets populairder geworden. 88% van de Amsterdammers heeft toegang tot internet, in 2004 was dat nog 79%. Amsterdammers gaan iets vaker meerdere keren per jaar op vakantie (40% in 2008, 37% in 2002). Objectieve en subjectieve veiligheid in Amsterdam, 2003-2008 (hoe hoger, des te onveiliger) 80 Leefbaarheid en veiligheid De gemiddelde tevredenheid met de buurt neemt de afgelopen jaren iets toe (van een 6,9 in 2001 naar een 7,2 in 2007). Amsterdammers vinden dat de sociale omgang iets is verbeterd in de afgelopen jaren: de sociale cohesie is toegenomen van een 5,4 naar een 6,0. De ervaren overlast op straat neemt de laatste jaren af, behalve de ervaren overlast van jongeren. Het is iets schoner geworden in de stad en mensen ervaren het ook als schoner. De objectieve en de subjectieve veiligheid, volgens de veiligheidsindex, verbeterde in de periode 2003-2006 en is sindsdien stabiel. Ook het aandeel bewoners dat zich weleens onveilig voelt, is in de periode 2006-2008 stabiel. 60 40 20 0 objectief subjectief 2003 2004 2005 2006 2007 2008 bron: O+S/Monitor Leefbaarheid en Veiligheid/Veiligheidsmonitor
Gecombineerde concentraties van bijstandscliënten en geregistreerde werkloosheid (NWW ers), 1 januari 2000 en 1 januari 2008 2000 2008 bron: Stadsmonitor Amsterdam, O+S/UvA Cumulatie We zien evenals in de vorige jaren grofweg een driedeling in de stad: de stadsdelen aan de randen van de stad scoren op veel terreinen onder het gemiddelde (in mindere mate Osdorp, De Baarsjes en Slotervaart), een groot deel van de negentiendeeeuwse gordel scoort op veel terreinen gemiddeld (Westerpark, Oost-Watergraafsmeer, Zeeburg). Het Centrum, Oud-Zuid, Oud-West en (in mindere mate) Zuideramstel scoren op veel terreinen positief. Concentraties van achterstand in werk én inkomen liggen vrij stabiel in Zuidoost, in veel delen van Noord, delen van Bos en Lommer en Geuzenveld- Slotermeer, in de Indische Buurt, de Diamantbuurt en de Transvaalbuurt. Het gaat hierbij veelal om herstructureringsgebieden.
SCS-COC-001132